Þjóðviljinn - 07.04.1943, Blaðsíða 2

2
í> J Ö Ð V I Tl-Ji I 2í N
Miðvikudagui ' 77. apríi 1943
RlídflablaðsMiKai na) lOgiestlnn haups n ioi-
Mialri MiBiu haupgjaids
Myndí Alþýduflokkurlim iaka svona afsfððu fíl ntál~
anua ef hann hefðí ekki aðhald?
Ríkisstjómin lagði í fyrradag fram á Alþingi Breytingatillögur leldnki í dýr tíð armálúiTum“.
við sitt eigið dýrtíðarfrumvarp. Sumir hafa raáske gert sér vonir í þessum leiðara er m. a.
um að hún kynni að hafa eitthvað lært af reynslunni og tekið
tillit til mótmæla þeirra, sem yfir Alþingi haifa diinið frá verk-
lýðsfélögunum.
En því fer f jarri. Greinin í hinum nýju tillöguim, sem fjallar um
greiðslu verðlagsuppbótar á kaup, hljóðar svo :
„Frá byrjun næsta mánaðar eftir gildistöku iþessara lága skal
ekki greidd hærri verðlagsuppbót en samsvarai- framfærsluvísi-
tölu 220 á laun eða kaup fyrir hvaða starf sen n vera skal eða
annað, sem verðlagsuppbót hefur verið greidd af, og eigi af hærri
grunnlaimum en um opinbera starfsmenn segii’. Brot á þessu!
ákvæði varðar greiðanda sektum“. t
Það felst í þessari grein eftirfarandi:
1) Það á að setja hámark á verðlagsuppbótina: 220 stig,—og
það má ekki greiða hærra^ hvað svo sem vísitalan er. Það þýðir
t. d. fyrir Dagsbrúnarverkamenn að hámarksk; xup þeirra er
4,62 kr. um tímann, hvað svo sem vísifalan er. Sjá allir hvílik
kaupskerðing þar með er framkvæmd, meðan raui íverulég vísi-
tala er yfir 220 stig.
2) Þetta er ennfremur lögfesting á kaupgjaldi. Samningar
verkamanna um kaupgjald eru að nofckru Ieyti ógiItir með lög-
gjafarvaldi. — Sá réttur, sem verkamenn halda fautast á og er
þeim dýrmætari en nokkrir fjársjóðir,. er hér skerbur með kúg-
Og; síðan segir orðrétt. með

unarvaldi ríkisins.
3) Það er ennfremur ákvæði
þama í, sem vafalaust mun
reynast óframr.væmanlegt og
væri ennfremur kaupkúgun,
ef framkvæmt væri. Þaö er
að greíða ekki verðlagsupp-
bót af hærri grunnlaunum en
um opinbera starfsmenn seg-
ir. — Slíkt ákvæði, sem mest
myndi. snerta faglærða verka-
menn, er bæði ranglátt og ó-
framkvæmanlegt, því hér er
um menn að ræða, sem ekki
hafa föst árslaun, en fá út-
þorgaö vikulega eftir tíma-
kaupgjaldi — og því ómögu- ■
legt að segja hvað heildar-
grunnlaun þeirra verða. Á-
kvæðið er því jafn vanhugsaö
sem það er ranglátt.
Svona eru þá hinar „end-
urbættu“ tillögur stjómarinn-
ar. Hún hefur auðsjáanlega
ekkert lært og engu gleymt
á þessum tíma, sem liðinn er
síðan hún lagði kaupkúgun-
arfrumvarpið fyrir þingið.
En svo kemur það undár-
lega (— eða er það máske
ekki svo undarlegt).
Alþýðublaðið, sem tók eins
og Þjóðviljinn skarpa afstöðu
gegn hinu upprunalega kúg-
unarfrumvarpi ríkisstjómar-
innar, vendir allt í einu sínu
kvæði í kross og lofsyngur nú
hinar „endurbættu“ kaupkúg-
unartillögur ríkisstjómarinn-
ar.H
í Alþýðublaðinu í gser er
skýrt frá þessum tillögum
stjómarinnar rétt eins og um
einhvem sigur launastéttanna
væri að ræða.
