Þjóðviljinn - 12.09.1939, Page 1

IV. ARGANOUB
ÞUIÐJUDAGINN 12. SEPT. 1939
210. TÖLUBLAÐ
Hvad hefur þú
gerf fíl að
úfbrefda
Þjóðvíljanii I
9
Varsjá verst enn
En mikill hlnti Vestnr-Póllands er á
valdft þýzka hersftns
Bretland og Frahkland hafa enga vírka
hjálp veítf Póllandí, segir „Pravda
l 44
Samkvæmt einkaskeytum frá Khöfn. og Moskva.
Pólskur her verst enn í Varsjá, og er barizt grimmilega í útjöðrum borgarinn-
ar. Sterkur þýzkur her sækir fram til borgarinnar úr norðri og suðaustri, hefur
suðurherinn sótt hratt norður og austur undanfarna daga, og náði í dag á vald
sitt borgunum Radom og Zwolen. Er talin hætta á að norður- og suðurher Þjóð
verja nái að sameinast í nánd við Varsjá og króa þannig inni mestan hluta þess
pólska hers, sem enn berst vestan Vistulafljótsins (Weichsel.)
Norðaustur af Varsjá standa yfir stórorustur og náði þýzki herinn í dag
bænum Ostvow á vald sitt, en samkvæmt pólskum fregnum hefur tekizt að
stöðva framsókn þýzka hersins á þessum slóðum við Bug-fljótið. Hinsvegar
hafa Þjóðverjar tekið stórborgirnar Posnan og Lodz, en Pólverjar verjast <;nn
í Gdynia.
Frétzt hefur að pólska ríkisstjórnin sé farin frá Lúblín og muni hafa setzt
að í Lemberg.
í hernaðaryfirlýsingu þýzku stjórnarinnar segir, að Pólverjar verjist af mik-
illi hreysti og að þess geti órðið langt að bíða að ful Inaðarsigur fáist, þýzki her
inn geti ekki sótt fram jafn hratt og áður, því að hann verði að styrkja aðstöðu
sína í þeim héruðum, sem nú eru unnin.
Er ný 4-velda ráð-
stefna á uppsígl-
íngu?

Stórskotalið að æfingum,
Á vesturvígstöðvunum
hefur enn ekki komið til al-
varlegra átaka, enda leggja
fronsk blöð áherzlu á að
þær hernaðaraðgerðir, sem'
fram að þessu hafi verið
ge'rðar þar, megi einungis
teljast undirbúningur stærri
sóknar. Engin breyting að
ráði hefur orðið á afstöðu
herjanna. Pjóðverjar gerðu
gagnárás i nótt sem leið
en voru hraktir til taka.
Svissneskt blað birtir í
dag þær fréttir, að hernað-
araðgerðir Breta og Frakka
á Vestur-vígstöðvunum fari
svo hægt vegna þess að
verið sé að athuga mögu
leikana á nýrri 4-velda-
samkomu með Frökk-
um, Bretum, Itölum og
Pjóðverjum, þar sem mál
þeirra verði bidd til lykta.
Kanada scgír Þýzka-
landí sírið á hcndur
Kanada hefur sagt Pýzka
landi stríð á hendur.
0rðugi um varnír iijá Pólvcrjum
Rússneska stórblaðið Pravda,
birtir í dag ritsstjórnargrein um
styrjöld Þýzkalands og Póllands.
Telur blaðið ástæðurnar til ósigra
Pólverja fyrst og fremst þær: I
fyrsta lagi, að ekki hafi verið nein
ar sterkar víggirðingar á vestur-
landamærum Póllands, í öðru lagi
yfirburðir þýzka loftflotans, er
allt frá fyrstu dögum styrjaldar-
innar hafi getað eyðilagt flugvelli
og flugvélár fyrir Pólverjum og
með margendurteknum loftárás-
um á pólskár borgir og hernaðar-
lega þýðingarmikla staði átt mik-
j inn þátt í sókn þýzka hersins. I
þriðja lagi hafi þýzki herinn marg
falt ofurefli af skriðdrekum og
vélknúnu stórskotaliði, og í fjórða
lagi vöntun á virkri hjálp af hálfu
Bretlands og Frakklands.
Framhald á 4. síðu
Sfterlingspnndið er nn
iallftð nm 15°|0
Islcnzka krónan cr láíín falla mcd
því. Valda því hagsmunír S. L F. og
ríkísbrscdslanna ?
Knn fer engin opinber skráning I stríð bófst (4,68 dollarar í pundi)
fram á íslenzku krónunni og jafn-
gildir það því í rauninni að hún
sé látin falla með puudinu. Kn
pundið er nú fallið, miðað við doll
ar, úr 4.68, sem það var áður en
Sovétsfjórnín fryggír Iand»
varaírnar
Brczka sfjórnín híndrar verzlun víd
Sovcfrikín
j i
EINKASKEYTI TIL ÞJÓÐVILJANS. MOSKVA I G.EKKV.
