Þjóðviljinn - 13.10.1939, Side 2

Föstudagurinn 13. október 1939.
ÞJ ÓÐVILJINN
tUdðVlLflNN
verkamanna í
Englandi, Þýzka-
Otgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofur: Aust-
urstræti 12 (1. hæð). Símar
5276 og 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr,
2.50. Annarsstaðar á land-
inu kr. 1,75. 1 lausasölu 10
aura eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Simi 2864.
Dagsbrún
kallar.
Dagsbrún heldur fund í kvöld í
Iðnó.
Þaö hefur verið beðið eftir pess-
um fundi með óþreyju af verka-
mönnum Reykjavíkur, því aldrei
hafa verkefni Dagsbrúnar verið
eins mikil og nú.
Atvinnuleysið sverfur nú að með
versta móti en hirðuleysi valdhaf-
anna og fjandskapur þeirra við
verkalýðinn er meiri en nokkru
sinni fyrr. Atvinnuaukning eins og
bygging síldarverksmiðja og verka-
mannabústaða er hindruð með ger-
ræði yfirvaldanna. En samtímis er
dýrtíðin aukin m. a. á þeim svið-
um, sem hið opinbera gæti hindrað
hækkun eins og hækkun á rafmagn-
inu.
Vegna þessarar vaxandi dýrtíðar
verða þeir, sem vinnu hafa, eins
fyrir barðinu á aðgerðum auðvalds-
klikunnar eins og atvinnuleysingj-
arnir. Ef þrælalög síðasta þings,
gengislögin frá 4. apríl, sem bönn-
uðu verkamönnum launahækkun,
ekki verða brotin á bak aftur, þá
bíður þeirra verkamanna, er vinnu
hafa, hraðversnandi lífskjör, meðan
bitlingahirð valdhafanna og skulda
kóngar landsins lifa við allsnægtir
á kostnað fólksins.
Þessvegna er það brýnasta hags-
munamál allra verkamanna, jafnt
þeirra, sem atvinnulausir eru og'
hinna, sem enn hafa vinnu, að taka
nú höndum saman og knýja fram
t senn atvinnubótavinnu og aðra at-
vinnuaukningu og svo kauphækkun.
Allir Dagsbrúnarmenn þurfa að
standa sameinaðir um að skapa verk
lýðnum sigur i þessari baráttu. Hvcr
einasta verkamannafjölskylda á um
sárt að binda sakir atvinnuleysis-
ins og dýrtíðarinnar. Ráðþrota
spyrja verkamenn daglega hvem
annan hvað til bragðs skuli taka.
Ráðin liggja í samtökum okkar
sjálfra. í því að beita mætti sam-
einaðs fjölda. ÞaT) er ekkert pa$
vatd til i Reijkjavík, sem megnar
an stamla ú móti réttlátum kröfum
DPrkli'/ösfélaganna, pegar pau sœkja
fram sameimíS.
Dagsbrún kallar. 1 kvöld mæta
Dagsbrúnarmenn hundruðum sam-
an til að skipuleggja sigur verka-
manna í baráttunni gegn atvinnu-
leysinu og baráttunni fyrir hækk-
uðu kaupi.
landi og Sovétrikjunum 1932-38.
Hinn kunni hagfræðingur Jxirg-
en Kuczynski hefur rannsakað
kjör verkamanna í Englandi,
Þýzkalandi og Sovétríkjunum 1932
—1938 og ritað bók um rannsókn-
ir sínar, er út kom í Left Book
Club í ár í London (,,Conditions
of the Workers in Gt. Britain Ger-
many and the Soviet Union 1932
—’38”). Eru í bók þessari margar
merkilegar staðreyndir, sem nauð-
synlegt er að hver maður viti um.
Fyrst tekur höfundurinn sam-
anburð á Englandi og Þýzkalandi,
til að sýna mismuninn á kjörum
verkalýðs í tveim auðvaldsríkjum,
þar sem fasismi ríkir í öðru, en
borgaralegt lýðræði í hinu, Niður-
stöður þessarar rannsóknar eru
sem hér segir:
Frá 1932 til 1938 hafa laun
lækkað í Þýzkalandi (úr 100 1932
niður í 97 1938), en hækkað í Eng-
landi (úr 100 1932 í 113 1938).
