Þjóðviljinn - 18.11.1944, Blaðsíða 3

Xaugardagur 18. nóvember 1944.
ÞJÓÐVILJINN
•J

r
Málgagn
Æskulýðsf ylkin garinnar
(Sambands ungra sósíalista)
Greinar og annað efni
sendist á skrifstofu félags-
ins, Skólavörðust. 19. merkt
„Æskulýðssíðan“.
.•W
Verklýðshreyfingín
50 ái a
íslenzk verklýðsbreyfing á
hálfrar aldar afmæli um þessar
mundir. Á þessum merkilegu
tímamótum lítur íslenzk alþýða
til baka. Hún minnist braut-
ryðjendanna sem stofnuðu
fyrstu verklýðsfélög'n fyrir 50
árum, minnist hins csárplægna
-•starfs, sem síðan hefur verið
unnið í fjölda morgum verk-
lýðsfélögum víðsvegar vm land
ið.
Alþýðunni er ljóst. að þær
kjarabætur, sem tekizt hefur
-að fá henni 'til handa. hafa kost
•að fórnfúsa haráttu fjölmargra
hinna beztu manna oj kvenna
úr hópi alþýðunnar.
Ár eftir ár, háði í'lenzk al-
þýða baráttu sína í verklýðsfé-
lögunum oft við ofruefli aftur-
Thaldssamrar yfjrstéttar. En með
styrk verklýðshreyfmgarinnar
að baki sér, sigraði alþýðan
íjafnan áð lokum.
★
Ungfr íslendingar úr alþýðu-
■stétt, éiga verklýðshreyfingunni
imikið áð þakka.
Án 'hennar he^ði alþýðan
.•aldréi xmnið sigra sína. Án
ihennar hefði ekki tekizt að
:skapa'þau lífskjör og menning-
■ arskilyrði sem alþvðuæskan á
-nú við að búa. Við þökkum'
:starf forustumannanna, sem
hörðust fyrir rétti alþýðunnar,
fyrir rétti okkar, hinnar kom-
?mdi kynslóðar og gerðu verk-
iýðshreyfinguna sterka og vold-
wga eins og hún er nú.
En æskan má aldrei líta svo
til baka yfir farinn veg, að hún
ekki um leið geri sér þess grein,
íið hennar er framtíðin. Hlut-
verk hennar verður að vera
ekki einungis að varðvsita þau
verðmæti sem henni hafa hlotn
azí fyrir ötula baráttu forvígis-
manna verklýðshreyfingarinnar,
heldur einnig að starfa í fram-
ítiðinni í anda þeirra, vinna
þrotlaust og í fullkominni ein-
ingu að hagsmunamálum alþýð-
unnar. íslenzk æska — menn
<og konur — getur ekki á neinn
hátt betur goldið þá þakkar-
:skuld sem hún stendur í við
verklýðshreyfinguna, en að
sýna í verki, að hún finnur köll-
un sína til að vinna það mikla
starf sem framundan er: að
:skapa á íslandi alþýöustétt sem
á þess kost að veita sér þá
ge §o jseujmcj unq jo unjuuaui
ping ÆskulýðsfYlking-
í arinnar seit á morgun
Á morgun, sunnudaginn 19. nóv., kl. 1 e. h.
verður sett þing Æskulýðsfylkingarinnar, sam-
bands ungra sósíalista, að Skólavörðustíg 19.
Þar verða rædd framtíðarverkefni Æskulýðs-
fylkingarinnar, helztu áhugamál íslenzkrar æsku
og kosin sambandsstjórn til tveggja ára.
Öllum meðlimum Æskulýðsfylkingarinnar er
heimilt að sitja þingið sem áheyrendur, meðan
húsrúm leyfir.
Samvinnustefnan
og sósíalisminn
i
Vér móímælum ...
í meir en fimm ár höfum vér
íslendingar hlustað á ægi-frétt-
ir styrjaldarinnar- Nokkrum
sinnum hefur miskunnarleysi
hennar snert oss sjálfa. Skip
vor hafa farizt og sjómenn vor-
ir látið lífið, ýmist af orsökum,
sem standa í sambandi við eðli-
legan gang hins takmarkalausa
sjóhernaðar, en oftar vegna
morðfýsnar þýzku nazistanna,
sem sökkva óvopnuðum skipum
hlutlausrar þjóðar og myrða
þegna hennar á svívirðilegasta
hátt, án þess að vinna með því
nokkurn hernaðarlegan sigur.
