Þjóðviljinn - 04.01.1939, Blaðsíða 3

Þjóðviljinn - 04.01.1939, Blaðsíða 3
P JÖÐVILJINN Miðvikudagiirinn 4. jan. 1939. Eda verduff dýrtíðín aukín með gífurlegrí tollakaekkun? Etf®2díngsiiieianis,iiiif era í óda önn að semfa bafe víð fjöldín um hvem~ ág KveldáSfí vesrðí bezt bjaifgað ©g byrðuntim velf yfáir á verkalýðánn. Rássmeskar kvikmyadir Þjóðviljinn hefur áður af- hjúpað greinilega makkið um xÞjóðstjórnina" og sýnt fram á, hver aðalmálin eru, sem þar «r verið að bræða um. Þetta makk heldur áfram, þótt enginn makk-mannanna Þori opinberlega við það, að kannast. Sérstaklega farasamn-’ ingamir um, hvemig „bjarga“ skuli sjávarútveginum fram á fiundum {jeirrar milliþinganefnd ar, sem átti að rannsaka hag og rékstur togaraútvegsins. En í þeirri nefnd eru Skúli Guð- mundsson, Bergur Jónsson, Haraldur Guðmundsson, Sig- urður Kristjánsson og Kjartan Thors. Það er rætt um tvo kosti Gengislækkun um ca. 25% eða útfíutningsverðHun handa stór- útgerðinni, er uemi ca. 1y2 millj króna og sé því fé náð! í ifíkis- sjóð með stórkiostlegri hækk- uu allra tolla. Báðir þessir „kostir“ þýða; gífurlega launalækkun fyrir verkalýðinn — og báðar þessar leiðir tákna það, að halda á- fram í sama öngþveitinu og verið hefur, — eins og eðlilegt er, því meðan þjóðin ræðst ekki í að gera Kveldúlf upp! og koma útgerðinni á heil- Síðastliðna nótt fór — sam- kvæmt heimildum Veðurstof- unnar — veður batnandi norðan lands og einnig lygnandi á Suðurlandi. Ennþá er þó nokkur snjókoma á Austurlandi og á annesjum norðanlands. Frostier ekki mikið, 1—3 stig á Vestur- og Norðurlandi en frostlaust á Austfjörðum og á Suðaust- urlandi. — Fréttastofan hefur haft í dag tal af 2 fréttaritur- um sínum norðan lands, urn veður og færð. — Fer það hér á eftir: Húsavík: Hér hefur veriðnær látlaus hríð undanfarið — en aldrei hefur þó verið aftakaveð- ur- Dimmviðri og snjók'oma helzt ,enn. Feikna fönn hefur lag't í héraðið og ófærð er mikil. öll bílaumferð hefur stöðvazt, og mun verða svoi lengi enn, þó að veður batni. Blönduós: Næstum látlaus hríð hefur verið síðan á mið- vikudagskvöld, lengst af stór- hríð 'Og þess í milli hríðar- veður. í gærkvöldi birti upp, eu í dag hefur verið éljaveður. Fannalög eru mikil, en veð- urofsi hefur verið með hríðinni sk'afið fönnina samlaln í stór-, ar Þiljur. —Bílaumferð stöðv- a^jst um héraðið. Tveir bílar rá Bifreiðastöð Reykjavíkur lafa^ verið hér hríðtepptir síð- an á föstudag. Lögðu þeir af sHð ,áleiðis til Borgarness í morgun, en voru effir 6 stunda fcrð ekki komnir að Lækjamóti. Margir menn háfa í dag unniði að því, að ryðja snjó af ak'- raufinni um Húnavatnssýslu.— brigðan grundvöll, verðurhald- ið áfram í sama sukkinu og al- þýðan látin borga brúsann fyr- ir óreiðu og óstjórn stórútgerð arinnar. Öll líkindi benda til þess, að ef leið gengislækkunar verður^ valin, þá verði gengislækkun skellt á fyrirvaralaust nú á, næstunni, — fulltrúar og bandamenn Kveldúlfs og Lands bankans í fhaldinu, Framsókn og Skjaldborginni knýi það fram hver í sinni miðstjórn án, þess að spyrja flokksmenn sínal og fylgjendur ráða. Það er ein- ræði gjaldþrota braskaraklíku, sem hér þokar öllu lýðræði, á- hrifum þings og þjóðar til hliðar. Enn einu sinni á vald- boð Landsbankans að beygja vilja Alþingis og íslenzku þjóð- arinnar, ef þessir bræðingsmenn fá að fara vilja sínum fram. Hin leiðin ,sem verið er að hugsa