Þjóðviljinn - 12.03.1944, Síða 7

Sunnudagur 12. marz 1944.
ÞJÓÐVÍLJIN N
7
Neðri-Hlíð var léleg og rýr jörð. Það var eins og ekk-
ert gæti þrifist þar, þó að Símon og kona hans ynnu
baki brotnu myrkranna á milli. Þau þrifust heldur ekki
sjálf hjónin. Þau voru grá og guggin og grindhoruð bæði
tvö.
Það var mikill munur á Efri-Hlíð og Neðri-Hlíð. Kláus
var líka vanur að raupa af því við Óla. Og þá langaði
Óla oft til að fara að skæla, þó að hann væri kominn
á ellefta ár.
„Til hvers er allt þetta strit?“ sagði pabbi Óla stund-
um, þegar hann kom þreyttur heim.
Til hvers er allt þetta strit, hugsaði Óli þegar hann
var að bera grjót úr akrinum. Það var alltaf sama fá-
tæktin.
En það, sem Óla gramdist mest, var þó að heyra Kláus
raupa.
Hafrarnir uxu ágætlega í Efri-Hlíð og það var von á
mikilli kartöfluuppskeru í ár, sagði Kláus og hann
spurði Óla, hvort sprettan væri ekki ágæt heima hjá
honum.
Óli kallaði hann þá Hafra-Kláus og Kartöflukóng
og stundum flugust þeir á. En ekki skánaði Kláus þó
að Óli reiddist. Þá varð hann bara ennþá montnari.
Satt að segja var Kláus sæmilega kurteis, þegar kom
gestur að Neðri-Hlíð. Hann var vestur heima hjá sér.
Þegar Óli kom að Efri-Hlíð spurði Kláus hvar hann
hefði fengið svona góðar buxur. En þær voru sniðnar
upp úr buxum af pabba hans og ranghverfan sneri út.
Hvað kom Kláusi það við?
Þegar Óli var að tína grjót úr akrinum, hét hann
því að verða stór og sterkur, fara til Ameríku, koma
heim aftur vellríkur og kaupa stærstu jörðina í sveit-
inni. Hvernig skyldi Kláusi lítast á það?
„Heyrðu, Óli minn, því stendurðu þarna alveg að-
gerðalaus? Áttirðu ekki að tína grjót?“ kallaði mamma
hans.
Einu sinni sem oftar kom Kláus og var venju frem-
ur drjúgur. Hann þrammaði um hlaðið og spýtti um
tönn.
Cg ÞETTA
Sjötug kona, sem ekki hafði
gifzt, bjó uppi á efstu hæð í
háu húsi. Einu sinni kom ung-
ur maður hlaupandi upp alla
stigana með reikning til gömlu
konunnar. Hann var móður ,og
tók hendinni um brjóstið. ,,Allt-
af vissi ég, að einhver mundi
að lokum fá hjartslátt mín
vegna“, sagði sú gamla.
*
Gamall viaður: Ævi manns- I
ins er ekki nema vonbrigði. Hef
ur þú séð nokkra ósk bernsku
þinnar rætast?
Annar gamall maður: Já, eina.
Þegar ég var lítill og mamma i
var að greiða mér, óskaði ég
að. ég væri sköllóttur.
★
A: Við Samúel vinur minn
komum okkur saman um það
fyrir nokkrum dögum að segja
hvor öðrum hreinskilnislega
allt, sem við gátum fundið hvor
að öðrum, og við byrjuðum
strax.
B: Hafið þið ekki báðir gott
af þessari einlægni?
A: Okkur vantar bara tæki-
færi til þess að i^ka hana. Við
snúum báðir aftur. ef við mæt-
umst á götu.
*
Móðirin: Þú áttir ekki að
henda steini í hann Magga, þó
að hann hlypi burt með bolt-
ann þinn. Þú áttir að koma
og segja mér frá því.
Á'si: Ekki hefðir þú hitt hann
héðan að heiman. Þú kastar
víst ekki svo langt.
LECK FISCHER:

pabba. Þaö er illa komið fyr-
ir honum“.
