Þjóðviljinn - 02.09.1942, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 2. sept. 1942
PJ OÐ V ICJ INN
(UðOVlMINM
Útgeíandi:
Sameiningarílokkur alþýðu —
Sósíalistaílokkurinn.
Ritstjórar:
Sigfús Sigurhjartarson (áb.).
Einar Olgeirsson.
Ritstjóm:
Hverfisgötu 4 (Víkingsprent).
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1. hæð).
Sími 2184.
Víkingsprent h.f., Hverfisgötu 4.
Hverju svara þeir?
Hundruö fjölskyldna veröa
húsnæöislausar í Reykjavik 1.
október.
Allar þessar fjölskyldur
spyrja: HvaÖ hafa valdhafarn
ir gert til aö gera okkur kleift
aö fá þak yfir höfuðið?
Hvaö hefur ríkisstjórnin
gert? Hvaö hefur bæjarstjórn-
in gert?
Sennilega munu þessir viröu
legu stjórnir telja sér bezt
henta aö verjast allra svara,
en rödd athafnanna fá þær
ekki umflúiö, og athafnir
þeirra og athafnaleysi, sem
hinir húsnæöislausu heyra og
skilja.
Fyi’ir stríö og i stríösbyrjun
stritaöist ríkisstjórnin viö aö
torvelda innflutning bygging-
arefnis, þaö var einn þátturin'*
í fjármálastefnu hennar, þátt-
ur sá var spunninn úr fjár-
málaviti Eysteins Jónssonar.
Á sama tíma var þannig séö
fyrir fullnægingu lánsfjárþarf
arinnar til bygginga, aö flest
byggingarlán voru veitt meö
30 % afföllum, þ. e. þegar tek-
iö var 100 kr. lán tll aö byggja
fékk lántakandi aðeins um 70
kr. í sínar hendur, en 100
krónurnar vaiö aö borga á
sínum tíma.
Þannig leitidi fjánnálastefna
ríkisstjórnarinnar og fyrir-
komulag lánastarfseminnar
beinlínis til þess aö torvelda
einstaklingum, og þá fyrst og
fremst þeim efnaminnstu að
eignast þak yfir höfuöiö, og í
dag sjáum viö afleiðingamar,
hundruö fjölskyldna skortir í-
búöir.
Og hvaö er nú gert til aö
bæta úr ástandinu?
Ekkert, alls ekkert.
Ríki'sstjórnin gerir ekkert.
Bæjarstjórnarmeirihlutinn leit
ast viö aö drepa öllum umbóta
tillögum á dreif, þannig áö
sem til minnst vansa veröi fyr
ir Sjálfstæöisflokksinn.
Árum saman hefur bæjar-
stjórnarmeirihlutinn þrjózk-
azt viö aö framkvæma tillög-
ur sósíalista um aö bærinn
byggi íbúöarhús. Loks í vor
sá hann sér ekki lengur fært
aö þverskallast, og er þaö
sagt honu mtil hróss, en bygg
ingar þær, sem þá var hafizt
handa um veröa alls ekki til-
búnar fyrr en á komandi
hausti og bæta þvf á engan
hátt úr þeirri neyö, sem nú
er ríkjandi.
Bæj arstj órnarmeirihlutinn
hcfur og loks fallizt á marg-
endurteknar kröfur sósíalista
Þegar brezka þingiö ræddi
ósigra áttunda hersms í Líbíu,
varö uppvíst um ýmsa alvar-
lega ágalla varöandi hergögn
og samstarf landhers og flug-
hers. Þessir ágallar eru nú not
aöir af samningamönnum og
uppgj afasinnum nærri rikis-
stjórninni og í áhrifamiklum
herstjórnarstööum sem yfir-
skinsröksemd gegn tafarlausri
myndun nýrra vesturvíg-
stöóva. Þeir segja sem svo, aö
hafi skriödrekar og fallbyssur
Breta ekki getað staðiö sig
gegn skriödrekum og fallbyss-
um Rommels, þýöi ekki aö
beita þeim gegn meginher
Þjóöverja viö margfalt erfiö-
ai’i skilyröi í innrás á megin-
land Evrópu. En strax í um-
ræöunum á þingi minnti Will-
iam Gallacher á, aö „í Sovét-
ríkjunum væru samskonar
brezkir skriðdrekar og fall-
byssur í notkun meö prýöileg
um árangri.
