Þjóðviljinn - 28.09.1940, Síða 1

VILIINN
V. AJBGANGUK.
LAUGARDAGUR 28. SEPT. 1940
220. TÖLUBLAÐ
Sóknín fyrír Þjóðvilj*
ann
6 nýir áskrífend
ur á fveim
dögum
Þjóðvjljanum bætast nú ,nýir
áskrifendur með degi hvierjum.
1 fyrradag komu 3 og 1 gæx
eftur 3. Eru þá komnir 57 nýir
áskrifendur i september.
Enn ct hægt að fá marga nýja
áskrjfendur. Pað er ráð að ger-
ast skrifendur nú strax. Daglega
fiytur Þjóðviljinn mikilvægar
fréttir og greinar, sem menn ekki
mega missa af .
Jafnframt ættu velunnarar
blaðsins að herða söfnunina fyx-
ir blaðið á vinnustöðvunum. Tak
ið söfnunarlista á afgreiðslu
blaðisnis. Gerið hverja vlnnustöð
að vígi fyrir Þjóðviljantn.
Breek hernadaryfíirvöld hindra þar með að fo$araflofínn gefi haldið
áfram sförfum. Ríkíssfíórnín hefur ekkí samþykkf þeffa ofbeldí
Ef Bretar láta ehkí undan í þessu máli kostar þad
fjandskap hvers eínasta Islendíngs
Áskell Löve hefur hiotið náms-
styrk, sem sænska ríkið veitir ár-
lega íslenzkum stúdent ti'l náms í
Svípjóð.
Það þarf ekki að ræða það við
neinn Islending, hvað rán loft-
skeytatækjanna þýðir fyrir togar-
Hausfmarkaður KRON
Sfórfeld filraun fíl þess að draga
úr dýrtíðínni
Kaupfélag Reykjavíkur og nágrennis hóf í gær nijög merkilega
nýbreytni í verzlunarháttum. Nýbreytni þessi er í því fólgin, að
gefa almenningi kost á að kaupa innlendar vörur í sem upprunaleg-
ustu ástandi, sem líkast því, er neytendur kaupi beint frá bændum
eða sjómönnum. Þarna verður á boðstólum óbarinn harðfiskur, síld
í tunnum, hrossakjöt nýtt og reykt o fl. o. fl.
Sem dæmi um hvaða árangri þannig er hægt að ná, má geta
þess að riklingur er seldur þarna á 1.60 kr. kg. en í búðum kostar
sama vara barin og innpökkuð 3,30 kr. kg. Reykt hrossakjöt
kostar 2 kr. til 2.20 kg. Nýtt hrossakjöt 1,30 kr. til 1.50 kr. kg., en
áður hefui- það verið selt hér í bænum á kr. 1.80 kg. eða meira.
Síldartunnan kostar 54 kr., en síldarútvegsnefnd býður 1
part úr tunnu á 20 krónur.
Einnig mun verða gerð tilraun til að fá fryst slátur flutt utan
af landi, eins og kunnugt er er verð á þeim stórum lægra út um land
ið en hér, enda er Reykjavíkurverðið hreinasta okurverð. óvíst er
þó hvort samgöngur leyfa að þetta verði framkvæmt nema í smáum
stíl.
Baráttan við dýrtíðina á að vera
hlutverk neytendanna sjálfra. Með
samtökum eiga þeir að taka verzl-
'unina í sínar hendur, og ráða þannig
í senn álaginu, vörugæðum og
dreifingaraðferðuin. Þessi Ieið neyt-
Brezka hervaldið hefur framkvæmt fyrirætlun sína gegn ís-
lenzku togarasjómönnunum. Brezkt hervald hefur þrátt fyrir mót-
mæli sldpstjóranna látið taka loftskeytatældn úr þeim íslenzkum
togurum, sem síðast voru úti og nú voru að koma heim. Þakkimar,
sem t. d. togarinn Þórólfur fékk fyrir að bjarga 30 skipbrotsmönn
um í ferð sinni, vom að hann var rændur loftskeytatækjunum, þýð-
ingarmestu björgunartækjunum fyrjr sig og aðra, sem hann hefur.
