Þjóðviljinn - 06.09.1939, Blaðsíða 2

MIÐVIKUDAGUR 6. SEPT. 1938
M C D V r
i: ■? n
piófrinuniii
Ctgefanðl: hs|
Samelnlngarflokkur . alþýðn
— SÓSÍaUstaflokknrlnn —
Bitstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfúa A. Sigurhjartarson.
Bitstjórnarskrifstofnr: Hverf-
isgötu 4 (3. hæð), sími 2270.
4fgreiðslu- og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
4skriftargjald á mánuðl: .. .
Reykjavík og nágrenni kr.
2,50. Annarsstaðar á landinu
kr. 1,75. 1 lausasölu 10 aura
eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Sími 2864.
Á að gera boð~
orðið um að elff
skufí yfír afla
ganga^ að háði?
011 blöð bæjarins og útvarpið
hafa lx)ðað það þessa dagana að eitt
verði yfir alla að ganga, hvað það
snertir, að fá vörur. Ríkisstjóm-
in hefur1 verið að káka við að gefa
út reglugerðir, sam hún þó ekki
einu sinni sér um að sé hlitt.
En á meðan vaða þeir, sem pen-
ingana hafa í búðimar og kaupa
upp hamslaust og vitlaust. Þeir rik^
rífa út birgðir handa sér af allsk.
matvörum og vefnaðarvörum. Ýms-
ar af þessum vörum eru ýmist upp-
gengnar í bænum nú þegar eðai
alveg að ganga til þurrðar. Margar
verzlanir hafa að vísu sýnt virð-
ingarverða viðleitni á að skipta jaín
ara milli viðskiptamanna, þegar þeir
,sáu út í hvaða vitleysu komið var,
— en auðséð ér að miklu strangaH
aðgerðir hefði þurft, vafalaust hefði
verið bezt að loka vefnaðarvöru-
búðunum nokkra daga, unz skipulag/
hefði verið komið á úthlutun.
Hér verður að grípa til skjótra
og, vægðarlausra ráðstafana.
Almenningsálitið verður að segja
birgðasöfnurunum stríð á hendur.
Og yfirvöldin verða að ganga hart
að þeim, sem þannig br'jóta þau
boðorð, að eitt skuli yfir alla ganga,
Það verður að skylda þá, sem haf.a
undanfarið keypt meira en fólk al
mennt hefur fengið, til að skila
því aftur og fá það greitt. Geri
þeir það ekki — t. d. innan hálft
mánaðar, — skulu birgðir jieirrr
upptækar skaðabótalaust, þegar leit-
að verður.
Alþýða manna sér strax á fraim
ferði þeirra, sem peningana hafa,
þessa dagana, hvernig ástandið á
að verða hér: fjöldann á að skortíi
nauðsynjar, en þeir riku að vaða
í allsnægtum sem áður. „Á skal
að ósi stemma‘‘. Það verður að tatfa
fyrir þetta tafarlaust. Og ríkls-
stjóminni, sem óbeinlinis stuðlar ?.ð
vandræðunum með fyrirhyggjuleýsi
fálmi og linleskjuu, verður að
breyta um stefnu og taka milflu
fastar á þessum málum.
Alþýðufólk! Hér er hætta á fefð-
um, sem hægt er að afstýra ef rétt
er tekið á málunum. Ræðið þetta
mál á vinnustöðvunum og allsstað
Síldveiðiskýrsla Fiskifélagsins
Samkvæmt yfirliti, sem Fiskifé
lag Islands hefur gert, var síldarafl-
inn á öllu landinu sem hér segir s.
1. lau'gardag:
Saltsild 215410 tunnur, bræðslu
síld 1145372 hektólítrar. Á sama tíma
tíma í fyrra var saltsíldin 271584 t
unnur og bræðslusíldin var 1490671
hektólítnar. 1 hitteðfyrra var salts
íldin 197467 tunnur og bræðslusíld
in 2157846 hektólítrar.
