Þjóðviljinn - 27.11.1943, Blaðsíða 4

Laugardagur 27. nóv. 1943. ÞJÓÐVILJINN
ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 27. nóv. 1943.
þlÓÐUIUINH
Útgefcndi: Sameiningarflotkur albýiu — Sósialisiúílokkurinn.
Ritstió^j: Siga.'tur Cuðmimdsion.
Stjórnn. álaritstjórar: Eir.ur Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstcíur: Austursirœti 12, sími 2270.
Afgr-iSsIa og auglýsingar: Skólavörðustig 19, fími 2184.
PreotsmiÖia: Vikingsr>rer.t h. {., Kja-Castrœti 17.
Áskriftarverð: I Reykjávík og Igrenni: Kr. 6,00 á raánuði. — Úti á
landi: Kr. 5,00 á mánuði.

Er ný afturhaidsstjórn í aðsigi?
Það var auðheyrt á ræðu Ingólfs á Hellu í eldhúsdags-
umræðunum að afturhaldið á Alþingi gerir sér nú nokkrar vonir
um að geta skriðið saman til stjómarmyndunar. Morgunblaðið I
gær tekur undir með Ingólfi og segir að þetta öngþveiti dugi ekki
lengur. Stefnan í öllum ræðum þeirra Framsóknar og Sjálfstæðis-
manna er töluðu í útvarpið var sú sama: barátta gegn sösialistum
og undir það tók Alþýðuflokkurinn með sinni hjáróma rödd. Stefán
Jóhann lýsti því beinlínis yfir að Alþýðuflokkurinn væri nú reiðu-
búinn til samstarfs við aðra borgaraflokka, auðvitað að heill fólks-
ins. Það var eins og menn muna líka sagt, þegar þjóðstjórnin var
stofnuð sællar^minningar. Sjaldan hefur stjórn verið mynduð und-
ir fegra yfirskyni á íslandi. Það átti að reisa við atvinnulífið, forða
mönnum frá atvinnuleysi, láta eitt yfir alla ganga, allir skyldu
fórna jafnt, stórútgerðarmenn og verkamenn áttu að vera eins og
bræður, o. s. frv., því þjóðin var í voða.
'fc
Þjóðin.man hvert flagð var þá undir fögra skinnL
Nú virðist í undirbúningi að leika einhvern svipaðan leik aftur.
Jónas frá Hriflu hefur róið undir. Æsingaherferðir hafa verið
famar út um sveitirnar, til þess að reyna að mynda grundvöll fyr-
ir nýja harðstjóm á móti verklýðshreyfingunni. Botnlausum lyg-
um hefur verið dreift út. Eins og sandfok hefur óhróðrinum úr
„Degi“, „Bóndanum“, og „Tímanum“ verið feykt út um sveitirnar,
til þess að fylla svo skilningarvit bænda að þeir hvorki heyri né
sjái. En þrátt fyrir allt hefur þessi nýi „Finnagaldur“ enn ekki
heppnazt. Það hefur ekki tekizt að villa nema litlum hluta bænda
sýn í þessu máli.
★
En hitt er svo annað mál að hugsanlegt er að einstökum aftur-
haldsskörfum á þingi finnist nú að það sé a. m. k. skapaður svo
„góður“ grandvöllur, sem hægt sé að fá fyrst um sinn, fyrir nýtt
þjóðstjórnarævintýri, — og leggi nú út í það hvað sem það kostar,
bara ef hægt væri að ná saman meirihluta til þess.
★
Nú er nauðsynlegt að verkalýðshreyfingin sé á verði. Hún veit
hvað ný þjóðstjórn mundi þýða fyrir hana. Ný þjóðstjórn yrði fyrst
og fremst tæki til þess að reyna að nota byrjandi atvinnuleysi, til
þess að hefja kauplækkunarhérferð gegn verkalýðnum.
Og auk þess er allt annað í hættu, sem til umbóta og heilla
horfir í þjóðfélaginu.
Hinar miklu og merkilegu endurbótatillögur við alþýðutrygg-
ingarnar eru ennþá skammt komnar í þinginu.
