Þjóðviljinn - 13.04.1941, Síða 3

PJ OÐVIJLJINJN
Sunnudagur 13. apríl 1941
Verzlunarskipti viö ráðstjómar
lýðveldin mundu því hafa í för
með sér þrennskonar ávinning,
boriö saman viö Amerikuverzl-
unina. Okkar litlu kaupskip
(Amerik-uskipið margumtalaöa
er ekki til) mundu geta flutt
rnilli landa miklu meira vöru-
magn, tilkostnaður yrði minni
og öryggi skipa og fólks yrði
margfalt meira en á nokkr-
um örðum siglingaleiðum.
Hvítahafshafnirnar (nema
Murmansk) munu vera lokað-
ar einhvern stuttan tíma af
völdum ísa, en mestan hluta
árs mun þetta ekki koma aö
sök, með því líka að Rússarnir
sem nota mikið þessar hafnir
sínar, eru lengra komnir en
flestar aðrar þjóðir í því að
nota ísbrjóta í baráttunni viö
lagísinn.
í framansögðu máli vil ég
þó ekki gefa það í skyn, að þó
þetta yrði reynt, myndi oss
veitast allt sem vér helzt kynn
um að óska í einu hendings
kasti, — að ráðstjórnin mundi
hlaupa upp til handa og fóta
um leið og oss hugkvæmdist
það lítillæti að virða hana viö-
tals. Að sjálfsögðu mundi hún
eins og hver „ábyrgur“ stjórn
málamaður hlýtur að skilja,
líta á þetta mál frá bæjardyr
um sinnar eigin þjóðar og af-
staða hennar mótast af því.
Eins og fyrr var drepið á
er það fullvíst aö Ráðstjórnar
lýðveldin eru það aflögufær af
flestum nauðsynjavörum, er
við þurfum með, aö
sú hlið málsins ætti að vera
fyrirfram tryggð. En hinsvegar
er það eigi jafn áreiðanlegt,
að þau sjái sér nokkurn ávinn
ing í innflutningi þéirra vara
er vér hefðum að bjóða á móti.
Hitt er vitaö aö þau flytja
nú mikið inn af vélum o. fl.
frá Bandaríkjum Ameriku. —.
Ef þannig stæði nú á að vér
hefðum eigi vörur að bjóða,
er svöruðu til þeirra nauðsynja
sem vér þyrftum að fá frá Ráð
stjórnarríkjunum væri vel at-
hugandi hvort eigi mundi hag-
kvæmt að eiga fiskiflota við
Ameriku, til að afla oss frjáls
gjaldeyris, sem kæmi oss að
gagni í verzlunarviðskiptum
vorum við Ráðstjórnarríkin og
Bandaríkin. — Með tilliti til
þess að siglingaleiðin til Amer
iku er mjög seinfær og gæti
einnig orðið all hættuleg, þann
ig, aö vér gætum eigi notaö
dollarana í Bandaríkjunum
eins og t. d. pundastaflana nú
1 Englandi, þá gæti þetta orðið
eina leiöin til að hagnýta fyr-
ir þjóðina þennan erlenda
gjaldeyri og verjast hallæri.
ooooooooooooooooo-
S^riiíi áskrifenðon
OOOOC500000000000'
Daglega nýsoðin
S VIÐ
Kaffistofan*
Hafnarstræti 16.
Pví skammfair
ríkíssfjórnín ckkí
karföflurnar ?
iEtlar Héðinnpð sundra Dagsbrún?
Hvaö verður um verkalýðs-
samtökin, ef farið verður að
semja um kaup og kjör ein-
stakra vinnuhópa, án þess að
leita samþykkis félagsheildar-
innar?
Þessari spurningu verður
ckki svarað nema á einn veg,
sem sé þann að þá muni verk
lýðsfélögin smátt og smátt leys
ast upp, leiðin, sem þau hafa
fetað frá einstaklingssamning-
um til heildarsamningar, verð-
ur þá gengin aftur á bak unz
hver verkamaður semur fyrir
sig um kaup og kjör.
En hvers vegna að vera að
spyrja um þetta núna?
Fullkomin ástæða er til þess.
því formaðurinn í stærsta verk
lýðsfélagi landsins , Héðinn
Valdimarsson, hefur nýlega
samið um kaup og kjör verka
manna í flugvellinum án þess
að spyrja félagið ráða eöa
heimildar, þeir einu tilburðir,
sem hann hafði í þá átt voru
að hann talaði eitthvað við
verkamenn, sem vinna í flug-
vellinum, án þess þó að fá hjá
þeim samþykki til þessara
samningagerðar. Enginn skilji
þessi orð svo aö Héðinn hefði
öðlazt löglegt umboð til að
gera samning þann er hann
gerði, ef flugvallarverkamenn-
irnir, sem hann kallaði á fund
sinn hefðu samþykkt að veita
honum það. Nei, síöur en svo.