íslenzku yfirvöldin segja, að „samningum” sé ekki lokið.Brezka
hervaldið bíður auðsjáanlega ekki eftir neinum samningum. Það læt-
ur kné fylgja kviði, fyrst það einu sinni hefur lagt okkur undir sig.
Stjórn Farmanna- og fisldmanasambandsins ásamt stjórnum
allra sjómannafélaga í Reykjavík og Hafnarfirði höfðu fund í gær
kl. 6, til að ræða hið afaralvarlega viðhorf, er skapazt hefur fyrir
íslenzku sjómannastéttina við töku loftskeytatækjanna og þarafleið-
andi stöðvun flotans. Vóru allir einhuga gegn þeirri kúgun, sém
þjóðin er með þessu beitt.
Kosin var fimm manna nefnd til þess að fara á fund ríkisstjóra
arinnar og ræða þetta mál við hana.
ana. Fyrsta afleiðingin verður su,
að þeir sigla alls ekki, því sam-
kvæmt lögum er þeim bannað áð
fara úr íslenzkri höfn án loft-
skeytatækja. Og þessi lög styðjast
við brýnustu nauðsyn. Það er ó-
verjandi að láta togarana sigla án
loftskeytatækja.
Enska hervaldið er því með of-
beldi sínu og yfirgangi að stöðva
íslenzka togaraflotann. Það stöðv-
ar þann flota, sem Islendingar
hafa nú aðalvinnu sína af, — floí-
ann sem framleiðir meira en þriðj-
ung af útflutningsverðmæti lands-
ins, — flotann, sem hefur fært
ensku þjóðinni björg, þrátt fyrir
allar hættur, — flotann, sem bjarg
að hefur lífi hundraða af sjómönn-
um Bandamanna.
Þetta er gert undir því yfirskyni
að hugsanlegt sé að loftskeyta-
tæki togaranna verði notuð af
mönnum til að gefa Þjóðverjum
leiðbeiningar. Engar sannanir eru
lagðar fram fyrir neinu slíku. Að-
eins gerræðið eitt ræður. Eini
stuðningurinn, sem það fær, er frá
þeim móðursjúku vesalingum, sem
eru svo blindaðir .af ofstæki að
þeir stimpla saklausa menn eins og
Sigurð Finnbogason sem þýzka
njósnara, jafnvel þó Englendingar
sjálfír verði að viðurkenna sak-
leysi þeirra. Þessir landráðamenn
í þjónustu enska hervaldsins hrópa
sí og æ um þýzka njósnara og æsa
þannlg beinlínis enska hervaldið
gegn Islendingum.
Hinsvegar veit hver maður, að
ekkert er ólíklegra, en að nokkur
íslenzkur togaramaður væri svo
vitlaus og óskammfeilinn að gefa
sig að slíkum glæpum.
Öll íslenzka þjóðin mótmælir
þessu ofbeldi. Islenzka ríkisstjorn-
in verður að gerbreyta um stefnu
gagnvart enska hervaldinu, ef það
ekki táfarlaust lætur af þessu of-
beldi. Það verður að láta ensku
yfirvöldin vita það og finna að
fjandskap allrar íslenzku þjóðar-
innar skuli þau hljóta fyrir svona
aðfarir. Og það skuli og gert
kunnugt um víða veröld, hvernig
enskt hervald leikur þá þjóð, sem
það hefur sagt heiminum að það
hafi hertekið til að vernda.
Það eru til Englendingar og ís-
lenzkir þjónar þeirra, sem verja
slíkar aðgerðir með því að England
sé að berjast á móti fasismanum.
Það er ekki hægt að blekkja neinn
heilvita og heiðarlegan mann með
slíkum þvættingi. Hver trúir því
að það England, sem kúgar 300
milljónir Indverja á fasistavísu,
það England, sem hefur Chamber-
lain og Halifax, beztu hjálparhell-
ur Hitlers og Mussolini, í stjórn,
— sé að berjast á móti harðstjóm.
