Þjóðviljinn - 16.07.1942, Síða 3

Fimmtudagur 16. júlí 1942
Þ J ÖÐ V IU J I N N
3
SiísialistaflDhhBFinn w arffahi ness djapfasfa oe
hezta, seio nmáðuílohHnR hefnr éft lll
En Sfefáns Jóhanns klíkan hefur gerfafsláffínnoguppgíðfínaadsfefnusínni
fllðllVIUINN
Útgefandi t
Sameiningarflokkur alþýðu —
Sótfalistaflokkurinn.
Kitatjórar:
Sigfús Sigurlijartarson (áb).
Einar Olgeirsson.
Riut jórn:
Hverfisgðtu 4 (Víkingaprent)
afmi 2270.
Afgreiðda og auglýsinga»krif»tofa:
Auaturatraeti 12 (1. hieð) afmi
2184.
Áakriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 4,00.
Annarotaðar á landinu kr. 3,00.
í lauaaiölu 25 aura eintakið.
Vfkingsprent h.f., Hverfiigötu 4.
Skipastöðvunin
Það er undarlega hljótt um-
stððvun flutningaskipanna sem
slendur. Er þó hér alvara á ferð-
um, og það alvarlegasta ei' það,
að svo skuli völdum yfir skipun-
um og ríkinu háttað, að slík
stöðvun skuli geta komið fyrir á
svo hættulegum tímum.
Skipverjar gefa viku viðvörun
áður en þeir ganga af skipunum.
Hver ábyrg stjórn á eimskipafé-
lagi — og ríki — mundi undir
slíkum kringumstæðum strax hafa
tekið til óspiltra málanna að leysa
deiluna, afstýra stöðvuninni. — En
hér var ekki brugðist við strax,
lieldur beðið þar til allt var kom-
ið í óefni.
Sjómenn hafa fullan siðferðis-
legan rétt Lil þeirra krafa, er þeir
gera. Það væri ósvinna að ætla að
neita þeim um að uppfylla kröf-
urnar. Sjómennirnir hafa líka at-
vinnulegt vald til þcss aö fram-
fylgja kröfunum- Það væri póli-
tísk heimska að ætla að standa á
móti þeim.
Ríkisstjórnin hefur verið alltof
svifasein í þessu máli. Hún átti
strax frá byrjun að láta það til
sín taka, því liún gat ekki vænst
neinnar lausnar á málunum úr
þeirri átt, sem stjórnir skipafélag-
anna voru. Síst skal þar með
sagt að Framsóknarstjórn hefði
hagað sér skynsamlegar. Henni
hefði verið bezt trúandi til að
beita vélbyssna- og táragasað-
ferðinni til ,,lausnar” málinu og
lrefði þá fyrst keyrt um þverbak.
— Það var Xhaldið og Framsókn
saman, sem smíðaði gerðardóms-
fjöturinn og stöðvaði m. a. járn-
smiðjurnar í meira en mánuð þá.
Og það er sá fjötur, sem enn
þvælist fyrir um lausn þessa máls.
lhaldsstjórnin hjó á hann er hún
leysti deilu hafnarverkamannanna.
Og það þarf ef til vill að höggva
enn betur á hann nú, skapa þao
ástand að tafarlaust sé liægt að
semja við félög, skipverja yfir-
manna sem undirmanna, og það þó
gerbreyta. þurfi ráðningarfyrir-
komulaginu, - sem verið hefur
hingað til.
Það cr aðeins citt að gera í
þessu máli fyrir ríkisstjórnina:
Láta ganga að kröfum sjómanna.
-— Högg-va til fullnustu fjötur
gerðardómslaganna, sem fyrst og
fremst valda þessu öngþveiti.
Það stofnar valdi Islendinga
yfir skipastólnum, áliti voru og að
f.Iutnuigum í lnettu, að látá yfír-
ráðin yfir skipunum vera í hönd-
ttm manna, sem virðast ófærir til
að leysa vandamálin að raunsæi,
Málgagn Stefáns Jóhanns er
öðruhvoru að klífa á því að það
sé með umbótum. Mennirnir sem
fóru inn í þjóðstjórnina 1939 til
þess að svíkja. hverja endurbót-
ina, — sem íslensk alþýða hafði
áunnið sér með baráttu, — á •
fætur annari í hendur afturhalds-
ins, — mennirnir, sem sviptu,
verkalýðnum samningaréttinum
og verkfallsréttinum, — menn-
ivnir, sem spiltu fátækralöggjöf-
inni til að koma aftur á þræla-
lialdi styrkþega, — mennirnir,
sem svikust aftan að verkalýðn-
ufm til að koma aftur á ríkislög-
reglu, — mennirnir, sem lækkuðu
gengi íslenzku krónunnar og þar
með kaup verkamanna, — þeir
menn ættu að hafa þá sómatil-
finningu að opna ekki sinn munn
til að minnast á umbætur.