Álit Taunamálanefndar um breytingar á launakerfi ríkisins
er enn ekki komið fram.
Á öllum sviðum bíða stórfelld umbótamál, sem framkvæma
þarf, allt frá skipasmíðastöðvum og fiskiskipabyggingum til raf-
virkjana og verksmiðjubygginga.
Það þarf engum blöðum um það að fletta hver örlög yrðu slíkra
umbótamála, ef ný þjóðstjórn með vörumerki Hriflunga yrði mynd
uð.
★
Samtök vinnandi stéttanna í landinu þurfa að flýta því að skapa
það bandalag, alþýðustéttanna, sem eitt saman er þess megnugt að
stjórna landinu í þágu alþýðunnar.
Framtíð vinnandi stéttanha í landinu getur oltið á því að þær
skilji nú nógu snemma vitjunartíma sinn og vindi bráðan bug að
því að skipuleggja samtök hinnar framsæknu, vinnandi íslenzku
þjóðar gegn þeim afturhaldsöflum, sem eru nú að reyna að skríða
saman til fjandskapar við alþýðuna.
Nýlega hafa borizt hingað blö
með ræðu þeirri er Stalín flutti :
byltingarafmælinu 7. nóv. s. 1. o
fer hún hér á eftir í óstyttri þýð
ingn.
FÉLAGAR. í dag halda þjóð: ' '
Sovétríkjanna hátíðlegt 26 ára ai
mæli hinnar milclu sósíalísku oktc
berbyltingar. í þriðja sinn hald
Sovétríkin hátíðlegt afmæli byli
ingaTÍnnar undir styrjaldarkringui
stæðum.
í októbermánuði 1941 voru erí
iðir tímar fyrir föðurland okka:
Óvinirnir nálguðust höfuðborgin
<og höfðu umkringt Leníngrad .
landi. Hermenn okkar neyddust t
að hörfa. Það krafðist stórfelldr
átaka fyrir herinn og allra kraft
þjóðarinnar að stöðva óvinina o
greiða þeim þungbær högg, svo a
þeim auðnaðist ekki að ná Moskv
á sitt vald.
í októbermánuði 1942 var hætt
an fyrir föðurland okkar orðin jafn-
vel ennþá meiri. Óvinirnir voru þá
í um 120 kílómetra fjarlægð frá
Moskvu, höfðu brotizt inn í Stalín-
grad og voru við- rætur Kákasus-
fjalla. En herinn og þjóðin misstu
samt ekki kjarlíinn, heldur stóð-
ust allar hörmungar af mikilli
þrautseigju.
Þjóðin vissi, að hún hafði mátt
til að stanza óvinina og greiða þeim
högg til baka. Hún minntist boð-
orða Leníns og varði þau réttindi,
sem lnin hafði fengið í októberbylt
ingunni, án þess að spara krafta
sína eða líf. Og eins og kunnugt
er, hafa þessar fórnir ekki verið til
einskis.
Skömmu eftir að októbermánuð-
ur síðastliðins árs var liðinn, hófu
herir okkar sókn og greiddu Þjóð-
verjum mikil högg og þung, fyrst
við Stalíngfad, í Ivákasus og mið-
biki Donhéraðanna,, og síðan í byrj
un ársins 1943, við Velikí Lúkí, við
Leníngrad og á svæðinu kringum
Rseff og Víasm’a.
Síðan þá hefur frumkvæðið aldrei
komizt úr höndum Rauða hersins.
Allt siðastliðið sumar hafa högg
hans orðið þyngri og þyngri og
hernaðarlist hans hefur farið vax-
andi með hverjum mánuði. Síðan
þá hafa herir okkar unnið mikla
sigra og Þjóðverjar orðið . fyrir
hverjum ósigrinum á fætur öðrum.
Hversu mjög sem óvinirnir hafa
reynt það, hcfur þeim alltaf mis-
tekizt að vinna nokkra sigrá, sem
teljandi eru, á austurvígstöðvun-
um.