Önnur röksemd þessara
„varkáru” herfræöinga gegn
nýjum vígstöövum í ár er
þessi: Viö veröum aö safna
enn meiri hergagnabirgöum
og fá fleiri Bandaríkjamenn
til Bretlands áöur en óhætt
er aö gera innrás. Þeir vilja
bíöa til 1943 eöa jafnvel til
1944, án . tillits til vaxandi
hættu fyrir Sovétríkin og
Bretland. Þeir láta sem þeir
sjái ekki þann möguleika,
um aö láta fara fram rann-
sókn á ástandinu hvaö hús-
næöisvandræöin snertiý, og
þar viö situr.
Þegar kemur aö því, sem
framkvæmanlegt sé til úrbóta
sem sé aö hverfa aö skömmtun
húsnæöis, þá er Sjálfstæöis-
meirihlutinn í bæjarstjórn
ekki lengur til viötals. Öllum
tillögum sósíalista um þaö efni
er stungið undir stól, og þar
eru þær vandlega geymdar.
Hverju svarar svo hin viröu
lega bæjarstjórn, þegar hinir
húsnæöislausu benda á aö
fjöidi manna býr hér í óhóf-
lega stórum íbúðum, þaö eru
jafnvel dæmi til, aö tvær
manneskjur hafi jafnvel heil
hús meö milli 10 og 20 her-
bergjum (Jónas Jónsson, Geir
H. Zoega)?
Og hverju svarar ríkisstjófn
in, þegar bent er á hvernig
fjármálastefna hennar hefur
torveldáð byggihgar, og hvern
ig þaö hefur veriö látiö viÖ-
gangast, aö mjög verulegur
hluti þess byggingarefnis, sem
inn hefur veriö flutt á síö-
ustu tímum hefur fariö í bíl-
skúra og sumarbústaöi?
Auövitaö svara þessar viröu-
legu stjórnir ekki, en verk
þeirra hafa talaö, þau hafa
svaraö spurningum almenn-
ings um þessa herra, og þjóö-
in veit nú, að þeir eru ábyrgö
arlausii’ lýöskrumarar, sem
dæma veröur frá völdum og
forráöum í þjóöarbúinu, hvort
scm þau völd ná til smærri
eöa stærri hluta þess.
ireiB etlir GRShan míín öirt í
bnlHklaölii Jorlfl Heus in mnis'
Ensk blöð bera þess merki, að hörð barátta sé háð í Bretlandi
um það, hvort mynda skuli nýjar vígstöðvar í Evrópu þegar á
þessu hausti. Áhrifamiklir stjórnmálamenn, þar á meðal Beaver-
brook lávarður, hafa lýst yfir því, að Bandamannaherjunum sé
ekkert að vanbúnaði til að hefja innrás, og jafnframt, að menn
í valdastöðum berjist gegn því, að látið sé skríða til skarar nú
þegar. Og það er eftirtektarvert, að þau blöðin, sem opinberlega
taka afstöðu gegn myndun vesturvígstöðva nú í sumar, eru sömu
blöðin, sem áður beittu sér ákafast fyrir Múnclienstefnunni,
stefnu uppgjafarinnar fyrir nazismanum. — Hér fer á eftir
athyglisverð grein úr enska blaðinu „World News and Views“
um þessi mál, rituð undir dulnefninu „Strategist“ (herfræð-
ingur).
aö Hitler takist í sumar og 1
haust aö lama svo framleiöslu
mátt og sóknargetu rauöa
hersins, aö þýzka herstjórnin
geti fyrir voriö myndaö nýjar
vesturvígstöövar — gegn Bret
landi.
