Þjóðviljinn - 24.10.1943, Blaðsíða 3

Sunnudagur 24. október 1943.
ÞJÓÐVIL JINN
ÞiðovnJiMN
Úcgef andi:
Sa. 'iningarflokka: alþýða —
S6a. liotaflokkurinn
Ritatjórar I
Einar Olgeirsaon
Sigfúa Sigurhjartaraon (áb.)
Ritatjórn:
Garifaatrœii >7 — Víkingaprent
Sfmi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif—
stofa Skólavörðustíg 19,
neðstu hæð. ‘
Víki tgsprent, h.f. Garðastr. 17.
í duftinu fyrir herr-
um auðsins
Olíuhringarnir sögðu við rík-
isstjóm íslands:
Vér sendum yður reikninga
vora sem „umræðugrundvöll".
Vér erum hátt upp hafnir yfir
einhverja smákaupmenn og
saumakonur og þessháttar fá-
tækan lýð, sem verður að gefa
yður upp kostnað sinn. Og það
hlægir oss, ef þér takið reikn-
inga vora alvarlega.
*
Ríkisstjórnin virðist ekki átta
sig á hvers konar fínir herrar
það eru, sem hún á við að eiga.
Olíuhringarnir færa sig enn
upp á skaftið. Heyrið röddina
frá þeim þylja úrslitakostina
yfir hinum sigraða íslenzka lýð
að þeirra dómi:
Vér, olíuhringir af brezka
gullsins náð, heimtum einokun
á íslandi. Vér, umboðsmenn
voldugra aðfélaga, krefjumst
þess í nafni lýðræðis og frjálsr-
ar verzlunar, að hinum slor-
ugu fiskimönnum íslands sé
bannað að mynda samtök sín
á milli til þess að kaupa olíu
ódýrt. Fiskimenn íslands eiga
að kaupa olíu af oss og kaupa
hana dýrt. Þeir eru til, til þess
að vinna og tapa, vér til þess
að drottna og græða. Og vilji
fiskimenn íslands ekki una
þessu hlutskipti, þá heimtum
vér, olíuhringarnir af Bretans
náð, það af ríkisstjórninni að
hún leggi þessa slorugu, heimtu
freku fiskimenn undir vort ok
og banni þeim að kaupa olíuna
beint.
*
Og sjá! Ríkisstjórnin beygir
sig! Fiskimönnum íslands er
bannað að kaupa olíu beint og
ódýrt. Olíuhringarnir hóta og
drottna.
*
Ríkisstjórnin kvartar undan
meðferðinni við Alþingi.
Alþingi hefur valdið til að
taka þessa olíuhringa slíku taki
uð yfirgangur þeirra hætti með
öllu.
Það lítur út fyrir að Alþingi
ætli að taka rögg á sig. Fjórir
þingmenn úr öllum flokkum
bera fram þingsályktunartil-
lögu um rannsókn á framferði
hringanna og ráðstafanir gegn
þeim.
En skyndilega verður breyt-
ing.
Menn, sem klína á sjálfa sig
Pólskir sósíalistar lýsa
pólsku stjórninni
Uppbætur alls 15,5 millj. kr., sem samsvarar því, að ca. kr.
38,75 sé greitt með hverri kind, sem kom á markaðinn það ár
og kr. 22,00 á hverja gæru.
Þessi uppbót samsvarar sem næst 2600 kr. á hvert býli í
landinu, en allur fjöldi landsmanna fáer miklu minna, því að
megnið af þessari upphæð fer til fjársterkustu bændanna.
Fyrir upphæð þessa mætti fullrækta 7750 ha lands, mið-
að við að ræktun hvers ha kostaði 2000 kr., og svarar það til
ræktaðs lands fyrir 775 býli, sem hvert hefði 10 ha tún,
eða ræktaðs lands fyrir 39 byggðahverfi, sem ætlað væri 20
bændum hvert.
Nú hefur landbúnaðar’ráð-
herra gefið skýrslu um greiðslu
verðuppbótar á útfluttar bún-
aðarvörur ársins 1942. Verðupp-
bætur þessar voru samþykktar
á þingi í fyrra með atkvæðum
allra þingmanna nema Sósíal-
istanna, græðgin í að sam-
þykkja þetta fyrir haustkosn-
ingarnar var svo mikil, að það
mátti ekki einu sinni vísa mál-
inu til nefndar.
Árið 1942 er langsamlega
bezta ár, sem upp hefur runnið
yfir íslenzkan landbúnað frá
upphafi íslands byggðar, að
svo miklu leyti sam sauðfjár-
pestir koma ekki til greina.