um, er útflutningsverð- laun ,semaðnokkru leyti hefðu1 lík áhrif og gengislækkun, en þó ekki eins víðtæk, nema gerðar yrðu samtímis ráðstaf-i anir af stjórnarvöldunum til að hindra baráttu neytendasam-í takánna. í Bræðingsmenn ábyrgðarleys- ingjanna í flokkunum þremur Holtavörðuheiði er hinsvegar snjólétt. ' í dag hafa farið fram viðgerð-: ir á símalínum, sem bilað höfðu í undanfarinni norðanhríð. Á nokkrum stöðum á Norðaust- ur- og Austurlandi hefur þó ekki verið hægt að ljúka við- gerðum vegna hríðar og ófærð- ar.. FÚ. í ;gær. Atvínnubótavínnan FRAMHALD AF 1. SIÐU. ótta í bláþræði vonar um náð bæjarstjórnarmeirihlutans, náð: hinna útvöldu fulltrúa til handa þeim verkamönnum, sem sumir þeirra vilja setja „utan við hið eiginlega þjóðfélag“. Þó mun það nú orðið ofan á að taka upp atvinnubótavinnu á morgun með 290 manns, þar- af 200 af bæjarins hálfu. Lítur það út eins og málamiðlun milli þeirra, sem vilja gera sem syæsnasta hungurárás á verka- menn í nýársgjafar stað, og annarra, sem þykir það ekki ráðlegt. Fundiur í Trúnaðarráði Dags- brúnar í gærkvöldi samþykkti áskorun á bæjar- og ríkisstjórn: að halda sömu tölu í atvinnu- bótaviiinunni og var fyrir ára- mótin, þar sem enn væri ekkert farið að rætast úr með aðra atvinnu verkamanna í bænum. Atvinnuleysisnefnd félagsins’ mun nú gera það sem í hennar valdi stendur til að fá þessu framgengt. þora ekki að koma fram með tillögur sínar, af því þeir vita, að meiri hluti þjóðarinnar er á móti þeim. Þeir ætla að koma þjóðinni að óvörum með full- gerðar staðreyndir að hætti Hitlers og annarra harðstjóra. Gegn þessu verður þjóðin að rísa. Álögurnar eru orðnar nógu þungar, þótt ekki verði þær Fra-mli. af 2. síðu. verið hefir. Tollar verði hækk- aðir á vörum almennings, vaxta- skatti komið á og kostnaðinum náð þannig upp. Sérréttinda- stéttin í þjóðfélaginu fái aukin fríðindi og standi saman um ríkisstjórn og landspólitíkina yfirleitt en skerpi löggjöf og stj órnarráðstafanir gagnvart verkalýðnum, sérstaklega verk- fallsréttinum sem er aðalvopn hans. Tíminn og Morgunblaðið reyna eftir mætti að undirbúa þessa saineiningu og Jónas Jóns- son og Ólafur Thors skrifa og tala um, að ekki eigi að leyfa Sameiningarflokk alþýðu i land- inu og um takmörkun á prent- írelsi og málfrelsi á nazistiska vísu. Aðalleapphlaupið innan þingflokks Frámsóknarflokksins virðist sem stendur vera uin það, hvort Hermanni Jónassyni takist að halda forsæti slíkrar „þjóðstjórnar“ eða Jónas Jónsson nái því langþráða sæti. En þó get- ur á síðustu stundu slegið í hart út af sérréttindum hvers sainn- ingsaðila fyrir sig. Nazísfisku áhirífín 0$ uíanríkispófifíkin Þessi stefnuhvörf eiga að nokkru rót sína að rekja til þess, hvernig hinir eldri stjórnmála- flokkar eru orðnir ósamstæðir og stefnulausir, en yfirráðastéttir þeirra vilja styrkja falhmdi völd og áhrif sín í landsmálum meðal þjóðarinnar með því að standa saman utan uin völdin ein, en að nokkru Ieyti má rekja þetta til þeirra áhrifa seni vaxandi völd fasistaríkjanna í heiminum hafa haft. Enda þótt nú sé að líða að þeim tíma, er íslendingar geta að öllu leyti sagt skilið við Dan- inörlcu og ákveðið forlög sín sjálfir sem alfrjáls þjóð, þá virð- ist sá litli viðbúnað ur, sem af hálfu hinna eldri stjórnmála- flokka er hafður um þau mál, ekki vera í þá áttina að skapa grundvöll fyrir lýðfrjálst ríki. Þessir flokkar hafa