Þjóðviljinn - 01.12.1943, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJINN. — 1. desember 1943.
IIJÓÐVILJINN
Útgefonai: SameinmgarfLokiiur albý&u — Sisíci'ia'c/ío^Jjurinr..
Ritstjófi: Sigur&ur Guðmundnon.
Stjómn. álaritstjórar: Eir.ur Olgeirsaon, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstcíur: Austurstrœti 12, simi 2270.
Afgt“i53Ía og auglýsingar: SkóluVörSustíg 19, sími 2184.
Prentsmiðia: Víkingsti-er.t h. /., Cariastrœti 17. '
Áskriftarverð: í ReyVjavík og igrenni: Kr. 6,00 á mánuði. — Uti
landi: Kr. 5,00 á mánuði.
Skapið einingu í frelsisbaráttunni
25 ár eru liðin í dag síðan samningur sá var gerður, er
gerði ísland að fullvalda ríki.
25 ár—.það var tíminn, sem þjóðin hafði einsett sér að bíða,
unz hún legði síðustu hönd að verki og fullkomnaði frelsisbar-
áttu sína með stofnun lýðveldis á íslandi.
Og nú er sá tími liðinn.
Það er komið að þeirri stund að íslendingar geta í fullu sam-
ræmi við það samkomulag, er þeir gengu að 1918 af því ekki
var kostur á betra, gengið til stofnunar lýðveldis á íslandi eftir
680 ára erlenda konungsstjórn.
Og það er það, sem þjóðin nú mun gera.
©
Undanfarin 25 ár hafa verið hið merkilegasta tímabil í þró-
un íslenzku þjóðarinnar, — en því verður ekki neitað, að meiri
hluta þessa tímabils hefur sjálfstæðismálunum ekki verið sá gaum
ur gefinn, er þau verðskulda. Sumum fannst takmarkinu vera
náð, skeyttu lítt um þau mál, sem Danir þá enn fóru með í um-
boði voru eins og utanríkismálin. Öðrum fannst nú að það, sem
á vantaði myndi koma af sjálfu sér. Sumir voru hræddir við að
fara lengra, álitu háskalegt að hætta litla íslenzka bátnum út
á ólgusjó heimsstjórnmálanna öðru vísi en hann væri í eftirdragi.
Og fæstir reiknuðu með þeim öðrum hættum, sem grandað
gætu raunverulegu sjálfstæði landsins, hættum fjárhagslegs og
hernaðarlegs eðlis.
Öðru hvoru á þessu skeiði var verið að minna þjóðina á sjálf-
stæðismálið, en þau hafa samt aldrei fyllt huga hennar neitt
líkt því, sem var fyrir 1918.
Þetta verður nú að breytast bg mun breytast.
©
Fyrsta skilyrðið til þess að þjóðin geti fullkomnað sjálf-
stæði sitt, og haldið því, er að hún standi öll sameinuð á verði
um það.
Slíka einingu þarf nú að skapa um stofnun lýðveldis á íslandi.
Slíka einingu þarf að skapa um að tryggja það að Éslend-
ingar ráði einir landi sínu og það verði ekki léð framandi stór-
veldi sem herstöð.
Slíka einingu þarf að skapa, til þess að standa gegn áhrifum
og yfirdrottnun erlends auðmagns yfir atvinnulífi íslendinga.
Alltof lengi hafa íslendingar verið sinnulitlir um sjálfstæð-
ismál sín eftir 1918 og af því súpum vér seyðið enn. Þorri þjóðar-
innar vaknaði upp við vondan draum, er stríð og hernám hófst,
og áttaði sig þá fyrst á því, í hverri hættu vér höfðum alltaf
verið. En þótt merkilegt megi virðast, þá var líka viðskilnaðurinn
við Danmörku, þó hann gerðist með þessupi voveiflega hætti,
og hvernig þjóðin varð að bjarga sér sjálf í utanríkismálum
sínum á eftir, til þess að sýna henni það í reynd að bezt fór á
því að hún færi með öll mál sín sjálf.
