Þjóðviljinn - 21.01.1944, Blaðsíða 5

Þ.JÓÐVILJ1NN. — Föstudagur, 21. janúar 1944.
þJÓÐVIUINN
Otgefandl: Sameiningarjlokkur alþýðu — SÓ3Íalistojlokkurinn.
Ritstjóri: Sigurðuf GuðmuruLsson.
Stjómmálaritstjórar: Einar Olgárs&on, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 12, sírrú 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 9, sími 218i.
Prentsmiðja: Víkmgsprent h.f., Garðastrœti 17.
Áskriftarverð: í Iteykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði. •
Úti á Jandi: Kr. 5,00 á mánuði.

Undanhaldslið á undanhaldi.
l>að hafa staðið harðar uraræður á Alþingi undanfarna daga. I>að
verður að leita langt til baka. í þingsöguna, til þess að finna þess dæmi,
að nokkur málstaður hafi verið tættur svo í sundur í umræðum, sem
málstaður Stefáns Jóhanns og undanhaldsins í þetta sinn. Sjaldan hafa
léleg rök verið rifin svo í tætlur af andstæðingunum, sem „rökin“ í ræðu
Stefáns Jóhanns, þeirri, er Alþýðublaðið gerði óviljandi gys að með því
að telja hana eina af hinum stóru ræðum þingsögunnar. Svo hvöss hefur
atlagan verið að þessum málsvard undanhaldsins, að hann kvartaði
sjálfur undan árásum sem „hvössum spjótalögum". En sárust voru þo
spjótalögin úr forðabúri hans eigin flokks: tilvitnanirnar í skelegga bar
áttu Alþýðuflokksins fyrr á tjmum fyrir sambandsslitum og stofnun
lýðveldis. Tilvitnanirnar um afstöðu Alþýðufl. á þingi 1928, er hann ögr-
aði öðrum flokkum að fylgja sér um stofnun lýðveldis, er sambands-
lagasamningurinn rynni út, — frásögnin um tilboð Alþýðuflokksins til
Sjálfstæðisflokksins 1931 um að setja konunginn af og sfcofna þá þegar
lýðveldi, — fyrirsögnin úr Alþýðublaðinu 23. apríl 1931, er íhaldið
„skorti áræði“ til lýðveldisstofnunar: „Lifi lýðveldið! Niður með íhaldið
og konunginn“, — afstaða Alþýðuflokksins 1937, stefnuskráin 1938, —
og svo „kúvendingin" 1939 við heimsókn Staunings, — síðan tilvitnanir í
ræður Alþýðuflokksþingmanna 1942 og Alþýðublaðið það ár, er flokkur-
inn hafði „rétt sig af“, — og svo kollsiglingin nú, — allt eru þetta svo
óþægilegar raddir úr þeirri pólitísku gröf, sem Stcfán Jóhann hefur gert
Alþýðuflokkinn að, að það þarf engan að undra þótt Stefán hafi kiknað
undan þunga atlögunnar.
Er nú og svo komið, að undanhaldið innán )>ings og utan er allt
á flótta og tvistrað.
Þrír Alþýðuflokksmenn hafa talað á Alþingi. Allir eru sitt á hverri
skoðun. IJaraldur vill byggja á þjóðfrelsisrétti ísleridinga og stofna lýð-
Veldi 17. júní. Ásgeir vill alls ekki bíða fram yfir stríð með stofnun lýð-
veldisins. Stefán vill endilega bíða fram< yfir stríð, svo hann geti talað
við Dani og fsléndingar við kónginn sinn. — Þrír mcnn — þrjár skoð-
anir — hver annari andstæðar. Allir vilja þeir fá samkomulag — allir
segjast þeir vilja einingu þjóðarinnar. Hvernig væri, að þeir byrjuðu á
því að koma sér saman — skapa einingu í Alþýðuflokknum utan þings
og innan í málinu, — en heimtuðu ekki bara af öðrum að samræmá
þeirra eigin andstæðu skoðanir.
