Þjóðviljinn - 18.03.1943, Page 1

S. árgangur.
Finmitudagur 18. marz 194l>.
62. tölubl.
............mn—MasaiCTaMM——■■M'i^waiiWBWBTBRaiggiMH—aa——
v_'_;.. tmm*
Sdkn HHRiti í IMiff-Doi-
elsHgsHliim slMni?
Rauðí herínn í öfiugrí sóhn á mid- 04
norðurvígsföðvunum
Þýzka hernum tókst hvergi að sækja fram á vígstöðvunum
við Karkoff og Donets í gær, og hefur rauði herinn á nokkrum
stöðum gert vel heppnuð gagnáhlaup.
Geysiharðir bardagar halda áfram á þessum slóðum, og
voru þeir ákafastir í gær á ísjúmsvæðinu, 110 km. suðaustur af
Karkoff.
Þjóðverjar gerðu hverja tilraunina eftir aðra til að kom-
ast yfir Donets, en öllum árásum þeirra var hrundið og beið
árásarherinn mikið manntjón. Á einum stað tókst Rússum að
koma sér fyrir á vestri bakka fljótsins, og gerðu víða gagnálilaup
með góðum árangri.
DriiiiMaFUiilNel
Talíd visf ad mannbjðrg hafí orðíð
íslenzka flugvélin fann skipið. — Ovíst um v.b.
Svan. — Símasambandslaust við ísaf jörð, Stykk-
ishólm og Vestmannaeyjar.
MANN TEKUR ÚT AF BÁT FRÁ ÍSAFIRÐI.
Skipið „Aretic“, sendi í gærmorgun frá sér neyð-
armerki, en ekki var hægt að greina hvar skipið var
þá statt og voru menn því farnir að óttast um afdrif
þess, en rétt fyrir kl. 7 í gærkvöld fann íslenzka flug-
vélin skipið.
Var það þá strandað við Melhamar í Miklaholts-
hreppi á Snæfellsnesi, sem er um 10 km. austan við
Staðastað.
Sá flugmaðurinn mennina á þilfarinu og er talið
víst, að þeir hafi allir bjargazt.
Símasambandslaust er nú við ísafjörð, Vestmanna
eyjar og Stykkishólm og er því ekki vitað um afdrif
„Svans“ frá Stykkishólmi.
Sókn rauða hersins á miðvíg-
stöðvunum heldur áfram, og
sækja Rússar úr norðri og austri
ÞaÖ skortir ekki fögur orö
hjá íslenzka afturhaldinu
þegar þaö er aö hræsngí fyr-
ir alþýöunni. Þá segir þáö aö
„eitt skuli yfir alla gangá‘
aö „allir eigi aö fórna“ ;g
fleiri slík fögur orö, en ve k-
in tala bara allt ööru máli,
og ööru hvoru gloprar þáö it
úr sér því, sem þáö raunve. 1-
lega meinar, eins og þegar
MorgunblaÖið hrópaöi fagn-
andi „friðhelgi heimilanna
veröur tryggö“, þegar aftur-
haldiö á Alþingi, meö Jónas
frá Hriflu í broddi fylkingar,
felldi ákvæöiö um skömmhm
húsnæöis — og á þann hátt
komiö í veg fyrir aö húsnæö-
islaust fólk fengi þak yfir höf
uöiö.
„Friðhelgi heimilisins“
í íþróttavallarskúrnum.
Ein þeirra vistarvera, sem
húsnæðislausum mönnum var
til bæjarins Dúrovs, á járnbraut
inni milli Vjasma og Smolensk.
Sunnar sækja Rússar einnig úr
vísáó í á s. 1. hausti, var
sþýli íþróttamanna á íþrótta-
vellinum. Skýli þetta, sem
húsvilltu fólki var boöiö til
vetrarvistar, er venjulegur
skúr, járnklæddur áö utan.
þiljaöur en algjörlega ó-
stoppaður.
Átján manns munu hafa
neyöst til að leita þarna hæl-
is, þar af 4 konur og 14 karl-
menn.
Skýlinu er skipt í 3 áöál-
hluta, sem hver um sig er
óafþiljaöur. Karlmennirnu1
settust aö í nyrsta hlutanum
konur í þeim syösta, herberg-
iö þar á milli notaö undir
dót og auk þess reyndu ein-
hverjir aö sofa þar, en uröu
brátt aö hverfa þaöan vegna
þess áö þeir treystust ekki til
aö vera þar fyrir kulda.
Þáö getur hver sagt sér
sjálfur, hvernig „friðhelgi
héimilanna“ er á slíkum staö
þar sem fólk, sitt úr hverri
tveimur áttum að bænum Jelnja
sem er þýðingarmikil stöð í varn
arkerfi þýzka hersins á þessum
hluta vígstöðvanna.
Suður af Ilmenvatni hefur
rauði herinn enn sótt fram og
tekið 10 ramlega víggirtar stöðv
ar. Þjóðverjar skýra frá stórkost
legum árásum Rússa á þessum
slóðum og segja, að í gær hafi
rauði herinn einnig hafið ákafar
árásir norður af Ilmenvatni, og
reynt að brjótast yfir Volkoff-
íljótið.
I Stokkhólmsfregn segir, að
Rússar hafi sótt fram á nyrztu
vígstöðvunum í Finnlandi og
séu aðeins 13 km. frá Petsamo.
