Þjóðviljinn - 09.04.1941, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn - 09.04.1941, Blaðsíða 2
Miðvikudagux 9. april 1941. PJOÐVILJIMW tu0wiuma tJtgefandi: Sameiningarflokkur alpýöu — Sösialistaflokfcurinn. Ritstjórar: Sigfús Sigurhjartarsoa (ób.) Einar Olgeirsson Ritstjóm: Hverfisgötu 4 (Víkings- prent) sími 2270. Afgreiðsla og auglýsinga- skrifstofa: 'Austurstræti 12 (1. hæð) sími 2184. Askriftargjald á mánuði: Reykjavík <&g nágrenni kr. 3,00. Annarsstaðar á land- inu kr. 2,50. 1 lausasöiu 15 aure eintakið. Víkingsprent h.f. Hverfisg. Brezk fílkynníng Núverandi Dagsbrúnarstjóm hefur ekki getið sér mikið frægð- arorð. Dagsbrúnarmenm hafa naurrBst vitað af tilveru hennar. Það er engu líkara en að valdið, sem henni er fengið hafi verið vand- lega gieymt i vasa Héðins Valdi- marssonar. En í ífyrradag fengu menn allt í einu að vita að þietta vald væri til, og meira að segja að það væri í höndum manina, sem ekki pekktu aðra beitingu pess, en mi3 beitingu- Boðin um að petta vald væri nú tekið i notkun, kom óvæmta boðleið, pau komu frá bnezku her stjóminhi. Hvað eftir annað tilkynnti her stjórnin, að hún hefði samið við Dagsbrúnarstjórnina um vinuuna í Vatnsmýrinni, og bauð verkamönn um að koma á vinnustað. Engin tilkynning kom frá Dags hrúnarstjórninini um pessa samn inga. Einhverjir munu segja, að pess hafi naumast verið að vænta, pví Dagsbrúnarstjórnin muni hafa gert sér ljóst, að með samningum pessum hafi hún brotið svo herfi lega af sér gagnvart verkalmönn- um, að henni bæri ekkert að gera annað en segja tafarlaust af sér, en par sem hún sé ekki beint á peim buxunum, pá taki hún pann kostinn að láta eins lítið bera á jsvikum sinum eins og auðið er. Auk pess hafi Bnetar sennilega neytt hana tíl að fremja pessi svik, og pá hafi farið vel á að láta pá annast tilkynlning- arnar, en lofa hinum kúguðu að pegja. Ekki er þetta rétt skýring. Hitt er heldur, að meb peim samningum, sem DagsbrúnaTstjórn in nú hefur gert við Bieta, er hún beinlínis að virnna pað verk sem henni var frá upphafi vega ætlað- Er ekki rétt að minnast pess hverjir pað voru, sem gáfu Dags- brún þessa stjóm ? Hverjir voru það, sem sömdu um pað hvernig hún skyldi skip- uð? Voru pað verkamenn? Nei og aftur nei, Verkamenn komu par hvergi nærri, nema að svo miklu leyti, sem peir voru ginntir sem pursar. En þeir, sem sömdu um hvem- ig stjórnin skyldi skipuð voru stór ,Ánanð vér hðtnm1 Adbúnaduirínii á flugvellínum er alveg óvíðunandl * Islenekír verkamenn láfa ekkt bfóða sér slíkf fengur Það er langt siðan verkamö'nn um hefur verið misboðið svo sem með peim aðbúnaði, sem er á flugvellinum. Það er í senn skaðsamlegt fyrir hag peirra, hættulegt öryggi peirra og sær- andi fyrir stolt peirra sem verka manna og íslendinga. Skal gefin hér nokkur lýsing á þeirri meðferð, sem brezkir yf- irmenn láta islenzka verkamenn par sæta. Það er sem pað væm prælar, en ekki frjálsir menn, sem' viinina pama. Ef verkamaður stalnzarvið vinnuna, lítur upp úr henni ofur- . lítinn tíma, pá á hann á hættu að vera rekinn úr vinmmni. Hvað eftir annað hefur þetta komið fyr ir 'og valdið smá samúðar- og mót mælaverkföllum. Heilir flokkar hafa farið úr vinnunni til pess að sýna andúð sína, pegar yfir- boðaramir hafa beitt pessati að- ferð. — Yfirrrennirnir virðast hafa líkt starf á hendi og prælaverk stjórar forðum. Þá er aðbúnaðurinn pann stutta atvinnurekendur, peir er stjórna Sjálfstæðisflokknum. Þessir menn vissu hvers virði pað er að ráða Dagsbrúnarstjórn inni, peím var Ijóstað rr.eð pví að ráða henni gátu þeir rriikhi ráðið um hvernig skipt yrði arðinum áf vinnunni, hve mikið færi í vasa verkamannanna, og hve mikið í vasa sníkjudýrsins, sem