1-Ijá undanhaldinu utan þings virðist vera sami óskipulágði flóttinn.
' Á stúdentafundinum í fyrrakvöld lýsti hinn „þrautreýndi Alþýðu-
flokksmaður" — (eins og Álþýðublaðið kallar hann) — ,,prófeSsor“(?) —
,,doctor“(?) — Guðbranduí- Jónsson stúdent(P), sem er einn hinna víð-
frægu 270 „áhrifamanna" Alþýðublaðsins, — ])ví yfir, að „hinir 14"
hefðu svikið málstað undanhaldsmanna með samkomulagstilboði síiiu
til Aljjingis. Ilann sór þessa 14 af sér og öðrum, sem stæðu fast á grund-
velli sambandslaga og konungserfðalaga íslands og hvikuðu hvergi!
Öll rök þeirra manna, er töluðu af hálfu undanhaldsins, voru á tæt-
ingi, — engin eining, engin samfelld stefna.ríkjandi með þeim. — I>eir
ættu að halda fund allir þessir 270 áhrifamenn, skapa einingu hjá sér nú
og segja þjóðinni hvað þeir vilji sameiginlega í dag! I’eir geta ináski
komið sér saman um að níða niður Alþingi, sem er að 9/10. hlutum
sammála um Iausn sjálfstæðismálsins, — en geta þeir sýnt nokkra ein-
ingu sjálfir? — Þvert á móti: Þeir eru einmitt sjálfir í dag táknmynd af
þeirri óeiningu, af því sundurlyndi, sem þjóðin er að reka á flótta, reka
af höndum sér. Þeir þóttust ætla að verða fyrirmynd fyrir þjóðina og
vísa henni veginn. Þeir urðu spegilmynd sundurlyndisfjandans, sem.hún
sendir nú út á sextugt djúp.
Það var vel, að svo fór.
Flóttinn og tvístringur þessa undanhaldsliðs nú er undanfari þess,
að þjóðin sameinast um máistað siun.
Færeyjar nu á dðgum
Meðan atburðir gcrast og saga
er í letur færð, munu Færeyingar
leita til Islands. Þeir koma ýmisl
einir sér eða í flokkum, þ. e. heil-
ar skipalestir. Fáeinir liafa tekið
sér’bólfestu hér á landi, aðrir verið
lagðir til hinztu hvíldar í íslenzkri
mold. Allir ýt'tu þeir úr vör, fóru
að hejman, sigldu út á. hafið. Þeir
tóku með sér einkenni þjóðar sinn-
ar; i hug «g hjarta voru þeir ávídlt
Færeyingar.. '
Dýpstu rætur þjóðareðlisins, það
scm allt hið góða sprettur aif, var
eftir og hélt áfram að vaxa. Ætt-
stofminn var kyrr og dafnaði heima
fyrir, þó að limið bréiddist til amn-
axxa lamda.
Það, sem aldrei breytist, eiui
strendur ættlandsins, atvinnuvegir
landsmanua, þjóðlíf, menning og
saga.. Uthafsaldan Jeikur við strönd
ina, eins og hún hefur gert frá alda
öðli, bæir vaxa og byggðin eykst,
Iífið streymir áfram endalaust í
allri sinni margbreytnx. En þjóc^-
tungan er vörður hinnar færeysku
menningar og ómetanleg eign þjóð-
arinnar. Sagan er skrifuð jafnóðum
og hún verður til.
Fyrir framan mig liggur lcor.t af
Fœreyfum. Þar sjást nöfn eins og
Borðey, Eystri-ey, Straumey, Vog-
ey, Sandey og Suðurey. Þar að auki
er þar fjöldi annarra eyjafaafna.
Flatarmál allra eyjanna er 1400
ferkílómetrar og íbúatalan er ekki
riema 30 þúsundi Umhverfis eyj-
arnar er Altlantsnafið. og ]>að má
líkja þeim við vin jar í eyðimörku.