Verkalýðurinn
mótmælir
,Á fundi fulltrúaráðs verklýðsfé-
laganna í Reykjavík 16. þ. m. var
eftirfarandi tillaga samþykkt i cinu
liljóði:
„Fulllrúaráð verklýðsielaganna 1
Reykjavík mótniælir eindregið dýr-
tíðarfrumvarpi rikisstjórnarinnar,
þar sem það felur í sér stórkostlegar
árásir á alþýðu manna.
Fulltrúaráðið vill benda Alþingi
á, að launþegarnir hafa, síðan hin
svonefnda þjóðstjórn tók við völdum
árið 1939, orðið að búa við gengis-
lækkun, lögbundið kaupgjald og
fleiri kvaðir, sem eingöngu hafa
mætt á þeim, og að kjörorð valdhaf-
anna frá því í striðshyrjun um, að
eitt skyldi yfir alla ganga, hefur alls
ekki verið framkvænit.
Fulltrúaráðið telur, að dýrtíðar-
frumvarp ríkisstjórnarinnar myndi
rýra freklega þær kjarabætur, sem
launþegar fengu framgengt á síðast-
liðnu ári og skorar á Alþingi að taka
til greina ályktanir 17. þings Alþýðu-
sambands Islands um ráðstafanir
gegn dýrtíðinni þar sem vitað er, að
meginþorri launþega aðhyllist þær.“
áttinni, verður aö hafast við
í sama herberginu.
Aðbúnaður fólksins.
Hver eru svo lífsþægindin
sem afturhaldið býður þess-
um heimilislausu Iteykvíking-
um? Hvar á fólkiö aö elda
matinn? Ekkert eldhús til
Einhver í hópnum átti suöu
hellu og á henni var eldað í
3 mánuði. íbúarnir í þessu
Framhald á 4. síðu.
Eins og fyrr er sagt, vissu
menn ekki hvar „Arctic“ var
statt, þegar það sendi neyö-
armerkin í gærmorgun, en
dagirin áöur haföi þaö veriö
djúpt út af Sandgeröi.
íslenzka flugvélin hóf því
leit aö skipinu og fann þáð
um kl. 7 í gærkvöldi strand-
aö viö Melhamar í Mikla-
Wedgewood sagði að það virt-
ist vera ætlunin að láta nýjar
vígstöðvar bíða þar til búið væri
að taka Bizerta og Túnis, en jafn
gott væri að snúa sér strax að
öðrum stöðum.
Beaverbrook lávarður kvaðst
vona að stjórnin ynni ótrauðlega
að undirbúningi nýrra vígstöðva
á meginlandi Evrópu. Væri full
þörf að sannfæra Rússa um að
slíkur undirbúningur sé í full-
um gangi.
Cronborne lávarður svaraði fyr
ir hönd stjórnarinnar og varði
pólitík hennar í Norður-Afríku-
málunum. Benti hann á að
stjórn Girauds virtist einmitt
nú vera að færast í lýðræðis-
legra horf.
holtshreppi. Var þaö þá kom-
iö svo aö segja á þurrt land
og hafði veriö settur streng-
ur úr skipinu upp á land.
Flugmaöurinn sá skipverj-
ana á þilfarinu og veifuöu
þeir til hans og má því telja
víst aö þeir hafi allir bjarg-
azt. — Síminn vestur á Snæ-
Friamhald á 4. síðu.
Fyrsta maí nefnd
fulltrúaráðsins
Á fundi fulltrúaráðs verklýðs-
félaganna 16. þ. m. var kosin 5
manna nefnd til þess að hafa á
hendi yfirstjóm hátíðahaldanna
1. ihaí n.k.
í nefndina voru kosnir:
Björn Bjarnason, Jóhanna Eg-
ilsdóttir, Snorri Jónsson, Sæ-
mundur Ólafsson og Eðvarð Sig-
urðsson.
Önnur launþegasamtök munu
síðar tilnefna einn fulltrúa
hvert í safneiginlega 1. maí-
nefnd.
fliar er „iriielgl helnlllsles"
inrlr túsil fi?
Á sama tíma og byggðar hafa verið hinar skrautlegustu
auðmannavillur, sem reistar hafa verið hér í Reykjavík, hafa
hundruð ReykvíJkinga ýmist orðið húsnæðislausir eða neyddir
til að búa í íbúðum, sem ekki eru mönnum bjóðandi, kjallara-
holum, þakloftum, sumarbústöðum eða skúrum.
Afturhaldið berst nú fyrir því, að fella niður ákvæðið um
skömmtun húsnæðis úr frumvarpi því, sem flutt var á Alþingi
um húsnæðismál og dæma þar með hundruð Reykvíkinga til
þess að eiga hvergi vísan dvalarstað eða verða að Iiirast í hreys-
um, þar sem þeir hljóta að glata heilsu sinni og lífsþrótti.
Háværar kröfur um nýjar vígstöðvar
á meginlandi Evrópu
Deilt á afstöðu brezku stjðrnarinnar f Afríkumðlum
tJuu+d'+if'>' > , tt
I lávarðadeild enska þingsins var í gær rætt um styrjold-
ina í Norður-Afríku, og var deilt harðlega á stjórnina fyrir af-
stöðu hennar til málanna.
Wedgewood lávarður kvaðst vera hræddur um að sá franski
her, sem verið væri að æfa í Afríku, kynni að geta snúizt gegn
Bandamönnum, eða þá að hann yrði notaður á sama hátt og
Franco notaði spánska herinn, til að hneppa þjóðina í áþján.
Svo virtist sem brezka stjórnin væri áhugasamari um baráttu
gegn alþýðubyltingu en gegn fasismanum.