Bláfátækir bændur, sem hafa
átt í skuldabazli allan sinn
búskap, losuðu sig margir úr
þeim skuldum á því ári og hjá
stærri bændum var um stór-
gróða að ræða. í heilli sýslu,
einni hinni blómlegustu á
landinu, höfðu flestir bændur
yfir 1000 kr. þinggjald og ein-
um bar að greiða 5000. Bændur
á borð við þann slátra vart
minna en 300 fjár og ættu þeir
þá að fá til viðbótar fyrri
gróða sínum sem svarar 11.625
kr., samkvæmt þeim meðaltals-
reikningi, er kemur hér á eftir.
Haustið 1942 var slátrað í
sláturhúsum um 400 þús. fjár.
En uppbótin er alls kr. 15,5
milljónir. Sé þeirri upphæð
jafnað niður á hið slátraða fé,
þá koma kr. 38,75 á hverja
kind. Bóndi, sem slátrar 30
fjár, fær í uppbót kr. 1162,50,
sá, er slátrar 300, fær tíu sinn-
um meira eða kr. 11,625,00, og
sá, er slátrar 500, fær nálægt
20 þúsundum. Einu bændurnir,
sem ástæða var til að veita
hjálp úr ríkissjóði, þeir er búa
við sauðfjárpestirnar, fá lang-
minnst, þeir, er misst hafa
margt fé úr pestunum, fá sára-
. lítið, ef einhver hefur misst
allan fjárstofninn, þá fær hann
ekki neitt.
Það er mjög gleðilegt, hve
árið 1942 hefur veitt bændum
á íslandi bætt skilyrði. Slíkt |
góðæri gefur ekki tilefni til
persónulegra uppbóta tii þeirra,
er landbúnaðinn stunda. En
góðæri á borð við síðastliðin
ár í íslenzku fjárhagslífi gefa
sannarlega tilefni til að það sé
hreint og beint mokað fé til
, endurreisnar og nýskipunar at-
vinnuvega landsins. Og nú
skulum við hugsa okkur það, að
þessum 15,5 milljónum, sem
þjóðstjórnarflokkarnir sam-
þykktu í mútuskyni síðastlið-
ið ár, hefði verið varið til að
bæta aðstöðu landbúnaðarins á
Islandi í framtíðinni, svo sem
Sósíalistaflokkurinn hefur sí-
fellt verið að hamra á. Og þá
er útkoman sú, að þessi upp-
hæð hefði nægt til að fullrækta
7750 ha. lands, miðað við að
ræktun hvers ha hefði kostað
2000 krónur. Býli, sem hefur
10 ha. ræktaðs lands, er langt
fyrir ofan það, sem nýbýlin,
sem risið hafa upp á síustu ár-
um, hafa getað aflað sér. Þó
mætti fyrir þetta fé afla 775
býlum 10 ha. ræktaðs lands
stolnu nafni „sjálfstæðisflokks“,
rísa upp og hrópa:
Þetta er hrópleg ofsókn á
móti vesalings olíufélögunum.
Það er þinghneyksli að ætla að
samþykkja svona tillögu. Það
dugar ekki að Alþingi taki upp
hanzkann fyrir þjóð og stjórn,
þó hvorttveggja aðilum sé mis-
boðið.
Og sjá:
Alþingi leggst á málið.
*
Hvað hefur gerzt á bak við
tj öldin?
Olíuhringamir hafa kippt í
spottana sina í þjóðstjómar-
flokkunum• og vinir þeirra í
íhaldinu, Framsókn og Alþýðu-
flokknum beygja sig og hneigja
sig í duftið fyrir herrum auðs-
ins.
Og hvað á að gerast bak við
tjöldin næst; meðan „málið er í
nefnd“?
Þá eiga erlendu. olvuhring-
amir að setja hnefann í borðið,
blanda sér í innanlandsmál ís-
lendinga og fyrirskipa með hót-
unum hvemig íslendingar skuli
haga olíusölu sinni, — svo
slomgir, íslenzkir sjómenn séu
ekki að seilast inn á svið, sem
brezkum stórræningjum og
leppum þeirra einum á við að
koma!!
*
Er það þetta, sem heitir lýð-
ræði?
Er þetta sjálfstæðið, sem þjóð
vor er að berjast fyrir?
Er þetta frelsið, sem brezka
ríkisstjórnin hefur samið um
að viðurkenna íslendingum til
handa?
