Þjóðviljinn - 04.05.1940, Síða 1

V. ARGANGUR. LAUGARDAGUR 4. MAl 194«. 10«. TÖLUBLAÐ
Háfídahdldln mai
Eins og kunnugt er voru það
þrír menn úr fyrsta maí nefnd
Dagsbrúnar, sem héldu áfram því
einingai'st?.rfi fyrsta maí, sem iél-
fifllDU frestal
un þria iiuuu
Fulltrúar sjómannafélaganna
hafa enn frestað því að hefja verk
fallið. Er það þriggja sólarhringa
frestur, frá kvöldi 1. maí að telja,
sem nú var gefinn. Hefur ríkis-
stjórnin skipað sáttanefnd til að
reyna aó koma á sa*ttum og eru í
henni auk sáttasemjara ríkisins,
þeir Emil Jónsson, sem sjálfur er
hlutafjáreigandi í togarafélagi og
Pétur Magnússon hæstaréttar-
málaflutningsmaður.
Enginn vafi er á að með því
hvemig verkfallið hefur tafizt
hafa togaraeigendum gefizt tæki-
færi til að búa sig miklu betur
undir að mæta því, komið skipum
úr höfn, sem þeim hefði verið
mjög óþægilegt að láta liggja inni
o. s. frv.
Afturhaldsblöðin herða nú lyga
lierferðina gegn sjómönnum.Verða
skrif þeirra rækilega tekin fyrir
hér 1 blaðinu á næstunni.
Eíníngarferöfu-
$angan
1. maí á
Siglufirði
flreut-Mi fandiDnouhepfun fluflur Uruft
Hrakfarír Bandatnanna vckja vonbrígðí og reídi hcítns
fyrír í Brefíandí og hfuflausum löndum
Fregnir þær, er Chamberlain, i'orsætisráðherra Breta, flutti í
neðri málstofunni í fyrradag liafa vakið gífurlega athygli tun heim
allan.
Samkvæmt þeim liafa Bandamenn gefið upp $dla vörn gegn
þýzka hernum í Suður- og Mið-Noregi, og flutt her sinn á burtu.
Fregn þessi hefur valúð óskapleg vonbrigði meðal almennings í
löndum Bandamanna og hlutlausum löndum, eklii sízt vegna hinna
hjartsýnu áróðursfregna Breta og Frakka undanfaiið.
agið fól þeim, þrátt fyrir brott-
lilaup hinna sex. I lið með þeim
gengu fulltrúar frá nokkrum öðr-
um verkalýðsfélögum og -Samein-
ingarflokkur alþýðu — Sósíalista-
flokkurinn, stóð að baki þeim sem
einn maður, trúr því meginverk-
efni sínu, að sameina hinar vinn-
andi stéttir í baráttunni fyrir at-
vinnu og jöfnuði.
Einingarhátíðahöldin hófust
fyrir framan Menntaskólann kl. 1
og 45 mín. Um kl. 1,30 fór fólk að
streyma í Lækjargötuna. Rauðir
fánar með merkjum verkalýðsfé-
laganna, íslenzkir fánar, og borð-
ar, sem á voru letruð hvatningar- ■
orð um að vinna fyrir kröfur
Dagsbrúnar og fyrir einingu
verkalýðsins blöktu yfir hópnum.
Alrauðir fánar voru engir og
kröfuspjöld engin og var það
samkvæmt samkomulagi því, sem
Framhald á 4. síðu.
Chamberlain lýsti yfir því að á-
kvörðun hefði verið tekin um
brottflutning Bandamannahers-
ins er settur hefur verið á land
fyrir súnnan Þrándheim, eftir ó-
sigra er har.r. hefði beðið fyrir
hersveitum Þjóðverja í Guðbrands
dal, en sókn þýzka hersins þar
hafi verið framkvæmd af miklum
krafti og notið yfirburða þýzka
flugflotans. Vegna þess hve Þjóð-
vcrjar hefðu al!a f!ug-,re!l: lar.ds-
ins á sínu valdi ættu þeir hægt
með að hafa þar mjög sterkan
loftflota, er gerði þeim mögulegt
að hindi’a landsetnmgu hers og
hergagna í stórum stíl.