Mcð tilliti til styrjaldarinnar
milii Þýzkalands og Póllands, er
sífelt verður víðtækari og hættu-
legri, ákvað sovétstjornin að kalla
til vopna állmarga árganga til
frekari landvarna. Varalið hefur
verið kvatt til vopna í hernaðar-
svæðum Ukraínu, Hvíta-Rúss-
Brcfar scfja cffírlíf mcd síglíngum
hluflausra þjóda
lírezka ríkisstjórnin liefur tek-
ið þá ákvörðun að setja eftirlit
með siglingum hlutlausra þjóða
til þess að koma í veg fyrir, að
bannvörur berist til þeirra þjóða
er eiga í ófriði við Stóra-Bretland
Ilefur brezka ríkisstjórnin tilkynt
íslenzku i'íkisstjórninni þessa á-
kvörðun.
Komið verður upp víðsvegar á
siglingaleiðum eftirlitsstöðvum og
eru skip hlutlausra þjóða áminnt
um að koma þangað, en þar fer
fram rannsókn á i'armi skipsins
og ákvörðunarstöðum. Öskar
brezka stjórnin cftir, að skipin
komi sjálfkrafa, en segir að þau
eigi að öðrum kosti á hættu, að
vera fiutt þangað nauðug. Segjast
Bretar muni flýta rannsókn eftir
föngum, en óska eftir því að farm
skrár verði ritaðar á ensku.
Ein af þessum eftirlitsstöðvum
verður í Kirkwall á Shetlandseyj-
um og munu íslenzk skip eiga að
leita þangað.
lands, Leningrad, Moskva, Kaliniu
og Orel.
Sovétstjörnin het'ur heimilað
verzlunarmálafultrúaráðinu að
takmarka eða banna með öllu
vörusendingar til þeirra landa, j. að kaupa í dollurum. Við Italíu
niður í 4,04 (dollarar í pundi),
Sé ísienzka krónan skráð þannig
a(j 1 þund séu 2~ kr., þá verður
því
100 dollarar 666,50
100 dsk. kr. 128,69
100 norsk. kr. 152,12
100 sænsk. kr. 159,32
Samsvarar þetta gengislækkun
um 15 % í viðbót við þá gengis-
lækkun, sem áður var framkvæmd
Landsbankinn og ríkisstjórn
hans fást ekki til að sinna kröf-
um almennings um að krónan sé
ekki látin falla með pundinu.
Munu því valda hagsmunir útgerð
armanna nú sem fyrr.
Sölusambandið (S. I. F.) hefur
nýlega selt til Portúgal 50,000
pakka fiskjar (3000 tonn) og er
það selt í pundum. Mun ekki liafa
verið liægt að fá Portúgalana til
seni með löguin, stjórnarráðstöf-
unum, svo sem gjaldeyrishöftum
o. s. frv. hafa lagt hindranir . á
verzlun við Sovétríkin. Gildir
þetta bæði fullgerðar vörur, til-
búnar til útflutnings og eins vöru
pantanir, sem enn eru ekki til,-
búnar til afgreiðslu.
Samhliða þessari fyrirskipun er
þjóðfulltrúa Sovétríkjanna um
verzlunarmál heimilað að banna
útflutning á öllum vörum til allra
landa, nema þær séu greiddar við
móttöku.
Frá þvi í ágúsjlok hefur livað
eftir annað komið fyrir að ensk
verzlunarfyrirtæki hafa neitað að
afhenda vöi’ur til Sovétríkjanna
er samið hafði verið um kaup á
og í sumum tilfellum hafði borg-
un farið fram. Vörur þær sem hér
um ræðir eru einkum vélar. Verzl-
Framhald á 4. siðu
eru og á döfinni samningar um
35000 pakka (1750 tonn) .einnig
í pundum, en það mun ganga inn
í clearing-viðskipti vor við Italíu.
Þá hafa ríkisverksmiðjurnar og
seit sínar afurðir í pundum.
En þó hér sé um sterka aðilja
að ræða, sem liag hafa af að krón
an falli með pundinu, þá nær ekki
nokkurri átt að fórna hagsmun-
um þjóðarinnar fyrir það. Þjóðin
hefur fórnað nógu fyrir hagsmuni
skuldugustu útgerðarfyrirtækj-
anna. Það dugar ekki að haldið
sé áfram á þeirri braut að reyna
að fylla botniausa hit Kveldúlfs
með því að láta þjóðina blæða.
Það verður að ' losa íslenzku
krónuna við sterlingspundið, ems
og gert hefur verið annarsstaðar
á Norðurlöndum. Hagsmunir þjóð
arinnar krefjast þess, Sjálfstæði
þjóðarinnar krefst þess.