En hvernig kjörin eru sjálf kem-
ur bezt í ljós, þegar borið er sam-
an við það, sem hagstofur beggja
Iandanna álíta nauðsynlegt að
maður hafi i tekjur, til að lifa af
án . þess að svelta. Og þá kem-
ur í Ijós, að ef tekið er meðaltal
af laununum í hverju umdæmi
Þýzkalands, þá eru. meðallaunin
allsstaðar langt fyrir neðan það
Iágmark, sem þýzka fasistiska
hagstofan álítur nauðsynlegt til
framdráttar lífinu. Það þarf yfir-
leitt að hækka meðallaunin um
40% að meðaltali svo þau nái lág-
markinu, sem hagstofan hefur
reiknað út (Lágmark þetta er í
Þýzkalandi um 2 sterlingspund á
viku). — 1 Englandi hinsvegar lifa
allir landbúnaðarverkamenn und-
ir lágmarkinu, sem enska hagstof-
an álítur nauðsynlegt, 80% af
kolanámumönnunum eru undir því,
75% af. öðrum námumönnum,
50% af byggingaverkamönnum og
þannig fer lækkandi hlutfallstalan
úr iðngreinunum, sem lifir hung-
urlífi, unz kemur að prenturum
og flutningaverkamönnum. Eru
aðeins 4—5% þeirra undir lág-
markinu. Sanit er það svo, að eng-
inn iðnaður er í Englandi, sem
ekki gj-eiðir einhverju af verka-
mönnum sínum bungurlaun.
Vinnutíminn á dag hefur verið
lcngdur í Þýzkalandi og komið á
fyrirnælum, sem Ieyfa jafnvel 16
tima vinnu á dag. Jafnframt er
pínd meiri vinna út úr verkamann-
inum og er það gert bæði í Eng-
landi og Þýzkalandi. En í Þýzka-
landi hefur þessi vinnuþrælkun
verið rekin svo taumlaust að
verkamenuirnir eru bókstaflega
eyðilagðir með vinnuhraðanum,
íivo framleiðsluafköst þeirra eru
farin að minnka aftur. — Ein af-
leiðingin af þessu er að slysum
hefur fjölgað svo við vinnu i
Þýzkalandi, að þau eru tvöfalt tíð-
ari nú en 1932. Um leið hafa þau
og aukist í Englandi um 35%. En
á sama tíma hefur útborgunin
vegna slysanna aukizt um 22% í
Englandi, en í Þýzkalandi aðeins
um 10%.
Atvinnuleysistryggingarnar hvíla
léttar á enskum verkamönnum
1938 en 1932 og atvinnuleysingj-
arnir fá heldur meiri styrk. En í
Þýzkalandi eru verkamenn látnir
greiða eins mikið til atvinnuleysis-
trygginganna eins og 1932, meðan
kreppan var verst. En í stað þess
að þetta fé renni svo aftur til
verkalýðsins síðar, þá notar ríkið
það til hergagnaframleiðslu. Úr
atvinnuleysissjóðunum var greitt
1937 til ríkisins yfir 1000 milljón-
ir ríkismarka (tæpir 3 milljarðar
króna) og 1938 álíka upphæð. At-
vinnuleysistryggingarnar eru í
Þýzkalandi umhverfðar úr styrkj-
um til verkamanna í skatt á verka
mennina til hergagnaframleiðsl-
unnar,
Á álíka hátt neyðir þýzka ríkis-
stjórnin alla trygingarsjóðina til
að „lána” sér stórfé. Þannig er
sjóðunum rænt og verkamenn
sviftir tryggingunni, sem framlög
þeirra eiga að veita þeim.
Þegar heildartekjur verkalýðs-
ins í hvoru landinu eru reiknaðar
út til samanburðar við tekjur auð-
mannanna, þá kemur í Ijós að
hlutfallsleg afstaða enska verka-
lýðsins hefur frá 1932 til 1938
versnað um 16%, en hlutfallsleg
afstaða þýzka verkalýðsins um
50%. Og ofan á þessa hræðilegu
afturför hvað lifskjörin snertir,
bætist svo að í Þýzkalandi er al-
þýðan svift öllu þvi frelsi, sem
hún með fórnfýsi og baráttu hefur
aflað sér á 100 árum.
Kjörín í Sovéíríkjunum
fíl samanburðar víd
Engíand og Pýzhaland.
Að þessum samanburði loknum
tekur Kuczynski svo að bera sam-
an Sovétríkin og þessi tvö auð-
valdsríki.