Tímamól
I. Þýðingarmilcil breyting hejur
orðið á öllum gangi stríðsins síðast
liðið ár. — Á síðastliðnu ári, milli
25. og 26. afmælis októberbylting-
arinnar, voru tímamót í frclsisstríð
inu. —
Þessi tímamót urðu fyrst og
fre’mst vegna þess, að þá auðnað-
ist rauða hernum í fyrsta sinn að
halda uppi mikilli sókn gegn þýzku
lierjunum, og þeir hafa því orðið
að láta af hendi mikil landssvæði,
sem þeir höfðu tekið, og ofj: orðið
að bjarga sér undan því að verða
umkringdir með skipulágslausum
flótta, og hafa því oft orðið að
Stalin og Vorosliiloff — æðstu menn rauða hersins og samherjar í 40 ár.
skilja eftir á vígvellinum miklar
birgðir af alls konar hernaðartækj-
um og fjöldann allan af særðum
hermönnum.
Þannig hafa árangrar sumarsókn
arinnar á seinni helming þessa árs
bætzt við þá árangra, sem náðust
í vetrarsókninni í byrjun ])essa
árs.
Og nú er víst óhætt að fullyrða,
eftir að Rauði herinn hefur greitt
Þjóðverjum þungbær högg í sum-
ar, að sú sögusögn sé að fullu nið-
ur kveðin, að rauði liérinn geti
ekki haldið uppi sókn að sumarlagi.
Það er ejtirtektarvert, að í stað
240 herdeilda (divisjcma), en aj
þeirn voru 179 þýz/car, sem
Rauði herinn átti í höggi við ár-
ið 1942, þá á hann á þessu ári í
í höggi. við 257 herdeildir, og þar
aj 207 þýzkar.
Þýzku fasistarnir treysta ber-
sýnilega á það, að geta bætt upp
reynsluleysi hersveita sinna með
því að auka tölu þeirra. En ósigr-
ar þýzka hersins sýná okkur það
samt, að ekki er hægt að bæta upp
skort á þjálfuðum og góðum her-
deildum með því að auka tölu
þeirra.
Síðast liðið ár hefur sýnt og
sannað, að rauði herinu getur sótt
fram jafnt að sumarlagi sem að
vetrarlagi.
ARNAR ERU EKKI
TRAFALA
TL
Ilermönnum okkar hefur heppn-
azt á síðast liðnu ári, vegna hinna
árangursríku ' sóknaraðgerða, að
sækja fram frá því um 450 kíló-
metra á miðvígstöðvunum upp í
1200 kílómetra á suðurvígstöðvun-
unum, og endurheimta um það bil
millj. ferkílómetra af landssvæði, þ.
e. um það bil tvo þriðju hluta ])ess
landsvæðis, sem óvinumim hafði
tekizt að ná á sitt vald um stund.
Óvinaherirnir hafa hins vegar orð-
ið að hörfa frá Vladikavkas til Ker-
son, frá Elistu til Krivoi Rog', frá
Stalíngrad til Kieff, frá Vorones
til Gomel, frá Víasma og Rseff til
nærsveita Arsja og Vítebsk.
Þar sem Þjóðverjarnir Iiöfðu
enga trú á því, að vígstaðan mundi
haldast óbreytt, höfðu þeir í lang-
an tíma byggt rammleg varnar-
virki, sérstaklega við hin miklu
fljót lands vors.
En i orustum þessa árs haja
hvorki stórjljót né varnarvirki
orðið Þjóðverjum til mikillar
hjálpar.
Varnir Þjóðverja hafa orðið að
engu gegn hersveitum okkar, og á
aðeins þrem mánuðum sumarið
1943 hafa þær brotizt gegnum hina
rammlegu varnargarða við fljótin
Donets, Desnu, Sosb og Dnéper.
Eg minnist nú ekki einu sinni á
þýzku varnargarðana við ána Mí-
us, fyrir vestan Rostoff, og varnirn
ar við ána Molotsjnaja, nálægt Me-
lítópól. Um þessar mundir er rauði
herinn að brjótast í gegnum varnir
Þjóðverja á vestri bakka Dnéper-
fljóts með góðum árangri.