kallast atvinnurekandi. Fyrsti liðurinn í kosningaundir- búningi atvinnurekeada í Dags- brún var að brjóta launákröfur pær, sem verkamenn gerðu um áramótín, á hak aftur. Til pess þurftu peir lumfram allt að nota 1 aðstoð Bretanna, sem um pær mundir réði yfir nær allri verka- mannavinnu i Reykjavík. Það er nú fullvist, að erind- rekar peirra sátu á sífeldu makki við Breta, um að fá pá til að gánga ekki að taxta Dagsbrún- ar. Þetta tókst, því auðvaldsherr ar allra landa hugsa alpjóðlega. Islenzka rikrsvaldið var svo til- búið með svipuna yfir höfðum peirra manna, sem Bretarnir vorii ekki fyllilega ánægðir með. Þann ig fékk hver sitt, íslenzkir at- vinnurekendur flengu launakröfur Dagsbrúnar að engu gerðar, og Bretar flengu ríkisvaldið og dóms valdið á Islandi til pess að dærna verkamenn fyrir að halda á ís- lenzkum málstað gegn innrásar- hemum. Og nú var að neyta sigursins. Atvinnurekendum varð ljóst að peir urðu að láta Bretana brjóta fyrir sig ísinn í launabar- áttunni. Og þá varð að finna peim verkfæri, sem samieinaði pægð við Breta, og dirfsku og ósvífni til að brjóta lög og rétt á peim sem sýndu því trúnað- Þeir fundu Héðinn Valdimars- son. Þeir pekkja Héðinn að harð- fylgi og dugnaði. ÞeÍT vissu áð tima er verkamenn fá kaffi eða mat þar. Það er ekkert skýli sem verkamenm gefe farið inm í til að drekka kaffi sitt. Þeir verða að standa úti á vellinum pessar fáu mínútur, sem peir fá til að drekka kaffið, — mega ekki éinu sinni setjast niður.. Og nú eftir að vaktaskiptin hófust verða peir að matast úti, í hvað'a veðri sem er, þenman hálftíma, sem peir fá til pess að borða í.— Hin- um brezku hefðarmönnum hers- ins, sem sjálfir hafa pjóna til að stjana við sig, myndi yíst finnast hart að vera xboðið upp á svona kjör. Þá er öryggið eftir pessu. Þó flugvöllurinn sé sá staður, sem eðlilega hlýtur að draga einna mest að spnengjur nazista, páhef ur enn ekki verið byggt neiít lioftvarnabyrgi fyrir verkamenn í fiugvellinum. Svo mikið er skeyt ingarleysi hinna útlendu yfir- manna um öryggi verkamanna, að pegar síðasta „heimsókn" pýzku flugvélarinnar var, pá voru verka eitt ríkasta eðliseinkenini hains, er að láta réttinn víkja fyrirvald inu, hvenær sem hann telur sér pað henta. En peir vissu meira um hann. Hann er umboðsmaður fyrir eitt allra stærsta auðfélag Breta- veldis- Félag petta á pað mjög undir Héðni hve vel pví tekst að arðræna Islendinga, og HéÖinn á atvinnu sína og auðvonir undir pví að félagið vilji nota krafta hans. Viðskiptín hafa reynzt báð um áðiium hagstæð. íslenzkir atvinnurekendur hafa ósjaldan reynt að fá húsbæn'dur Héðins í Londoín til pess að snú- ast gegn honum, þegar hamn hef- ur ekki verið peim að skapi-Til pessa hefur pað ekki tekizt. En nú heyr Bretland stríð. Á slíkum tímum verða pjónar brezka auðvaldsins að hlýða, Héðinn Valdimarsson líka. Þarna var maðurinn, sem yaint- aði. Þjónn Breta, eigandi pá hörku, dugnað og ósvífni, sem með parf til pess að tnoða á rétti jog jviljaj verkamíannla plegar henta pykir. Héðinn varð formaður stórat- vinnurekenda í Dagsbrún, studd ur til valda af stjórnmálaflokki, sem hefur pað á stefnuskrá I sinni, að aðeins verkameun skuli eiga félagsvist í verkalýðsfélög um. Samræmið er (eins í öllu. Þannig eru nú tildrög pess að pað eru Bnetar, sem nú gefa út þær tilkynningar, sem Dagsbrún ber að gefa út. íslenzkir stórat- vinnurekendur eru framsýmir, peir hafa náð markinu sem \ peir stefndu að þegar peir gerðu Héð- inn að formanni Dagsbrúnar, nú eru pað Bnetar ,sem brjóta ísinn fyrir pá' í baráttunni við ísleínzká verkaménn, — og Héðinn Valdi- marsson er ísbrjóturinn. mennirnir í ÍTugvellimim neknir upp úr skurðunmm til vinirm stundarfjórðungi