Fyrst ber hann saman reynzl-
una í þessum löndum. Kemur þá
í Ijós að neyzla í Þýzkalandi
(reiknað í Kalorium fæðutegunda)
hefur nokkuð minnkað og er 1935
lægri en kreppuárið 1932. í Engl.
hefur neyzlan staðið í stað. En í
Sovétrikjunum hefur hún aukizt
stórum, t. d. næstum tvöfaldast
neyzla kjöts og feitmetis.
Kemst Kuczynski að þeirri nið-
urstöðu að allur verkalýður Sov-
étríkjanna lifi í dag fyrir ofan
hungurtakmörkin, fái meiri fæðu
en lágmark þess, sem þarf til að
endurskapa vinnuafl þeirra. Hins-
vegar lifir þriðungur ameríska
verkalýðsins, helmingur brezka
verkalýðsins og yfirgnæfandi
meirihluti þýzka verkalýðsins neð-
an við hungurtakmörkin. Og á
keisaratímunum Iifði svo að segja
allur rússneski verkalýðurinn neð-
an við hungurtakmörkin. — Hins-
vegar ber þess að gæta að þessi
almenna staðreynd breytir ekki
því að hluti af ameríska og brezka
verkalýðnum lifi hinsvegar betur
en verkalýður Sovétríkjanna.
Hvað föt snertir er niðurstaðan
þessi: Það eru engir verkamenn í
Sovétríkjunum, sem þurfa að
bjást af kulda að vetri til, af því
þeir hafi ekki næg föt. Hinsvegar
eru milljónir verkamanna í Bret-
landi og Þýzkalandi, sem ekki
geta farið út að vetri til nema
skjálfandi, í fötum, sem ekki duga
í vetrarkulda, Samtímis er hins-
vegar fjöldi verkamanna í Eng-
landi betur klæddur en Sovét-
verkamennirnir.
Hvað húsnæðið snertir, þá er
húsnæðið í Sovétríkjunum hvað
stórborgirnar snertir lakara en í
Bretlandi og Þýzkalandi, sökum
hins gífurlega aðstreymis til borg-
anna, Hinsvegar eru framfarirnar
i Sovétríkjunum á sviði húsnæðis-
málanna afar örar. 1 sveitunum er
húsnæðið í Sovétríkjunum hins-
vegar betra en í Englandi og
Þýzkalandi, því, þar er það alfeg
ótrúlega slæmt, en hinsvegar hafa
framfarirnar í húsnæðismálum
sveitanna í Sovétríkjunum verið
svo hraðar að auðvelt var að kom-
ast þar fram úr Englandi og
Þýzkalandi.
„Maðurinn lifir ekki af einu
saman brauði”, hefur Kuczynski
að fyrirsögn fyrir kafla þeim, sem
fjallar um menningarlif verkalýðs-
ins. Sýnir hann þar fram á að
stúdentum hefur frá 1932 tjl 1937
fjölgað um þriðjung í Sovétríkjun-
um, staðið í stað í Englandi, en
fækkað um 50% í Þýzkalandi. Og
þó ber þess að gæta að í Sovétríkj-
unum koma allir stúdentarnir úr
alþýðustétt, en í Þýzkalandi að-
eins sjötti hluti þeirra og í Bret-
landi enn færri hlutfallslega.
Upplýsandi eru og tölur hans
um útgáfu vinsælustu höfunda
þessara landa. Skáldsögur Dickens
voru gefnar út í yfir milljón ein-
tökum frá 1917 til 1936 í Sovét-
ríkjunum og eru það fleiri eintök
en gefin voru út af Dickens í Brct-
landi. Sama er um Victor Hugo
(1.800.000 eintök) — hærra en i
Frakklandi. Og enginn höfundur
nokkursstaðar nær þeim eintaka-
fjölda, sem Gorki (32 milljónum
eintaka), Puschkin (19 milljónir)
og aðrir slíkir ná í Sovétríkjun-
um.
Þá ber höfundur saman trygg-
ingarnar í þessum löndum.
