Þjóðviljinn - 03.11.1943, Blaðsíða 1

Miðvikudagur 3. nóvember 1943
246 tlöublað.
8. árganpir.
Hssar koiw ai Htiri-Diair
í M U. Ml Ma
Rauðí herínn faefur brotui fíl Svarfahafs
65 fem, vestur af Perekopefðí
Varnir Þjóðverja fyrir sunnan Dnjepr hafa nú
verið gjörsamlega molaðar. Rússar hafa tekið borgina
Kakovka og marga aðra bæi á austurbakka Dnjepr og
60 km. af fljótsbakkanum á þeim slóðum. Er hún
andspænis borginni Borislav á vesturbakkanum. Und-
anfarið hefur þama verið höfuðferjustaður Þjóðverja
á undanhaldi þeirra, og hefur hann legið undir þung-
um loftárásum Rússa.
Syðst á vígstöðvunum hefur rauði herinn sótt
hratt fram og brotizt suður að Svartahafi 65 km.
vestur af Perekopeiði.
Á Perekopeiði höfðu Þjóð-
verjar búizt ramlega til varn-
ar. Mun þeim hafa komið mjög
á óvart hvað Rússar voru skjót-
ir að brjótast gegnum þær.
Rússar hafa hinsvegar ekki
reynt að sækja lengra suður
Vetrarstarf Sósíalista-
félagsins hafið
ÁGÆTUR FUNDUR í
GÆRKVÖLD
Félagsfundur Sósíalistafélags-
ins að Skólavörðustíg 19 í gœr-
kvöldi var mjög góður, troð-
fullt hús og almenn ánægja og
áhugi fyrir vetrarstarfi félags-
ins.
Einar Olgeirsson flutti erindi
um vetrarstarfið og stækkun
Þjóðviljans og voru umræður
á eftir.
Halldór Stefánsson rithöfund
ur las úr bók eftir Peter Freu-
chen. Síðan flutti Rannveig
Kristjánsdóttir erindi.
,,Alþingi ályktar að heimila
ríkisstjórninni að verja úr rík-
sjóði fé til kaupa á efni í raf-
orkuveitur frá Sogsvirkjun og
Laxárvirkjun, jafnóðum og það
verður fáanlegt, til eftirtalinna
staða: Eyrarbakka, Stokkseyrar,
Selfoss, Hveragerðis og Suður-
nesja, Húsavíkur og Reykja-
hverfis".
skagann en til Armjansk, sem
þeir tóku í fyrradag. Talið er
að Þjóðverjar hafi um 100 þús-
und manna her á Krímskaga
og er talið að hann eigi aðeins
um þrennt að velja:
1. Reyna að komast undan
vestur yfir Svartahaf. Mun það
verða þeim torvelt sökum þess,
hve floti Rússa er öflugur.
2. Gefast upp skilyrðislaust.
3. Berjast til síðasta manns.
í nágrenni Krivoj Rog hafa
Þjóðverjar enn gert heiftarleg-
ar gagnárásir, en þeim hefur
öllum verið hrundið við mikið
tjón þeirra.
ÁRANGRI MOSKVARÁÐ-
STEFNUNNAR FAGNAÐ
MEÐAL HINNA SAMEIN
UÐU ÞJJÓÐA
Helzta umræðuefni meðal
hinna sameinuðu þjóða er nú
sem stendur árangur sá, sem
náðist á Moskvaráðstefnunni,
sem almenn ánægja virðist ríkja
yfir. í Washington lét Frank
Knox, flotamálaráðherra, svo
Greinargerðin hljóðar þann-
ig:
„Það þarf ekki að fara um
það mörgum orðum, hver áhugi
þeirra, sem á stöðum þeim búa,
sem í tillögunni greinir, er á
því að verða aðnjótandi raf-
orku og þeirra þæginda, sem
hún hefur í för með sér.
Framh. 3. síöu.
um mælt, að árangur sá, sem
náðist á fundinum, væri jafn
mikilsverður og stórsigur
Bandamanna, hvort sem væri á
bardagasvæðinu í Evrópu eða
í Asíu.
Blaðið New York Sun kallaði
árangur fundarins stórkostlegan
ósigur fyrir Möndulveldin. í
blaðinu er komizt svo að orði:
„Bandamenn hafa unnið sigur,
sem jafngildir útrýmingu
fjölda þýzkra hersveita á or-
us'tuvelíinum". Haft er eftir
stjórnartalsmanni í Washing-
ton, að ekki hafi verið hægt að
krefjast nánari samvinnu en
raun var á.
Cordell Hull utanríkismálaráð-
herra, fulltrúa Bandaríkjanna á
fundinum, fórust orð á þessa
leið í morgun: „Starfið er að-
eins hafið, en hér frá munu
þjóðir þær, sem hér sitja á rök-
stólum, vinna að því að breyta
þessum heimi einangrunarstefn
unnar".
í öllum dagblöðum Sovétríkj
anna birtust samningar þeir,
sem gerðir voru, 1 heild, og
Izvestia fór þeim orðum um
fundinn, að hann væri fyrsta
skrefið, sem tekið væri til upp-
byggingar nýs heimsskipulags
eftir stríðið. T. V. Soong, ut-
anríkisráðherra Kína, fagnaði
mjög árangri þeim, sem náðst
hafði á fundinum, og sagðist
vona, að hann yrði til þess/ að
hinir aldagömlu draumar mann
kynsins megi rætast.