í fyrirsögninni stendur með
stóm letri: „Engin lækkun á
dýrtíðamppbót launamanna,
nema í hlutfalli viff vísitöl-
una“.
Þar kemur fyrsta lygin, til
þess að reyna að gylla stjóm-
artillögurnar fyrir alþýðu
manna.
feitu letri:
„í hinum nýju tillögum er
ekki gert ráð fyrir neinni
lækkun á dýrtíðaruppbót
launamanna nema í réttu
hlutfalli við lækkun dýýtíðar-
vísitölunnar. En hana er til-
ætlunin að lækka niðúrrí 220
stig. Skal dýrtíðaruppbótin
á kaupgjaldiö miðast við þá
vísitölu, frá byrjun næsta
mánaðar eftir gildistöku þess-
ara laga, og tapa launamenn.
því mismuninum á dýrtíðar-
uppbótinní samkvæmt núgild-
andi yísitölu og vísitöl.unnii
220, í einn mánuð“:.
Svo mörg em þau orð. Al-
þýðublaðið er ekki mikið a®
fást um það, þó kaupið sé
lögfest meö þessari grein, —
þó hámarkskaup sé leitt í lög
— og þó verkamönnum yrði
greitt eftir allt annarri visi-
tölu en raunverulega værL —
Blaöið reynir bara áö dyljá
það fyrir l'esendum sínum,
hvað um sé að ræða.
Og ekki tekur betra víð, ef
athugað er þáð, sem blaðið
segir í leiðara sínum í gær.
en fyrirsögnin á honum heit-
ir mjög svo réttilega: „Tvö-
verið að skamma Framsókn.
— mjög svo réttilega,.. — fyr-
ir það m. a. að hafa haustið
1941 Iagt til að lögbinda ailt
kaupgjald í landinu „einnig
dýrtíðarappbótina á þaö,
þannig að hún hækkaði ekki
frá þelrri stundu, hversu mik-
iö sem dýrtíðin sjálf kynni
að vaxa“. —
Eh þetta er einmitt líka
eihn þátturinn í dýrtíðar-
tillögum núverandi stjórnar
senr Alþýðublaöið er aö hælaf'
, — Og f Ieíðara þess er. sagt
. að „ríkisstjómin hafi fáilið
frá’. sínum upphaflegu tillög-
um1 um aUsherjaiiaunalækk:-
un‘“ — einmitt þegar hún
heldur fast við hámark dýr-
tíöaruppbötar, hvað sem dýr-
tíð líöi, — og heldur fast:, við
kaupskerðingu og lögfestíngu
Iíkali
Alþýöublaðið er sjálfú. sér
og flokknum, sem það alltaf
err að, skemma fyrir, bæði til
skammar og athlægis fýrir
slíka frammistöðu sem þessa.
Og afstaöá þess gefúr fylgj-
endum flokksins heldúr ó-
þngn.anlega hugmynd um
hver breytni flokksins myudt
vera, ef hann hefði ekki það
aðhald, sem hann nú heíur.
—því varla þarf líklfega að
efast um að blað flokksíns
•Vlgi1 efcM stefnu haris.
ÐAGLEGA
njFsoðin sviðt Ný egg,
soðin cg hrá.
Kaf f isalan
Hafnairstraeti 16.
AUGLÝSIÐ
í ÞJÓÐVILJANUM
Spádómar rætasí
Síðastliðinn fimmtudag minnist
Bæjarpósturinn ó- hina-fraekilegu her
ferð, sem borgarablöðin hófu nýlega
gegn „kommúnismanum‘.\ og sagðii
meðal annars í því sambandi. —
„Vissulega eru 'þetta-ekki stórtíðindi,,
en merkilegast er að Morgunblaðið,
skuli ekki vera með- í hópnum, en
þess verður áreiðanlega.. ekki langt
að bíða að það bætist. við.. Borgara-
blöðin vita hvar þeim ber. að standa,
í baráttunni gegn „villimennsku,
bolsévismans“. .
Hitler er svo sem enginrr. einstæð-
ingur.