Aðeins félagið sem heild getur
gefið slíkt umboð, allir þeir
samningar, sem ekki eru gerð
ir í umboði þess eru lögleysa
og markleysa frá upphafi til
enda. Einmitt þetta vald verka
lýðsfélaganna, að þau eru eini
löglegi aðilinn til þess að
semja um kaup og kjör félaga
sinna, er hyrningasteinn þeirra
sé hann molaður er hætt við
að byggingin falli.
Þetta hlýtur Héðni Valdi-
marssyni að vera ljósara en
flestum öðrum íslenzkum
mönnum, og það getur því
ckki verið tilviljun aö hann
reynir nú að mola einmitt
þennan hyrningastein, á bak
við hlýtur að standa sá vilji
hans að gera verkalýðs-
félögin sjálfum sér sundurþykk
og jafnvel að leggja þau alger
lega í rústir.
Þeim er þekkja störf Héðins
ins innan Dagsbrúnar finnst
þaö ef til vill hálf ótrúlegt.
Þeir minnast þess að Héðinn
sýndi oft hinn mesta dugnaö
í aö efla félagið.
En gætuih betur að.
Hversvegna sýndi Héðinn
þennan dugnað?
Það er ómögulegt að komast
hjá að svara því á þá lund,
aö það hafi hann gert af því,
aö á þeim tímum hafi barátta
hans innan verklýðsfélaganna
veriö barátta fyrir hans eigin
frama og fjárafla. Héðinn valdi
sér þá leiö til valda og frama
í þjóöfélaginu, að láta hina
vaxandi öldu verkalýðssamtak
anna fleyta sér á faldi sínum.
Aö hann hafi skoðað verka-
lýðsfélögin sem tæki, er hon-
um bæri persónulega að nota
sýnir aö hann hikaði ekki við
að fremja verk, sem til stór-
tjóns horfði fyrir þau, þegar
valdaaðstaða hans og flokks-
klíku þeirrar er studdi hann
var í veði.
Héöinn er sá maður-
inn, sem fyrstur hóf að reka
verkamenn úr Dagsbrún fyrir
róttækar skoöanir. Héðinn er
maðurinn, sem þurrkaði lýð-
I íæðið úr lögum lAþýðusam-
bands íslands, og hvorttveggja
var gert til þess að bjarga
völdum hans og manna hans.
Þegar svo var komið, að
flokkur Héðins, Alþýöuflokkur
inn, galt svo þessara glapræöa
aö hann var nái nær vildi Héð
inn vera fljótur til að yfirgefa
skipið, sem hann sjálfur var að
sokkva og leita sér nýrrar að-
stööu til aö ná völdum. Þá fór
liann að berjast fyrir lýðræði
innan verkalýðsfélaganna, og
fyrir sameiningu allra ís-
lenzkra sósíalista í einn flokk.
Er ljóst var aö slíkt var ekki
leiðin til skjótra valda og
skyndiframa, hljóp hann burtu
og nú verða verklýðsfélögin að
vikja. Þessvegna lét hann íhald
iö gera sig að formanni í Dags
brún, þessvegna' er hann nú að
reyna að leysa Dagsbrún upp
og gera aö engu eina nýtilega
starfið, sem flotið hefur af
valdabaráttu hans í lífinu.
Vopnin sem dnga
Með vefkföllum á vínnusföðvumsm hefuir nú
hvað effír annað tckízt að híndra broffreks«
ana úr Bretavínnunní
Þaö hefur nú þrívegis kom-
ið fyrir í Bretavinnunni, að
þegar menn hafa verið reknir
ur vinnu aö ósekju, þá hafa
verkamennirnir, sem í sama
íloáki unnu, hætt vinnunni
og fariö líka. Og það hefur
ekki brugðizt aö afleiöingin
hefur orðið sú, að allir menn-
imir voru teknir aftur.
Stundum hefur líka hótun
um slík verkföll haft nægileg
áhrif til að hindra brottrekst-
urinn.
Aðstaöan fyrir verkamenn
til að kenna atvinnurekendum
Yirðingu fyrir verkalýðnum,
er alveg sérstaklega góð nú,
og það ríður á að takist aö
nota hana vel. Nú vita verka-
menn hvers virði vinnuafl
þeirra er, — og það er alltaf
jafn dýrmætt og nú, þó auð-
valdsskipulagiö sé hinsvegar
svo ófært aö það hagnýti ekki
þetta dýrmæta afl, nema að
nokkru leyti, en til fullnustu
aðeins, ef auömannastéttin
þarf á því að halda til dráps-
tóláiðju og annarrar eyðilegg-
ingarstárfsemi.
Verkamenn! Eflið samheldn
ina á vinnustöðvunum! Stand-
ið sem einn maður gegn kúg-
unar- og ofsóknartilraunum
atvinnurekenda. Einn fyrir
alla og allir fyrir einn!