TJÓN ÓVINANNA
Þetta ár skapaði einnig tímamót
í stríðinu vegna þess, að rauða
hernum hefur heppnazt á tiltölu-
lega stuttum tíma að sigra og eyða
reyndustu hersveitum óvinanna og
á sama tíma að herða og marg-
falda sínar eigin hcrsveitir í vel-
heppnuðum sóknaraðgerðum.
í bardögunum á austUrvíg-
stöðvunum á síðast liðnu ári hef-
ur þýzki fasistaherinn misst um
það bil 4,000,000 liðsforingja og
óbreytta hermenn, þar á meðal
hafa að minnsta kosti 1,800,00
verið drepnir. Auk þess hafa
Þjóðverjar misst á þessu ári um
14,000 flugvélar, yfir 25,000 skrið
dreka, og ekki minna en 40,000
byssur.
Þýzki fasistaherinn er ekki sá
sami nú ogj hann var, þegar stríðið
byrjaði. í byrjun stríðsins hafði
hann nóg af reyndum og þjálfuð-
um hermönnum, en nú hafa Þjóð-
verjar hins vegar sett á vígvöllinn
fjöldann allan af nýbökuðum, ung-
um og óreyndum liðsforingjum, þar
sem þeir hafa hvorki nægilegt vara-
lið af liðsforingjaefnum, nó hcldur
nægilegan tíma lil þess að þjálfa
þau.
En sú mynd, sem við höfum í
dag af rauða hcrnum, er allt önn-
ur. —
Úrvalshersveitir hans hafa auk-
izt og herzt í velheppnuðum sókn-
arorustum á síðast liðnu ári og tála
reyndra liðsforingja hgns hefur vax
ið og mun halda áfram að vaxa,
þar sem bæði eru fyrir hendi nægi-
legt varalið af liðsforingjaefnum og
nægilegur tími til að þjálfa þau og
setja þau síðan í ábyrgðarstöður.
STALINGRAD — KURSK
Frá hreinu hernaðarsjónar-
miði séð var ósigur þýzka hers
ins á vígstöðvum okkar í lok
þessa árs fyrirfram ákveðinn af
tveimur miklum atburðum: or-
ustunni við Stalingrad og orust-
unni við Kursk.
Orustan nm Stalingrad end-
aði með innikróun 300.000
manna þýzks hers, tvístrun
hans og handtöku um % af hon
um. Til að gera sér hugmynd
um hið ógurlega mannfall þar,
sepi ekki á sinn líka í veraldar-
sögunni, þarf maður að vita, að
eftir orustuna voru 147 200 lík
þýzkra foringja og hermanna,
46 700 lík foringja og hermanna
okkar fundin og grafin.
Stalingrad-orustan táknaði
hnignun þýzka hersins.
Eins og kunnugt er var Þjóð
verjum ómögulegt að ná sér eft
ir blóðtökuna við Stalingrad.
Hvað viðvíkur orustunni um
Kursk, þá endaði hún með
tvístrun tveggja aðalsóknar-
herja þýzku fasistanna, og með
því að herir okkar hófu gagn-
sókn, sem brátt snerist í hina
voldugu sumarsókn rauða hers-
ins.
Orustan um Kursk byrjaði
með þýzku sókninni til Kursk
úr norðri og suðri. Það var sjð-
asta tilraun Þjóðverja til að
hefja stóra sumarsókn, og ef
hún heppnaðist, til að bæta sér
upp töp sín. Eins og kunnugt
er misheppnaðist sóknin alveg.
Rauði herinn hratt ekki aðeins
hinni þýzku sókn, heldur hóf
sjálfur sókn, og eftir að hafa
veitt þýzku fasistaherjunum
hvert áfallið á fætur öðru,
hrakti þá yfir Dnépr.
Orustan um Stalingrad hoð-
aði hnignun þýzka fasistahers-
ins, en orustan um Kursk ógn-
aði honum með algjöru hruni
ERFIÐLEIKAR í ÞÝZKA-
LANDI
Loks markaði þetta ár tíma-
mót af því að hin sigursæla
sókn rauða hersins hefur haft
mjög alvarleg áhrif-á hið efna-
hagslega og hernaðarpólitíska
ástand fasista-Þýzkalands, og
valdið djúptækri kreppu þar.