Það eru ekki aðeins éýðimerkur-
fararnir, sem þekkja þýðingu þess
að komást lil vinja eftir margra
dagá þrá og erfiðleika. Fvrir mörg-
um öldum létu frjálsir norskir höfð
ingjar í haf á knörrum sínum og
höfðu með sér alla búslóð sína og
skyldulið. Þeir fóru úr landi til þess
að missa ekki frelsið, sem var þeim
dýrmætara en allt annað.
Sagan segir oss þetta og líka hitt,
að menn þessir hafi leitað í vestur-
átt, til Orkneýja, Hjaltlands, Fær-
eyja, íslands og jafnvel til Græn-
lands. Útflytjendur fornaldarinnar
stýrðu skipum sínum til vinjanna
íslands og Færeyja. Ég veit, að það
eru ýmsir, sem vilja, að ekki sé of
mikið á þetta minnzt,
A síðari tímuin hefur sagan end-
urtekið sig hjá þessum tveim Jijóð-
félögum, sem byggja Færeyjar og
ísland. Það leiktir ckki á tveim
tungum.
Þá skýtur þessi spurning upp
kojlinum: Ja, hvernig hefur sú saga
endurtekið sig? Aðrir eru færari en
ég um að svara því, hvað ísland
snertir, en hvað Færeyjum við kem
ur, stend ég betur að vígi.
Færeyjar eru nú á dögum engar
V'injar, stema ef vera skyldi frá
hernaðarsjönarmiði.
A'flt er ennþá í deiglunni, og svo
að segja ekkert hefur fengið fasta
mynd. Það hefur oft verið sagt, *ð
Færeýingar séu ein.stakliugshyggju
mevm. dg að það taki tíma, að skipa
'þeim í heildiix þetta er vissnlega
safct.
Það er ekki létt verk að koma
rækt. 'í þjóðfélag, seni er i <örækt.
Og til þess að það megi takast,
verða allir að leggjast á ei'tt- Aðeins
••ému sinni hafa Færeyiiagar síðustu
árin staðið saman, og það var, þeg-
ár stofnað var gufuskipafélag <í Fær
'eyjum. Þetta mál var leyst svo, að
vel mátti una eftir ástæðum, o^'
félaginu gekk vcl, þangað til her-
nám Breta skaut loku fyrir frekari
þröuii þess. Á öllum öðrum sviðum
atvxnnulífsins hafa menn haft skipt
ar skoðanir og skipað sér í ýmsa
flokka.
Um þetta leyti árs fyrir fjóruxn
árum lá atvinnuleysið eifas og rnara
Sámal Davidsen
var annar svipur á atvinnulífinu
en áður. Aðeins fjórði hluti þeirra
rnanna, sena venjulega hlýddu kalli
sjávarins, íengu nú atvinnu við
siglingar og fiskiveiðar. Með því <er
atvIuiMitífa eyjaskeggja bezt lýst.
Thórshavn — stærstí bær Fær-
eyja — getur vei'ið fallegur og bros-
hýr Ixær, <og þá ætti gestur lielzt a.ð
sjá harm. Eu þegar sunnan og suð-
austanvinduriim fer að senda und-
iröldima upp að hafnargarðinum,
þá fer/bærinn að verða ömurlegur
samastaður. — Og þcgar rigningin
fcemur, verður hann andstyggileg-
IH'. —
HNMNIHNMNIIIHUHIIinilllllHI
EFTIR
IIIMMIIIIIIIIMIIIIIII
IIIIM.|ltlM4Mlll<IMIIIIIII<llll<llllllllll«<IIM*
færeyska blaðamanninn
SÁMAL DAVIDSEN
■ ■IIIIIIIISIIIIIIIIIIIIIlMIIIMI'<IM)I III<M<IIIIII<IMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIVVI
á þjóðinni og það stafaði af því,
hvei'su einhæf framleiðslan var. —
Menn höfðu treyst allt of mikið
á saltfiskframleiðsluna, og í sam-
bandi við hana Lreyst, á einn mark-
að — Spán, sem brást skyndilega
alveg. Þá mátti heyra bresta í ýms-
uiri samskeytum þjóðfélagsbygg-
ingarinnar, og það er óhæt.t að
segja, að smnir hlutar hennar
hrundu.