Því hvert ex hlutverk þessara
manna ?
Það er að hjálpa auðvaldjnu
til við árásirirnar á lífskjör verka
lýðsins, þegar afstaða auðvalds-
itis er það góð að það þorir að
lcggja til atlögu við hann, —
eins og sýndi sig 1939—41.
Og þegar afstaða verkalýðsins
gagnvart auðvaldinu er svo góð,
að verkalýðulrinn gæti, knúð sinn
vilja fram til fulls, hver er þá
afstaða þessara Stefána?
Ilún er sú, að reyna að tclja
verkalýðinn ofan af því að beita
þessu valdi sínu, cins og Stefán
Jóhann gerði , er hann var að
boða ,,frjálsu leiðina” til að
halda kaupinu niðri og fullvissaði
valdhafana um ,,að engin hætta”
væri á almennum grunnkaups-
hækkunum.
Og ef það ekki tekst, hvað gera
þessir menn þá ?
Þá reyna þeir að fá verkalýð-
inn til að sætta sig við þá mola,
sem auðvaldið af útta við vald
lians lætur detta af borði sínu.
Þessa mola reyna þeir að lofa
sem svo mikilvægar umbætur, að
verkalýðnum beri að sleppa
þeirra vegna tækifærinu sem
liann hafði til að breyta þjóð-
f-jkipulagi'nu sjálfur í samræmi
við hagsmuni sína og liugsjónir.
Ef svo verkalýðurinn færi að
þeirra ráðum og sleppti tækifær-
inu til umbreytingar á þjóðfélag-
inu, en léti sér nægja ýmsar, —
vissulega út af fyrir sig þýðing-
armiklar — umbætur, svo sem 8
tíma vinnudag, auknar trygging-
ar o. fl. o. f 1., — hvað tæki svo
við, þegar atvinnuleysið og krepp-
an kæmi aftur? — Þá yrðu þess-
ar endurbætur rifnar af verka-
mönnum, af því „atvinnuvegirnír
bæru þær ekki” og „allir” — þ.
e. a. s. alþýðan — ,,yrði að
fórna”, — og Stefánarnir færu
í stjórninni til þess að ,,það yrði
ekki ennþá verra en bara þetta”.
Hefur þetta alltaf verið
stefna Alþýðuflokksins?
Hefur þessi vesaldómur, sem
einkennir stefnu Stéfáns Jóhanns
nú, alltaf verið stefna Alþýðu- '
fiokksins? Hefur það alltaf ver-
ið hugsjón þess flokks að ,,fá að
vera með” í því, sem auðvaldinu
á hiverjum tima þóknast og væri
hentugast út frá stéttarafstöðu
sinni ?
NeL svo er ekki.