•
Sú kynslóð íslendinga, sem nú ræður málum þjóðarinnar,
hefur betra tækifæri en nokkur kynslóð þjóðar vorrar hefur áð-
ur haft til að leggja öruggan grundvöll að frelsi hennar og
farsæld.
Stofnun lýðveldisins er fyrsta sporið á þeirri braut. Um
það er nú orðið samkomulag milli þriggja flokka þingsins: Sós-
íalistaflokksins, Sjálfstæðisflokksins og Framsóknar. Er það sam-
komulag gleðilegux vottur þess að íslendingar geti staðið saman
um þýðingarmestu mál sín, hvað sem annars skilur þá.
®
Éslendingar!
Allir eitt um að fullkomna þjóðfrelsi vort með stofnun lýð-
veldisins á íslandi á grundvelli þess helga, óafseljanlega réttar
vors að ráða málum vorum sjálfir!
Allir eitt um þær ráðstafanir, sem síðan þarf að gera til
að tryggja tilveru, frelsi og farsæld íslenzka Iýðveldisins og
íslenzku þjóðarinnar!
íslenzka þjóðin er ákveðin í því að stofnsetja
lýðveldi á íslandi á næsta ári. Eftir 680 ára erlenda
konungsstjórn yfir landi voru, verður þá aftur lýð-
veldi á íslandi. Hugsjón, sem kynslóð fram af kyn-
slóð hefur dreymt um, — maður fram af manni
barizt fyrir, — á þá að rætast. ísland á aftur að
verða fullkomlega frjálst land.
Það er alþýða Islands, sem allt
af hefur borið þyngstu byrðarn-
ar sökum ófrelsis lands vors.
Þegar höfðingjarnir sóttust
eftir vinfengi og þjónustu hjá
erlendum yfirdrottnurum, fékk
alþýðan að súpa seyðið af þeirri
vinaskál og þjónustusemi í
þyngdum álögum.
Þegar kirkjuhöfðingjar ís-
lands urðu erindrekar og stuðn
ingsmenn hins erlenda kúgun-
arvalds, — hvort sem um var
að ræða danska konungsvaldið
eða brezka ráns-kaupmennsku,
þá var það alþýðan, sem varð
að blæða, missa jarðir og frelsi
í helgreipar hinna innlendu og
erlendu yfirstétta.
Þegar einokunarverzlanir
Kaupmannahafnar, máttarstólp
ar konungsvaldsins rúðu þjóð-
ina inn að skyrtunni, gengu
„vetrarprangararnir“, embættis
menn og stórbændur sveitanna,
í lið með einokuninni, til þess
að fá sinn hluta af gróðanum
líka, sem hægt var að kreista
undan nöglum fátæks almúga.
Þó svo nærri væri gengið
þjóð vorri á þessum hörmungar
árum, að við lá, að gengið yi’ði
af henni dauðri, — þá áttu er-
lendu blóðsugurnar samt allt-
af vísa aðstoð þorra íslenzku
yfirstéttarinnar við arðránið.
Aðeins hinir beztu og göfugustu
einstaklingar meðal yfirstéttar-
innar skárust úr þeim ljóta leik
og þorðu að taka málstað fólks
ins.
Vart mun nokkru sinni alþýða
í landi hér í álfu hafa verið
beitt slíkri kúgun sem alþýða
íslands, — enda var það næst
um því tilviljun að hún skyldi
lifa það af, en ekki vera útrýmt
með öllu, eins og sumum öðrum
nýlenduþjóðum á þessu tímabili
Það er því alþýða íslands, er
mest á í húfi, að ísland sé
sjálfstætt og sjálfstœði íslands
sé tryggt. Tilfinningin fyrir
þessu hefur alltaf verið sterk
hjá alþýðu manna, enda hefur
einmitt alþýðan venjulega ver-
ið öruggasti fylgjandi þeirra, er
fram sóttu til að afla íslandi
frjálsrœðis.