Lýsi effttir Pálí Beníamíns-
syní frá Fáskrúðsfírðí
Orðsendíng frá rannsóknarlö$re$lunní
Maður austan af Fáskrúðs-
firði, er kom hingað til bæjar-
ins fyrir viku, hefur horfið og
ckkert til hans spurzt frá því á
mánudag. Þessi maður er Páll
Renjamínsson kaupmaður.
Eftir því sem Sveinn Sæmunds
son yfirlögregluþjön,n tjáði Þjóð
viljanum í gær mun Páll hafa
komið til Reykjavíkur m,eð Esju
þann 5. þ. m. En frá því á mánu-
dag 7. þ. m. kl. 10 f. hi. hefur
ekkert til hans spurzt. Fór hann
þá frá Hverfisgötu 40 iog ætlaði
;niöur í miðbæ, en eftir að hann
fór þaðan hefur ekkiert til hans
frétzt með nokkurri vissu.
Páll er maður í hærra lagi,
þrekvaxinn með dálitla ístru, ljós
hærður og lítilsháttar farinn að
hærast. Hann er skegglaus »og
fremur rauðleitur í andliti. Páll
var klæddur í gráleit jakkaföt,
í móbrúnum rykfrakka og með
Páll Benjamínsson
brúnan hatt á höfðinu. Hann er
58 ára gamall.
1 þessu sambandi má geta þess
að á mánudagsnjorgumnn um ell-
efu leytið sáu hjónin í La'ugarnjesi
Ríkisstjórnin skorar á ís-
lendinga í útvarpinu að borða
ekki útsæðiskartöflur, heldur
geyma þær til útsæðis. Það
er gott og blessaö út af fyrir
sig, en langt frá því að vera
fullnægjandi.
Ríkisstjórnin hefur marg-
sinnis verið aðvöruð í þessu
máli. Hvað eftir annað hefur
m. a. hér í blaðinu verið bent
á hvað gera skyldi og átalið
það, sem gert hefur verið rang
lega.
Þess var krafizt í haust aö
bannað væri að selja Bretum
kartöflur. Því var engu sinnt.
Þess var krafizt í vetur að
tekin væri upp skömmtun á
kartöflum. Því var ekki sinnt.
Afleiðingin er að fjöldi heim-
ila er kartöflulaus, en engin
takmörkun hefur verið á það
sett, hverjum selja megi kart-
öflur, svo t. d. setuliðið getur
keypt kartöflur á matsöluhús-
um, þó íslendingar skorti þær.
Hverju gegnir það að ríkis-
stjórnin er algerlega hirðulaus
um þessi mál, lætur aöeins
frá sér fara áskoranir, orð út
í loftið, en engar aðgerðir, sem
er það eina, sem að gagni
mætti koma? Þorir ríkisstjórn
in ekki að taka upp skömmtun
á kartöflum og tryggja íslénd-
irjgum þar með það litla, sem
til er af þeim? Eða stendur
hún 1 hlýönisafstöðu til er-
lendra valdhafa, svo hún þor-
ir ekkert að gera í innanlands
málum vorum, nema hafa feng
ið leyfi þeirra fyrst?
Ríkisstjórnin segir að voði
sé framundan en samt gerir
hún ekki neitt. Hverskonar
tvískinningur er þetta?
Það er ekki hægt að skoða
öðruvísi en sem fals og vesal-
dóm, meöan engar aðgerðir
fvlgja orðum ríkisstjórnarinn-
ar.
íslendingar lifa hinsvegar
ekki á oröum einum og það
verður að gera þeirri ríkisstj.
Ijóst, sem blekkt hefur þjóð'
ina með fögrum orðum um
,.réttlæti“, „fórnir allra“, „að
eitt skuli yfir alla ganga“ —
svikið hana svo með því að
leiða yfir hana meiri ójöfnuö
í lífskjörum, meiri sérréttindi
þeirra ríku en hún hefur þekkt
nokkru sinni.
þau Þiorgrimur Jónsson og Ingi-
björg Kristjánsdóttir, mann ganga
heim traðirnar, fara rétt hjá bæn
'um í stefnu norðáustur túnið og
þaðan niður að sjó. Maður þessi
beygði svo austur með strönd-
inni og lngibjörg hélt, að hún
hefði séð hann sietjast þar niður
í fjöruna, án þess að hún veitti
manninum mokkura nánari eftir-
tekt.
Hjónin lýstu manninu.ni þann-
ig. að lýsingin gat átt við Pál.
Af þessari ástæðu biður rannsókn
arlögreglan þennain mainn, hafi
það ekki verið Páll, að gefa sig
fram við hana. Sömuleiðis æskir
hún allra upplýsinga um ferðir
Páls frá því á mánudagsmiorg-
un, sem bæjarbúar gieta veitt.