íslenzka þjóðin bíður með
eftirvæntingu þess sem gerist í
olíumálunum. Úrslit þess máls
er einn prófsteinninn á frelsi
landsmanna og sjálfstæði þjóð-
arinnar.
hverju. Og ef við snúum okkur
að áhugamáli okkar sósíalist-
anna í sambandi við þróun
landbúnaðarins, sem Steingrím-
ur búnaðarmálastjóri telur
einnig sitt hjartans mál, þá
verður niðurstaðan sú, að fé
þetta, sem að mestu er hent í
ríkustu bændurna á landinu,
hefði nægt til að rækta land
fyrir 39 byggðahverfi, þar- sem
20 bændur væru í hverju
þeirra og hver bóndi fengi 10
ha. ræktaðs lands.
Þegar maður lítur á málið
frá þessu sjónarmiði, þá sér
maður bezt, hvílík reginheimska
og ábyrgðarleysi ræður í af-
stöðu hins opinbera til land-
búnaðarins. Þar ber Framsókn
höfuðábyrgðina. Tilíaga okkar
sósíalista um byggðahverfin
hefur Vakið almenna athygli
um land allt og búnaðarmála-
stjórinn leit á þetta sem svo
ákjósanlega og sjálfsagða fram-
tíðarlausn, að honum datt ekki
annað í hug en að sér væri það
leyfilegt að tjá sig samþykkan,
ræða um það 1 útvarpið sem
framtíðarhugsjón og fárast yfir
því í Búnaðarritinu, að fé fáist
ekkert í þessa átt. En svo er
mikill ræfildómur þessa manns,
að samtímis er hann píndur til
að flytja óhróður um þann
flokk, sem einn stendur óskipt-
ur um þessar aðgerðir og af-
flytja tillögur hans. Og á sama
í London
Pólski Sósíalistaflokkurinn,
sem starfar leynilega í Pól-
landi, gefur út blað, sem ber
nafnið Robotnik. í eintaki því,
sem út kom 1. júlí, eru eftir-
farandi ummæli: „Pólska stjórn
in í London hefur borið fram
þá staðlausu fullyrðingu, að
hún hafi alla þjóðina að baki
sér.
Verkamenn og mikill hluti
bænda eiga engan fulltrúa í
þessari stjórn. Þeir hernaðar-
legir og borgaralegir fulltrúar,
sem starfa í landinu fyrir hönd
stjórnarinnar í London, eru
afturhaldsseggir, og mikill
meirihluti þeirra tilheyrir fas-
istadeildinni í Pilsudski flokkn-
um.
tíma horfir hann þegjandi á
það, að úr ríkissjóði sé hent í
stærstu og rikustu bændur
landsins fjárupphæð sem myndi
nægja til að rækta nærri 8000
?ha. Meðan íslenzk búnaðarmál
hafa svona forustu, þá er ekki
að undra, þótt hann eigi erfiða
aðstöðu í samkeppni við búnað
annarra landa og í samkeppni
við aðra atvinnuvegi landsins.
Hitt mætti vera meira undrun-
arefni, ef bændur landsins una
Framsóknarforustunni lengur.
'eítm 'cínarr
Frelsishetjan
(RæBa flutt úti i ViSey yfir sporum i sandi)
Sá maður, er hér steig fótum í sjávarsand,
vann sigur, er verður í annála sögunnar skráður,
þótt ynni hann hvorki auðlegð né meginland
og aldrei væri með skotvopnum bardagi háður.
Hann ólst upp í skorti, var undarlegt, kenjafullt bam,
um uppeldi hans þarf hér ekki frekar að greina,
en það eitt, að snáðinn umgekkst allskonar skarn
og áhrifum myrkursins tekst honum hvergi að leyna.
Því hugði hann snemma á hefndir við myrkur og skort
og hélt sig teljast til bjartari og fegurri heima.
Og hann gat um Ijósið laglegar sonnettur ort
og leyfði sér stundum um manndáð og frelsi að dreyma.
Hann leit oft í hillingum sjálfstœðan, sigrandi mann
og sjálfstæða þjóð, er frelsis og hamingju nyti.
En auðvaldið glotti og hœddi og svívirti hann,
— þá héldu sumir, að fjötrana af sér hann sliti.
Þeir settu hann „utangarðs“ — inni var bjart og hlýtt —,
þeir œtluðust til þess hann molana auðmjúkur tíndi,
og „utangarðs“-landið var andskoti hrjóstrugt og grýtt,
hann átt gat á hœttu að slasast, ef mótþróa hann sýndi.
Og skólausum manni er skaðlegast eggjagrjót,
hvort skyldi ekki mýkra hjá hirðmönnum inni að standa!
Að gera iðran og lofa betrun og bót
var beinasta leið til að komast úr þessum vanda.
Svo háði hann „dauðastríð“ lengi við sjálfan sig,
unz sigur hann vann á frelsisást, djörfung og slíku.
Já, skyldi ekki kóngsmaktin kunna að meta þig
og kannski líka stórmenni Ameríku!