það voru íslenzkir vermenn —
óþekktir synir alþýðunnar, —
sem hefndu Jóns Arasonar og
drápu Kristján skrifara og ribb
alda hans.
Það voru alþýðumennirnir ís-
lenzku, sem öld fram af öld,
áttu í berhöggi við yfirstétta-
valdið útlent og innlent, voru
dæmdir fyrir mótþróann gegn
því, — hýddir fyrir að verzla
ekki þar sem einokunarkaup-
maðurinn ákvað, — húðstrýkt-
ir fyrir að mæta ekki til að
sýna auðmýkt sína og undir-
gefni í kirkju, þegar prestinum
þóknaðist, — hengdir fyrir að
drepa öðru hvoru böðla sína,
þegar kúgunin keyrði fram úr
hófi. En þráin eftir frelsinu, hatr
ið á kúguninni var ekki drep-
ið hjá íslenzkri alþýðu, þótt
hún væri kaghýdd öld eftir öld.
Jafnt fanginn í Brimarhólmi
sem útilegumaðurinn í Ódáða-
hrauni geymdu í hjarta sínu
vonina um að dagar Dana ættu
kvöld um síðir og allri kúgun-
inni yrði einhvern tíma af ís-
landi létt. í þjóðsögum og æv-
intýrum, í ferskeytlum sem
íslendingasögum lifði frelsisást
karlssonar í kotinu, þegar kraft
ar þrautpíndrar þjóðar dugðu
ekki lengur til dáða í veru-
leikanum og urðu að láta sér
nægja drauma skáldskaparins.
Það voru fátækir mennta-
menn og alþýða íslenzkra sveita
sem báru uppi frelsishreyfingu
19. aldarinnar, urðu tryggustu
fylgismenn Jóns Sigurðssonar
og þeirra, er bezt héldu á rétti
þjóðarinnar.
Og þegar mest skarst í odda
í frelsisbaráttu íslendinga, þeg-
ar ofsóknir landshöfðingja- og
kaupmannavaldsins, samtvinn-
uð erlend og innlend kúgunar
öfl, ætluðu Skúla Thoroddsen
dýflissudvöl á ísafirði, þá var
það alþýðan, sem skakkaði leik
inn og sýndi svokölluðum yfir-
völdum það svart á hvítu, hver
það var, sem valdið hafði, ef
hann vildi beita því.
Þjóðfrelsið hefur verið al-
þýðu íslands hjartans mál, með
an það var kaldrifjuðum höfð-
ingjum verzlunarvara.
Árið 1262 leiddu höfðingjarn
ir á íslandi þjóðveldið á högg-
stokkinn, eftir að hafa limlest
það áður með óstjórn, kúgun
og innbyrðis stríði.
Dýrkeypt reynsla allra þeirra
alda, sem ísland hefur verið
byggt, kennir alþýðu landsins,
að henni ber sjálfri að heyja og
stjórna frelsisbaráttu þjóðarinn
ar, að einungis í hennar hönd-
um er sjálfstæði landsins ör-
uggt — og tryggt, að því verði
beitt þjóðinni allri til blessun-
ar.
Það er málstað sjálfstæðisins
fyrir beztu, að alþýðan hafi for
ustuna í frelsisbaráttu’ þjóðar-
innar, því enginn er öruggari
fulltrúi þjóðarheildarinnar en
einmitt alþýðan.
Og það er brýnasta hagsmuna
mál alþýðunnar, að frelsi þjóð-
arinnar sé tryggt svo vel sem
verða má, komið í veg fyrir
kúgun erlends valds, opinbera
-----------,'■»***,
Jón Sigurðsson
eða dulbúná, pólitíska eða fjár
hagslega.
Frelsi og sjálfstæði þjóðarinn
’ar er skilyrði fyrir frelsi al-
þýðunnar. Frelsisbarátta ís-
lenzkrar alþýðu er órjúfanlega
tengd frelsisbaráttu íslenzku
þjóðarinnar.