Ýmsir gerðu þó hugheilar tilrauii
ir til þess að blása lífi í atvinnulíf
Færeyinga á nýjan leik, en þá kom
Öfriðui'iim, og ])á gátu Færeyingar
ekki ráðíÖ neinu um mál sín, frem-
iir en svo margar aðrar þjóðir. Það
versta var, að við skyklum vera
svo veikjr fyrir, Jxegar stríðið skáll
á. „Tilviljunin“ í'æður nú meiru
nin mál okkar en nokkuru sinni áð-
ur. Þegar síðastliðið vor vakti aft-
ur vonir í brjóstmn Færeyinga um
bjartari framtíð, eins og sá árstími
gerii' alltaf með hækkandi sól, þá
íbúarnir eru uin 5000 að tölu.
llúsin eru ijiáluð léttum, glaðleg-
um Iitum, og þeir og skrúðgarðarn-
ir, sem eru við mörg húsin, gefa
bænum skemmtilegaii svip.
Rétt hjá sjónum er kirkjan, sem
Islendingui' einn byggði. í dag er
Fuglzfförðúr, kauptún á Ausiurey. íbúcit
1000.
siinnudagiii'. og við skulum þvi
fara ti! messu. Hvert sæti er skip-
að, sálmar eru sungnir á dönsku,
en presturinn prédikar á færeysku.
Hann er Færeyingur, einn af fáum
færeyskum prestum ey janna ‘Þetta
er í stuttu máli lausnin á spurn-
ingunni, hvort málið skuli ráða,
færeyskan eða danskan. Bæði mált
in eru jafn rétthá, en af tíu prest-
um eru aðcins þrír færeyskir, svo
að þá er óhætt að segja, að kirkju-
málið sé álls ekki færeyska. Thórs-
havn hefur annars sérstöðu á þessu
sviði, því að báðir prestar hennar
ern færeyskir. A flestum öðrum
stöðum verður guðsþjónustau a.ð
fara fram á dörtsku að öllu leyti. —
Það hefur oft komið í Ijós, að Fær-
•eyingum finnst þetta alls ekki við-
eigandi eða eðlilegt, en á Jiessn
sviði eins og svo mörgum öðrum,
verður að hefjast þróun, áður en
af breytingu getur orðið.
I skólamálum ríkir sama regla,
danska og færeyska eru jafn rétt-
há niál. — Efjirfarandi saga sýnir
hvernig þetta er í framkvæmdinni.
„Færeysk skólabörn voru í hcim-
sókn í Danmörku. Dag einn koma
dánskir blaðamenn í heimsókn. -—•
Meðal þeirra var einn, sem gaf sig
á tal við 12 ára gamla telpu, spurði
liana hvernig ferðin hefði gengið og
hvcrnig henni litist á Danmörku.
Telpan svaraði spurn'ingunum eins
1 c°’ Iiiití cn hinn clnnski
blaðamaður var anðsjáanlega ekki
ánægður.
Hann bað telpuna um að segja
eitthvað á færeysku, en hún var
feimin, og nú varð þögn um hríð.
Kannski hún hafi bara verið að
hugsa um, hvað hún ætti að segja?
En blaðamaðurinn rauf þögnina og
sagði: „Segðu eitthvað ljótt á fær-
cysku". Þ.á lét telpan ekki standa
á svarinu og sagði ofur blátt á-
fram: „Nei, þegar við segjum eitt-
.hvað Ijóttb i Fœreyjum, þá segjum
við það á dönsku“
Það væri freistandi að minnast
með nokkuriini orðum á færeyskar
bókxneimtir og blaðamennsku, úr
því ég er að tala um málin. — Bók-
menntir eru af skornum skammti.