Eftir veiðistöðvum skiptist aflinn sem hér segir: (Fyrri talan tunnur
í salt, síðari talan mál i bræðslu);
Vestfirðir og Strandir — — — — —
Siglufjörður, Skagaströnd, Sauðárkrókur, Hofsós
Eyjafjörður, Húsavík, Raufarhöfn — — —
Austfirðir — — — — — — —
Sunnlendingafjórðungur —' — — — —
27224 135156
162481 429801
25415 506677
66536
290 7202
Bræðslusíldaraflinn skiptist sem
hér segir milli síldarverksmiðjanna
talið í hektólítrum:
Akranesverksmiðjan 7207
Sólbakkaverksmiðjan 3935
Djúpuvíkurverksmiðjan Í31221
Ríkisverksmiðj. Sigluf. 380622
„Rauðka“ Sigluf. 37457
„Grána“ Sigluf. 11722
Dagverðareyrarverksmiðjan 56094
Hjalteyrarverksmiðjan 246471
Krossanesverksmiðjan . 97624
Húsavíkurverksmiðjan 21138
Raufarhafnarverksmiðjan 85350
Seyðisfjarðarverksmiðjan 36764
Norðfjarðarverksmiðjan 29772
Hér fer á eftir yfirlit um afla ein
stakra skipa. Fyrri talan tunnur i
salt, síðari talan mál í bræðslu. .Þar
sem aðeins er ein tala merkir hún
anál í bræðslu:
Bofn vöfpusfcíp í
Arinbjörn Hersir, Re. (164) 10541;
Baldur, Re. (1028 6358; Belgaum,
Re, (602) 9163; Egill Skallagríms-
son, Re. (121) 8792; Garðar Hf. (984)
12123; Gulltoppur, Re. 10329; Gyllir
Re. 10224; Hafsteinn, Re. (390) 5810;
Haukanes, Hf. 7138; Hilmir Re. (837)
6981; Jón Ólafsson, Re. (583) 8336;
Júní, Hf. (727) 9863; Kári Re. (775)
8179; Maí, Hf. (511) 7009; Ólj Garða
Hf. (380) 7887; Rán, Re. (470) 8354;
Sindri, Akran. (158) 6779; Skalla-
grímur Re. (166) 12062; Skutull lsf.
(1263) 12727; Snorri goði Re. 7221;
Surprise, Hf. (597) 7692; Sviði Hf.
(380) 8210; Tryggvi gamli Re. (1473)
8670; Þorfinnur Re. (923) 7420; Þór-
ólfur Re. (257) 10170.
Línugufuskíp:
Andey Hrísey (930) 3047; Aldan
Akureyri (647) 2101; Alden Stykkis-
hólmi (960) 3621; Ármann Rvík.
(1313) 5722; Bjarki Sf. (1197) 5769;
Bjarnarey, Hf. (849) 5513; Björn
austræni, Sf. (500) 3835; Fjölnir,
Þingeyri (936) 3044; Freyja Re.
(2342) 3688; Fróði, Þing., (1112) 6085
Gullfoss, Re. (730) 2832; Hringur Sf.
(1111) 3629; Huginn, Re. (864) 4725;
Hvassafell, Ak. (1052) 6686; Isleifur
Akran. (1879) 3462; Jarlinn, Ak.
(605) 3794; Jökull Hf. (1398) 9568
Málmey, Hf. (954) 4158; Ólaf, Ak
(965) 2231; Ólafur Bjarnason Akran
(1314) 7654; Pétursey, Súgandafirðj
(1387) 2529; Rifsnes, Re. (1495) 5605
Rúna, Ak. (785) 2528; Sigríður Re.
(940) 3410; Skagfirðingur, Sauðkr
(939) 4709; Sverrir, Ak. (1410) 4818
ar annarsstaðar. Knýið það fram að
eitt verði látið yfir alla ganga, —
að það boðorð verði meira en orðið
tómt.
Sæborg, Hrísey (1701) 3795; Sæfari,
Re. (770) 3445; Venus Þing. (1573)
4297; M.s. Eldborg, Borgam., (2326)
4382; V.s. Þór, Re. (1510) 5555.
Móf orskíp:
Aage Sf. (558) 1563; Ágústa Ve.
(684) 1583; Árni Árnason, Gerðum,
(794) 2793; Ársæll Ve. (837) 1258;
Arthur & Fanney, Ak., (1307) 2243;
Ásbjörn ís. (1087) 2119; Auðbjörn
ís. (1296) 2380; Baldur, Ve„ (580)
Bangsi, Akran., (875) 1741; Bára Ak.
(498) 1722; Birkir, Eskif., (1016)
2097; Björgvin, Ve., (1373) 3719;
Björn, Ak. (1602) 2808; Bris Ak.
(518) 3293; Dagný Sf. (1570) 9205;
Dóra, Fáskrúðsf. (1303) 4419; Drífa,
Nesk. (976) 3329; Ema, Ak. (570)
2952; Freyja, Súgandaf. (388) 1484;
Frigg, Akran., (1421) 1114; Fylkir,
Akran., (1141) 4882; Garðar Ve.,
(2046) 5234; Geir Sf. (474) 420; Geir
goði, Re. (1630) 3477; Glaður, Hnífs
dal, (768) 2101; Glóría, Hólmavík,
(964) 4586; Gotta, Ve. (618) 1282;
Grótta, Ak., (672) 3396; Gylfi, Rauðu
vík, (1025) 882; Gulltoppur, Hólma-
vík, (1529) 2738; Gunnbjöm Is. (676)
2111; Gunnvör, Sf. (1645) 5688; Gyll
ir, Ve., (810) 1407; Haraldur, Akran.