Á sunnudaginn farast Mca-gunblað-
inu þannig orð;
„Það er vitað. og margj sannað,,
að yfirstjórn yíir flbkki þeifn (þ. e..
kommúnista) og samtökum .er ekki
hér á landi, og miðast ekki við: ís-
lenzka þjóðarhagsmuni. Hin breyti-
lega afstaða kommúnista til hern-
aðaraðilanna í núverandi; styrjöld'
sannar þetta bezt, meðan samkomu-
lag og vinátta var meðiÞjóðverjumi
og Rússum voru íslenzku Kommúnist
arnir — samkvæmt: fýrirskipun —
eldheitir Þjóðverjasinnar. En sú af-
Staða þeirra breyttist samkv.æmt
skipun á einni nóítu.
Kommúnistum fylgja, nú að mál-
um alltof margir menrt í þjóðfélag-
inu, sem sjá og sk'iljá itauðsyn- þjóð-
legrar einingar ■—en hafa ekki skiliði
enn, — að fyrir korcrmúnistum er
sundrung kærkomin leið: til; þess: að-»
lama þrek þjóðarinnar og gera þeims
sjálfum auðveldara; að fíamkvæma
þær fyrirskípanif,-, er. þeitv t'ak:a vÁð.
frá útlöndum". .
Þannig farast' m'i Morgunblaðirru
orð, það er aiveg; í samræmi við.
spádóma Bæjarpóstins. Skyldu spá-
dómar Jónasar rætast betur'í En
hvað sem þvi iiður. þái er þetta ví'st,
„kommúnista" greinar' Þjóðó'lfs, Tím-
ans, Vísis; Alþýðublaðsins og Morgun
blaðsins mundú þyftjá hreinustu
gullkom í pressu Göbbels.. —
Því segi ég, það aftur. Hitler er
enginn einstæðingur í' baráttunni
gegn „villimennsku bolsévismans“
meðan Árni,. Þörannn, Kristjan, Stef
án og Váltýr eru við, blaðamennsku
á íslandk.
„Nauðsyii þjöðlegrar
einiiigar“
IMorgunblaðið segir að kommúnist-,
urrt; fylgi nú að málum alltof margir
meanv sem sjá og skilja nauðsyn
þjöðlegrar einingar. Það er vissu-
lega rétt athugað hjá Morgunblaðinu,
að fjöldi manns fylgja Sósíalistum
að málum einmitt af því að þeir „sjá
; og skilja nauðsyn þjóðlegrar ein-
í ingar“. Þessum mönnum hefur orðið
1 það á, „séð frá sjónarhóli“ Morgun-
blaðsins, að láta sér skiljast, að það
er tilgangslítið að fjasa um nauðsyn
þjóðlegrar einingar, án þess að gera
sér Ijóst, hvaða þjóðfélagsskilyrði
þurfa að vera fyrir hendi, til þess að
mögulegt sé að skapa þjóðlega ein-
ingu. Við þessa athugun hefur þeim
orðið ljóst, að þjóðleg eining verður
ekki sköpuð, meðan þjóðfélaginu er
skipt í hagsmunastéttir, og einum er
leyft, að taka hluta af arðinum, sem
annar skapar með vinnu sinni, án
þess að hinn fyrrnefndi leggði nokk-
uð á sig vegna þeirra arðmyndunar.
Sem sé þessum mönnum hefur orðið
ljóst, að allt tal um þjóðlega ein-
ingu, er fleypur eitt, meðan ekki er
búið að skapa hið stéttlausa sam-
virka þjóðfélag sósíalismans.
Virðulegu Morgunblaðs ritstjórar!
þeir eru vissulega margir, á vorum
dögum, sem leyfa sér að hugsa, þess-
vegna eykst Sósialistum óðfluga
fylgi. Vér skiljum vel, að þér skelfist,
þegar yður verður þessi staðreynd
ljós, og að yöur þykir mennimir, sem
hugsa „alltof margir*1.
Styðjið frelsisbarátttrNorð-
manna, með því að kaupa
bókina Níu systur
Listaverkin við Fjreyjugötu
Hérra ritstjóri!
Það er mjög svo athyglisverður
vitnisburður um vanþroskaðan lista-
smekk, er lýsir sér í skrifúm „Veg-
faranda“ um listaverk Ásmundar
Sveinssonar í garði hans vrð.Ereyju-
götu, í Morgunblaðinu í.' gær.
