Þjóðviljinn - 22.04.1939, Page 2

Laugardaginn 22. apríl 1939.
ÞJÓÐVILJINN
CJtgefandi:
SameiningarflokkBr . alþýðn
— Sósíalistaflokknrinn —
Kitstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Kitstjórnarskrifstofur: Hverf-
isgötu 4 (3. hæð), sími 2270.
Afgreiðslu- og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
4skriftargjald á mánuði: .. .
Reykjavík og nágrenni kr.
2,50. Annarsstaðar á landinu
kr. 1,75. I lausasölu 10 aura
eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Sími 2864.
í. mat.
Fyrsti maí er dagfur verk-
lýðshreyfingaritmar. Þann dag
hafa verklýðssinnar xim allan
heitn valið til þess að treysta
samtök sín, efla stéttarlegan
þroska, einingu og. samheldni.
Flestum hugsandi mönnum
hefur lengi verið ljóst, að stétt-
arlegur þroski, eining og sam-
heldni verkalýðsins, er lífsnauð-
syn fyrir verkalýðinn sjálfan.
En síðustu tímar hafa leitt í
ljós, að einmitt þessir eiginleg-
leikar í fari verkalýðsins eru
þeir einu strandklettar, sem
megna að brjóta þær ómenning-
arinnar öldur, sem flæða yfir
heiminn.
Fasisminn er óhugsandi í
hverju því landi, þar sem verka-
lýðurinn vinnur saman sem einn
maður að sínum sameiginlegu;
hagsmuna- og menningarmál-
um, án tillits til alls sem á milU
kann að bera á öðrum sviðum.
Að deila og drottna hefur löng-
um verið kjörorð þeirra sem
kúga fjöldann; á sundrung og
dreifingu verkalýðsins byggir,
fasisminn hásæti sitt.
íslenzkur verkalýður hefurtil
þessa ekki borið gæfu til þess
að koma fram sem einhuga stétt
í baráttunni fyrir bættum kjör
um og aukinni menningu. ^
undanfömum árum hefur þessi
staðreynd sett svip sinn á há-
tíðahöldin fyrsta maí. í stað
þess að koma fraím í einní vold-
ugri fylkingu þenna dag, hafa
verkamennimir látið tvístra sér,
þeir hafa komið fram sem stjóm
málaflokkar, en gleymt því, að
fyrst og fremst eru þeir stétt,
sem á svo fjöldamörg sameig-
inleg áhiígamál, að þeirra vegna
verður allur ágreiningur um
stjórnmál og annað þvílíkt að
þoka.
Að þessu sinni eru allar líkur
til að verkalýðurinn í Reykja-
vík mæti í -eimii fylkingu á göt-
um borgarinnar 1. maí, Dags-
brún -og mörg önnur verkalýðs-
félög hafa ákveðið að gangast
fyrir fyrsta maí hátíðahöldum,
á-n þátttöku stjórnmálaflokka.
Allir sem skilja hvílík brjóst-
vöm einhuga verkalýðssamtök
em gegn ómenningu fasismans,
ættu að stuðla að því, hver eft-
ir sinni getu, að 1 .maí verði að
þessu sinni dagur verkalýðsins
í þeirri merkingu að þann dag
komi hann fram sem einhuga
stétt, er skilur það mikla
sögulega hlutverk, sem hon-
um ber að vinna á þeim tímum
er nú standa yfir, sem er að
vernda lýðræðið og menning-
wna gegn ofbeldi og ómenn-
iagu nazismans.
Alliýeitt fyrsta mní.
ÍÞRÓTTIR

4+4 w www
Sverrír Jóhannes-
son sígumgarí í
víðavangshlaup"
ínu í 4 sinn í röd.
K. R. vann hlaupíð með
13 síígum, áftí l. 3. o$
9. mann.
Víðavangshlaupið fór fram
eins og venjulega á fyrsta sum-
ar og hófst frá Alþingis-
húsinu allt að 20 mín. eftir aug-
lýstan tíma. Mikill fólksfjöldi
var þar samankominn -og á ef
til vill skátaskrúðgangan sinn
þátt í því, sem endaði þar vegriaj
hinnar árlegu fyrsta sumardags
messu. í þessu sambandi get
ég ekki látið hjá líða að víta
það smekkleysi að láta hlaup
fara fram á sajma tíma og þessi
fjölmenna messa fór fran\, og
svo sér í lagi þaðrf að láta hlaup
ið hefjast svo að segja frákirkj
unni. Meðal skáta eru líka fjöldi
íþróttaáhugamanna sem hefðu
viljað fylgjast með þessu
vinsæla hlaupi. Svo líka hitt að
helgi messunnar er misboðið
með slíknm ráðstöfunum. Er
þetta því merkilegra þar sem
í. R.-ingar eru yfirleitt smekk-
menn' í framkvæmdum. Tíminn
2—3 virðist því vera sjálfsagð-
ur. —
Ekki var hægt að útvarpa
frá hlaupinu, þar sem skátamess
unni var útvarpað á sama tíma.