Þjóðverjar reiknuðu með því
að halda uppi sigursælli sókn á
austurvígstöðvunum á síðast-
liðnu sumri, að bæta sér upp
töpin og hressa upp á hið
minnkandi álit sitt í Evrópu.
En rauði herinn hefur koll-
varpað öllum útreikningum
Þjóðverja vestur á bóginn og
hefur með því eyðilagt álit
þýzka hersins.
Þjóðverjar ætluðu að taka þá
stefnu að lengja stríðið, byrjuðu
að leggja varnarlínur og
„veggi“, og lýstu því yfir, að all
ir gætu heyrt að hinar nýju
stöðvar þeirra væru ósigrandi.
En aftur hefur rauði herinn koll
varpað áætlunum Þjóðverja,
brotizt gegnum varnarlínur
þeirra og „veggi“ og heldur á-
Frá orustunni um Stalíngrad.
fram sigursælli framsókn, gef-
ur þeim engan tíma til að draga
stríðið á langinn.
Þjóðverjarnir reiknuðu með
því að geta lagað ástandið á
vígstöðvunum með „allsherjar
herkvaðningu“. En aftur rugl-
uðu viðburðirnir reikninginn
fyrir Þjóðverjunum. Orustur
sumarsins hafa gleypt tvo
þriðju hluta þess liðs, sem
hafðist upp úr „allsherjar her-
kvaðningunni11.
Það getur orðið nauðsynlegt
fyrir Þjóðverjana að tilkynna
enn þá eina „allsherjar her-
kvaðningu“, og það er ekkert
líklegra en að endurtekning
slikra ráðstafana endi með
„allsherjar“ hruni viss ríkis.
Þjóðverjar reiknuðu með því,
að halda föstu taki á Ukrainu
til þess að afla sér ukrainskra
landbúnaðarvara handa her sín
um og þjóð, og kola frá Donbas
handa verksmiðjum sínum og
járnbrautum. En aftur reiknuðu
þeir skakkt. Afleiðing hinnar
sigursælu sóknar rauða hersins
er sú, að Þjóðverjar hafa ekki
aðeins misst kolanámurnar í
Donbas, heldur líka frjósöm-
ustu kornyrkjuhéruð Ukrainu,
og það er engin ástæða til að
ætla, að þeir muni ekki einnig
missa það, sem eftir er af Ukra-
inu í mjög náinni framtíð.
Auðvitað hafa allar þessar
reikningsskekkjur ekki getað
annað en gert efnahagslega og
hernaðarpólitíska aðstöðu fas-
ista-Þýzkalands verri, og það er
staðreynd, að hún hefur stór-
um versnað.
Fasista-Þýzkaland er nú í al-
varlegri kreppu. Við því blasir
hrun.
Máttur
Sovétiíkjðnna
fflrrsy
mm
EINBEITING ÞJÓÐARORK-
UNNAR í ÞÁGU VÍGSTÖÐV-
ANNA
Sigrar rauða hersins hefðu
verið ómögulegir án stuðnings
þjóðarinnar, án hins fórnfúsa
starfs Sovét-þjóðanna í verk-
smiðjum og vinnustofum, í kola-
námum og málmnámum, við
flutninga og jarðyrkju.
Við hin erfiðu skilyrði stríðs-
ins hafa Sovét-þjóðirnar reynzt
færar um að tryggja her sínum
allar nauðsynjar og hafa stöð-
ugt endurbætt vopn hans. Al-
drei öll stríðsárin hafa óvinirnir
getað komizt fram úr her okkar
að því er snertir gæði hergagna.
Og á sama tíma hefur iðnaður
okkar sent vígstöðvunum stöð-
ugt aukið magn hergagna.

Þegar Hitler sendi morðsveitir sínar til austurvígstöðvanna voru þær álitnar ósigrandi.
flýjandi' hersveitir Hitlers — á vesturleið.