Færeyingar eru ekki ennþá orðnir
rniklir bókamenn, en það sem gert
er til /þess að glæða bökmennta-
áliugann, er svo á reiki og af handa
hófi, að það er svo gott sem til
einskis. Fýrir ekki löngu var byí-j-
að á bókaútgáfu, og var ætlunin að
gefa út árlega að minnsta kosti eina
Folkaflokkurimn inái 7 þingsæti.
I Samsteypuflokki Sjálfstjórnar-
flokksins og Sósíalista eru Louis
Zaeharíassou, veiíbfræðingui', og
Peter Mohr Dam, kennari, aðal-
menmirnir. Axulreas Samuelsen
sýslumaður er ennþá formaður
Sambændsflokksins, <en þeir, sem
næstir honum. ganga, eru Johan
Poulseaa, fcemaiari.<«)g'Christian Djur
huus sýslumaður.. í Folkaflokkin-
uni eru þeir Jóhannes Patursson,
fyrruni köngsbóndi <og Thorstein
Petersen, ibarikasit jói'i, forustumenn
irmir..
Fins og ástand <og horfur eru nú,
er vai-la hægt að segja, að neitt það
sé .5 slbefmi Lögþingsins, sem til
frambúðar megi telja. Stjórnmálin
draga imeina <dám af tækifærisstefn-
uimi en nokkuð annað. Þegar ís-
fiskútflufcningurinn gaf góðan arð,
voru lagðir á skattar og gjöld, svo
að um munaði. Það þurfti að nota
peningana til stjórnarinnar, sem
sanibandið við Danmörku hafði
skapað, og rás viðburðanna hafði
Föstudagw. 21. janúar 1944. — ÞJODVILJINN
Ludmilla Paiúitsjenko, ein af hetjunum er vörðu SevastopoL
Þeir börðust fyrir
land sitt
skáldsögu eftir góða höfunda, um | gefið tækifæri til að haga sér eftir
efni, sem ætti vel við Færeyinga. —I eigin geðþótta.

Vágur, kauptún á Suðurey. íbúatala 1500
Fjárhagshlið jiessa fyrirtækis \'ai'
hagað þannig, að borgararnir voru
fengnir til þess að gerast áskrif-
endúr að bókunum fyrir svo hátt
verð-, að ekki yrði tap á útgáfunni.
Þetta var ágæt hugmynd. en því
miður varð sú reyndin á, að fyrir-
tækið va\'ð að engu eftir að tvær
skáldsögur voru komnar út.
Blöð og blaðamennska Færey-
inga er fremur sviþlaus. — Flest
blöðin eru lítil og eru gefiu út á
færeysku. „Dimmalætting“, blað
Sambandsflokksins, nýtur þeirra
sérstöku fríðinda, að vera amts-
blað Færeyja og verður þess vegna
að notast við dönskuna. — Tíma-
ritið „Varðin“ hefur notið álits með
al blaðlesenda, en það virðist ekki
alltaf eins vel vakandi á verðinum
og æskilegt væri.
Þegar Bretar hertóku Færeyjar í
fyrra, fékk Lögþingið aftur sín fyrri
völd, en amtmaðurinn hefu r þó
ínest völd. Hann var áður með-
limur Lögþingsins, án atkvæðis-
réttar, en hefur nú hrifsað til sín
svo mikil völd, að hann er að heita
má einvaldur.
Annars er aðstaðan í Lögþing-
iim svo sem nú skal frá skýrt :
Eiginlega eiga aðeins þrjr flokk-
ai' fulltrúa á þingi: Samsteypa
Sjálfsstjórnarflokksins og Sósíal-
demokrata með 9 þingsæti, Sain-
bandsflökkurinn - ð 8 sæt: og
Margt mætti nefna í þessu sam-
bandi. Eg ætla ]><> að láta mér-
nægja, að minna á þau hjandruð
verkamanna, sem komu hingað fyr-
ir skemmtu. Það sýuir betui' en
allt annað, að Færeyjar eru engar
vinjar. Það liggur við, að það <sé
hægt að líkja þeim við eyðimörku
og að ísland sé sá griðastaðnr, sem
stytzt er til.
