Þjóðviljinn - 28.05.1939, Qupperneq 1

Dorsteínn Erllngssm
svarar
Áirna
frá Mtlla.
Árni frá Múla ræðir það í „leiðara“ Vísis í gær að það
væri hámark ósvífninnar, — alveg1 óhugsandi tiltæki (ef komm-
únistum (og á hann þar við áh'angendur sósíalismans yfirleitt)
væri boðin Dómkirkjau í Reykjavík til fundarhalds.
Við skulum láta Porstein Erlingsson að þessu sinni svara
þessari hugmynd Árna frá Múla.
í ræðu þeirri er Porsteinn Erlingsson flutti 1912 í Dags-
brún, lýsir hann m. a. alþjóðaþingi sósíalista (bæði sóstaldemo
krata og kómmúnista) í Basel í Sviss 1912 og segir hann svo
orðrétt:
„pessum mönnum var fagnað þar, sem alvarlegum er’nd-
rekum mannúðar og memningar. pessum iafnatJarmönnum, sem
andstæðir eru allri lögbundiinni trú og telja sig naumast kristna
menn margir þeirra, var boðin dömkirkjan, í Biasel — fomheil
agt musteri — til að halda íumd sinn í. Og litið svo á að þeir
væru að hlaða þáð vígi, sem Jesús frá Nasaret ætlaði srnum
mönnum að byggja og verja“.
Svo mörg eru þau orð, og þau nægja. Þó viljum við bæta
því við að sama skilnings og þá í Basel, gætir íenn víða hjá
beztu kirkjunnar mönnum. Pannig létu kaþólsku prestarnirfyr-
ir 3 árum syugja sálnamessu í dómkirkjunni' í jKöIn fyrif sex
kommúnistum er Hitler lét taka af lífi, ©g leit kirkjan á þa
sem píslarvotta í baráttunni gegn h'arðstjórninni.
Pað er því ekki ljóður á sósíalismanum, ef áh'angenclum
hans er ekki boðin dómkirkjan til þeirra veglegustu funda til
baráttu fyrir réttlæti meðal mannanna, heldur sýnir það hve
lélega íslenzk kirkja ennþá skilur grundvallaratriðin í kónning
um Jesú frá Nasaret og sósíalismans, — svo álíka og 'Á'rni frá
Múla inntakið í frelsisbaráttu íslenzku þjóðarinnar. )
IV. AEGANGUR
SUNNUDAGUR 28. MAI 1939.
121. TÖLUBLAD
PiBiiellir eru í ðao heleaflir aisfte,
frelsi og oieoeioou laefls uors

A þtríðía hundtrað manns fótru ausfutr í gætr
í dag hefst Þingvallamót Æskulýðsfylkingarinnar,
mót þeirrar æsku, sem auðvaldið neitar um menningu
og frelsi, en sú æska er samt ákveðin í því að afla sér
hvorstveggja hvað sem burgeisablöðin hrópa. Við hlið
þessarar sókndjöjr!u æsku standa beztu menningar-
frömuðir þjóðaVinnar eins og Halldór Kiljan Laxness
og Þórbergur Þórðarson og flytja nú á Þingvöllum ræð
ur sínar og söguir — að fornra skálda hætti á þeim stað
1 gærkveldi hélt reykvíska æsk-
an af stað til Þingvalla í mörgum
bílum og munu alls hafa farið á
þriðja hundrað manns.
I dag kl. 9 verða aftur ferðir
frá Vörubílastöðinni Þróttur og
munu þá margir bætast í hópinn,
sem ekki komust í gær.
Er þátttaka því góð í mótinu og
verði veðrið sæmilegt, þá er vissa
fyrir að hér fer fram eitt bezta
mót, sem sá æskulýður hefur hald
ið, sem nú sækir djarfast fram á
íslandi til menningar og frelsis
Hitaveitomðlið ð
bæjarstjórnaÞ
fnndi í oær.
Áhvördun fresfað
í umræðunum um hitaveituna á
bæjarstjórnarfundi í gær gat
borgarstjóri þess að borholurnar
gæfu nú 180 sekúndulítra auk
þeirra 30—40 lítra, er fást úr upp-
sprettunum. Meðalhiti vatnsins er
87*. I !
Taldi hann útlit gott um aukið
vatnsmagn, sérstaklega í vestri
sprungunni, því þar væri um tals-
vert heitara vatn að ræða.
I sambandi við afborganir af
væntanlegu láni, sem hefjast eiga
í marz 1941, taldi hann líklegt, að
sala á heitu vatni gæti þá verlð
byrjuð fyrir nokkru, að einhverj-
um hluta. Þá gaf hann lýsingu af
rörunum, sem talin eru heppileg-
ust til noktunar við Hitaveituna,
svonefndum Bonna-rörum, og
sýndi teikningu af þ'eim og sam-
setningu þeirra.