Þaö væi’i barnalegt aö halda
því fram, aö á öld vélahernaö
arins sé hægt aö vinna orust-
ur án þess aö hafa til um-
ráöa beztu nútímavopn og
nægilegt af þeim. En skriö-
drekar, flugvélar og fadlbyss-
ur ráða ekki ein úrslitum í
orustum. Baráttukjarkur og
sigurvilji hersins er sízt þýö-
ingarminni en hergögn hans.
Örugg trú á réttlátan málstaö
eykur hermannmum dirfsku
og gefur honum þrek til aö
berjast, þó viö ofurefli sé aö
fást. „Sigur getur aldrei veriö
og hefur aldrei veriö árangur
af aöstööu, liösfjölda og her-
gögnum”, lætur Tolstoj
Andrés prins segja í „Stríö og
friöur”. „Hvaö er þáö þá, sem
ræöur sigri?” var hann
spuröur. Hann benti á óbreytt
an hermann, sem var nærstadd
ur og svaraöi: „Hugur minn
og hans og hermannanna
allra”. — I hinni einstæöu
baráttu sinni gegn voldug-
ustu hernaöarvél vorra tíma
hefur rauöi herinn mörg þús-
und sinnum sannað þessa
hugsun Tolstojs, ekki sízt meö
hetjuvörn sinni viö Lenín-
giad, Moskva, Sevastopol og
nú síöast viö Stalíngrad.
❖ ❖ ❖
Góöur her getur vegiö á
mótil ofurefli í herbúnaöi. Gott
dæmi um slíkt er baráttan
um Bretland, haustiö 1940.
Hugprýöi og kunnátta flug-
manna og skyttna í brezka
flughernum nægöi til aö
hí’inda árásum, sem voru marg
falt öflugri. — Meö áræöni,
flýti og ágætri samvinnu
þriggja lítilla beitiskipa, vopn-
uöum aöeins 8 þuml. fallbyss-
um, tókst aö stórskemma
þýzka orustuskipiö „Graf
Spee”, sem búiö var 15 þuml.
fallbyssum, svo þaö varð aö
leita hafnar og var síðar sökkt
af áhöfninni í Plataflóa. Ein
sterk herdeild þaulæföra og
hugdjarfra áhlaupahermanna
brauzt inn í höfnina í St.
Nazaire og vann óvinunum
mikiö tjón. Mörg fleiri dæmi
má finna í sögu þessarar
styrjaldar um brezka hermenn
sem meö einbeittni og hik-
leysi hafa gersigrað óvinina,
þar sem þeim var gefiö tæki-
færi til þess.
Frá stríöinu á Spáni, í Kína
og Júgóslaviu eru ótal dæmi
þess, aö illa. búnir herir meö
obilandi baráttukjark hafa
sigrazt á innrásarherjunum,
þo viö markfalt ofurefli væri
aö etja. Lítill hálfæföur spánsk
ur her og 3000 sjálfboöaliðar
Alþjóöaherdeildarinnar, meö
úreita riffla og lélegar vélbyss
ur, fáeinar fallbyssur og
nokkra skriödreka frá 1918,
varöi Madrid i viku gegn ein-
valaliði Francohersins, sem
var ágætlega vopnaö og stutt
af ítölskum skriödrekasveit-
um. Lýöveldisherinn átti þá
einu hugsun aö láta fasistana
ekki brjótast í gegn, og átti
vin aö baki, þar sem Madrid-
búar voru. Honum tókst þaö
kraftaverk aö verjast þar til
liösauki barst og fyrstu skrið-
drekar og flugvélar lýöveldis-
hersins komu á vettvang.
Fimm mánuöum síðar, á hin
um snævi þökktu vígvöllum
Guadalajara voru þrjú ítölsk
vélaherfylki og eitt herfylki
fótgönguliös gersigniö af lýö-
veldishernum, sem þó var til
muna fáliöaöri. Með hinni á-
gætustu samvihnu fótgöngu-
liös, skriödreka og flugvéla,
aö viö bættum óbilandi bar-
áttukjarki, tókst aö skapa afl,
sem reyndist vélaher óvin-
anna yfirsterkari.
