Þjóðviljinn - 07.04.1943, Blaðsíða 4

þJÓÐVIUINN
”” - ■ ■■■ 1 -T— ■■
-Op'borglnnl,
Næturlæknir er í Læknavarðstofu
Reykjavíkur, sími 5030.
Næturvörður er í Reykjavíkur
apóteki.
Happdrætti Laugamesskirkju.
Dregið var hjá lögmanni í gær og
kom upp nr. 840. Eigandi miðans nr.
840 hefur því hlotið happdrættisbif-
reiðina.
Anglia, ensk-íslenzka félagið held-
ur 8. fund sinn á vetrinum að Hótel
Borg næstkomandi föstudag, 9. þ. m.,
kl, 8.45 s. d.
Norskur liðsforingi flytur erindi er
hann nefnir: Noregur.
Eins og venjulega verður dansað
á eftir.'
„Leikfélag Reykjavikur sýnir Óla
samaldreng kl. 5 í dag og Fagurt er
á fjöllum kl. 8 í kvöld. — Aðgöngu-
miðasalan er opin frá kl. 2 í dag.
Trúnaðarráð Dagsbrúnar heldur
fund í dag, 7. apríl, kl. 8% e. h. í
Kaupþingssalnum.
Á Dagskrá: er m. a. þessi mál:
Dýrtíðarmálin á Alþingi, kosning trú
naðarmanna á vinnustöðum, 1. maí
og blaðið „Dagsbrún"
Útvarpið í dag:
20.30 Kvöldvaka: a) Thorolf Smith:
Svipir fortíðarinnar; frásaga um
manngervingasafn. b) 21.00 Bjöm
Blöndal löggæzlumaður: Á reki í
21 dægur. Frásaga (Sverrir Krist-
jánsson). c) 21.25 Telpnakórinn
„Svölur" syngur (Jón ísleifsson
stjórnar).
Seðlafölsunarmálið
Rannsóknin í skömmtunar-
seðlafölsunarmálinu heldur á-
fram, en fulltrúi sakadómara
sagði í gær aff rannsóknin
væri ekki komin það langt
áleiðis, að frekari upplýsingar
væri þá hægt að gefa í mál-
inu.
„Orðið“
Pramhald af 1. síðu.
leyti túlkar skoðanir og afstöðu
höfundar sjálfs.
Þrettán hlutverk eru í leikn-
um og eru þau leikin af þessum
leikurum:
Valur Gíslason leikur Mikkel
Borgen eldra, Gestur Pálsson
leikur Borgen yngra, Arndís
Björnsdóttir leikur Ingu konu
hans, Helga Brynjólfsdóttir leik-
úr Maren dóttur þeirra, Klem-
ens Jónsson leikur Andrés, son
Borgens eldra, Lárus Pálsson
leikur Jóhannes, son Mikkels
Borgens eldra, Jón Aðils leikur
Pétur skraddara, Anna Guð-
mundsdóttir leikur Kristínu
konu hans, Steingerður Guð-
mundsdóttir leikur Önnu dóttur
þeirra, Gunnþórunn Halldórs-
dóttir leikur Mettu Maríu, Har-
aldur Björnsson leikur Houen
lœkni, Brynjólfur Jóhannesson
leikur sér Bandbull og Sigur-
veig Þórarinsdóttir leikur Kat-
enku þjónustustúlku.
Svíþjóð
Framh. af 1. síðu.
forsætisráðherrann, að óánægja
almennings sé vaxandi, ekki sízt
vegna atburðanna í Noregi, en
almenningur óskar hinsvegar
ekki að afstaða okkar sé háð
þeim hughrifmn sem breytast
eftir því hvorum styrjaldaraðila
veitir betur.
HHLOI^ NÝJA BÍÓ 1 l ■P TJABNARKÉÓ 41
Spellvirkjarnir Heimsborgari
(The Spoilers). (Intemational Lady)
Stórmynd gerð eftir sögu Rex Beach’s. — Aðalhlutverk: Amerísk söngva- og lögreglu- mynd.
MARLENE DIETRICH
JOHN WAYNE GEORGE BRENT
RANDOLPH SCOTT ILONA MASSEY
RICHARD BARTHELMESS Bönnuð fyrir böm yngri en BASIL RATHBONE.
16 ára. Sýnd kl. 5 — 7 — 9.