„Hvað kom ykkur saman
um?“
„Okkur kom ekki saman
um neitt. Pabbi varð hinn
versti og fór út. Hann getur
ekki áttað sig á því að hann
er búinn að vera. Og hann
hefur eytt peningum til aö
borga með krakkanum fyrir
Henny. Svea segist ætla aö
sjá fyrir pabba. Það lítur svo
sem vel út á yfirborðinu. Hún
getur bara ekki gert grein
fyi’ir hvernig hún ætlar að
fara að því. Eg borðaði með
þe.'m“:
„Þú ætlar þá ekki að
borða?“
Fríða lauk viö að afhýða
kartöflurnar og lagði frá sér
huífinn. Hún setti pott yfir
gaslogann. Karl sá, að henni
haíöi falliö miður. En gat húr.
ætiazt til að hann afþakkaði
matinn heima?
„Geturn við ekki látið mat-
inn bíða svolítið? Þaö er hvort
eð er allt með seinna móti í
dag“.
„Þarft þú að fara burt til
að borða?“
„Nei — nei, ég þarf þess
auðvitað ekki“.
Karl stóð í sömu sporurn
við eldhúsboröið og hafði ekki
hugmynd um hvemig hann
ætti að halda velli í þeirri við
ureign, sem beið hans vegna
fjármálaima. í fyrsta lagi er
karlmanni alltaf ofaukið í eld-
húsi en Fríða átti margt ó-
gert enn. Hann sá aö hún æti
aöi að fara aö saxa kjöt. Átti
hann að bjóöa henni hjálp
sína og sjá hverju fram yndi?
Eða átti hann að fara til
Daníels? Daníel bar auðvitaö
að borga sinn hluta af hófinu.
Þaö var erfitt að taka á-
kvörðun. Hann heföi ekki ver-
ið svona úrræöalaus hefði
hún atyrt hann eða grátið.
Hán var svo einkennilega ró-
k-g og hversdagsleg í /ram-
komu. Og þt > ha'ði Henn v. ver
ið að gefa 1 skyn, að eitthvað
væri aö henni. Karl skildi
hvorki upp né niður.
„Henny var aö segja að þú
hefðir verið lasin í gær“, sagði
hann með miklum erfiðis
munum. Fríða hafði verið
veik vikutíma fyrsta árið, sem
þau voru gift. Og þaö var
auma vikan. Það var .svo sem
ekkert viö því að segja, þó aö
Fríöu yrði einstöku sinnum
misdægurt, en vonandi voru
engin brögö aö þessum las-
leika hennar.
„Hefur Henny — ?“
Fríöa þagnaði í miðri setn-
ingu og leit óttaslegin á mann
sinn. En hún gekk úr skugga
um, að hann vissi ekki neitt.
Þá varö hún róleg. Hann var
nákvæmlega jafn kærulaus á
svipinn og hann var vanur að
I vera. þegar minnzt var á veik-
indi annarra og hann kenndi
sér einskis meins sjálfur. Hún
haföi oft veitt því eftirtekt,
hvaö hann var gersamlega ó-
næmur fyrir þjáningum ann-
arra. En Henny hafði þá ekk-
ert sagt. Það var gott.
„Já, ég var lítils háttar las-
in“.
Fríða tók nýþvegna bolla af
eldhúsboröinu og raöaöi þeim
upp á hillu í skápnum. Karl
horfði á hana á meðan og tók
allt í einu eftir dálitlu óvæntu
sem skelfdi hann:
Það lá rauð vasabók á hill -
unni. Þessa bók hefði hann
þekkt innan um hundraö aðr-
ar bækur. Hér var heldur ekki
um neitt að villast. Það vav
ekki til nema ein bók af þessu
tagi á heimilinu. Hann hafði i
beðið að gefa sér hana á aðal-
, skrifstofunni. Og þaö stóö:
,Vátryggingarfélagið Atlantic1 J
beggja megin á kápunni.
Karl hafði ekkert hugboö
um, hvað hann ætti að segja
sér til varnar eöa hvaö hann
gæti yfirleitt sagt. Nú vissi
Fríða allt, en hún lét sem ekk
ert væfi og hélt róleg áfram
viö vinnu sína.
Framkoma hennar gerði
hann svo kvíðafuilan, að hon- i
um hafði aldrei á ævi sinni
verið svona órótt innanbrjósts.