Þegar enska þjóðin hefur þurrkað
burt auðmannastétt sína og gefið
Indverjum og öðrum kúguðum
þjóðum Bretaveldis frelsi, — þá
skulun; við trúa því, að England
berjist gegn fasisma, — en fyrr
ekki. — Enn sem komið er berst
enska stjómin fyrir kúgun og beit-
ir kúgun, eins og við Islendingar
nú fáum að kenna á.
Eigum við að þola þessa kúgun
án þess að gera það, sem stendur í
valdi okkar, vopnlausra og fálið-
aðra, að vinna gegn henni? Nei,
svo gersamlega mega Islendingar
ekki láta merja úr sér manndóm
og frelsisþrá. Og eitt getum við
þó alltaf gert. Við getum gert
„fimmtu herdeild” Bretanna hér á
landi áhrifalausa. Við getum út-
rýmt áhrifum Bretasleikjanna,
blöðum þeirra og áróðurstækjum
af heimilum íslendinga og hafizt
handa fyrir alvöru til að þurrka
burt áhrif þeirra af alþingi og
ríkisstjórn.
Og í því eiga Islendingar að vera
allir eitt.
endasamtakanna er eina leiðin, sem
fær er, eins og sakir standa, til
þessa að tryggja sannvirði á vör-
ur almennt.
Neytendur í Reykjavík, Hafnar-
Framhaíd á 4. síðu.
Sannlmr in MHO landaln nzhaiands,
Italln od lanan nHlnr i Bnriin
Víðsjár míllí Bandaríkjanna og Japan
Samningur um náið bandalag milli Þýzkalands, ftalíu og Japan
var undirritaður í Berlín i gær. Kveður samningurinn á um sam-
vinnu þessara ríkja á stjórnmálasviðinu og í viðskipta- og hemað-
armálum.
Það er tekið fram, að samningurinn skuldbindi ekki Þýzkaland
og Italíu til þátttöku í Kínastyrjöldinni og heldur ekki Japan til
styrjaldar gegn Bretum. Hinsvegar er það ákvæði í samningnum,
að verði ráðizt á eitthvert hinna þriggja landa af ríki, sem nú er
hlutlaust, skuli þau verjast slíkri árás öll sameiginlega.
Með samkomulagi þessu viðurkennir Japan forystuhlutverk
Þýzkalands og Italiu í Evrópu, en Þjóðverjar og ítalir viðurkenna
forystuhlutverk Japana í því starfi að koma á nýrri skipun í Asíul
Samkvæmt brezka útvarpinu er
litið sva á samning þenin,aji í Lon-
dan, að hann eigi fyrst og fremst
að beina athygli þýzku og ítölsku
þjóðanna frá þeirri staðreynd, að
ekki hafi tekizt áð ljúka ’stríðinu
á skömmum tírna eins og þelm
hafi verið lofað af valdhöfunum.
Hvað snertir ákvæðið um ríki, sem
enn eru hlutlaus, en kumna að ger-
ust þátttakendur í styrjöldinni, imtnl
það einkum miðast við Bandaríkin.
Stjórnmálamenn og blöð i Bahda-
ríkjunum fara nú ekki dult með
fjándskap í garð Japan, og hafa ráð
stafanir verið gerðar gagnvart út-
flutningi Bandaríkjanna tll Japan,
sem brjóta i bág við hlutleysis-
login í Bandaríkjunuim, eln í þeim
er gert ráð fyrir sömu réttindum
til handa báðum styrjaldaraðiljum
í viðskiptum við þjóðir sem eiga
í stíði.
Otflutningsbaim það á brotajáml,
sem genguir i gjld^ i Biandarfkjunum
15. okt. kemur mjög hart niður á
Japönum, er undanfartn ár hafa
flutt inn mjög núkið af jámi það-
an.
Frh. á 4. síðu.