Nokkrar umræður urðu um
málið en ákvörðun frestað til
næsta fundar, sem væntanlega
▼erður næsta þriðjudag.
K. R. og Vífe-
íngur feeppa
á annan.
K. R. og Vikingur (meistara-
flokkar) keppa á annan hvíta-
snnnudag á Reykjavíkurmótinu.
1. flokks-keppnin hefst á annan
í hvítasunnu kl. 2 með leik milli
Vals og Víkings. Verður keppt un
Glæsibikarinn í fyrsta skipti.
fyrir æsku landsins og alþýðu
alla.
Svo undarlega hefur brugðið við
að burgeisablöð höfuðstaðarins
hafa gengið af göflunum út af
þessu móti og æst gegn því með
slíkum óskapagangi að furðu sæt-
ir. Kemur hvorttveggja til að
gamlir íhaldsfauskar óttast kraft
æskunnar og svo hitt að stjórn-
málabraskarar, sem reyna að tóra
pólitískt á hræsni fyrir þjóðfrelsi,
sem þeir eru búnir að svíkja, ótt-
ast að fullhuga æska geri alvöru
úr orðunum, sem þeir ekki meina:
sjálfstæðinu, frelsinu, réttlætinu.
Jónas Baðmaaiss. skorar
á verkamenn að kljála Hlff
Hann falar um verkamenn
dugflaus gínningarfífL
sem
Jónas Ouðmundsson hefur
fengið kast út af Hafnarfjarðar-
málunum. Pað er heldur ekki
gaman, fyrir Jónas, að horfast
í augu við þá staðreynd að
verkamenn í Hafnarfirði láta
sér fátt finnast ium tillögur Breið
fylkingarinnar, að þeir blátt
áfram fara sínu fram hvað sem'
Breiðfylkingin segir. '
Svo barnalegur gerist jónas
í brjálæðinu, að hann heldur
því fram, iað þegar verkamenn
í Hlíf, sem fyfgt hafa Sjálfstæð
isflokknum að málum, hafa all-
ir, að undanskildum einum 5
samþykkt sáttatilboð til verka--
mannlaj í iV. H., þá hljóti „næsta:
sporið“ að vera að þeir segi
sig úr Hlíf.
Nei Jónas, svona rökvísi er
: ekki boðleg lesendum Alþýðu-
blaðsins.
Auðvitað þarf Jónas að finna
einhverja skýringu á því, að
verkamenni í /Hlíf skuli koma
fram sem einn maður gegn
klofningsstarfseminni, og hann
er svo sem ekki lengi að kom-
iast á gamla lagið sitt. Auðvitað
kennir hann um heimsku og
dugleysi verkamanna. Hann.
segir orðrétt:
„Eru þeir (þ. e. sjálfstæðis-
verkamennirnir) því blekktir
beinlínis til fylgis við tillögur
kommúnista vegna þess, ‘ að
ekki eru nægilega öflugir mál-
svarar fyrir
fundinum.
málstað ,,Pórs“ á
Til viðbótar „rokvísinni” og
dylgjum kemur heilmikið af „Al-
þýðublaðs-sannleika”, því er t. d.
haldið fram að sé ósatt (að þessu
sinni sagi Jónas ekki lygi) að
tveir menn úr „Þór” hafi verið
flutningsmenn að sáttatillögu
Hlífar. Tillögur þær, sem Breið-
fylkingin samdi og ætlaði að fá
Þórsmenn til að berjast fyrir kall-
ar blaðið tillögur „Þórs”, þrátt
fyrir það að aðeins 4 menn Þórs
greiddu þeim atkvæði. En þetta
telur blaðið „ágætt dæmi um það,
hvernig verkalýðssamtökin séu
veikt með því að reka alla þá
menn úr verkalýðsfélögunum, sem
voru enn að starfa þar, þó þeir
séu httir að gegna algengri verka
manna vinnu”. Og blaðið fer ekki
dult með, að ef Kjartan, Emil og
Björn hefðu verið á fundinum, þá
mundi hafa tekizt að fá Breið-
fylkingartillögurnar samþykktar,
þeir kunna þó alltaf að hóta, það
veit Jónas, og til eru verkamenn,
sem láta undan hótunum. En sósí-
alistar og Sjálfstæðismenn innan
Hlífar eru ekki af þeirri gerð.
Tílfeynníng
frá Æskulýðsfylkíng*
unni
Eins og tekið hefur verið fram í
auglýsingu um Æskulýðsmótið á
Þingvöllutn,. þá er þess fastlega
vænzt, að enginn þátttakandi móts
ins hafi áfengi um hönd meðan á
mótinu stendur.