Mælir það ekki síður en annað
á móti því að þessi tími skyldi
valinn.
Af hinum 23 áður tilkynntu
þátttakendum mættu 6 ekki til
leiks— (mikil vanhöld það) og
einn kom ekki að marki.
Úrslit urðu þau að K. R. vann
hlaupið^ fékk 13 Stig átti 1., 3.
og 9. manr^ nr. 2 varð U. m. f.
Stjaman fékk 17 stig^, átti 2.
7. og 8. mann# nr. 3 varð Ár-
mann fékk 26 stig og átti 5.,
6. og 15. mann, nr i varð I-
þróttafélag Kjósarsýslu fékk 29
stig og átti 40 11. og 14. mann,
í. R. komu aðeins 2 að marki
og fengu því ekkert stig.
Fyrstur að marki varð Sverr-
Jóhannessor^ K. R. á 13,45,8
mín, er það í fjórða skipti í
röð og hefur enginn leikið það
fyrr eftir, annar varð Haraldur
Þórðarson, U. M. F. Stjarnan.
13^52,1 mín. og þriðji Indriði
Jónsson K. R. Er þar á ferðinni
efnilegur hlaupar^ sem með
góðri þjálfun getur náð langt.
Indriði er aðeins 19 ára.
Sverrir var fyrstur svo að
segja alla leiðina (nema meðan
hann lét á sig skóinn, sem hann
missth- Veður var fremur kalt
og klæddu hlauparamir sig
ekki nóg því of mikil kæling
húðarinnar er jafnvel hættuleg
í löngum hlauputn -og hefur á-
hrif á árangurinn. Sú efnaskipt
ing, sem þar á sér stað er nauð
synleg, en til þess þarf hita.
Hlaupararnir virtust ekki þreytt-
ir eftir hlaupið og létu þeir
sæmilega vel yfir hinni nýju
leið. Til gamans set ég hér sig-
urvegara í hlaupi þessu frá
byrjim en tímann ekki því að
engan samanburð er hægt að
gera þar sem leiðirnar hafa ver
ið svo misjafnar.
1916-1917 Jón Kaldal í. R.
%
. Allir íslendingar og þá ekki sízt íþróttamennirnir fagna
sumardeginum fyrsta. Hann er því sannkallaður hátíðisdag-
ur, enda er hann víða helgur haldinn, og íþróttafélögin ættu
sérstaklega að efna til hátíðahalda. Þessi dagur er fyrirboðii
þess, að hinn langi vetur með sitt óblíða veðurfar sé rekinn
á br-ott af vorgyðjimni, sem blakar „sólgeislavængjunum breið-
um“, og gerir mönnunum það mögulegt að njóta útivistar
við íþróttaiðkanir, göngur, sólböð o. m. fl. íþróttafélögin,
þetta sameinaða átak einstaklingajma til eflingar íþróttarhug-
sjóninni, hafa ýmist búið sig undir eða eru í þann veginn að
búa sig undir sumarstarfsemina með æfingum innanhúss eft-
ir því sem ástæður leyfðu. I þjessu sambandi og við þetta há-
tíðlega tækifæri vildi ég benda á atriði, sem yfirleitt -er ekki
tekið hátíðlega, en það er: samband meðlimanna við fé-
lögin. Á sama hátt óg þjóðjfélagið byggist á heimilunum og
heimilislífinu, byggist íþróttalíf okkar og þá sérstaklega flokka
íþróttirnar á íþróttafélögunum1 og því sterkari sem félagstil
finningin er og samheldnin innan félaganna því betra fyrir í-
þróttalífið. íþróttamaður, sem frá byrjun hefur vanið sig á
Iað líta á félag sitt og flokkinn sem aðalatriðið, en sjálfan
sig aðeins sem hlekk í félagskjeðjunni mun þegar harrn þrosk-
ast hafa m-eiri möguleika til að ná lengra íþróttalega séð en
sá sem hugsar gagnstætt. Hvehsu margur félaginn skilur ekki
orðið félagi og lítur á sjálfan sig sem aðalatriðið og getur
ekki sætt sig við annað. Hversu margur hefur ekki yfirgefið
félag sitt og farið á villigötur vegna þess að hann skildi ekki
félagsleg samtök. í flokkaíþrótfunum t. d. knattspyrnu er lífs
skilyrði, að flokkurinn starfi sem ein heild, að allir séu félag
ar — vinir — þar sem hver maður setur sig inn í skoðanir
hinns og reynir að samræma við sínar eftir beztu getu. Það
er þessi sérdrægni, ófélagslyndi og slæm samvinna félaga í
milli, sem stendur íþróttum okkar mjög mikið fyrir þrifum.