Það var gersamlega óeðlilegt
að sýna slíka þolinmæði. Þaö
hefði veriö eðlilegt, að hún
hefði grátið. Eða haföi hún ef
til vill grátiö?
•Eöa þekkti hann Fríöu alls
ekki eins og hún var. Átti |
hann eftir að reyna aö hún
væri önnur kona en hann j
hafði haldið?
„Fríöa!“
Hann gekk einu skrefi nær
henni. Hún léit á hann og
skildi auösjáanlega hvaö um
var aö vera, en hún hjálpaöi
honum ekki á- rekspöl meö
þaö, sem hann varð að segja.
Hún stóð svo nálægt honum,
3Ö hann hefði náö til hennar
með hendinni, en þó virtist
llonum svo löng leið milli
þeirra, aö þau mundu aldrei
mætast framar.
Það var meiri kuldasvipur-
inn á henni! Eöa ásökunin í
augnaráðinu! Þau voru þó
hjón. Hún var þó konan hans
og hann ætti aö mega tala
við hana. '
Karl vissi ekki, aö þessi nótt
hafði verið henni svo þung-
bær, að það hefði verið skiln-
ingi hans ofaukiö. Þrátt fyrir
alla iðrunina gramdist hon-
um við Fríðu. Hélt hún kann-
ske, að honum liði vel?
„Fríða, þú skilur — lofaðu
mér áö útskýra þetta---------“

Hann leitaði árangurslaust
að viðeigandi oröum. En merg
urinn málsins var þetta, að
hann hafði alls ekki ætlaö sér
að eyða peningunum, bara
haft þá meö sér, ef til þess
kæmi að einn yrði beðinn að
borga fyrir alla rétt í svipinn.
Og auövitað mundi Daníel
greiða sinn hlut. Hann var
áreiðanlegur, bara þegarhann
var allsgáður. Og þeir voru
beztu kunningjar.
„Eg tók bara traustataki á
húsaleigupeningunum. Eg var
svo hræddur um þaö, þegar
ég fór í gær að ég hefði ekki
nóga peninga ef á lægi. Þaö
lítur svo leiöinlega út“.
„Hefurðu þá ekki eytf
þeim?“
Það glaðnaði yfir henni eitt
augnablik. En hún þurfti ekiii
nema líta á Karl til þess aö
von hennar yröi aö engu. Hún
reiddist þessum undanbrögð
um hans.
„Þá skaltu ganga frá pen-
ingunum í bókinni aftur. Hún
er hérna“. Fríöa rétti honum
bókina alveg upp í hendurn-
ar. En hann tók ekki viö
henni þegar hún sleppti, svo
að bókin datt á gólfiö. Hvor-
ugt þeirra tók hana upp.
Karl reyndi að telja sarnan
í huganum, hvað hann ætti
eftir af peningum og hvað
hann mundi eiga hjá Daníel.
En honum var ómögulegt að
gizka á hvað mikiö Daníel
yrði fáanlegur til að borga.
Þaö var ekki unnt að sjá heila
brú í þessurn peningamálum.
Auk þess þýddi ekkert áð æt'-a
sér aö slá ryki í augun á
Fi'íðu. '
. Hann horföi undrandi á
hana: Hún gekk framhjá hon
um, inn i stofuna og að skrif-
borðinu. Þar staönæmdist
hún.
Hvernig 1 ósköpunum átti
hann að útvega sér peninga?
„Atlantic“ greiddi aldrei fyrir
fram. Þaö vissi Frföa. Pening-
arnir urðu því að koma frá
einhverjum, sem gæti gefið
gjaldfrest.
Hann gekk á eftir henni inn
í stofuna og loka'öi dyrunum.
Þaö var aö minnsta kosti auö-
veldara að tala saman í stof-'
unni en eldhúsinu, þar sem
ekki var einu sinni stóll til að
sitja á. Og eins gæti það
bætt úr skák, ef Fríða gæti
fengið sig til aö tala eins og
manneskja í stað þess að vera
svona hátíðleg.
Nýju fötin hans lágu á borö
inu. Blettirnir sáust langar
leiðir. Hann tók fötin og bar
þau inn í svefnherbergiö til
þess að þurfa ekki að sjá þau.
Hálsbindiö lá á saumakörf-
unni í glugganum, slitið í
tvennt. Það varð aö vera þar.
/