Hver var skýringin á sókn
lýöveldishersins yfir Ebró? —
Baráttukjarkur hermannanna.
— Sömu hersveitirnar, sem
brutust yfir Ebró í júlí höfðu
verði neyddar til undanhalds
í marz og apríl. Hvaö haföi
valdiö þessari breytingu? Þaö,
aö hermennirnir, herforingja-
ráöiö og ríkisstjórnin höföu
lært af óförunum. Tekiö var
föstum tökum á herstjórnar-
villum, ónógri þjálfun og
pólitískum vandræðamönnum.
Árangurinn varö sá, aö sterk-
ur her meö hæfri stjóm,
gæddur ósveigjanlegum sigur
vilja, brauzt yfir breitt og
stramnliart fljót og ruddist
gegnum varnarlínur óvinanna
enda þótt hann væri mjög illa
búinn hergögnum.
* * *
Hin óþreytandi barátta Kín
verja gegn japanska inni’ásar-
hernum hefur hvað eftir ann-
aö sýnt, aö kínversku herirnh’
vinna sigur á ofurefli liös,
enda þótt þeir séu illa vopn-
aöir og hafi nær engan stuön-
ing flugliðs eöa vélahersveita.
Meira aö segja úrvalsher Jap-
ana, Kvantúngherinn, var
léiddur í gildm viö Taíer-
hvang voriö 1938 og missti
25 þúsund manns í orustu, er
talin mun verða ein af úr-
slitaomstum styrjaldarinnar.
Tsú-De, hershöfðingi áttunda
kínverska hersins, hefur dreg-
iö saman styrjaldarreynslu
sína á þessa leið: „Það þýð-
ingarmesta, sem við höfum
lært er, að alþýðan getur bar-
izt sigursælli baráttu, hvað
lítið sem hún kann að hafa
handa á milli”.
Hetjubarátta skæruherjanna
í Júgóslavíu sýnir, aö menn,
sem fúsit eru aö leggja allt í
sölurnar, geta með góöri for-
ustu afstýrt því að margfalt
öflugri innrásar’herir nái full-
um tökum á landi þein-a. Allt
viröist vera. óvinunum í hag.
Þeir hafa flugvélar, skriödreka
og fallbyssur. Skæruhermenn-
ir hafa ekkert nema riffla
sína (sem þeir meta meira en
lífiö sjálft) og byssustingi
dálitlar skotfærabirgöar og
handsprengjur, auk þess sem
þeir ná frá óvinunum. Engu
aö síöur halda skæruherirnir
borgum í umsátursástandi og
reka ítalska herinn á flótta.
Setuliösyfirvöldin geta aðeins
notaö eina af járnbrautum
landsins, og hún er ekki ömgg
ari en þáö, aö lestimar veröa
aö vera undir sterkri her-
gæzlu og vopnaöar fallbyssum.
Baráttukjarkur þjóöarinnar
er sterkari en hergögn hnna
fasistísku kúgara.
Herir Breta og Bandaríkja-
manna eru margfalt öflugri
og betur vopnaðir en þjóðar-
herir Spánar, Kína og Júgó-
slavíu. Þeir em þegar orðnir
fasistaherjunum yfirsterkari í
lo'fti. Þaö er engin ástæöa til
aö ætla, aö hin vel búni brezki
her, meö stuðningi Bandaríkja
manna og meö brezku þjóöina
einhuga áö baki, gæti ekki
hrakiö nazistalierina í Vestur-
Evrópu ' burt af stórum land-
svæöum á stuttum tíma.
Söngfólb
Fyrrverandi og væntanlegir
söngfélagar, er ætla að taka þátt
í sarfsemi söngfélagsins HÖRPU
í vetur, gefi sig fram sem fyrst
við söngstjórann, RÓBERT
ABRAHAM, Tjarnargötu 10,
milli 8 og 9 e. h. — Sími 5370.