Á venjulegum tínnim hefur út-
flutningur fólks frá Færeyjum allt-
verið allmikill. Hópur ungra
af
til
manna og kvenna fór árlega
Danmerkur, til þess að afla sér
frekari menntunar, kynnast hug-
myndum umheimsins og kyunast
öðrum löndum. Þcgat svo sam-
bandið milli Danmerkur er rofið,
kemur það í ljós, að önnur stærsta
Færeyingabyggðin, méð tilliti til
fólksfjölda, er við Eyrarsund.
Jafnvel nii — meðan stríðið geys-
ar — hefur verið þörf á :ið fólk
kæmist úr laridi. Það væri æski-
legt að þessu væri öðruvísi farið,
og þessu þarf að breyta. Og þess
vegna ákalla ég sjómennina og
verkamennina, sem ávallt hefur
verið sagt um, að þcir framfleyttu
Færeyjum með dugnaði sínum. —
Þegar sjómennirnir fá að hafa
höml í bagga með eyjunum, þá
fyrst fer ;ið verða lífvænlegt þar.
U
Sámal Da vidsen.
Niðuriag..
GrimmOegm: bardagi geisaði
kringum hann. Menmrnir í her-
deild hans voru ærðnir fáir núna
Skothríð þeirra v.ar orðin dauf-
ari, þvi að, íáir voru eftir, sem
gátu haldi/5 uppi vörn. Það var
þegar farið að beita handsprengj
um á vinstra fyikingfararmi.
Þeir, sem eftir lifðu voru að
búa sig^ undir að hef*ja síðasta
byssustmgjaahlaupið. En Niko-
lai lá ennþá eins cig poki, hálf-
grafinn undir mold og grjóti
á skotgrafarbotninum og dró
andann að sér með erfiðismun-
um. Heitt 'blóð lak úr nösum
\
hans. Það hlaut að hafa blætt
nokkuð lengi, því að það hafði
klesst á honum yfirvararskeggið
og límt saman varirnar. Nikolai
strauk hendinni yfix andlitið og
lyfti sér dálítið. Honum varð
afskaplega flökurt og hann
kastaði sér niður afi ur. Svco leið
það hjá. Nikolai reis nógu hátt
<upp til að litast um með sljó-
um augum og skildi hvernig
var ástatt. Þjóðverjámir hluto
að vera nærri.
Það tók hann langan, kvelj-
andi tíma að koma nýrri skot-
kringlu fyrir í byssunní með
titrandi höndum. Það tók hann
langan tírna að rísa upp á hnén.
Hann svimaði og kastaði upp.
En hann harkaði af sér ringlið
og þessa andstyggilegu veiklun,
sem rændi hann viljaþrekinu.
Hann heyrðí ekkel’t né tók eft-
ir neinu af því, sern skeði kring-
um hann, en af óstjórnlegri þrá
til að lifa og berjast til þraut-
ar byrjaði hann að skjóta.
★
Mínúturnar virtust eins lang-
ar og klukkutímar. Hann sá
ekki, að þrír sovétskriðdrekar
og vélahersveit stefndu úr suðri
niður að Þjóðverjunum, sem
voru hinum megin við gilið.