Myndin sýnir
Þetta ár hefur ekki aðeins
markað tímamót í rás hernaðar-
aðgerða, heldur líka í störfun-
um á bak við víglínuna. Við
höfum ekki lengur þurft að
fást við að flytja verksmiðjur
austur á bóginn eða að breyta
verksmiðjum, svo að þær gætu
framleitt hergögn. Sovétríkin
hafa nú öfluga og vaxandi fram
leiðslu á hernaðarnauðsynjum.
Það hefur því verið hægt að
einbeita allri orku þjóðarinnar
til að auka framleiðsluna og
endurbæta hergögnin enn meir,
sérstaklega skriðdreka, flugvél-
ar, fallbyssur og vélknúið stór-
skotalið. Á þessu sviði höfum
við náð afar miklum árangri.
Rauði herinn, studdur af allri
þjóðinni, hefur tekið við lát-
lausum straumi af hergögnum,
látið milljónir sprengna og fall-
byssuskota rigna yfir óvinina
og att þúsundum skriðdreka og
flugvéla fram til orustu.
Það er óhætt að segja, að hið
fórnfúsa strit Sovétþjóðanna á
bak við víglínuna muni geym-
ast í sögunni við hlið hinnar
hetjulegu baráttu rauða hers-
ins og hinna óviðjafnanlegu af-
reka þjóðarinnar við vörn lands
síns.
(Niðurlag af ræðu Stalins
verður birt í Þjóðviljanum
á morgun).
Ungmennaeftirlitið
Framh. af 2. síðu.
yfirheyrslu og að ég þóttist
sjá, að skoðanir okkar á með-
ferð þessara mála voru svo ger-
ólíkar, að þar gæti ekki verið
um neitt samkomulag að ræða.
Eg þykist nú hafa sýnt fram
á, að svo miklar misfellur hafi
verið á starfi ungmennaeftir-
litsins, að ekkert hafi verið of-
mælt í fyrri greinum mínum.
Veit ég að flestir munu sjá,
að hér var svo miklum alvöru-
málum í það óefni komið að
taka varð í taumana. Vonandi
verður nú þeirri skipan á kom-
ið í þessum efnum, sem gera
réttum aðila fært að vinna að
þeim, svo að gagni komi. Og vel
væri það, ef frk. Knudsen hyrfi
að því starfi, sem henni var upp
runalega ætlað, að reyna að af-
stýra því, að ungar stúlkur
lentu á glapstigum. Eg veit að
til þess þyrfti hún mikla aðstoð
og vænti þess að hún yrði
fúslega í té látin, því það, að
afstýra slysum, verður alltaf
affarasælla en að reisa sjúkra-
hús handa þeim, sem fyrir slys-
unum verða.
★
Eg get ekki horfið svo frá
grein rk. Knudsen, að ég minn-
ist ekki á eitt óviðfelldið atriði
í henni, og sem einnig kemur
fram1 í síðari grein frú Vig-
dísar Blöndal, en það er, hvern-
ig þær reyna að bendla Ingimar
Jóhannesson við þær misfellur,
sem orðið hafa á meðferð ung-
mennamálanna. Eg veit, að
þetta er mjög ómaklegt, því
Ingimar hefur unnið að þeim
málum, sem barnaverndarnefnd
hefur falið honum, af hinni
mestu samvizkusemi og ég ef-
ast ekki um að eins hafi verið
um þau störf sem honum voru
falin af frk. Knudsen eða ung-
mennadómi. En í sambandi við
það, sem frk. Jóhanna segir um
Ingimar, tekur hún þó af öll
tvímæli um það, sem upphaf-
lega var notað sem átylla til
þess að koma þessum blaða-
skrifum af stað, en það voru þau
ummæli mín, að heimilið á
Klepp j árnsreyk j um hafi ekki
verið starfrækt af barnavernd-
arnefnd. Frökenin upplýsir sem
sé, að ríkisstjómin hafi falið
Ingimar „umsjón með uppeldis-
heimilinu á Kleppjárnsreykj-
um“.