Gagnstætt því sem talið er
til riddaramennsku ráðast þess-
ir stríðsmenn nazismans á
„garðinn þar sem hann er lægst-
ur“, myrða varnarlausa sjó-
menn smáþjóðar, sem hefur eng
in tök á að verja sig, þjóð, sem
hvorki hefur her né flota og
hefur orðið að þola það að land
Æ.F.R. iu’nnhí § á a
afmælis síns
Æskulýðsfylkingin í Reykjavík
minntist 6 ára afmælis síns með
samsæti að Ingólfs Café i gær-
kvöld. Ræður fluttu þeir Bóas
Emilsson, formaður Fylkingarinn-
ar, Aki Jakobsson, atvinnumála,-
ráðherra og Haraldur Steinþórs-
son, stud. jur. Hjálmar Ólafsson,
stud. med. las upp og fjöldasöng-
ur var á milli atriða. Loks var
stiginn dans fram eftir nóttu.
Æskulýðsfylkingin í Reykja-
vík getur litið yfir starf sitt á síð-
ustu sex árum með góðri sam-
vizku, það hefur verið óeigingjarnt
starf í þágu hinnar íslenzku verk-
lýðshreyfingar.
vinna að algerri útrýmingu fá-
tæktar og atvinnuleysis á ís-
landi.
hennar væri hertekið og notað
til stríðsaðgerða, gegn vilja
hennar. Mörgum af sínum
hraustu sonum, sjómonnunum,
sem þrátt fyrir allar hættur og
ógnir, hafa 'siglt um úthöfin,
til austurs og vesturs öll stríðs-
áriri, hefur hún orðið að sjá á
bak.
Nú nýlega hefur enn bætzt
við þarin hóp. Farþegaskipið
Goðafoss er skotið í kaf af
þýzkum kafbáti án aðvörunar,
mnan íslenzkrar landhelgi.
Tuttugu og fjórir þegnar far-
ast, sjómenn, konur og böm.
Um leið og öll íslenzka þjóðin
tekur þátt í hryggð þeirra, sem
þarna misstu ástvini sína, á
hún engin orð til að lýsa þeirri
villimennsku, þeirri takmarka-
lausu grimmd, sem kemur fram
í þessum viðburðh •
Stríðsþjóðirnar hafa hlotið
mörg sár og stór í þessari styrj-
öld. En oss virðist að aðstaða
vor sé nokkuð önnur en þeirra,
þar sem vér erum hlutlaus
þjóð. En fyrir morðtólum
þeirra, sem virða ekki alþjóða-
lög — og rétt, —'má hlutleysi
vort sín einskis.
Aldrei höfum vér verið átak-
anlegar minntir. á það en nú,
hve takmarkalaus grimmd
þýzku nazistanna er. sem nota
vígvélar sínar til að drepa frið-
sama menn, konur og börn, án
nokkurs tilgangs.
Hver sannur íslendingur for-
dæmir atferli þýzku nazistanna.
Hin þýðingarlausa árás þeirra
a hið íslenzka skip, fyllir
Iijörtu vor réttlátri reiði. Húr>
sameinar oss í baráttunnt gegn
nazismanum- Sameining ís ■
lenzku þjóðarinnar gegn hroða-
stefnu hans er hið eina svar er
vér getum gefið við hinum villi-
mannlegu árásum nazistanna á
skip vor, og hinum svívirðilegu
morðum þeirra á íslenzkum
borgurum. Ó.
Margt af ungu fólki sveitanna
hallast að Framsóknarflokknum,
•og víst er nokkur ástæða til þess.
Eins og kunnugt er, eru bæði hér-
aðsskólarnir og kaupfélögin starf-
rækt sem áróðursmiðstöðvar fyrir
Framsóknarflokkinn, bæði leynt
og Ijóst. Þar sem þetta eru yfir-
leitt vinsælar og að mörgu leyti
gagnlegar stofnanir, þá fer ekki
hjá því, að þær hafi allmikla póli-
tízka þýðingu.
Það er líka að mörgu leyti eðli-
legt, að ungt sveitafólk sé fylgj-
andi samvinnustefnunni, en eins
og kunnugt er, telur Framsóknar-
flokkurinn sig vera málsvara henn-
ar. Samvinnustefnan bendir vissu-
lega á lausn á mörgum vandamál-
um þjóðanna, en því miður ekki
öllum. Stórhuga æskumanni finnst
fátt um, er hann sér, að samvinnu-
stefnan, eins og hún er skýrgreind,
dregur ekki úr þeirri ófriðarhættu,
sem skapast af samkeppni milli
þjóða um markaði og nýlendur.
Til þess dugar ekki minna en
skipulögð og sámræmd framleiðsla l
allra þjóða eftir sameiginlegri á-
ætlun, en þetta cr eitt höfuðatriði
sósíalismans, sem „samvinnu-
menn“ hafa ekki viljað gera að
stefnumáli sínu.
En svo ófullkomin og ófullnægj-
andi sem samvinnustefnan er, eins
og hún er mótuð af hagfræðingum
hennar, þá er stefna Framsóknar-
flokksins hálfu ófullkomnari, því
að Framsóknarflokkurinn hcjur
svikið samvinnustefnuna. Skal
þetta nú rökstutt nánar.