Það verður því ljósara sem
eðli frelsisbaráttu þjóðar vorr-
ar er betur krufið til mergjar.
Frelsisbarátta íslendinga hef
ur ekki frekar en frelsisbar-
átta annarra undirokaðra þjóða
verið einvörðungu stjórnarfars
leg barátta. Hún hefur um allan
aldur jafnframt verið barátta
gggn fjárhagslegrí kúgun, gegn
arðrání, sem eVlend einokun,
útlendir landdrottnar, sérhvert
framandi drottnunarvald hefur
beitt. Og oft hafa íslendingar
orðið að heyja sitt stríð við
fleiri en einn erlendan aðilja í
senn, þegar danskir konungs-
menn, enskir kaupmenn og
þýzkir „hansarar“ settust allir
að eyjunni samtímis sem úlfar
að bráð og bitust um leið inn-
byrðis.
Það væri blekking að segja
þjóðinni að fullur sigur væri
unninn í frelsisbaráttunni, þegar
fullt stjórnarfarslegt frelsi væri
fengið. En það væri unnið það
vígið, sem skilyrði er að náist
svo hægt sé að sækja að hinum,
— það væri náð þeim áfanga,
sem drýgstur hefur orðið oss.
Vér verðum að horfast í augu
við þær hættur, sem oss eru
búnar, meðan ágjarnar auð-
mannastéttir drottna með stór-
þjóðunum og ásælast land vort,
auðlinda þess vegna og þó eink
um sökum aðstöðunnar og hern-
aðargildis.
Öll þjóðin verður að gera sér
ljóst hve auðvelt auðugum yf-
irstéttum er að ná tangai’haldi
á smáþjóð, ef ágjarnir auðmenn
og valdagírugir bragðarefir
ráða þar öllu. Hrun Frakklands,
— sem var þó stórveldi — er
vítið til að varast í þeim efn-
um.
En til þess að geta háð einnig
þennan þátt frelsisbaráttunnar
er oss nauðsynlegt:
að fullt stjórnarfarslegt frelsi
sé fengið, lýðveldi sett á stofn,
— og
að alþýðan hafi forustuna í
þjóðmálunum.
Lýðveldið — það er vígið til
að berjast nú, — grundvöllui-
inn til að standa á, — í þeim
Skúli Thoroddsen
átökum um raunhæft frelsi
þjóðarinnar, sem lengi hafa
farið fram stórveldanna á milli
— og geta orðið útkljáð, án
þess íslendingar séu aðspurðir,
ef vér sleppum réttum tæki-
færum, ef vér hagnýtum ekki
til hins ýtrasta alla möguleika,
til að tryggja frelsi vort, — ef
vér stöndum sundraðir og tví-
ráðir, þegar örlagastundin kem-
ur.
Vér íslendingar viljum ekki
verða nein skiptimynt í við-
skiptum stórveldanna.
En vér hefðum þá illa gleymt
ítökum þeim, sem þýzka yfir-
drottnunarstefnan hafði eign-
azt í íslenzkri yfirstétt, — það
hefði þá furðu fljótt firnst yfir
einræði brezkra bankadrottna í
fjármálalífi íslendinga, er vér
sæjum ekki bandamenn er-
lendra yfirstétta meðal ís-
lenzkra nútíma-„höfðingja“,
reiðubúna til að undiroka al-
þýðuna „upp á hlut“. Og vér
værum þá undarlega glám-
skyggnir á fyrirætlanir þeirra
er hæst hrópa nú um að gera
verði ísland að áhrifasvæði
Engilsaxa og herstöð Ameríku,
ef vér gerum oss ekki ljóst, hve
hörð átökin geta orðið áður en
raunhæft frelsi og fullvejdi
vors unga lýðveldis sé tryggt.