(751) 3099; Heimir, Ve. (398) 4138;
Helga, Hjalt., (1026) 3336; Hermóður
Akran. (1055) 3102; Hermóður, Re.,
(954) 1920; Hilmir, Ve. (598) 2254;
Hjalteyrin Ak. (986) 2613; Hrafn-
kell goði, Ve„ (1405) 1644; Hrefna
Akran. 2101; Hrönn, Ak. (1076) 2439
Huginn I. Is. (1405) 3439; Huginn II.
ís. (1406) 4268; Huginn III. (1192)
4856; Hvítingur, Sf. (317) 20,60; Höfr
ungur, Re„ (606) 1312; Höskuldur
Sf. (556) 2780; Helgi, Ve. (933)
1621; ísbjöm, ís. (1134) 3713; Jón
Þorláksson, Re. (1530) 3685; Kári,
Ak. (1211) 1099; Keilir, Sandg. (722)
2616; Kolbrún, Ak. (820) 3351; Kristj
án, Ak. (858) 2502; Leo, Ve. (902)
3931; Stuðlafoss, Reyðarf. (644) 864
Liv, Ak. 1694; Már, Re. (2104) 4014;
Marz, Hjalt., (631) 1900; Minnie, Ak
(988) 3553; Nanna, Ak„ 2500; Njálí
Hf„ (1013) 2227; Olivette, Stykkish.
(445) 1818; Pilot, Innri-Njarðv. (832)
1171; Síldin, Hf„ (1109) 3508; Sjöfn
Akran. (1700) 2588; Sjöstjarnan, Ak.
(964) 2620; Skúli fógeti II. Ve. (101)
907; Sleipnir Nesk. (1251) 5663;
Snorri, Sf„ (1920) 2655; Stathav, Sf.
(204) 605; Stella, Nesk. (1179) 4951;
Súlan, Ak„ (2184) 6889; Sæbjörn Is.
(1502) 4375; Sæfinnur, Nesk. (1186)
6085; Sæhrímnir, Þing., (927) 3373;
Sæunn, Ak„ (1152) 1907; Unnur,
(425) 1347; Valbjörn, Is„ (1573) 4491;
Valur, Akran., (1103) 1074; Vébjörn,
ís„ (1032) 3602; Vestri, ís„ 2834;
Víðir, Re„ (83) 800, Víkingur Sf„
(1221) 3934; Þingey, Ak„ (700) 834;
Þorgeir goði, Ve„ (523) 2563; Þórir
Re„ (852) 1856; Þorsteinn, Re„ (10g4)
3734; Vöggur, Njarðv., (866) 1126.
Móforskíp 2 um nót:
Alda-Hannes Hafstein Dalv. (492)
1029; Alda-Hrönn, Fáskrúðsf. (67)
1349; Anna-Bragi, Njarðvr (878) 1459
Anna-Einar Þveræingur, Ólafsfirði,
1467; Bára-Síldin, Fáskrúðsf. (597)
2091; Barði-Vísir, Húsav., (1344)
3385; Björgvin-Hannes lóðs, Dalvík
(125) 809; Björn Jörundsson-Hegri
Hrísey, 144; Brynjar-Skúli fógeti, Ól.
afsf., (268) 222; Eggert-Ingólfur
Keflav. (1480) 2739; Kristiane-Þór,
Ólafsf., (1371) 2416; Erlingur I.-Er.
lingur II., Ve„ (1111) 3370; Freyja-
Skúli fógeti, Ve„ (652) 2890; Frigg-
Lagarfoss, Ve„ (939) 2731; Fylkir-
Gyllir, Nesk. (1404) 3075; Gísli J.
Johnsen-Veiga Ve. (855) 3358; Gull-
toppur-Hafaldan, Ve„ (1006) 4326;
Haki-Þór, Hrísey, (273) 372; Jón
Stefánsson-Vonin Dalv., (375) 2041;
Leifur Eiríksson-Leifur heppni, Dal
vík, (326) 1213; Muggur-Nanna, Ve.
(908) 1964; Muninn-Ægir Sandgerði
og Garði, (1243) 2878; Muninn-Þrá-
inn, Nesk., (66) 2485; Óðinn-Ófeig-
ur II„ Ve. (651) 2481; Pálmi-Sporð.
ur, Árskóigssandi, (532); Reynir-Víð
ir, Eskif. (1016) 2814; Reynir-örainn
Keflav., (288) 888; Víðir-Villi Garði
og Siglufirði (1038) 1609; Björg og
Magni, Nesk. (248) 2296; Björn-ís-
lendingur, Nesk. 917; Hilmir-Þór,
Nesk. 1559; Valþór-Vingþór, Seyð-
isf. (126) 1369.
