Þjóðviljinn - 01.02.1939, Blaðsíða 1

Franskír verkamenn við Spánarsöfnun á götu í París.
flier út af
4. ÁRQANGUR
MIÐVIKUD. 1. FEBR. 1939.
26. TÖLUBLAÐ
Itölsk blöð heímta bstur af
Frökkum fyrír manntjón í
Spánarstyrjöldínnt
EINKASKEYTI TIL ÞJÖÐVILJANS. KHÖFN I GÆRKV
BONNET utanríkismálaráðherra Frahka hefur í dag
átt víðtal víð fréttarítara erlendra blaða. í víð-
tali þessu skýrðí Bonnet svo frá að landakröfur ítala
á hendur Frökkum hafí orsakað míklar deílur míllí
hans og Daladíers.
Síðar í idag er því mótmælt,
í París að Bonnet hafi látið slík
orð falla lum viðskipti sín og for
sætisráðherrans. Yfirleitt eru
þessi mótmæli þó ekki tekin al-
varlega iog talið að í þeim sé
aðeins um formsatriði að ræða
til þess að breiða yfir óeiningu
innan stjórnarinnar. Enda ber-
ast þær fregnir eftir öðrum
heimildum, að ágreiningurinn
innan hennar fari vaxandi.
I ræðu sinni sagði Attlee, að
það hefði ekki neitt gott í för
með sér, að gera pf lítið úr því
hvern þátt ítalir hefði átt' í
teókninni í Kataloníu, og vitnaði
Attlee í ummæli ítalskra blaða
hér að lútandi. Taldi Attlee að
helmingur liðs þess, sem tók
Barcelona hefði verið ítalskar
hersveitir. Hann benti á hættur
þær, sem Frakklandi og Bret-
landi væru búnar, ef Franoo
ynni fullnaðarsigur á Spáni.
Pýzkaland og ítalía, sagðihann,
gætu verið öllu ráðandi á Spáni,
þótt Franoo léti engin lönd af
hendi fyrir stuðninginn.
Chamberlain varði stefnu
bresku stjórnarinnar gagnvart
Spáni. Hann benti á að íhlut-
un hefði verið byrjuð á Spáni
áður en hlutleysisnefndin tók
til starfa. Víðtækari íhlutun
hefði óhjákvæmilega leitt til
þess að draga styrjöldina á
(Frh. á 4. síðu.)
Ífalír hófa að herfaka
Pyreneafjöll, Mínorca
og Frönsku^Marokko.
ítalska blaðið „Lavioro Fas-
cista“ pg önnur ítölsk blöð,
ræiða í dag um „hiutleysið“ í
Spánarmálunum og fara um
það hinum háðulegustu prðum
„Lavioro Fascista“ krefst þess
að ítalir taki þegar Pyreneafjöll
Minorca og Frönsku Mar-
okkó iog búist þar fyrir með her
sinn. Samhliða krefst blaðið
þess, að Frakkar greiði ítölum
skaðabætur fyrir allt það tjón
er ítalski herinn hefur beðið á
Spáni.
FRÉTTARITARI
Stérkostlea aokning (nngaMnaðarins,
bastt efnahags- og menningarskiljríi
ern aðalpættirnir i 3.5-ára-áætl-
nninni, er nær frá 1938 tii 1942.
EINKASKEYTI TIL ÞJÖÐV. MOSKVA I GÆRKV.
Víðsjáín í dag
Samkvæmt tilmælum blaðsins
hefur frú Estrid Falberg-Brekk-
an ritað grein fyrir Pjóðviljann
um námsfélög, er birtist í Víð-
sjá í dag og á föstudaginn.
Frú Brekkan er Svíi, komin
frá föðurlandi námsfélagahreýf-
ingarinnar, og hefur sjálf tekið
mikinn þátt í þeirri starfsemi.
Á stríðsárunum vann frú Brekk-
an sjálfboðastarf við námsfélög
atvinnuleysingja, og auk þess
hefur hún stjórnað námsfélög-
um um bókmenntir, bindindis-
mál pg tungumál.
1 Á18.þingi Kommúnistafiokks
Sovétríkjanna, sem kemur sam-
an í |mars n. k. fiytur Miolotoff
framsögu um þriðjiu fimm-ára-
áætlunina. Aðalþættir áætlunar
innar hafa nú verið birtir, tog
verður hún rædd um öll Sov-
étríkin fram að þinginu. I á-
ætluninni er kveðið á um aukn-
ingu framleiðslunnar log bætt
efnahags- og menningarskilyrði
alþýðunnar á tímabilinu 1938
—1942.