þrátt fyrir allt sjálfstæðishjal sitt vanist því að „dependera allt af Dönum“ sérstaklega, og næst þeim Norð- j urlandaþjóðunum og Þýzkalandi. Allir fslendingar vilja halda nánu menningarsambandi við frændþjóðir Norðurlandanna, en utanrílcispólitík íslands verður að ákveða með sérstæða afstöðu og hagsmuni íslenzku þjóðar- innar einnar fyrir augum. Norð- urlandaþjóðirnar eru i hættulegu nábýli við hið nazistiska Þýzka- land og hafa — þó gegn mikilli andstöðu innanlands — tekið upp þá pólitik — ogfrekar hin- þyngdar. íslenzka þjóðin er bú- in að greiða á 20 árum yfir 40 milljónir króna vegna óstjórnar togaraútgerðar og banka. Hún neitar nýjum blóðtökum. Hún heimtar að hreinsað verði til í spillingarfenimi og aðalatvinnu- rekstri þjóðarinnar komið á heilbrigðan fjárhagslegan grundvöll. um Norðurlöndum einmitt Dan- mörk' — að vægja fyrir Þýzka- landi í hvívetna, án þess að láta koma til árekstra. Svo langt gengur þetta nú þegar, að t. d. dönsku blöðin eru orð- in meira og minna múlbund- in um ástandið i Þýzkalandi og ritstjórar og blaðamenn aðal- blaða þeirra hafa fengið lausn í .náð eftir kröfum þýzkra naz- ista. Á þenna hátt er verið að opna leiðina fyrir nazistiskum áhrifum á Norðurlöndum, þrátt fyrir það, að stjórnir þeirra vilja vinna á grundvelli lýðræðis, en vegna hættunnar við hinn. vold- uga nágranna. Með því að ein- beita islenzkri pólitík að fyrir- mynd Norðurlanda og sigla sömu leiðir, gjalda íslendingar nábýlis hinna Norðurlandanna við hin nazistisku stórveldi, en njóta eklci legu lands síns og óhultari afstöðu. Því að engum kemur til hugar að Norðurlöndin hin geti né muni reyna að verja fsland. Við þetta bætist svo að allsterkir straumar eru innan Sjálfstæðis- flokksins, sem leita einmitt nán- ara samstarfs við föðurland naz- ismans, höfuðvígi afturhaldsins í heiminum, Þýzkaland, og dýrka nazistiskan hugsunarhátt. Eins er hitt, að Alþýðuflokksbrotið er nú að verða algerlega háð fjár- hagslega Svíum með því að hafa tekið hjá þeim eyðslu- lán til að greiða íslenzkar skuld- ir, er nema um 200 þús. kr., sem erfitt verður fyrir þá nokk- urntíma að greiða. Með því að halda áfram að „dependera af Dönuifi“ um utanríkispólitíkina, þá ofurselja þessir flokkar ís- lenzku þjóðina hættum Norður- landa, þrátt fyrir þá möguleika, sem við höfum 1943 til þess að slíta pólitísku tengslunum við Danmörku og hallast, að þeim löndum um vinsamlega sambúð og stjórnmálastefnu, sem næst okkur standa, geta hjálpað okk- ur og eru skjól og skjöldur lýð- réttinda og frjálsrar menningar í heiminum. Sósíalistaflokkurínn og lýdraBðísöflin samíaka Innan þessara þriggja borgara- legu flokka — auk Bændaflokks- ins er uppleysist á sinn sér- staka hátt — sem nú eru að reyna að ná samstarfi sin í milli og síðar sambræðslu, um þró- un íslenzka þjóðlifsins í aftur- haldsáttina inn á við og með ut- anríkispólitík er stefnir í sömu átt, er mikill fjöldi flokks- hianna þeirra og margir er fram- arlega standa, sein andstæðir eru þessum hugsunarhætti. Enn ber Kvikmyndagerð stendur á mjög háu ^tigi í Sbvétnkjunum. Margar rússneskar k\ikmyndir hafa orðið heimsfrægar, kenn- iugar og störf kvikmyndastjórn- ienda í Sovétríkjunum hafa haft víðtæk áhrif á þróun kvikmynd- arinnar sem listgreinar. Efri myndin er frá þingi leikstjóra og leikenda í kvikmyndum, er haldið var í Moskva. Á mynd- minna á þessuni öflum og þvi ógerlegt