Meðan þetta er eins ríkjandi og! nú tekst ekki að byggja upp
annan sterkasta þáttinn, sem íþróttunum er ætlaður í íslenzku
þjóðlífi sem sé: hinn andlega. — félagslega —. En það má
takast ef hver félagi gerir sér grein fyrir því hvað orðið fé-
lagi þýðir. £g treysti hinu nýbyrjaða sumri að vekja félög og
einstaklinga til meðvitundar um þenna heilaga sannleika.
Dr.
Þekkítir enskur knafíspyrnuþ$álfari
kemurí dag með Gullfossí fíl VaSs
Knattspyrnufélagið Valur hef-
ur ráðið til sín enskum þjálf-
ara að nafni J. Devine. Er hann
mjög vel þekktur sem knatt-
spyrnumaður, og nú í seinni
tíð hefur hann starfað fyrir
enska knattspyrnusambandiðog
kennt knattspyrnu. Sambandið
telur hann einn af sérfræðing-
um (expert) sínum, sem hef-
ur á hendi kennslu og stjórn
námskeiða fyrir knattspyrnu-
kennara eða þjálfara, sem sam-
bandið gengst oft fyrir. Devine
hefur verið starfandi atvinnu-
leikmaður (professionái) í 15 ár
og leíkið í ýmsum frægustu
1918—1919 Ólafur Sveinsson
í. R.
1920 Þorgils Guðmundsson
Dreng.
1921—1923 Quðjón Júlíusson,
Dreng.
1924 Geir Gígja, K. R.
1925 Hallgrímur Jónsson,
Ármann.
1926—1928 Geir Gígja K. R.
1929 Jón Þórðarson K. R.
1930 Viggó Jónsson, Ármann
1931 Oddgeir Sveinsson K. R.
193£ Gísli Finnsson, K. V.
1933—34 Bjarni Bjarnason
1 I. B.
1935 Gísli Albertsson, í. B.
1936—1939 Sverrir Jóhannesson
K. R.
Mr.
félögum Breta, t. d. SunderlaJ1d
félaginu, Birmingham Burnley,
Newcastle United og Chester.
field. Þetta cru allt mjög þekkt
félög og leika öll í fyrstu og
,annarri deild í ensku keppninni.
Devine á að hafa yfirumsjón
á þjálfun allra flokka félagsinsí
en sérstaklega meistaraflokks
og II. fl. Félagið hefur ennfrem
ur í fiyggju að láta hann kenna
eldri meðlimum knattspyrnu-
kennslu, sem svo aftur geta
kennt yngri flokkunum sérstak-'
Iega. Er þessi ráðstöfun félags
ins mikils virði og ætti að geta
komið að góðu haldi síðar. Ekki
er nú ákveðið hve lengi hann
verður hér, sem stafar af því
að ekki hefur fengist loforð fyr
ir gjaldeyri, og er. vonandi að
gjaldeyrisnefndin bregðist vel
við þessu, svo hann þurfi ekki
að fara fljótlega aftur. Öllum
knattspyrnumönnum er. mikill
fengur að hingaðkomu slíks
þjálfara sem þessa, þó hann sé
á vegum Vals eins, breiðast á-
hrif hans út til allra.
RAFMAGNSVIÐGERÐIR
og nýlagnir í hús
og skip.
Jónas Magnússon
lögg. rafvirkjam.
Sími 5184,
VINNUSTOFA á
Vesturgötu 39.
Sækjum. sendum

Erlendar
íþrófíafréftiir
Einskir íþróttamenn í frjáls- ,
um íþróttum hafa ákveðið mik
il ferðalög á komandi sumri.
20. ágúst eiga þeir að takaþátt
í landskeppni við Þýzkaland í
Köln. 3. sept. við Frakkland í
hlaupum og verður keppt í Par-
ís. Svíþjóð hefur boðið þeim
að taka þátt í Stockholmsleik-
unum 11.—15. sept. í Gauta
borg og fleiri sænskum boi'gum
eiga þeir að vera gestir. Þar
að auki taka margir enskir
sundmenn þátt í stórum sund-
mótutn í U. S. A., svo þeir hafa
nóg að gera.
Holland og pýzkaland hafa
um nokkurt skeið slitið öllu í-
þróttalegu sambandi sín á milli
en nú fyrir skömmu var sam-
inn friður og um Ieið ákveðnir
kappleikir í ýmsum íþrótta-
greinum, sem fram eiga að
fara á komandi sumri.
Joe Louis, heims.meistarinn í
hnefaleik, sigraði eins og kunn-
ugt er negrann John HenryLe-
wis í titilkeppni fyrir nokkru,
í fyrstu lotu. Fyrir þetta fekk
hann álitlega fjárupphæð. Alls
komu inn 102.015 dollarar. Þar
af fekk Louis 34.413 dollara
eða sem svarar 1300 ísl. krón-
ur um sekiínduna! John Henry
fekk 15.056 dollara í sinn hlut.
