Þjóðviljinn - 09.04.1943, Blaðsíða 2

2
ÞJÖÐVILJINIÍ
Föstudagur 9. apríl 1943
Nýkomíð
Amerískir
undirkjólar,
náttkjólar
og dúnhelt léreft.
Verzlun H. Toft
Skólavörðustíg 5
Sími 1035
DAGLEGA
nýsoðin svið. Ný egg,
soðin og hrá.
. Kaffisalan
Hafnarstræti 16.
Karl Halldórsson:

>. .«
14 kar.
gullhringar
xneð ekta steinum^ fyrir dömur
og herra, handunnir — vandaðir,
fjölbreytt úrvaL
Aðalbjörn Pétursson,
gullsm., Hverfisg. 90.
5ími (fyrst um sinn) 4503.
Skömmu eftir að styrjöld sú
er nú geysar, var hafin, fóru sjó-
menn þeir er stunduðu millí-
landasiglingar fram á sérstakar
launabætur vegna þeirrar sí-
feldu hættu sem hlyti að fylgja
störfum þeirra af völdum ófrið-
arins, og reyndi óeðlilega míkið
á andlegt og líkamlegt þrek
hvers manns.
Þessum kröfum sjómannanna
var misjafnlega tekið, og meðaf
annars valdi þekktur áhrifamað
ur í íslenzkum stjórnmáTum þess
um launabótum háðsyrðið
„hræðslupeningar“. En fáa hygg
ég hafa gerzt seinheppnari í á-
róðri sínum gegn íslenzkum sjó-
mönnum en þennan gamla
mann, með slíkri nafngift. Enda
urðu nú margir til að taka upp
hanzkann fyrir þá og kröfur
þeirra hlutu viðurkenningu við-
komandi manna.
Síðan hafa fleiri launastéttir
fengið slíkar launabætur, á-
hættuþóknun eins og þær eru;
venjúlaga kallaðar. En ósam-
ræmið veður þar uppi semi
annarstaðar í launagreiðslum
hér á landi. Lögreglumenn hafa
áhættuþóknun 10% af föstum
launum. Hafnsögumenn hafa,eft
ir því sem mér er tjáð kr. 15.00;
SamsBngns'
Karlakóritm Fósfbrædur
heldur samsöng í Gamla Bíó í dag kl. 1114 e. h. og á sunnudágr
inn 11. apríl kl. 114 e. h.
SÖNGSTJÓRI: Jón Halldórsson
EINSÖNGVARAR: Holgeir Gíslason,
Daníel Þorkelsson.,
Aðgöngumiðar seldir í Bókaverzlun Sigfúsar Eymundssonar.
Frá iwBtiMi
Utanskólabörn fædd á árunum 1929—1935 komi til
prófs í barnaskólunum laugardaginn 10. apríl n. k. kl. 4
síðdegis.
í Miðbæjarskólanum mæti 7, 8 og 9 ára börn (fædd
1933, 1934 og 1935) þó ekki fyr en miðvikudaginn 28.
apríl kl. 1 síðdegis.
Athygli foreldra skal vakin á því, að öllum skóla-
skyldum börnum (fædd 1929—1935), sem stunda ekki
nám í löggiltum bamaskólum, ber að koma til prófs
samkvæmt fræðslulögum, í barnaskólum síns skóla-
hverfis.
SKÓLASTJÓRARNIR.
hvern dag í áhættuþóknun, og
sömuleiðis nokkrir aðrir starfs-
menn hafnarinnar í Reykjavík.
Þá kemur þriðja hliðstæða
stéttin, tollverðirnir, þeir eru á
miklu lægri föstum launum en
hinir fyrrnefndu, og hafa enga
áhættuþóknun. Eins og allir vita
fara störf tollmannanna fram á
sjónum og við hann, alveg eins
og störf hafnsögumannanna, og
eigi sú ógæfa að koma yfir
Reykjavík að verða fyrir loft-
árás, er sennilegt að höfnin verðr
fyrst og fremst skotspónn, enda
skildist mér að þær líkur séu
höfuðrökin fyrir því að starfs-
mönnum hafnarinnar eru greidd
svo rífleg aukalaun.