Framtíð lands og þjóðar velt-
ur nú á því að alþýða Islands
þekki sinn vitjunartíma. Nú
nálgast sú stund óðum, að allt
verður undir því komið, hvort
alþýðan hefur vit og vilja, kraft
og áræði til að taka forustu
þjóðarinnar í sínar hendur, í
innanlands- sem utanríkismál-
um.
Svo sem vænta mátti bregzt
forustulið Alþýðpflokksins vinn
andi stéttunum í þessu stórmáli
sem öðrum, þegar mest á ríður,
— hleypst á brott frá merki
því, er það áður hafði borið og
reynir nú að svívirða hvað mest
þá stefnu, er það áður hafði
fyigt.
Það reynir ■ á stjórnmála- og
stéttarþroska íslenzkrar alþýðu
að láta svik þau eigi riðla röð-
unum, heldur þvert á móti verða
til þess að vinnandi stéttirnar
þjappi sér þéttar saman, ein-
beittari og ákveðnari en nokkru
sinni í því, að þeim beri for-
ustan í frelsisbaráttu þjóðarinn-
ar, ef vel eigi að fara.
Fyrir Alþýðuflokksforustuna
Þorsteinn Erlingsson
Eyjan vor er engum köld,
ef þú brosa lœtur,
hennar morgna, hennar kvöld,
hennar Ijósu nætur.
Hún á okkar heita blóð,
hún hefur ókkur borið,
til að élska líf og Ijóð,
Ijósið, relsið, vorið.
*
En þú, sem hefur
í hjartanu blóð
úr hrakinni, smáðri
og kúgaðri þjóð
og eitrað á hörmungarárum.
það knýr þig svo fast
þegar arfurinn er
á einverustundunum
réttur að þér,
af minningum mörgum
og sárum.
Þorsteinn Erlingsson.
Stephan G. Stephansson
„Eyjan vor, þú varpar öllum
böndum,
verður frjáls og gengur
heillastigl
Þá skal yndi úti í
vestur-löndum
að eiga dag og syngja fyrir þig“.
Stephan G. Stephansson. >
á liðhlaup þetta að þýða það,
að áhrif forsprakka þessara
þurrkist út, — að alþýðan sam-
einist þrátt fyrir þá, gegn
þeim, án þeirra.
Alþýða íslands veit hvað í
húfi er.
1262 glataðist þjóðveldið af
því að það var í höndum höfð-
ingjanna og alþýðan mátti sín
einskis, átti hvorki sjálfstraust,
samtök né flokk.
Á vort unga lýðveldi, — lang-
þráð hugsjón þjóðarinnar, —
að lenda í höndum „höfðingja“
nútímans, þeirra, er nú þegar
sjá ísland í anda á vesturleið og
vilja gera það að einni stórri
Grímsey amerísks afturhalds
gegn Evrópu?
Á að vígja nýja íslenzka þjóð-
veldið með því að leiða atvinnu
leysið, sultinn og kúgunina aft-
Framhald á 8. síðu.
ÞJÓÐVILJINN. — 1. desember 1943.
Kveðjur frá Bandaríkjunum og Bretlandi
„Nú er grafinn sá lýður frá liðinni tið
er sig lægði í duftið og stallana hóf.“
Sjá hin ungborna tíð
Sjá hin ungborna tíð, vekur storma og stríð,
leggur stórhuga dóminn á feðranna verk. —
Heimtar kotungum rétt — og hin kúgaða stétt
hristir klafann og sér hún er voldug og sterk.
Nú er grafinn sá lýður frá liðinni tíð,
er sig lægði í duftið og stallana hóf.
Nú er þroskaðri öld eftir glapskulda gjöld
og það gnötrar frá rótum hið aldraða hróf.
AUt skal frjálst, allt skal jafnt, réttan skerf sinn og skammt
á hvert skaparans bam allt frá vöggu að gröf.
Þetta boðorð knýr fram, knýr menn brautina fram
undir bUkandi merkjum um lönd og um höf.