Merkur samvinnumaður sagði á
hátíð í tilefni af 100 ára afmæli
samvinnuhreyfingarinnar í sumar,
að ekki væri ástæða til að minn-
ast þessara tímamóta, ef sam-
vinnan hefði ekkert gildi annars
staðar. Með því er átt við sam-
eign framleiðenda á framleiðslu-
tækjunum og skiptingu arðs í lilut-
falli við framlagða vinnu.
Nú vil ég spyrja: Ilafa Fram-
sóknarmenn verið fylgjandi fram-
leiðslu á samvinnugrundvelli? —
Svarið liggur beint við. Eitt
helzta fjandskaparefni Framsókn-
armanna gegn sósíalismanum er
það, að sósíalistar í Rússlandi hafa
auk þess að gera samvinnustefn-
una allsráðandi í verzluninni, haf-
ið stórkostlega samvinnufram-
leiðslu, og er þá einkum átt við
! samyrkjubúin. Þau hafa verið sár
þyrnir í augum íslenzkra „sam-
vinnumanna“. Margir munu ætla,
að vart sé hægt að ganga lengra
í að svíkja stefnu sína. En sagan
er ekki nema hálf. í tímaritinu
Samvinnirnni var s.l. ár haldið
fram þeirri skoðun, að barátta
milli kaupmanna og kaupfélaga sé
ótímabær og livorug stéttin eigi
að rcyna að útrýma hinni. Sem
sagt: Eftir að hafa svikið það
meginstefnumál samvinnumanna
að koma framleiðslunni á sam-
vinnugrundvöll, ætlar Framsókn
að svíkja að hálfu eða öllu leyti
það stefnumál að koma verzlun-
inni á samvinnugrundvöll. Þá má
nú segja, að skörin er farin að fær-
ast upp í bekkinn. Hver sá, sem
hlynntur er samvinnustefnunni,
hlýtur því að yfirgefa Framsókn-
arflokkinn. En hvert á hann að
snúa sér? MáSki til Sjálfstæðis-
flokksins? Því er fljótsvarað, að
þar eiga samvinnumenn ekki
heima. Framsóknarflokkurinn hef-
ur svikið samvirinustefnuna í
tryggðum, en Sjálfstæðisflokkurinn
hefur oft sýnt samvinnunni fullan
fjandskap, enda er það eðlilegt,
þar sem sá flokkur er fyrst og
fremst flokkur atvinnurekenda,
sem hefur jafnan talið það hlut-
verk-sitt að styðja einkarekstur og
vinna gegn samvinnustefnunni.
Nú er komið að þeirri þjóðmála-
stefnu, sem enginn hugsandi mað-
ur getur leitt hjá sér, en það er
sósíalisminn. Vil ég þá fyrst snúa
mér að afstöðu sósíalista til sam-
vinnustefnunnar. Það er ljóst af
framansögðu, að sósíalistar í Sov-
étríkjunum hafa ekki einasta kom-
ið allri verzlun á samvinnugrund-
völl, heldur meginhluta fram-
leiðslunnar. Þar er samvinnan því
á hívrra þróunarstigi en annars
staðar í lieiminum. En sósíalistar
láta sér þetta ekki nægja. Þeir
koma á allsherjar skipulagningu
framleiðslunnar. Samvirk fram-
leiðsla í stað sundurvirkrar útrým-
ir kreppum og atvinnuléysi og
skápar frið og. einingu meðal sósí-
aliskra þjóða innbyrðis. Það hefur
líka sýnt sig, að Sovétþjóðirnar,
sem áður börðust oft harðri bar-
áttu hver við aðra, lifa nú í sátt
og samlyndi, og virðist eindrægni
þeirra aldrei hafa verið meiri en
nú.
Sósíalisminn tryggir hverjum
einstalding þjóðfélagsins fullan
árangur af starfi sínu og rétt til
að lifa mannsæmandi lifi, sem -er
laust við fylgifiska kapitalismans:
atvinnuleysi, kreppur og stríð.
Samvinnustefnan á höfuðvígi
sitt meðal sósíalista. En í þeirri
mynd, sem forystumenn hennar
hafa framkvæmt hana hér á landí,
er húa, vægast sagt hvergi nærrt
fullnægjandi, til úrlausnar á
vandamálum þjóðfélagsins.
Ungir sósíalistar gagnrýna harð-
lega þá misnotkun samvinnu-
stefnunnar sem átt hefur sér stað
hér á landi, frá liendi Framsókn-
armanna.
Allir góðir samvinnuinenn telja
það skyldu sína að fylkja sér um
þann flokk, Sósíalistaflokkinn,
sem einn íslenzkra stjórnmála-
flokka getur, samkvæmt' stefnu-
skrá sinni, annast framkvæmd
samvinnustefnunuar á fullkomlega
heilbrigðan hátt og skipað henni
þann sess er henni hæfir.
P. B.