Pétur 0. Bnðmundsson
sexlngur
Pétur G. Guðmundsson er sex-
tugur í dag. Ýmsir kynnu að álítk,
að sá maður hlyti að vera nokkru
eldri, er stýrði fyrsta blaði íslenzkr-
ar verklýðshreyfingar, Alþýðublað-
inu gamla, sem gefið var út á
fyrstu árunr aldarinnar. En hvað
um það, Pétur er áðeins sextugur
og getur hann nú litið yfir langan
og starfsaman æviferil.
Pétur kom ungur hingað til
Reykjavikur i leit að meiri og fjöl-
breyttari þroska en unglingar áttu
að venjast í sveit fyrir aldamótin.
Skannna hríð hafði hann dvalið hér
í bæ, er ýms opinber viðfangsefni
landsmanna hrifu huga hans. Fyrstu
verklýðsfélögin eins og Báran og
Prentarafélagið voru stofnuð fyrir
nokkru, en meginþorri ' verkalýðs-
ins var óskipulagður með öllu.
Pétur var ekki þannig skapi far-
inn, að hann gæti butndið bagga
sína sömu hnútum og borgaraleg
meðalmennska tíðkaði ura þær
mundir hér í bæ.' í þess stað batt
hann vinfengi og kynnl við ýmsa
þá menn, sem höfðu hug á að
ryðja nýjar brautir, þar á meðal
Þorstein Erlingsson skáld. Samtaka
hugur verkamanna var að vakna, og
Pétur gekk í sveit með þeim til
fyrstu sóknar. Blaðútgáfa var haf-
in nokkru eftir aldamótin og var
Pétur ritstj. og mun hann hafa rit-
að blaðið að verulegu leyti. Al-
þýðublaðið, en svo hét blaðið, kom
lút í rúmt ár, en fjárskortur haml-
aði frekari framkvæmdum; í bili.
Um svipað leyti var Dagsbrún
stofnuð, og átti Pétur veigamikinn
þátt í því. Má segja, að Pétur væri
á þessum árum lífið og sálin í allri
verklýðsstarfsemi hér i bænum.
Nokkru fyrir stríð var enn haf-
izt handa um útgáfu blaðs, er túlk-
aði málstað verklýðshreyfingarinn-
ar. Hiaut blað þetta nafnið „Verka-
mannablaðið“ og var Pétur ritstjóri
þess. Blað þetta Iifði aðeins
skamrna stund og varð fjárskortur
því að fjörlestri
Á stríðsárunum var að nýju hafizt
handa um eflingu verklýðssamtak-
anna og skipulagningu þeirra. Átti
Pétur sinn þátt í því, þó að nú
væru ýmsir nýir k<raftar komrilr
til sögu og samstarfs. Átti Pétur
sæti í stjórn Al.þýðusambandsins
lengst af og gegndi fjölmörgum

PÉTUR G. GUÐMUNDSSON
Þegar sameiningarmálin komu á
dagskrá, var Pétur einn hinna
fyrstu, er áttaði sig á nauðsyn þesb,
að sameina alþýðuna og samtök
hennar í eina órjúfandi heild. Átti
Pétur mikilvægan þátt í stofnun
Sameiningarflokks alþýðu, og á nú
sæti í miðstjórn hans. >•
Auk þessara sta;rfa hqtfur Pétur
tekið mikinn þátt í störfum Góð-
tem])larareglunnar og fleiri opin-
berum félagsmálum.
Pétur ér íma öur f jölfróður og
hefur lagt gjörva hönd á margt um
ævina. Tjáir ekki að telja upp störf
hans í stuttri blaðlagrein, enda eru
þau mörg ahnenningi kunn. Og ekki
veit sá, er þessar línur ritar, hvort
Pétri er nokkur þægð í að ljóstrað
sé upp u,m ýms þau hugðarefni,
er hann vinnur að í kyrrþey bak
við ys iog þys hversdagsstarfanna,
sem meir siiúa að opinberum vett-
vangi.
Þjpðviljinn þakkar Pétri langt
, og merkilegt starf í þágu íslenzkr-
1 ar vierklýðshreyfingar, og óskar
nonum langrar og starfsamrar fram
tíðar. Undir þessa ósk mtjnu allir
vinir Péturs og öll íslenzka verk-
lýðshreyfingin taka í dag.
Hjónaband. f dag verða gefin
saman í Ráðhúsinu í Kaupmanna-
höfn ungfrú Elín Jóhannesdóttir
Lynge frá Reykjavík og herra
Axel Arnholtz fotograf, Khöfn.
Heimili ungu hjónanna verður'
fyrst um sinn Lundtoftgade 97.
Þýzku vöruflutningaskipin tvö
eru nú komin inn á Ei'ðisvík og
hefur þeim verið lagt þar.