Sýnd kl. 3, 5, 7 og 9.
r ••v'a •■■ I
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR.
iFagnrt er á fjöllu
Skopleikur í þremur þáttum staðfærður af
EMIL THORODDSEN.
Sýning í kvöld kl. 8.
„ÓLI SMALADRENGUR“
Sýning kl. 5 í dag.
Aðgngumiðar seldir frá kl. 2 í dag.
4
Innilegt hjartans þakklœti fœri ég öllum þeim mörgu skyld-
um og vandalausum, sem á svo margan og dýrðlegan hátt
sýndu mér vináttu og kærleika á 75 ára afmœli mínu, með
heimsóknum, skeytum og margvíslegum gjöfum, og bið ég guð
að blessa þá alla og launa þar fyrir.
Reykjavík, 6. apríl 1943
GUÐJÓN JÓNSSON
Miðstræti 4.
KvSMvOkm
fyrir félaga og gesti þeirra, heldur Sósíalistafélag
Reykjavíkur í Oddfellowhúsinu á morgun kl. 9
síðdegis.
SKEMMTISKRÁ:
1. Gamansöngur: Lárus Ingólfsson leikari.
2. Upplestur: Jóhannes úr Kötlum
(eða Stefán Ögmundss.)
3. Söngur: Kling-klang kvartettinn.
4. Upplestur: Þórbergur Þórðarson rithöf. —
5. Ræða: Lúðvík Jósefsson alþingismaður.
6. Dans til kl. 2.
Aðgöngumiðar fást á Skólavörðustíg 1 9 (J.
Bj.) frá kl. 4—7 í dag. 4
MUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstræti 16
KAUPIÐ
ÞJÓÐVILJANN
GULLMUNIR
bandunnir-----vandaðir
Steinhringar, plötuhringar
o. m. fl.
T rúlof unarhringar
alltaf fyrirliggjandi.
Aðalbjöm Pétursson,
gullsm., Hverfisg. 90.
Sími (fyrst um sinn) 4503.
P*'0»»i0>»00»000»»0«
„DenMlHll“ i m
oinna irægai signp
Eftir fimm daga harðar orustur tekst þeim að vísa frá
frumvarpi Kristins Andréssonar um afnám „Laxdælu-
laganna“. — Aðeins fulltrúar Sósíalistaflokksins og
ásamt þeim Magnús Jónsson, vildu nema lögin úr gildL
Undanfarið hafa staðið harð-
ar umræður í efri deild Alþing-
is um frumvarp Kristins Andés
sonar um afnám „Laxdælulag-
anna“ svokölluðu — en það er
viðauki við lög um rithöfunda-
rétt og prentrétt, sem Hriflu-
Jónas vélaði Alþingi til að sam-
þykkja í árslok 1941, þegar hann
komst á snoðir um, að Halldór
Kiljan Laxness væri að gefa
Laxdælu út með nútímastaf-
setningu. Lét Jónas heita svo,
að lög þessi ættu að „vernda“
fornritin fyrir misþyrmingu illra
manna, og íslenzka menningu
gegn þeim voða, sem af því
stæði, ef fornritin væru gerð ís-
lenzkri alþýðu nokkuð aðgengi-
legri til lesturs.
Umræðan stóð í fimm daga og
lauk með því, að frumvarpi
Kristins var vísað frá með svo-
felldri dagskrártillögu:
„í trausti þess, að ríkisstjórn-
in láti bráðlega framkvæma und
irbúning þann til heildarlöggjaf
ar um höfundarétt og listvernd,
er henni var falin með ályktun
sameinaðs Alþingis 16. marz s. 1.
og að íjafnframt því fari fram
endurskoðun á ákvæðum laga
Koregssöfnun Rithöf-
undafélagsins
Minnizt þriggja ára hetju-
legrar frelsisbaráttu og hörm-
unga norsku þjóöarinnar 9,
apríl n. k., með því, að efla
Noregssöfnun Rithöfundafé-
lagsins. Framlög til hennar
verða Norðmönnum að liði
þegar í staö.
Söfnunin nemur nú 14000
krónum og hefur það fé þeg-
ar verið afhent réttum aðil-
um til ráðstöfunar.
Framlögum verður veitt
móttaka í Bókabúð KRON.
Alþýðuhúsinu, skrifstofu Dags
brúnar, Víkingsprenti Garö-
arstræti 17, afgreiöslu Morg-
unblaðsins og afgreiðslu Þjóð-
viljans.