Eg ætla ekki, að þessu sinni,
að ræða um Kleppjárnsreykja-
heimilið, gagn þess eða ógagn,
því ég hygg, að ú'r því sém
komið er sé það öllum fyrir
beztu að sem minnst sé um það
rætt. Þó ég viti vel að frk Knud
sen harmi það mjög, að heim-
ilið var lagt niður, leyfi ég mér
að efast um að hún hefði talið
því allt til gildis ef hún hefði
dvalist þar svo sem hálfsmán-
aðartíma. Því þrátt fyrir allt
er það skoðun mín, að hún
vilji ungmennunum vel, þó svo
virðist sem fordómar — eða
ofstæki — blindi hana svo, að
málin snúist stundum til þess
sem miður má í höndum henn-
ar. —
Fyrir Alþingi liggur nú frum-
varp til laga um barnavernd.
í því er gert ráð fyrir að ríkið
eigi að starfrækja ýmiskonar
uppeldisheimili. Þegar til þeirra
framkvæmda kemur er vonandi
að betur takist til, en um heim-
ilið á Kleppjárnsreykjum og að
þeir, sem um þau mál fjalla,
læri af mistökunum, sem þar
urðu. —
Fröken Knudsen endar grein
sína með því að biðja „alla góðá
menn og konur í landinu um
samvinnu". Eg vil heita á sömu
aðila til fyllstu samvinnu til að
ajstýra því, að börn og ungling-
ar lendi á siðferðilegum glap-
stigum og til hjálpar þeim, sem
í því lenda. Og gleymum því
aldrei að öll afskipti' af siðferð-
ismálum unglinga verða að ger-
ast með hinni mestu nærgætni
og skilningi, því annars geta
þau snúist til óheilla fyrir ung-
mennin.
Framhald af 1. síðu
feril Mosleys á liðnum árum, finnst
okkur, að ekki goti verið til nokkur
ástæða, sem réttlæti, að honum sé
sleppt. úr haldi“.
Framkvæmdaráð stærsta verka-
mannafélags Bretlands, F'élags
flutningaverkamanna, og stjóm-
málanefnd samvinnufélagsins í
London, sem hefur 900 000 með-
limi, kröfðust þess. að Mosley væri
strax látinn inn aftur.
Svo mikil og almenn var reiðin,
að afturhaldsblaðið Times og út-
varpið neyddust til að birta helztu
mótmælin.
Samvinnublaðíð Reynold’s News
sagði: „Hér er um að ræða póli-
tískan útreikning. Áður vom það
Darlán, Badoglio, Vittorio Em-
manuel, nú Mosley. Fólk spyr,
hver sé meíningin með þessari mildi
gagnvart fasistunum”.
Ástralska blaðið Melborne Sun,
sem sjaldan gagnrýnir brezku
stjórnina út af innanríkismálum,
lýsir þessu athæfi Morrisons sem
furðulegu. sálfræðilegu glappaskoti.
sem óðara ætti að kippa í lag. Mos-
ley sé að vísu sennilega orðinn of
illa þokkaður til að gcta unnið mál
stað Bretlands nokkurt tjón sjálf-
ur, en málstaðnum hafi verið unn-
ið tjón með því einu, að veita hon-
um frelsi, þegar betri menn bíða
örkuml og bana á vígstöðvunum.
Hcilsa og þægindi Mosleys séu
framúrskarandi lítilsvert atriði í
þessu sambandi.
Oll blöð Sovétríkjanna birtu
fréttina um Mosley. Fréttastofan
Reuter tilkynnir, að almenningur í
Moskva sé mjö'g undrandi og eigi
bágt með að átta sig á því, hvers
vegna þjóð, sem er í stríði við fas-
ismann upp á líf eða dauða, sleppi
fyrrverandi fasistaforingja úr fang-
elsi, í stað þess að láta hann í það.
Daginn eftir að Mosley var lát-
inn laus, útvarpaði stöðin í Berlín
kveðjudagskrá til Mosleys. Vinur
hans, William Joyce („lord llaw-
haw") hrósaði Moslev fyrir „hetju-
lega baráttu gegn veldi Gyðinga í
heiminum". Og Dietze, einn af
talsmönnum nazista, talaði um, að
„hinum ensku gentlemönnum hefði
runnið blóðið lil skyldunnar".