Enginn stöðvar þá göngu þó leiðin sé löng,
fólkið leysir með hörku, ef auðmýkt það batt; —
viti þrældómsins vin, eyðist kyn, fæðist kyn,
og hann krýpur þó loks því sem rétt er og satt.
Yfir álfur og lönd tengir bróðemið bönd,
yfir brimið og ísinn nær kærleikans hönd;
einnig hér undir eyðingu, áþján og neyð,
blunda áranna kröfur við heiði og strönd.
Nú er dagur við ský, heyr hinn dynjandi gný
nú þarf dáðrakka menn — ekki blundandi þý,
það þarf vakandi önd, það þarf vinnandi hönd
til að velta í rústir og byggja á ný.
Heyrið ánauðug lönd, brjóta ok, slíta bönd;
heyrið írann og Grikkjann með þymanna krarn.
Eigum vér einir geð til að krjúpa á knéð
og að kaupa oss hlé fyrir rétt þessa lands?
Og sé mál vort ei laust og ef trú vor er traust
á vort takmark og framtíð er sigurvon enn^
Þá skal losna um vor bönd, þá er líf fyrir hönd,
þá skal ljós skína’ um eyjuna, komandi menn!
Einar Benediktsson.
m«iM«tii(M4iitiManiiiuiuniiiiiiiiiiiiiinn
umtiinimiiintinii
Framhald af 1. síðu.
brautryðjendahæfileikum sín-
um að framförum Vesturríkja
vorra, í Utah, Wisconsin, Minne
sota og North-Dakota.
Sjálft lýðræði vort stendur
í þakklætisskuld við ísland.
Löngu áður en Bandaríkin voru
til, fyrir meira en 1000 árum
síðan, yar íslandi stjórnað af
þingi frjálsra manna. Þessi and-
legi skyldleiki, þéssi innilega
ást á frelsinu, sem tengir þess-
ar tvær þjóðir saman, er e. t.
v. traustari en nokkur blóðbönd.
■ ísland hefur sýnt oss þá gest-
risni að lána oss strendur sín-
ar, svo a.ð vér getum varið fyr-
ir árásum frelsið, sem báðar
þjóðirnar hylla.
Vinátta íslendinga og Banda
ríkjamanna fer stöðugt vaxandi
vegna aukinnar verzlunar- og
menningartengsla milli landa
vorra.
Vér bíðum með eftirvæntingu
tímans eftir stríðið, þegar við
öll önnur bönd vor á milli
bætist eilíf og friðsamleg sam-
vinna milli tveggja vinveittra
og sjálfstæðra þjóða.
ÁVARP ELBERTS D. THOM-
AS, ÞINGMANNS UTAH
FYLKIS:
Er vér Bandaríkjamenn send
um íslendingum heillaóskir vor
ar á tuttugasta og fimmta af-
mæli fullveldis þeirra, skiljum
vér, að fjórðungur aldar er ekki
langur tími hjá þjóð, sem hefur
haft þing í meir en 1000 ár, —
en vér vitum þó, hve þessi
frelsisást er íslendingum mikils
virði.
í þessum hildarleik, sem nú
á sér stað milli einræðisveld-
anna og lýðræðisaflanna, fær
frelsið á síg nýjan dýrðarljóma
og verður oss enn dýrmætara
en áður.
Bæði ísland og Bandaríkin
byggðust vegna knýjandi frelsis
ástar — frumbyggjar beggja
landanna voru menn, sem voru
í leit að frelsi. Að möi-gu leyti
stöndum vér Bandaríkjamenn
í skuld við íslendinga. ísland
ól upp marga frumbyggjá
Bandaríkjanna, sem fluttu með
sér hingað dirfsku og hugrekki
víkingsins, en það eru hæfileik
ar, sem frumbyggjar lands vors
geta, ekki án verið. Fyrsta ís-
lenzka bygðarlagið í Bandaríkj-
unum var stofnað í fylki því,
sem ég er fulltrúi fyi’ir, Utah.
Vestur-íslendingar eiga hlut-
deild í löggjöf, listum, mepnta-
og verzlunarmálum Bandaríkj-
anna.