Bæjarpósturínn
Framhald af 2. síðu.
Á þingi hafa bændafulltrúamir
barizt manna harðast gegn skálda-
laununum. Eitt sinn lét bóndi nokkur
á þingi svo um mælt, er lítilfjörleg-
ur styrkur til Þorsteins Erlingssonar
var til umræðú, að „þymar“ Þor-
steins væri þjóðinni slíkur þyrnir í
augum, að hún kærði sig ekki um
meira af því tagi.
Mætti ég minna herra doktorinn á,
hversu höfðinglega skagfirzkum fórst
við skáldið frá Bólu.
Þeir létu sig hafa það, að láta
gamla manninn deyja drottni sinv. n
í fjárhúskofa. Það voru hans skálda •
laun.
Mörg ílairi dæ.ni er nægt að
nefna, en þetta skal látið nægja, því
ekki nenni ég að eltast við fleypur
og staðleysur, herra doktorsins frek-
ar. Það myndi æra óstöðugah.
, Gamall sveitamaður.
nr. 127 frá 9. des. 1941 (Laxdælu-
lögin) þannig að tryggt sé, að
komið verði í veg fyrir afbakað-
ar útgáfur á fornritunum, þykir
deildinni eigi ástæða til að af-
greiða frumvarp það, er hér ligg
ur fyrir, og tekur því fyrir næsta
mál á dagskrá“.
í ræðum sínum sýndi Kristinn
Andrésson rækilega fram á það,
hversu heimskuleg og hlægileg
þessi lög frá 1941 væru, enda
ættu þau sér hvergi fordæmi
með menningarþjóðum. Það
væri alveg út í hött að tala um
„verndun“ fornritanna, því hand
rit að þeim og frumútgáfur
yrðu til eftir sem áður. Fornrit-
in þyrftu heldur engrar verndar
við, því bókkmenntasmekk og
dómgreind íslenzkrar alþýðu
væri fyllilega treystandi til að
taka þau fram yfir hverja þá
nýja útgáfu af íslendingasögun-
um, sem þannig væri, að ís-
lenzkri menningu stafaði hætta
af. Lögin mundu heldur ekki
orka því (sem betur fer) að hætt
yrði við nýjar útgáfur, og gagn-
vart öðrum þjóðum væru þau
markleysa ein, og til þess aðeins
að gera okkur hlægilega, því út-
lendingar gætu gefið út íslend-
ingasögurnar með hverju sniði,
sem þeim sýndist, þó Islending-
um væri bannað að gera það. —
það, sem vakað hefði fyrir upp-
hafsmanni laganna (J. J.)'
mundi heldur alls ekki hafa ver
ið nein ósk um verndun þjóð-
legra verðmæta, heldur hræðsla
við frjálsa menningarstarfsemi,
sem miðaði að því að gera menn
ingarverðmæti þjóðarinnar að-
gengilegri alþýðu manna, sem
þó kynni að verða tregari í taumi
vissra „menningarfrömuða'.
Menn með slíka ofstjórnar-til-
hneygingu, sem allt vildu og
þættust geta bannað með laga-
setningu ættu hinsvegar skammt
eftir ófarið yfir í hrein-fasist-
iskt stjórnarfar.
Fulltrúar allra þingflokkanna,
annarra en Sósíalistaflokksins,
töluðu og greiddu atkvæði gegn
afnámi laganna — nema Magn-
ús Jónsson, sem tók mjög ein-
dregið undir rök Kristins um
það, hversu fráleit lögin væru
og fjarstætt að fornritin þyrfti
aðra vernd en þá, sem fælist í
dómgreind þjóðarinnar og opin-
berri gagnrýni á þeim útgáfum
sem aðfinnsluverðar væru.
Fylgismenn Hriflu-Jónasar, í
þessu máli, voru hinsvegar orðn-
ir svo æstir, að þeir gátu ekki
einu sinni fallizt á tillögu, sem
fram kom um það, að við end-
urskoðun þá á „Laxdælulögun-
um“, sem dagskrárfillagaL g-.ð'
ráð fyrir, vænkennarar Háskóla
íslands í norrænum fræðum
hafðir til ráðuneytis — og var sú
tillaga felld með 6 atkvæðum
gegn 6. Mætti það vera nokkur
vísbending um þann menningar
lega áhuga, sem liggur til grund
vallar fyrir lagasetningu þessari.