Framhvæmd ann-
arar 5 ára áætlun-
arínnar tóhst að
fullu
I fmmdráttum þeiin, sem
Miolotoff hefur birt a,f ræðu
sinni er því slegið föstu að
framkvæmd annarrar fimm-ára-
áætlunarinnar hafi tekizt, og
öllum arðránsstéttum endanlega
útrýmt, skilyrðum til arðráns
manna af mönnum sömuleiðis,
og engar leifar eftir af skipting
þjóðfélagsins í arðræningja og
arðrænda. I Sovétríkjunum er
nú fyrsta tímabil kommúnism-
ans, — sósíalisminn — þegar
liðið. Samvirkir framleiðsluhætt
ir ieru orðnir ráðandi í öllum
þjóðarbúskapnum. Hið sósíal-
iska þjóðfélag í Sovétríkjunum
mynda tvær samvinnandi stétt-
ir, verkamenn og bændur, en
takmörkin milli þeirra og þess-
ara stétta og menntamanna
þurrkast meira og meira út.
Efnahagur og menningarskil-
yrði alþýðunnar í Sovétríkjun-i
um bötnuðu mjög á tímabili
Annarrar áætlunarinnar. Meðal-
árstekjur verkamanna í Sovét-
ríkjunum á árunum 1932—1937
gerðu meira en að tvöfaldast
(stigu um 113,5%). Ríkisútgjöld
til menningarþarfa stigu á þess^
um árum úr 4,4 milljörðum
rúblna í 14 milljarða rúblna.
Efnahagur samyrkjubænda batn
aði einnig drjúgum á tímabili
Annarar áætlunarinnar. Á fjór-
um árum — 1933—1937 — nær
þrefölduðust heildartekjur sam-
yrkjubænda, og bein laun til
bænda reiknuð eftir fjölda
vinnustunda þeirra, fimmtán-
földuðust. Á þessum árum hef
ur orðið sannnefnd menningar-
bylting í Sovétríkj. 1 byrjun
tímabilsins voru nemendur
barnaskóla og gagnfræðaskóla
21.3 milljónir talsins, en eru nú
29.4 milljónir.
Oháður þjóðarbú-
shapur
Þjóðarbúskapur Sovétríkjanna
er orðinn óháður og sjálfum sér
nógur, tækniþróunin er komin
MOLOTOFF
það langt, að hægt er að sjá
fyrir öllum þörfum þjóðarinnar.
Hvergi í heimi hefur þróunar-
hraði iðnaðarins verið eins mik-
ill og í Sovétríkjunu’m. í auð-
valdslöndunum hefur iðnaðar-
framleiðslan minnkað síðustu
tíu árin, en í Sovétríkjunum
hefur iðnaðarframleiðslan auk-
izt með hverju ári. En Rússland
var áður ákaflega eftirlægt í
atvinnuþróun, og enn vantar
mikið á, að iðnaðarframleiðsla
Sovétríkjanna, miðað við fólks-
fjölda sé eins mikil og í þeim
löndum Evrópu og Ameríku,
sem lengst eru komin í tækni-
þróun. Pennan mismun þarfað
vinna upp, til að tryggja að
fullu endanlegan sigur komm-
únismans í hinni heimssögulegu
samkeppni hans við auðvalds-
skipulagið.
Framhald 3. síðu.
ATTLEE
Fjðldi brezkra
áhrifamanra
krefst hjálpar
handd Spáni
EINKASKEYTI TIL ÞJÓÐ-
VILJANS. KHÖFN í OÆRKV
Breska blaðíð News
Chronícle bírtír í dag á-
varp tíl brezku þjóðarínn-
ar ogbreskra stjórnarvalda.
í ávarpí þessu er skorað á
bæðí stjórnína og almenn-
íng að láta spönsku þjóð-
ínní þegar í té alla þá
hjálp, sem möguleg sé.
í ávarpinu er bent á það,
hve mikinn þátt breskir sjálf-
boðaliðar hafi átt í vörn spönsku
stjórnarinnar og sagt að í bar-i
áttu þeirra hafi vilji bresku
þjóðarinnar komið fram, en ekki
í aðgerðum stjórnarinnar.