Var þetta í fimlmta sinn sem
Louis ver titil sinn síðan hann
vann hann frá Jim Braddock.
Um þenna leik sagði þekkt-
ur blaðamaður: Veðmálin stóðu
10:1, en þau hefðu alveg eins
getað staðið 1000:1. John Hen-
ry Lewis mundi kannske hafa
haft svolítinn möguleika ef hann
hefði fengið að hafa með sér
öl í ,,hringinn“! En þrátt fyrir
það aðeins örlítinn möguleika!
Sviss og Uíigverjalaud kcpptu
nýlega í knattspyrnu í Zurich.
Þar vann Sviss 3:1. Hinn frægi
miðframvörður Ungverja, dr.
Sarosi, var óvenju slappur.
Tveim mínútum fyrir hálf- |
leik setti Sviss fyrsta markið
Eftir 8 mínúttur í seinni hálfleik
kvittuðu Ungverjar. Eftir 22
mín höfðu Svisslendingar aftur
yfirhöndina, og nokkru fyrir
leikslok kom þriðja markið.
Áhorfendur voru 22,000.
Knattspyrnufélagið Liverpool
í Englandi hefur fengið stranga
áminningu og 450 kr. sekt, af
knattspyrnusambandinu enska.
Er ástæðan sú, hve áhorfendur
á velli félagsins komu illa fram
vjð leikmenn Wolverhampton-
félagsins í leik 26. febr.
Pað vantar þó sannarlega
ekki a ðþað séu reyndir menn.
sem manna hana Jónasínu:
Hermann að stjórna skút-
unni, — hann hefur þó að
minnsta lcosti reynsluna af
hvernig sigla skuli í strand, en
fljóta þó sjálfur. Ólafur á nú
að ráða .öllum sjávarútvegi
landsmanna, eins og von er:
hún var ekki svo óglæsileg
stjórnin hans á Iiveldúlfi. Jak-
ob á að líta eftir ríkissjóðnum;
hann hefur þrautgóða reynslu
af að líta eftir bankasjóðunum
í 10 ár, og þeir tæmdust vel á
meðan. Eysteinn á að „stjórna’
bankamálum og viðskiptamál-
um; hann er nú búinn að fá
slíkt námsskeið í auðmýkt og
undirgefni við Landsbankavald
ið, að engin hætta er nú lcngur
á að hann stjórni öðruvísi en í
nafni þess — og hve notadrjúg
stjórn hans á gjaldeyrismálun-
um er, sannar krónulækkunin
bezt. Og þá vantar ekki Stefán
reynsluna til að vera félagsmála
ráðherra. Klofningurinn á verk
lýðsfélagsskapnum. hatrið til
verklýðssamtakanna, tryggðrof-
in við einingu verkalýðsins ger-
ir hann sjálfkjörinn sem is-
lenzkan Mac Donald, — Kveld-
úlfur gæti ekki óskað sér betri.
félaga.
Pað er sannarlega valinn
maður í hverju rúmi í flatsæng-
inni nýju.
***
Eitt af því, sem aðstandendur
gengislækkunarinnar töldu
lienni til kosta, var aukning at-
vinnulífsins að gengislækkun
fenginni. Já, það stóð svo sem
ekki á efndunum. Jakob Möll-
er, Ólafur Thors og Stefán Jóh.
Stefánsson hafa fengið at-
vinnu sem ráðherrar, og Jón
Blöndal, Kjartan Thors og
B)Örn Árnason hafa jcngið
atvinnu í nýrri ncfnd vegna
gengislækkunarinnar. Óskipað-
ir eru þrír menn í aðra nefnd.
til þess að sjá um húsaleigu, og
má vænia þess, að sú atvinnu-
aukning komi til skjalanna ein-
hvern næstu daga.
**
Allir þessir menn höfðu að
vísu einhverjar „snapir” I áður,
en seint fýllist sálin Sumra,
engu slður en talið var um presi'
ana áður fyrr.
*•
Iiinsvegar hefur lítið farið fyr
ir því. að atvinnuleysingjarnir
fengju aukna atvinnu, eins og
lofað vúr. Pó má vera að þetta
skýrist allt með því, að þegar
talað var um útrýmingu at-
vinnuleysisins, hafi verið átt
við atvinnulcysingja af því tagi.
sem menn þekkja undir nöfn-
unum Jakob Möller, Ólafur
Thors o. s. frv. Hinsvegar þurfi
enginn að undrast þó að nöfn
þeirra væru ekki nefnd í þessu
sambandi fyrr en eftir gengis-
lækkunina.
Rússneskár húsmæður á fundi