Nú er þannig ástatt að sam-
vinna er milli tollmanna og hafn
sögumanna um flutning út í skip
og úr þeim, bátar beggja stofn-
ananna eru notaðir jöfnum hönd
um. Og þegar tollmenn einir
saman fara með bát hafnarinn-
arr nýtur enginn áhættuþóknun
ar þar um borð nema formaður
bátsins, en þegar hafnsögumenn
einir ferðast með tollbátnum,
njöta allir áhættuþóknunar sem
þar eru innanborðs nema för-
maður bátsins. Þetta þætti ef-
laust sniðugur „brandari“ ef'
hann væri eftir Harald Á. Sig-
urðsson, eða einhvern slíkan,
hvemig sem litið er á það, þegar
íslenzka ríkið eða háttsettir em-
bættismenn þess eru höfundarn-
ir og „brandarinn“ ískaldur veru
Ieiki. í þessu sambandi skiptir
það engu máli þótt önnur stofn-
unin sé rekin af ríkinu og hin
af Reykjavíkurbæ, starfsmenn
beggja eiga tvímælalaust að
vera jafn réttháir.
Stjórn Tollvarðafélags íslands
hefur hvað eftir annað átt tal
um þetta við yfirstjórn toll-
málanna, og krafizt lagfæringar,
og fengið frekar vingjarnleg
svör, en við það hefur setið og
situr enn í dag.
Á þessu verður að ráða bót,
enginn réttsýnn maður getur
óskað eftir að viðhalda slíku ó-
samræmi. Það hlýtur að vera
krafa tollvarðanna að þeir njóti
sömu áhættuþóknunar og hafn-
sögumenn. Þá líem eg að síðara
atriði þessarar greinar, og að
mínu áliti hinu mikilvægasta.
Á Alþingi sumarið 1942 fluttu
f jórir þingmenn, sinn úr hvorum
MUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstræti 16
i. s. I.
s. R. R.
Sundtneísfaratnóf Islands
fer fram í Sundhöllinni í kvöld kl. 8,30.
-*'X1
Keppt verður 1:
100 m. frj. aðferð karla, 200 m. bringusundi karla, 100 m. baksundi, 4 + 50 m. boðsundi o. fl.
Aðgöngumiðar seldir í Sundhöllinni í dag.
Spennandi keppni!
Tryggið ykkur aðgöngumiða í tíma!
stjórnmálaflokki^ tillögu tíl
þingsályktunar um sérstakar
launabætur embættismanna óg
annarra starfsmanna' ríkisins.
Var þessi tillaga afgreidd þ. 23.
ág. í sameinuðu þingi sem álykt-
un Alþíngis. Voru þar með á-
kveðnar svofelldar launabsetur:
Á fyrstu 2400 kr. grunni'aun
greiðist 30% og síðan verðlágs-
uppbót á það, og á þann hlúta
grunnlauna sem er hærri en
2400 kr. skyldi greiða 25% auk
verðlagsuppbótar.
Fljótlega kom í ljós að ekkí
var einn og sami skilningur lagð
ur f þessar samþyktir hvað
snerti Iaun fyrir yfirvinnu. Sum
ar stofnanir t. d. póstur og símí
hafa: greitt þessar sérstöku upp-
bætur á öll Iaun hvort sem þau
eru fyrir yfirvinnu eða ekki. En
svo eru aðrar stofnanir eins og
t. d. toillstjóraembættið sem að-
eins greiða þessar uppbætur á
föstu launin.
Eg átti tal um þetta atriði við
tvo af flutningsmönnum málsins
á þingi5 þá Sigurð Kristjánsson
og Sigfús- Sigurhjartarson. Sögð-
ust báðir eindregið leggja þann
skilning í það að greiða bæri af
öllum launum nefndar uppbæt-
ur. Og til áréttingar því fór Sig-
urður Kristjánsson til þáverandi
fjármálaráðherra Jakobs Möller
og spurðist fýrir um álit hans,
sem reyndist vera hið sama og
flutningsmanna. Síðan hefur
stjórn Tollvarðarfélagsins farið
margæ förina í f jármálaráðuneyt
ið til þess að fá úrskurð þar um
þetta atriði, en mætti þar sömu
afgreiðslu og viðvíkjandi áhættu
þöknuninni, viðfeldum orðum
en fullkomnu athafnaleysi.
Það hlýtur að vefjast fyrir
hverjum venjulegum manni að
finna ástæðuna fyrir þessari
undanfærslu ráðuneytisins með
að gefa skýr svör, ef athugaðar
eru fjórða og fimmta málsgrein
þingsályktunarinnar, sem eru
svohljóðandi: „Uppbót greiðist
úr ríkissjóði eftir sömu reglum
á tímakaup kennara, eftirlaun
í f járlögum og lífeyri úr lífeyris-
sjóðurri embættismanna, barna-
kennara og ljósmæðra, svo og
útborgað skrifstofufé og em-
bættiskostnað, að undanskilinni
húsaleigu og húsaleigustyrk.“
„Grunnlaun í tillögu þessari
merkja laun, sem ríkissjöður og
aðrir, er tillagan greinir, greiða
verðlagsuppbót á samkvæmt
lögum nr. 48/19422 Með verðlags
uppbót er átt við þá verðlagsupp
bót, sem greidd er samkvæmt
sömu lögum‘“.