eftir að hættu- merkið var gefið og pannig knúð ir til að brjóta alveg fyrirskipanir loftvarnanefndar. Kúlnabrotum úr loftvarnabyssunum hélt áfram að rigna niður á meðan þeir unin'u og lenti eitt í hitabrúsa, sem verkamaður hélt á í héndin'ni. — Þetta er virðingin hjá hinum brezku yfirmönnum fyrir öryggi verkamanna og íslenzkum laga- fyrirmælum. Þegar svo við petta bætist að verkamenn hafa sætt parna iof- sóknum fyrir skoðanir sínar, ver- ið reknir fyrir pað eitt að að- hyllast sósialismann, —,að verka mennirnir eru ekki á neinn hátt stríðs-slysatryggðir, — að ekkert er fyrir pað greitt, pó verði að ganga mjög langt til að komiast á vinnustað sinn, — pá sést best að allur aðbúnaður í smáu sem stóru er alveg ópolandi, er ó- samboðinn íslenzkum verkamönn um. Það hefur líka sýnt sig eftir að kúgunin náði hámarki sínu með svikasamningi þeim, ier Héð- inn gerði við hina brezku yfir- menn, að verkamenn láta ekki bjóða sér alit. Tugum saman hafa verkamenn hætt að vinna í flug vellinum. Þó hægt sé að fá einn auðmann, sem brezkt auðvald borgar 40—50 þúsund krónur á ári fyrir að reka pess erindi, til að gera einn samining þvíj í hag og verkamönnum til ópurftar, pá er ekki þar með búið að fá is- lenzka verkamenn tíl að vinna undir slíkum einkasamningi hinna brezku dmttnara. Það eru ekki aðeins hagsmunir verkamanna í veði í flugvallar- vinnunini. Það er ekki aðeins ör- yggi peirra. — Það er meira, Það er sjálft stolt verkamanna stéttarinnar, meðvitund hennarum manngildi sitt, um jafnrétti siitt á borð við hina brezku hefðar- menn, sem þarna er verið a'ð reyna að brjöta. Og petta stolt fer hér um leið saman við þjóðar- stolt Islendinga, sem ekki vilja láta drottnara hins erlenda inn- rásarhers komast upp með að líta á íslenzka verkamenn sem præla eða verkfæri ein saman, er fara megi með eins og peim póknast. Og nú er ástandið pa'nnig, að verkamenn eru ekki nauðbeygðir til að láta sér petta lynda. Hinir brezku yfirmenn eiga meira undir pví að fá Islendinga tii að vinina hjá sér heldur en íslenzkir verka menn undir pví að fá að vinina í flugvellinum. Það er pví einmitt nú tækifæri tíl að kenna yfirmönnum ’hin® er- lenda hers að virða hag verka- manna, öryggi peirra iog mann- gildi, kenna peim hvað lýðræðið sem peir segjast vera að verja er, — láta pá vita að stolt sé ekki síður til og pað réttmætara hjá íslenzkum verkamanni, sem vinnur fyrir sér og sínum í sveita síns andlitis, en hjá brezkimv hefðarmönnum, sem lifa á pv« sem aðrir vinna. „The rank is but the guinea’. stamp, The man ’s thie gowd for a’ that“, segir skiozka skáldið RobertBurns — eða eins og pað hljóðar í ís- lenzkri þýðingu Steingríms: „Allt hefðarstand ér mótuð mynt En maðurinn gullið þrátt fyrir allt“. Hin brezka yfirstétt parf að fá að vita það, að íslenzku verkB mennirnir séu nógu stoltir, nógu stéttvísir, nógu samtaka til að svara hverri viðleitni til að með höndla pá sem præla á viðeig- andi hátt. Strax og hin brezka yfirstétt rekur sig á pessar stað reyndir, páer hún líka inógu skyií söm til að láta undan. Vinnustöðvasamtökin hafa ver- ið að styrkjast undanfarið og hafa borið sigur úr býtuny í smá- skærum. Þau purfa að verða nógu sterk til að knýja fram al- gera breytingu á aðbúnaðirrum I flugvellinum. r I páska baksfurínn Marmelaði Sultutau Síróp Skrautsykur Vanillesykur Flórsykur Kókosmjöl Kardemommur Möndlur Súkkat Gerduft, útlent Eggjaduft, útlent Egg Páskakökurnar verða beztar ef efnið í þær er keypt í Nýslátrað nautakjöt I buff og gullasch Hakkað kjöt, Úrvals dilkakjöt, Nýreykt sauðakjöt, Kindabjúgu, Miðdagspylsur, Léttsaltað kjöt. Kjðtverzlanir fljalta Lýðssonar.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.