Vegfarandi þessi gerir sér að
hneykslunarhellu hvernig ein fég-
Vrsta styttan í garðinumn snýr að
annarí götunni, en eins. og kunnugt
er, er það hornlóð, sem stytturnar-
standa á. Greinarhöfundur telur
stöðu styttunnar hafa slæm- áhrif á
almenning og talar um særðán feg-
urðarsmekk og velsæmistilfinningu.
Það eru orðin engin takmörk fyrir
i því, yfir hverju fólk þarl' að vúðra sig.
. i blöðunum.
j- Nú er mjög hæpið að nokkur list-
unnandi taki jafn aulalegt; orðbragð'
og „særð velsæmistilfinning" alvar-
iega í sambandí við útstillingu lista-
verks og í þessu sambandi álíka.
' viturlegt og að.gera gys að náttúr-
: iegum líkamsvexti fólks
i Annars finnst mér að bæjárbúai"
; ættu að vera listamanninum þakk—
‘ látir fyrir þennan skerf hans til
fegrunar bæjarins og sýna það með
öðru þarfara en því, að. fletta fingur
' út í það, hvort ein styttan snúi frem-
ur að annari götunni heidur en hinni..
Eða hverjum skyidi! færast að sjá
út bezt viðeigandi stað fyrir lista-
verkin, heldur en höfúndinum sjálf-
um?
Og færi ekki iíeiur á, aði fólk
beindi ainni siðferðislegu vandlæt-
ingu að einhverjii öðru: í þessari
borg, en; verkunn þeirra mauna, er
hafa gert list sína að almennings--
eign?
Þatít er ekki vjðurkenning; við lista;
meno okkar eða list yfirlleitt, sem
lýsir sér í smásálarlegum aðfinnslum
eins og hjá þégsum vegfaranda, held-
ur eitthvað, ajmað, sem-. erfitt er aði
hKnda reiðúj á.
Með þökk; fyrir birtin-guna.
Virðingarfyflst.
, Ó. M. E,
Skáldiit og bændumir
Kiljan, Þyrnar Þorsteins og
Hjátmar frá Bólu,
Gamall sveitamaður hefur skrifað
Bæjarpóstinum alllangt bréf um ís-
lenzka kjötið, dr. Haltdór Pálsson og
Kiljan. Margt er skemmtilegt og at-
hyglisvert i bréfi þessu. Þar segir
meðal annars;
En svo eru örfá orð enn um eitt
atriði í grein hr. doktorsins. Hann
segir, að bændur telji ekki eftir
styrki til góðra skálda en hinsvegar
vilji þeir ekki ausa fé í léleg skáld
(eins og Kiljan!!).
Mér dettur að vísu ekki í hug, að
óvirða bændur svo mjög að leggja
að jöfnu bókmenntaþroska þeirra og
herra doktorsins, en hitt vil ég segja
doktornum i allri vinsemd, að bænda
stéttin — ekki undantekningarlaust
þó — hefur alltaf talið eftir alla
styrki til skálda og listamanna. Þeir
hafa litið svo á, að ekki bæri.að verð-
launa „þessa skriffinna“ af ríkis fé.
Þeir hafa jafnan kunnað betur að
meta þau likamlegu afrekin, en hin
andlegu, og er það kanske að vonum.
Þeir hafa orðið að heyja harða
lífsbaráttu og litið smáum augum á
þá menn er sitja í fínum stólum og
stritast við að skrifa.
Þeir hafa litið svo á, að bókvitið
yrði ekki látið í askana og litiu væri
fyrir það fómandi.
Framh. á 4. síðu.
Nýjar bækur:
ANNA KARENINA
annað bindi hinnar heimslrægu skáldsögu eftir Leo
Tolstoi í þýðingu Magnúsar Ásgeirssonar.
UÓÐMÆLIBÓLU-HJÁLMARS
með formála eftir Jónas Jónsson, annað bindið í safn-
inu tsienzk úrvalsrit.
Félagsmenn í Reykjavík vitji bókanna í anddyri
Safnahússins og í Hafnarfirði í verzlun Valdimars
Long.
Bókaútgáfa Menningarsjógs og Þjóðvinafélagsins.
Skrifstofa að Hverfisgötu 21, sími 3652, pósthólf 1043.