Nú stöndum vér 1 þakkai’-
skuld við íslendinga fyrir gest-
risni þeirra gagnvart hermönn-
um vorum, sem á íslandi dvelja
til þess að halda uppi vörnum
fyrir lýðræðinu og frelsinu.
sem báðar þjóðir vorar meta
svo mikils. Vinátta sú, sem tek-
izt hefur milli íslendinga og
hermanna vorra á íslandi, er
samskonar vinátta og tekizt
hefur milli íslenzkra náms-
manna og amerískra í skólum
hér í Bandaríkjunum.
Hin vaxandi samúð og skiln
ingur milli þessara tveggja
frjálsu þjóða gefur góðar von- .
ir um vináttu á friðartímunum,
sem munu renna upp, er lýðræð
isríkin hafa unnið sigur sinn.
ÁVARP PAUL DOUGLASS,
FORSETA AMERICAN UNI-
VERSITY í WASHINGTON,
D. C.:
Vér Bandaríkjamenn sendum
í dag kveðju vora til þjóðar,
sem vér berum hlýjan vinar-
hug til. Fyrir einu ári síðan til-
kynntu íslendingavinir í Banda
ríkjunum, að vel gefnum ís-
lenzkum stúdentum myndi
verða veittir námsstyrkir til
þess að stunda nám við, átta
helztu háskóla Bandaríkjanna.
Þessi hreyfing komst á stað
vegna samúðarávarps frá Banda
ríkjunum til íslendinga, er
nokkur íslenzk börn slösuðust
í árás þýzkrar flugvélar, 5. sept.
1942. Við það tækifæri lét ég
svo um mælt, sem forseti Am-
erican University, er lagði fram
3 námsstyrki, að svar okkar við
árás Þjóðverja væri heit okkar,
sem starfa við American Uni-
versity, að við mundum að-
stoða við menntun æsku ís-
lands, svo að hún gæti undir-
búið sig undir forustustöður i
nýjum heimi, .þar sem slíkar
ógnir þekktust eigi.
Síðan hafa tveir íslenzkir
stúdentar stundað nám við
American University og taka
nú óskertan þátt í félagslífinu
innan skólans. íslendingar
veittu aftur á móti þeim í setu-
liði. voru á íslandi, sem halda
yildu áfram námi sínu, aðgang
að. háskóla sínum.
Það er álit mitt, að þetta
skref, sem tekið var fyrir ári
síðan, til þess að koma á traust
ari menningarsamböndum milli
þessara tveggja landa, sé ekki
eingöngu þýðingarmikið fyrir
ísland og Bandaríkin, heldur all
ar þjóðir heims. Á þessari sí-
vaxandi hreyfingu að traustari
vináttu milli þessara tveggja
landa byggist ein af helztu von-
um okkar um frið og öryggi
að ófriðnum loknum.
ÁVARP A. V. ALEXANDERS,
YFIRMANNS ALLS BREZKA
FLOTANS:
Það er mér mikið gleðiefni
að senda kveðjur mínar til ís-
lenzku þjóðarinnar á 25 ára af-
mæli sambandslaganna. í þess-
ari styrjöld fyrir frelsinu hafa
foringjar og undirmenn brezka
flotans og íslendingar haft
mörg tækifæri til að kynnast.
Mér hefur auðnazt sú mikla
ánægja að hitta leiðtoga yðar á
íslandi. Um leið og ég þakka
íslenzku þjóðinni fyrir aðstoð
þá, sem hún hefur veitt hinum
sameiginlega málstað, bæti ég
við þeirri einlægu ósk minni,
að tækifæri þau til persónu-
legra kynna milli brezka flot-
ans og íslendinga, sem gefizt
hafa á þessum reynslu árum,
megi verða til aukinnar viður-
kenningar á samhug frjálsra
þjóða, sem mun verða öllum til
góðs á uppbyggingarárunum.
A. V. Alexander.