Fjöldi þekktra manna hefur
undirritað ávarp þetta, þar á
meðal Attlee leiðtogi þingflokks
Verkamannaflokksins, Angell,
Barllett, Haldane, Pioílitt, Pritd
Priesley og H. Q. Wells.
Frakkland og Bretland í
hæltn ef Franco slgrar
Utanríkísmálín reedd í breska
þíngínu
LONDON 1 GÆRKVELDI. (F. Ú.)
Umræður um utanríkísmálín hófust í neðrí málstofu
breska þíngsíns í dag og eru það aðallega Spán-
armálín,^sem boríð hefur á góma. Af stjórnarandstæð-
íngum hefur Attlee haldíð ræðu, en af hálfugstjórnar-
ínnar var fyrírjsvörum Chamberlaín forsætísráðherra

Hálfrar aldar
afmæli
„Ármanns“
Afmælishátíð Ármanns hefst
í kvöld. Skjaldarglíman er fyrsli
liðurinn í þeim hátíðahöldum.
Áður en glíman hefst flytur
síra Helgi Hjálmarsson erindi:
„Olíman fyrir 50 ámm“. En
eins og kunnugt er var síra
Helgi einn allra bezti glímumað
ur landsin's: í þá daga og manna
kunnugastur glímunni eins og
hún var iðkuð þá. Þarf ekki að\
efa að erindi þetta verður hið
fróðlegasta og skemmtilegt, því
síra Helgi segir manna bezt frá;
Á eftir erindinu verða sýndar,
skuggamyndir — gamlarglímu
myndir, og leikur mörgum hug.
ur á að sjá þær.
Þá hefst Skjaldarglíman.
Keppendur verða 10, allt góðir
,02 gegnir glímumenn, sumir
löngu landfrægir, s. s. Skúli
Þorleifsson, fyrrum glímukong-
Frh. á 4. síðu.
Skjaldborgín tek-
ur vid stjórn
„Fram" tíl bráða~
byrgda
EINKASKEYTI TIL ÞJÓÐV.
SEYÐISFIRÐI I GÆR
Aðalfundur í Verklýðsfélag-
inu „Fram“ var haldinn síðast-
liðið laugardagskvöld. Meiri
hluti félagsstjórnarinnar lagði
til, að þeim, er skipuðu A-list-
ann við allsherjaratkvæða-
greiðsluna skyldi falið að taka
að sér stjórn félagsins tilbráða-
byrgða. Sameiningarmenn báru
þá fram þá breytingartillögu,
að bráðabirgðakiosning fsfcri
fram á fundinum milli listanna,
sem í kjöri voru við stjórnar-
kosningar í félaginu.
Skjaldborgin neitaði að bera
tillöguna upp, en taldi sína til-
lögu samþykkta með 63 atkv.
gegn 49. Margir sátu hjá við at-
kvæðagreiðsluna, enda var hún
opinber.
Alpýðnbladið birtir óstaðfestan ó-
hróðnr nm lýðveldissinna á Spási
Út af fréttaskeyti, sem Al-
þýðublaðið birti í gær, um að
„kommúnistar“ hefðu gertupp-
reisn gegn stjóminni á Spáni
spurðist Þjóðviljinn fyrir hjá
fréttaritara sínumi í Kaupmanna
höfn og fékk eftirfarandi svar:
„Orðrómur þessi hefur einn-
ig verið birtur hér, en engin
staðfesting hefur fengizt áhon-
um. Blöðin eru full af allskon-
ar óstaðfestum flugufréttum frá
Spáni, sem sýnilega eru settar
fram í ákveðnum tilgangi.
Negrin, fiorsætisráðherra, hef-
ur varað menn alvarlega við að
trúa upplognum og fjandsam-
legum fréttum af gangi styrjald
arinnar, sem séu búnar til og
breiddar út til að skaða stjórn-
ina“.
Allur heimurinn veit um af-
stöðu spönsku kommúnistanna
til stjórnarinnar á Spáni, alltfrá
byrjun styrjaldarinnar. Allur
heimurinn veit, að þeir hafa
staðið fast og trútt um málstiað
stjórnarinnar, þó að áðrir hafi
brugðizt. — Hinsvegar væri
vel hugsandi að tnotskistarnir,
vinir Alþýðublaðsins, væru hér
j að verki, ef nokkur fótur er
fyrir nokkurri uppreisnarfrétt.
Með því að birta slíkan óstað
festan óhróður um tryggustu
Framhald á 4. síðu