Þórbergur Þórðarson.
Halldór Kiljan Laxness.
Þessvegna finnst íhaldsblöðun-
mótið á Þingvöllum hættulegt mót
En æskan hefur aldrei látið í-
haldssemi og hræsni aftra sér frá
því, sem er köllun hennar: að
stíga í baráttunni fýrir frelsi og
framförum nokkrurn sporum
lengra en feðurnir gerðu, — og
skapa þannig þróun mannfélags-
ins. Æskan, sem fylkir sér til
Þingvalla, skilur hlutverk sitt. Og
í krafti þess skilnings síns og vilja
til að sanna það hlutverk, sem
hennar bíður, svarar hún hrópun-
um, sem nú dynja yfir hana úr
kölkuðum gröfum íhaldsins, •—
með orðum „Vormanna Islands”:
Láttu aldrei fánann falla,
Fram til heiðurs stigið er,
hver sem vill má hrópa og kalla
hæðnisorð að baki þér,
seinna á þínum herðum hvíla
heill og forráð þessa lands,
þegar grónar grafir skýla
gráum hærum nútímans.
Skjaldborgin
hótar að útiloka
púsnndir manna
frá vinnn.
Öskar Sæmundsson hræddi
Stokkseyringa frá því að greiða at
kvæði með úrsögn Bjarma úr Al-
þýðusambandinu, með því að aug-
lýsa að verkamenn, sem ekki væru
í Alþýðusambandsfélögum mundu
verða útilokaðir frá vinnu í sum-
ar.
Sjómannafélag Reykjavíkur
birtir í gær samskonar auglýsingu
í útvarpinu og í Alþýðublaðinu.
Þessar auglýsingar eru til þess
birtar, að hræða verkamenn frá
að vinna að stofnun óháðs fag-
sambands, hræða þá frá því að
vinna að því að verkalýðsfélögiu
yfirgefi gervisamband St. Jóhanns
Það er ástæðulaust fyrir verka-
menn að taka þessar hótanir al-
varlega, Bandalag stéttarfélag-
anna, með Dagsbrún og Þrótt í
fararbroddi, er það vald, sem ekki
bifast fyrir auglýsingum einum
saman. Eða óskar Sigurjón ölafs-
son eftir stríði við Dagsbrún ot
Þrótt?
Páll fónsson
ftrá Hjatrðairholíí
varð bráðkvaddur að heimili sínu
í fyrrakvöld. Páll var fæddur 2.
febrúar 1872. Síðustu dagana
hafði hann kennt óþæginda fyrir
hjarta, en hafði þó fótavist og
gekk til vinnu. 1
Páll var maður vlnmargur,
enda var ævistarfi hans þanntg
háttað að hann kynntist mörgum,
auk þess sem hann tók virkaa
þátt í margháttuðum félagsmál-
um, og var hvarvetna góður liðs-
maður og vel metinn.
Þ’jóðabaindalagið
li
neitar að
EINKASIÍ. TIL ÞJÓDVILJANS, |
KAUPM.HÖFN I GÆRKVELDI
Þjóðabandalagsráðið samþykkti
á fundi sínum í dag ályktun um
Kínastyrjöldina. Vegna mót-
spyrnu brezka og franska fulltrú-
ans fékkst ekki samþykkt nein á-
kvörðun um sameiginlegar að-
gerðir Þjóðabandalagsríkjanna
gegn Japan, heldur var ályktunin
höfð með almennu orðalagi. Þó
var í ályktuninni ákveðin fordæm-
ing á loftárásum japanskra flug-
véla á varnarlausar borgir, en full
trúi Kína, dr. Wellington Koo,
lagði fyrir fundínn fjölda skýrslna
um hið ógurlega tjón á manns-
lífum og eignum, er loftárásir
Japana á Chunking og aðrar kín-
verskar borgir hafa valdið.
FRbTTARITARI
Dr. Wellington Koo (til hægri).
Boðhlanp nm
Hringbrant.
Glímufélagið Ármann efnir til
boðhlaups kringum Reykjavík
eftir Hringbraut, 28. næsta mán
áðar. : i
Hlaupinu verður þannig hag-
að, ,að hlaupið verður tvisvar,
1500 m., tvisvar 800 m., einu
sinni 400 m., einu sinni 200 m.
og átta sinnum 100 m.
Öllum félögum innan I. S. I.
er heimil þátttaka. Væntanlegif
þátttakendur eru beðnir að gefö
sig fram við stjórn ÁrmannS
■ eigi síðar en 15. júní.