Einmitt á þeim tíma, sem
Alþýðuflokkurinn átti mest fylgi
og trausti að fagna meðal alþýðu,
þá var til með honum sá stórhug-
ur og það pólitíska framsýni, að
setja markið hærra: að krefjast
þess, að alþýðan notaði vald sitt
til þess að koma á nýju þjóðfé-
lagi. Og það var um þetta mark,
sem fulltrúar verkalýðsfélaganna
fylktu sér einhuga, er þeir sam-
þykktu „ávarpið til íslenzkrar al-
þýðu” 25. nóv. 1934 á 12. þingi
Alþýðusambandsins. Fulltrúar
þessir stóðu þá í þeirri trú að
völdin væru kominn í hendur al-
þýðunnar, fyrst „stjóm hinna
vinnandi stétta” hafði tekið ,við
og gerðu sínar kröfur út frá
þeirri hugmynd til ríkisstjómar-
innar. Ávarpinu lauk með þess-
um orðum:
,,Fyrir tilstyrk hinna vinnandi
stétta, alþýðunnar til sjávar og
sveita, liafa völdin verið tekin at
lierrnm auðvaldsskipulagsins ís-
lenzku. Og hún vill að •völdunum
sé beitt gegn þeiin. Henni er orð-
ið það ljóst, að hún á nú fyrir
höndum úrslitabaráttu fyrir ut-
vinnu sinni, frelsi og lífi og vill
berjast til þrautar undir forustu
Aiþýðuflokksins. Ilún skilur, að
ef hún bíður ósigur í þessari bar-
áttu, vofir yfir henni ekki aðeins
atvinnuleyi og örbyrgð, heldúr
einnig kúgun um ólyrirsjáanleg-
an tíma. — Hún veit, að ef sleppt
er því tækiíæri, sem nú er fyrir
licmli, meðan stjórn lýðræðisflokk
anna fer með völdin í landinu, til
þess að koma nú þegar nýjuskipu
lagi á aljt atvinnulíf þjóðarinar,
samkvæmt fyrirfram ákveðinni
áætlun, er miðaði að því að
tryggja hverjum sem vinna vill,
atvinnu og leggja þannig grund-
völll að nýju þjóðskipulagi í anda
jafnaðar- og samvinnustefnunnar
nieð fullkomnu lýðræði í stjórn-
málum og atvinnuinálum, þá bíða
liennar sömu örlög og alþýðunn-
ar í lieim löndum, sem nú eru ol-
urseld ofbeldis- og einræðisstjórn
uin auðvaldsins.
. . Fyrir því skorar 12. þing Alþýðu
sambands Islands á flokka þá, sem
fara með völdin, að neyta vald-
anna til jiess að forða alþýðu
þessa lands frá þeim örlögum og
lieitir til þess fulltingi þeirra
mörgu þúsunda vinnandi manna
og kvenna, sem Alþýðusambanílið
skipa, og öllu því harðfylgi, er al-
þýðusamtökin hafa yfir að ráða”.
Slíkar voru óskir og vonir !s-
lenzku verkalýðssamtakanna, kröf
uiv alþýðunnar til valdhafanna þá.
Afsláttarstefnan varð ofan á í
Alþýðuflokknum, árið eftir hóf
liann uppgjöfina fyrir Kveldúlfs-
valdinu með undanslættinum í
sölusambandsmálinu og brást
þeim vonum, sem alþýðan hafði á
flokknuím. Afslátturinn óx nú með
ári hverju, unz Stefán Jóhann
kórónaði svikin með því að fara
inn í stjórnina 1939 til þess að
gera Kveldúlf skattfrjálsan og
togaraeigendur að því hættulega
milljónavaldi, sem þeir nú eru
orðnir.
Það er dómur alþýðunnar yfir
þeirri afsláttarst.efnu, sem Al-
þýðuflokkurinn hefur verið að
hljóta síðan.
Kjúklingur 1934 —
Gammur 1942
Vonir alþýðunnar eru enn jafn
cindregnar um nýtt þjóðfélag og
þær voru 1934 og margt er henrii
nú orðið ljósara um framkvæmd
þeirra hugsjóna sinna en þá var.
Vald verkalýðsins til þess að
knýja fram mál sín er miklu
meira en þá. Verkalýðssamtökin
eru nú sterkasta valdið í þessu
landi:, ef vald þeirra er notað til
fullnustu. Þau eru ómótstæðileg-
ur kraftur, eins og a.tvinnuástand
inu nú er háttað. — Og þau vita
hvað þeirra bíður, ef tækifærum,
sem þau liafa nú er sleppt.
Auðvialdið á íslandi er líka orð-
io allt annað og gífurlegra en það
var 1934. Auðvaldið, sem þá var
kjúklingur, sem snúa mátti úr
hálsliðnum með einni ráðstöfun
Landsbankans að heita mátti, —
er nú gammur, sem þenur vængi
sína yfir allri þjóðinni og hefur
klófest meginhluta þjóðarauðsins.
Ráði alþýðan ekki niðurlögum
þessa milljónavalds nú, meðan hún
cr sterk, þá veit hún á hverju
hún á von á etir
Verkalýðssamtökin eru ákveð-
in í að beita öllu því „harðfylgl,
sem þau hafa yfir að ráða”, til
þess að koma auðvaldsherrunum
á kné og skapa fullkomið lýðræði
í atvinnumálum og stjónmálum.
Auðmannastéttin beitti valdi
sínu 1934—41, tii þess að fara
ránsherferð á hendur verkalýðn-
um og ræna hann, — með að-
stoð Stefáns Jóhanns, — réttind-
um, endurbótum, frelsi og fé.