Hvað snertir fyrra atriðið sem
hér er sérstaklega bent á, er það
augljóst mál að störf sem unnin
eru í þágu tollsins og .annarra
stofnanna, hljóta að hafa í för
með sér útborgaðann embættis-
kostnað, á hvaða tíma sólar-
hringsins sem þau eru unnin. I
sambandi við síðara atriðið, skal
það tekið fram, að yfirvinna toll
varðanna er greidd með verð-
lagsuppbót. Hér sýnisi? ekki vera
um neitt að villast, ákvæðin
skýr þó skotizt hafi verið undan
þeim.
Þá er á enn eitt að líta í þessu
sambandi, að mismunur venju-
legs kaups og yfirvinnukaups
Lars Nordbö
myrtur
Helfregn er engin: nýlunda' ái
þeirrí skálmöld er váð lifum á.
En þegar ég fyrir nokkru síðan
fré’tti að nazistaböðlar Hitlers og:
Kvislings hefðu myrt um 20 af
forvígismönnunum í frelsisbar-
áttú Norðmanna og þar á meðal’
Lars Nordbö frá Osló, setti mig:
hljóðan.
Á árunum 1938—’39 tók ég
þátt f nokkurra mánaða nám-
skeið víð norskan alþýðu-
skólá. Þar kynnsist ég Nordbö,
ásamt konu hans, Mary Nordbö.
— Þau’ voru mjög ólík í ytra út-
liti. Hún geislandi af lífsfjöri og
líkamfegri hreysti, hann gugg-
inn og horaður, andlit hans rist
rúnum Iangvarandi líkamlegra
þjáðninga, (berklaveikur), en'
jáfnframt ósveigjanlegs viljalífs
og mikiTlar hugsanastarfsemi.
Þrátt fyrír þetta voru þau óað-
skiljanlegir félagar.
Nördbö hélt þarna fyrirlestra
um norska verkalýðssögu og
ýmsar greinar félagsvísinda
marxismans. Sem fyrirlesari og
kennari í þessum fræðum var
hamr meir en meðalmaður, enda
átti hann að baki sér margra ára
sleitúlaust starf og nám í Kom-
múhistafl'okki Noregs.
Höfuðstyrkur Nordbö sem
kennara var fólginn í djúptækri
þekkingu á viðfangsefnum, sam-
fara aldlegum áhuga og skýrri
framsetnlngu.
Að hlusta á fyrirlestur í sögu
hjá Nordbö var að lifa og skilja
sögu. Varla mun sá lærisveinn
Nbrdbö vera til, sem ekki geti
tekið undir skriftamál hins end-
urfædda skálds, Tómasar Guð-
mundssonar, og sagt við sjálfan
sig:
5,Þvi meðan til er böl, sem bætt
þú gazt
og barizt var á meðan hjá þú
sazt,
er ólán heimsins einnig þér að.
kenna“..
Með baráttu sinni og dauða>
í þágu norskrar alþýðu hefúr
Nordbö sýnt, að engum var f jær
skapi en honum, að sitja hjá á
meðan barizt var.
Nordbö er ekki lengur í tölu
lifenda, en hugsjón sósíalismans,
sem hann helgaði allt sitt líf,
lifir, og aldrei hafa vonir mill-
jónanna tengst þeirri hugsjón
fastari böndum en einmitt nú.
G. Ö.
verður óe^lilega lítill eða jafn-
vel enginn ef nefnd uppbót er
aðeins greidd á hið fyrnefnda.
Að öllu þessu athuguðu, virð-
ist hæpinn málstaður þeirra stofn
ana sem hafa látið það undir
höfuð leggjast að greiða starfs-
mönnum sínum áðurnefndar
uppbætur á öll útborguð laun
til þeirra.
Fyrirspurn var nýlega gerð á
Alþingi til núverandi fjármála-
ráðherra, um það hverja af-
stöðu hann tæki til þessa máls,
og hann kaus að svara alls
engu. Hann veit það ef til vill
ekki ráðherrann, að þögnin er
tvíeggjað svar, og getur bent í
aðra átt en ætlast er til af þeim
( sem beitir henni.
Framh. á 4. síðu.
1) Leturbreyting mín.