Samkvæmt sænskri fregn hafa
Bretar og Frakkar nú einnig flutt
á burt lierlið það, er þeir höfðu
laiulsett fyrir norðan Þrándlieim,
og hafi brottflutningurinn farið
fram inn Namsos. Brezka útvarp-
ið segir að fregn þessi sé enn ó-
staðfest, en reynist hún rétt þurfi
FRAMHALD Á 4. SIDU
Yfír 7oo manh fóku þáff í eíningargöngu verkalýdsíns — Um 300 manns
að meðföfdum úflendíngum, fylgdí SkjaldborgínnL Alfmargír hfusfuðu á
fúðraþyf og rœður íhafdsmanna, en samkomuhús þeírra sfóðu nær fóm.
Kröfudagur verkalýðsins, fyrsti
maí, var að þessu sinni einn hinn
blíðasti dagur vorsins. Sólskin var
og sunnanþeyr, með smáskúrum,
en ekki voru þær til baga. Um
þennan fagra vordag segir Morg-
unblaðið meðal annars: „Verka-
maðurinn kom út á götuna í góð-
viðrinu,- vegna þess að dagurinn í
gær var hjá flestöllum nákvæm-
lega eins og dagurinn á undan.
Verkamaðurinn hafði ekkert að
gera. „Hann vantaði atvinnu”.
Þessi lýsing er rétt svo langt
sem hún nær.
Rökrétt framhald er svona:
Til þess að ráða bót á þessu,
þurfa verkamenn að koma fram
sem einn maður, og krefjast þess
að „eitt verði látið yfir alla
ganga”, eins og Morgunblaðið lof-
aði að gert yrði þegar stríðið
hófst, því til er í þessu landi
bæði nóg fé og náttúrugæði til
þess að allir geti haft atvinnu og
öllum geti liðið vel. Það sem á
vantar er róttæk „lífsvenjubreyt-
ing” yfirstéttanna, og einbeiting
fjármagnsins að því að skapa at-
vinnu. En þetta, sem á vantar
fæst ekki nema að landinu sé
stjórnað í samræmi við hagsmuni
og kröfur hinna vinnandi stétta
til sjávar og sveita.
Þetta finnur og skilur megin-
þorri verkamanna, og því vildu
þeir gera fyrsta maí að upphafs-
degi hinnar stéttarlegu einingar í
baráttunni við atvinnuleysið og
skortinn og ójöfnuðinn, og ekki
var annað sýnna, en þeir mundu
gera þetta hvað sem hver segði.
Forréttindamennirnir með 10—
90 þús. kr. árstekjumar fóm að
skjálfa og með harðfylgi tókst
þeim að rjúfa hina stéttarlegu
einingu, Stefán Jóhann og kump-
ánar hans, var notaður sem tund-
urskeyti til þess að sprengja raðir
verkalýðsins að þessu sinni eins
og svo oft áður.
Þannig var baksýn hátíðahalda
verkalýðsins í Reykjavík 1. maí, á
því herrans ári 1940.
Verkamannafélagið Þróttui- og
Verkakvennafélagið Brynja geng-
ust fyrir 1. mai-hátíðahöldum
verkalýðsins á Sigliufirði. Voru
engin 1. maí hátíðahöld þar önn-
ur en þessara félaga.
Útifundur var ágætlega sóttui*.
Þar töluðu Gunnar Jóhannsson,
Þóroddur Guðmundsson og Guð-
rún Guðvarðsdóttir, en Ásgeir
Blöndal Magnússon stjómaði sam
komunni.
Kröfugangan var fjölmennari
en í fyrra. Munu um 200 manns
hafa tekið þátt í henni.
Klukkan 5 síðdegis var skemmt
un í Alþýðuhúsinu og svo aftur
kl. 8,30 um kvöldið. Á báðum þess
um skemmtunum var troðfullt.
Einingarkröfuganga verkalýðsins 1. maí 1940. Neðri myndin: Lagt af stað úr Lækjargötu. — Efri
myndin: Kröfugangan kemur aftur í Lækjargötu. Til hægri: Sig. Guðnason og Jón Rafnsson tala.
laiurln sUiii ai lirlii iirlr iíi-
Inin ui alulnii i li inai allra Ihlia