Ef verkamaður er veikur í Eng-
landi eða Þýzkalandi, fær hann
aðeins part af launum sínum og
verður stundum að greiða lyfin að
nokkru eða öllu. f Sovétríkjunum
fær veikur verkamaður minnsta
kosti hálf laun, og hafi hann unn-
ið sex ár á vinnustaðnum, fær
hann full laun. Og allir verka-
menn fá alla læknishjálp og Iyf
ókeypis. Fjöldi læknanna er hærri
á hverra 1000 ibúa borganna í So-
vétríkjunum en í Bretlandi og
Þýzkalandi. — Höfundur ræðir
sérstaklega þann mikla mun, sem
er á umhyggjunni fyrir börnunum
í Sovétríkjunum annarsvegar en
Englandi og Þýzkalandi hinsveg-
ar. — Heildarútgjöld til þjóðfé-
lagstrygginga hafa breytzt mjög
lítið í Englandi og Þýzkalandi frá
1932 til 1937, en í Sovétríkjunum
hcfur upphæðin, sem hið opinbera
ver til þeirra tvöfaldast. Er svo
komið að hlunnindin, sem trygg-
ingarnar veita í Sovétríkjunum,
samsvara um það bil þriðjungi
launanna, sem verkamaðurinn fær,
Tryggingarnar eru þannig í Sovét-
rikjunm hin riflegasta launaupp-
bót til verkalýðsins, — en í Þýzka-
landi eru þær orðnar mestmegnis
skattur á laun verkamannanna,
sem rýrir þau stórum.
Héildarsamanburður Kuczyn-
skys á kjörum verkamanna í þess-
um þrem löndum er á þessa leið:
Kjörin hvað fæði, klæði og hús-
næði snertir eru þannig, að fyrir
lægst launuðu verkamennina eru
þau bezt í Sovétríkjunum, næst
verst í Bretlandi, verst í Þýzka-
landi. Minnihluti, og hann ekki svo
smár í Englandi, lifir betur en í
Sovétríkjunum, en í Þýzkalandi er
aðeins hverfandi lítill minnihluti,
sem hefur það betra en í Sovét-
ríkjunum. En þess ber að gæta að
í Sovétríkjunum fara kjörin batn-
andi, í hinum standa þau í stað,
eða versna.
Hvað fæði snertir er sá gífurlegi
munur á, að bæði í Bretlandi og
Þýzkalandi líða milljónir verka-
manna og fjölskyldna þeirra af
fæðuskorti („are underfed”).
Þessi sultarher er ekki til í Sov-
étríkjunum.
Um föt gildir sama og fæðið.
Húsnæðið er lakast til samanburð-
ar við England og Þýzkaland fyr-
ir Sovétríkin, en fer hraðbatnandi.
Hvað öll önnur kjör snertir en
fæði, föt og húsnæði, þá eru þau
miklu betri fyrir Sovétverkamenn,
en brezka verkamenn og mun
betri fyrir brezka en þýzka. Fyrir
börnum, sjúkum og gamalmennum
er hugsað miklu betur í Sovétríkj-
unum en í Englandi, og betur í
Englandi en í Þýzkalandi. Þó er
munurinn milli Sovétríkjanna og
Englands þar á miklu meiri en
milli Englands og Þýzkalnds.
Lokadómurinn er þetta:
Kjör verkalýðs í Þýzkalandi
liafa versnað svo að þau eru 1938
verri en versta kreppuárið 1932.
Kjör verkalýðs í Bretlandi hafa
ofurlítið skánað síðan 1932.
K.jör verkalýðs í Sovétríkjunum
bötnuðu hægt og hægt 1932 til
1934, en frá 1934 til 1938 hafa
slíkar kjarabætur átt sér þar stað
að þær eiga engan sinn líka í sögu
verkalýðsips.
Og hvert ár sem líður gerir
muninn meiri á ástandinu í Bret-
landi og Sovétríkjunum, en hins-
vegar má eins og nú standa sakir
búast við að saman dragi milli
kjaranna í Þýzkalandi og Bret-
landi, ekki af því að þau muni
batna í Þýzkalandi, heldur af hinu,
að þau fari versnandi í Bretlandi.
Víð$kípfasamn«
íngur míllí Brcf~
lands og Sovcf~
ríhjanna.
EINKASKEYTI TIL ÞJÖÐVILJ.
KHÖFN 1 GÆRKV.
I dag var undirritaður í Londón
nýr viðskiplasamningur milli Eng-
lands og Sovétrikjanna. Samkvæmt
samningi þessum er geri ráð fyrir
auknum viðskiptum milli rikjanna,
og munu Sovétríkin selja Bretum
mikið af Irjávið, en, fá í þess stað
gúnnní, tin o. fl.
Skuldaskíl
Jónasar Jónssonar
víð sósíalísmann
cftir
Héðínn Valdímarsson
er bók, sem allir þurfa að eiga
og lesa, sem fylgjast vilja með
í íslenzkum stjórnmálum.
Bókin cr yfir 200 síður,
en kostar aðeins kr. 1,50~
Fæst m. a. í
Bókavcrzlun
Hcímskrínglu
Laugaveg 38. Sími 5055.