Hann ggt ekki skilið, aí hverju
Þjóðverjarnir, sem lágu um 100
metra frá skotgröfinni höfðu
minnkað skothríð sína og voru
byrjaðir að skríða til baka og
stukku svo skyndilega upp og
þustu — ekki til baka í áttina
til gilsins — heldur norður í
áttina til djúpu gjárinnar. Þeirn
var sópað niður brekkuna með
skothríð úr tveimur áttum eins
og ljósgráum laufblöðum, sem
vindhviða reytir af trjánum og
feykir burt. Og margir, eins og
sem þeir féBu í grasið. Svsr-
gintseíff: Golostsekoff lautinant
og nokkrir aðrir menn þutu
fi;amh'já honum, stukku yfu
sprengjugígi, íagnandi og fölir
í framan af hatri. Þá fyrst
skyldist Nikölai, hvað hafði
skeð. Hann æpti, en gat ekki
HlHilt M isOit nm fnrtr
ið Mia RnmH i hssnlggm
Siáney Híllman, formaður stjórnmálaneíndar CIOS-s (hins
róttaispka verklýðssambands í Bandaríkjunum) hefur látið þá
skoðnn í ljós, að verði hægt að samstilla krafta þeirra 14 milljóna
karla og' kvenna, sem eru í verkamannas^mböndum Bandaríkj-
anna, í kosningunum í nóvember næstkomandi, þá muni fram-
far&öflin vinna sigur.
; I
heyrt til sjálfs sín. Hann ætlaðí
að .stökkva upp eins og hann
var vanur og hlaupa við hlið
félaga sinna, en við hverja til-
raun til að taka ii brjóstvörnina
og hef ja sig *upp sigu hendur
hans niður máttlausar og aumk-
unarlega eins á gömlum manni.
Hann komst ekki upp úr skot
.gröfinm. Niikolai varpaði sér
upp að brjöstvörnmni og emj-
aði. Svo var 'honum öllum lok-
ið og hann grét af reiði og
harmi yfir ráðleysi sínu, og af
gleði yfir að hér haiði allt
þetta skeð. Þeir höfðu haldið
hæðinni og hjálpin hafði kom-
ið mátulega, — þessir marg-
bölvuðu óvinír höfðu verið rekn
ir á flótta. Hann sá ekki, að
Svirgintseff og hinir, sem
höfðu dregið Þjóðverjana uppi
voru byrjaðir að stinga þá með
byssustingjunum. Ekki sá hann
heldur Lúbesjenko undirfor-
ingja haltra með særðan fót á
eftir liinum með samanbrotinn
fána í annarri hendinni og hand
vélbyssu í hinni, sem hann
þrýsti fast upp að síðunni, reiðu
búinni til notkunar. Hann sá
ekki heldur Símokoff höfuðs-
mann skríða upp úr saman-
hruninni skotgröfinni. Höfuðs-
maðurinn hallaði sér á vinstri
hliðina og skreiddist á eftir
mönnum sínum. Sprengjubrot
hafði rifið af honum hægri
framhandlegginn, sem dróst á
eftir honum í blóðugu ermar-
ræksninu. Stundum hvíldi höf-
uðsmaðurinn sig um stund á
vinstri öxlinni og skreið svo
áfram. Það vottaði ekki fyrir
blóðdropa í snjóhvítu andlit-
inu, en hann hélt áfram. Hann
reigði aftur höfuðið og æpti
með skrækri barnsrödd, sem
skyndilega brast: „Hraustu litlu
ernirnir mínir! Elsku, beztu
strákarnir mínir, áfram! Kenn-
ið þeim að lifa!“
Nikolai hvorki sá né heyrði
neitt af þessu. Fyrsta stjarnan
blikaði á stilltum kveldhimnin-
um, en hann var liðinn inn í
næturmyrkur miskunnsamrar.
langvarandi glevrriÁku.
Enda þótt miðstjórn AFL-s
(stærsta verklýðssambands-
Bandaríkjanna) hafi neitað að
hafa opinbera samvinnu við
CTÐ um að styðja Roosevelt,
segir Hillman:
.,,Eg hef hvergi orðið var við
andstöðu hjá nokkrum verklýðs
félögum gegn samvinnu á
:Stjórnmálasviðinu.'“
Þessi ummæli hafa vakið at-
'hygli um allt landið, því að það
<er nú almennit viðurkennt, að
aðeins 'skipulögð samtök verka
lýðsins á stjórnmálasviðinu geti
bjargað „nýskiptingu“ (New
Deal) Roosevelts í kosningun-
tim i növember, því að andstæð
ingarnir verða öflugir, þar sem
Repúblikanar og afturhalds-
menn frá suðurríkjunum, úr
flokki Demokrata (Roosevelts),
hafa gert samtök með sér.