Takmark verkalýðsins cr að —
l<»ýja valdhafana til þess að skila
öllu því aftur, scm þjóðstjórnin
rændi: Ekki aðeins samtaliafrels-
inu og réttindunum sem skert
voru, ekld aðeins endurbótunum
og valdinu, sem rýrt var, — lield-
ur og öllum þeim hluta þjóðarauðs
ins, sem milljónamæringarnir með
skattfrelsi, svikum og sérréttiml-
uin hafa sölisað undir sig, enda
er það sá ránsfengur, sem öllum
öðrum er meiri og hættulegri í
höndum féglæframanna, og sá, er
þeir leggja mest kapp á að haida,
hvaða fríðindi, sem þeir í svíp-
inn verða að láta fyrir.
Sósíalistaflokkurinn beitir sér
fyrir því að verkalýðurinn noti
það tækifæri, er hann nú hefur,
það vald, sem honum nú er gefið.
Verkalýðurinn hefur í síðustu
kosningum sýnt að hann treystií-
Sósíalistaflokknum til forustu í
þessari baráttu sinni „fyrir at-
vinnu sinni, frelsi og lifi”, fyrst
Alþýðuflokkurinn hefur — fyrir
tilstilli og aðgerðir manna. eins
og St. Jóhanns — brugðist þeim
vonum svo hrapallega, er verka-
lýðurinn eitt sinn bar til hans.
Einmitt af því Sósíalistaflokk-
urinn er arftaki hins bezta og djarf
asta, sem til hefur verið með
Alþýðuflokknum sósíalistahug-
sjóna hans, — einmitt þessvegna
erfir hami nú traust þeirrayerka-
manna, er fylgdu Alþýðuflokkn-
um, áður en St. Jóhannsklíkan
lét greipar sópa um eignir hans
og stefnu, og tekst með hverri vik
unni, sem líður betur og betur að
^711^6511^
‘ ífj
Alþýðublaðið hamast nú í
krossferð gegn kommúnisman-
um. — Það gerir Hitler líka.
En þetta er mesta sorgarsaga
hjá báðum: Hersveitir Hitlers
falla í hrönnum á austurvíg
stöðvunum og fylgið hrynur af
Alþýðuflokknum.
*
Morgunblaðið ávítar Tímann
harðlega fyrir slóðaskap í barátt
unni gegn „kommúnistum” og
kennir Framsókn um vammir
og skammir þjóðstjórnarinnar.
Veslings Framsóknarflokkurinn
virðist þó leggja sig í líma til
þess að þóknast útgerðarmönnun
um í árásum þeirra á kjör al-
þýðunnar.
En svona er það, — laun heims
ins eru alltaf vanþakklœti!
*
1 síðasla tölublaði Þjóðólfs er
rœtt um Sjálfstœðisflokkinn og
spurt: „Fyrir hvaða hagsmuni
berst floklcurinn eiginlega?“
Bágt eiga þeir Þjóðólfsmenn,
ef þeir vita eigi fyrir hverra
hagsmunum flokkur milljóna-
mœringanna á Islandi berst!
*
En margir af þeim, er annars
lásu blað Þjóðveldismanna,
spurðu: „Fyrir hverra hagsmun
um berst flokkurinn eiginlega”
*
Síðan hefur málið skýrzt og
svarið komið í Ijós. Fyrir kosn-
ingar ■sagði Morgunblaðið, að
þjóðveldismenn vœru „kvöld-
stjarna nazismans”.
*
Eftir kosningar viðurkenndu í-
haldsblöðin,' að þjóðveldismenn
hefðu fengið fylgi frá Sjálfstœð
isflokknum og þar með skýrðu
' þeir tvennt í senn: Að föðurhús
nazistanna hefðu verið í Sjálf-
stæðisflokknum — og hverskon-
ar flokkur það er, sem kallar sig
Þjóðveldismenn.
*
Og Þjóðólfur hefur sjálfur
skrifað þannig, að ekki verður
annað sér, en að hann óski eftir
þvi, að verða flóttamannaný-
lenda fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
*
æsaEöaia&2E8a*2E82?3
lAuglýsið í
ÞíóðvHjanum
saasasajasasaiasaiacha
sameina alla þá, sem fyrir sósíal-
isma vilja berjast um flokkinn og
stefnu hans.