í dag barst sú fregn frá Lond-
on, að fyrsti fundur Evrópu-
nefndarinnar muni fara fram
fyrir lok þessa mánaðar.
SAMTÖK INDVERSKRA
JÁRNBRAUTARVERKA-
MANNA
Leiðtogar 90 þúsund ind-
verskra járnbrautarmanna hafa
ákveðið að koma upp „sterkri
\rhiðstjórn 'járnbrautarverka-
manna í Indlandi, td að tryggja
að járnbraútir landsins starfi
eins vel og hœgt er í styrjöld-
inni gegn Japönum, og fyrir
frelsi indversku þjóðarinnar“.
Þrjátíu þúsund indverskir
sjómenn og tíu þúsund Kínverj-
ar sigla nú á flutningaskipum
Breta.
Naaanaia sísialisii isaaia fnn
flin i raiiMiiai
Þeir Sigurður Thoroddsen, Brynjólfur Bjarnason og' Krist-
inn E. Andrésson leggja fram í sameinuðu Alþingi tillögu til
þingsályktunar, um raforkuveitur frá Sogsvirkjun og Laxár-
virkjun.
Tillaga þeirra og greinargerð fara hér á eftir:
NÝTT KJÖTMÁL í UPPSIGLINGU:
Hver á saltkjötið í dysjunum
við Krýsuvíkurveginn ?
Verkamenn, sem vinna við gjalígröft (rauðamöl) suður
við Krýsuvíkurveg, fimdu fyrir skömmu 3 stórar dysjar utan
við veginn, og hafði saltkjöt verið grafið þar.
Var þetta spaðsaltað kjöt, er hafði verið látið ívstrigapoka
og grafið í hrauninu.
Kjöt þetta hlýtur að vera þannig tilkomið, að einhver
kjötverzlun hafi urðað vöru sína þarna. En óneitanlega virð-
ist það furðulegt atferli að grafa neyzluvörur úti í hrauni
fjarri mannabyggðum, eða á máske að taka upp þann sið að
fleygja íslenzku kiöti?
Það verður að fá úr því sltorið, hvemig stendur á þessu
atferli og hver stjórnar því. Hver á kjötið í dysjunum við
Krýsuvíkurveginn?
Bandamenn hertaka
Casanova
Fimmta hemum verður vel
ágengt á vesturvígstöðvum ítal-
íu, og tók i gær bæinn Casa-
nova, segir í brezkri útvarps-
fregn.
Ganga Tyrkir í lið
með Bandmönum?
Utanríkisráðherra Tyrklands
er á leið til Kairó til fundar
við Anthony Eden, utanríkis-
ráðherra Bretlands, sem nú er
staddur þar. í för með honum
er brezki sendiherrann i Tyrk-
landi.
Inonu, forseti Tyrklands, hélt
í gær ræðu, sem vakið hefur
mikla athygli. Fordæmdi hann
harðlega yfirgang og ofbeldi f
alþjóðaviðskiptum. Kvað hann
friðsamlega samvinnu allra
þjóða heimsins, stórra og
Hvað líður kröfu Al-
þingis um rannsókn
á olíufélögin ?
Það eru nú liðnir 10 dag-
ar, síðan tillögunni um rann-
sókn á olíufélögin var vísað
til allsherjarnefndar. Og enn
hefur ekkert frá nefndinni
heyrzt. Allir þeir, sem kunn-
ugir eru starfsháttum að
tjaldabaki á Alþingi, vita að
nú muni reynt að svæfa mál-
ið eða verzla með það.
Þjóðin mun fylgjast með
því, hvað út úr þessu makki
kemur, og hverjir það eru,
sem vernda vilja einokun og
yfirgang olíuhringanna.
smárra höfuðnauðsyn, ef koma
ætti á varanlegum friði. Á ræð-
una hlustuðu m. a. fulltrúar er-
lendra ríkja og þ. á. m. sendi-
herrar öxulríkjanna í Tyrk-
landi.
Vinir og veiunnarar Þjóðviljans!
Látið söfnuninni fleygja fram þessa viku
Aldrei hefur riðið eins á því og nú, að þið leggið ykkur fram með
hjálp til blaðsins, svo að það geti stigið það mikla og afdrifaríka spor,
að stækka um helming, .sem allra fyrst.
Þjóðviljasöfnunin liefur ekki gengið nógu vel, vegna þess að hún
er enn verk tiltölulega fárra manna. Einstaka félagar hafa unnið afrek
í söfnun, og aðrir eiga það vafalaust eftir.
Gerið livern dag í þessari viku að skiladegi svo að söfnunarupp-
hæðin taki stórt stökk upp á við. Bíðið ekki eftir því að einhver
sýni ykkur lista, komið sjálf eða sendið ykkar skerf til skrifstofu
Sósíalistafloklcsins, Skólavörðustíg 19 (nýja húsið).
Komið hafði til tals, að stækkunin yrði í nóvemberbyrjun, en því
varð ekki við komið vegna viðgerðar á vél þeirri, er á að brjóta
blaðið.