Leíkfimí í
verksmídfum
Framh. af 3. síðu.
síöur er þetta takmark sem
keppa ber aö. Þörfin á að viö-
halda og efla þrótt iöju- og
iönaöarfólks meö líkamsæfing
um, er þó svo mikil aö ekki
tjáir aö doka við og bíða eft-
ir fullkomnustu skilyröum til
þeirra hluta, heldur ber að
hefjast lianda nú þegar og
miöa allar framkvæmdir viö
þann aöbúnaó' sem nú er fyr-
ir hendi. Vinnuveitendum,
gæti orðiö aö þessu mikill á-
vinningur er kæmi fram i
meiri vinnuafköstum og færri
veikindadögum starfsfólksins.
En íólkinu sjálfu yröi það til
ómetanlegs gagns vegna auk-
innar hreysti og minni slysa-
hættu. Við íslendingar ætt-
um aö veröa á undan stóru
iönaöarþjóöunum j þessum
efnum. Það gæti oröiö aö því
mikill menningarauki fyrir
okkar fámenna þjóöfélag.
’••••••••••••••••••••••••••••••
WUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstrætí 16

„ [þrótt er leikur"
Framh. af 3. síðu.
sem nöfn meöal hinha stóru.
Þar koma Erik Brofoss, Sverre
Sommerud, Sigm. og Birgir
Ruud o. fl.
t
Vellinum í skóginum
geymdum viö ekki. Þaö var
eins og sterkt band tengdi
okkur viö þennan staö sem
haföi geíið okkur skemmtileg
ustu leiki æskuáranna.
Fyrst nú skiljum viö þaff
fuUkomlega hvaff þetta band
hefur þýtt fyrir okkur og þaö
viljum viö aldrei slíta. Ár frá
ári hefur íþróttasvæöiff vaxið.
í dag er þar tennisvöllur,
sundlaug, knattspyrnuvöllur,
frjálsíþróttavöllur, ágætir
hlaupastígar í skóginum í
kring. Þaö er drengurinn og
leikurinn sem aftur vaknar
þegar við komum þar klædd-
ir aöeins þunnum, stuttum
buxum.
1 Viö lokum veröldina fyrir
utan og tökum upp sömu
kepphina og sama leikinn og
fyrjr nokkrum árum síðan.
’Harðar keppnir eru háðar.
Líkaminn styrkist til hinnar
daglegu vinnu en „hátíff-
legheitin“ hafa 'ekki enn
fengið aö koma inn fyrir.
Keppnirnar sem háðar eru,
munu varla finnast á olym-
pisku töflunni. Eöa hvaö
segja menn um eftirfarandi
boðhlaup: Boröa tvær sneiöar
af brauöi, erfitt hlaup, drekka
glas af öli, hlaup aftur sem
endar á sundspretti, klifra
upp dýfingarpallinn, syngja
ákveðna vísu á pallbrúninni,
stökkva niöur í laugina og
enda á skriösundsspretti yfir
laugina. Sá sem gerir þetta á
stytztum tíma stendur með
pálma olympiusigurvegarans í
höndunum. Barnalegt munu
margir segja og hyista aumk-
unarlega höfuðið. Hristið
bara höfuðin æruveröugir og
hátíðlegir, við munum að
minnsta kosti halda áfram
leik vorum. Viö finnum aö við
sjálfir búum okkur til marg-
ar af þeim hamingjusömu
stundum sem þetta vesalings
líf getur gefið manni.
(Grein þessi, sem er nokkuð
stytt, er tekin úr blaöi norsku
íþiótta sambandsstj órnar inn-
ar sem ut kom árið’ sem Birg-
ir Ruud kom hingað).
........................
KAUPIÐ
þjóðviljann

~*—I—<—♦ ♦
—•-♦—♦-