að ákveða styrkleika | þeirra, en víst er, að takist hin fyrirhugaða íhaldssarna „þjóð- stjórn“, þá mun gamla flokka- skipunin öll riðlast enn nieir. Smábændurnir i Framsóknar- flokknum eru margir róttækir °S fylgja ckki foringjum sínuni í blindni inn í íhaldsfangabúð- irnar og bæði í þeiin flokki og Sjálfstæðisflokknum er fjöldi manna í bæjunmn, verkamenn, millistéttamenn og mentanienn, sem unna frjálsri hugsun og inenningu, þó að þeir séu ekki sósíalistar. Mest allar leifar Al- þýðuflokksins, sem af misskiln- higi fylgja nýlendustjórnum Framsóknar, nninu tínast úr AI- þýðuflokknum, þó að þetta komi jafnvel ekki til. Þessir menn allir mundu ekki fylgja nazistisku fyrirniyndunum hér á Islandi, þar se.ni þjóðin hefir stöðugt í heila öld verið í frelsis og sjálf- stæðisbaráttu og unnið alla sigra sína undir þeim merkjum. Þeir munu í framtíðinni eiga sainleið og samstarf á einn eður annan hátt, með hinum nýstofnaða Sósíalistaflokki, sem hefir, án þess að fá svar, boðið Fram- sóknarflokknum og Alþýðu- flokksbrotinu samstarf um end- urreisn á sviðum atvinnuvega og menningar á lýðræðisgrundvelli, með vínstri stjórn og markvissu starfi að fullkomnu sjálfstæði landsins. Mikill hluti íslenzku þjóðar- innar, se.ni metur undanfarna frelsisbaráttu þjóðarinnar, mun vera fylgjandi Sósíalistaflokkn- um um að lífsnauðsyn sé fyrir þjóðina að einbeita sér að því að miða utanrikispólitíkina fyrst og fremst við þarfir og hugsunar- hátt og afstöðu hennar sjálfrar, inni sjást Púdovkín, hinn heims- frægi kvikmyndastjóri (t. h.)og, lcikararnir Jegorova og Jútke- vitsj. Neðri myndin er úv iúss- neskri kvikmynd: „Bernska Maxim Gorkis“. Drengunnn, sem l. ikur hlutverk Corkis,heit- ir Ahxei Líarkí, ömmuna, „Ba- búsku“, leikur fræg leik!'ona, Massalitir.ova. með vinsamlegu viðhorfi og auknu menningarsambandi við lýðræðisríkin i heiminum, fyrst og fremst brezka samveldið, sem næst okkur stendur og mest og bezt getur tryggt sjálfstæði landsins og þar sem fjórðungur Islendinga býr (í Kanada) og getur aðstoðað okkur og jöfn- mn höndum við hin voldugu og óháðu Bandaríki • Vesturheims sem greiðar leiðir væru til á ó- friðartímum og síðan við hin önnur lýðræðisríki Vestur- og Norður-Evrópu og Sovétsam- veldin, sem eru styrkurinn í austrinu. Án miklu nánara samstarfs við þjóðir þær, sem nú vilja tiyggja frið og írelsi og sjálf- stæði smáþjóðanna, er sjálf- stæði íslands og tilvera þjóðar- innar í voða. En án fylkingar þjóðarinnar um samskonar grundvöll menningar inn á við, uni réttindi alþýðunnar, bætt kjör hennar og inenningu og yfirráð yfir auðlindum landsins og forlögum sjálfrar sín, er sjálf- stæði landsins út á við lítils virði, enda óhugsanlegt. Sameiningarflokkur alþýðu Sosialistaflokkurinn — mun á þessu nýbyrjaða ári fullkomna ■, skipulagningu sína og taka upp baráttu fyrir íslenzku alþýðuna á öllum sviðum og mun í því eini taka hönduin saman við hverja, sem vilja leggja lið sitt til slíks samstarfs, hvort sem 11,11 er ræða einstaklinga, félagsskap eða lýðræðisflokka, en mun jafnákveðinn berjast gegn afturhaldinu, innlendu og erlendu. Nauðsyn stofnunar tlokksins var inikil og verkefn- in aðkallandi, en sameining al- þýðunnar og lýðræðisflokkanna i landinu er fær uni að leysa þau. Oveðrlð á Norður~ og Austurlandi Stjómmáiaviðhorfið í árslok 1988 % /

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.