Þjóðviljinn - 12.12.1944, Síða 7

Þriðjudagur 12. desember 1944.
»J0ÐVI^JINN
7
láCK LONDON:
Skipsdrengurinn á Blossa
skipshöfnina til morgunverðar, það er.að segja — bíddu
andartak.
Hann fór niður og sótti peningana, sem hann hafði
stungið í fataböggul sinn, þegar hann fór að heiman.
Þvínæst tvílæsti hann káetudyrunum og þeir héldu
inn í borgina að leita að matsöluhúsi. Meðan þeir
snæddu, hugsaði Jói ráð sitt, og að loknum morgun-
verði sagði hann Friskó Kidda frá því. Hann komst
að því hjá veitingamanninum, hvenær morgunlestin
[til San-Fransiskó færi af stað. Hann leit á klukkuna.
Það er rétt tími til að ná lestinni, sagði hann við
Friskó Kidda. Láttu káetuhurðina vera harðlæsta og
hleyptu engum út í skipið. Hér eru peningar. Borðaðu
á matsöluhúsinu. Þurrkaðu ábreiðurnar og sofðu í stýr-
ishúsinu. Eg kem aftur á morgun. Láttu engan kom-
ast inn í káetuna og vertu sæll.
Þeir tókust í hendur, og Jói gekk hratt ofan götuna
að járnbrautarstöðinni. Járnbrautarþjónninn horfði for-
viða á hann, þegar hann gataði farseðilinn hans. Og
það va'r ekki svo undarlegt, því það var ekki venja
þeirra, sem ferðuðust með lest hans, að vera í sjóstíg-
vélum og með sjóhatta. En Jóa stóð á sama. Hann tók
ekki einu sinni eftir því. Hann keypti dagblað og var
niðursokkinn í að lesa það. Innan skamms kom hann
auga á þessa eftirtektarverðu grein:
Skipaskaði.
Dráttarskipið Sædrottningin, eign Bronson og Tate,
er komið aftur eftir árangurslausa leit í hafinu. Eng-
ar nýjar fregnir hafa borizt af hinum djörfu ræningj-
um, sem rændu peningaskáp þeirra í San Andreas
þriðjudagsnóttina, sem leið. Vitavörðurinn á Farralones
eyjunum minnist þess, að hafa séð báðar skúturnar á
miðvikudagsmorguninn halda til hafs vegna stormsins.
Sjómenn telja víst, að þær munu hafa farizt í óveðrinu
7(ítt 0$ ÞETT4
Rithöfundurinn Jerome K-
Jerome sagði:
„ — Þegar ég var lítill ■ var
mér sagt, að stúlkur væru
gerðar úr sykri og möndlum.
En nú veit ég betur. Eg het
lesið „uppskriftimar“ í blöðun-
um þeirra í dálkunum „spurn-
ingar og svör“.
Þegar ég var drengur, sagði
mér kona, sem sat við hljóð-
færið, að sumar litlar stúlkur
hefðu spékoppa í kinnunum,
vegna þess, að engill hefði
kysst þær á vangann. Þá fékk
ég hjartslátt.
Eg vildi, að ég hefði aldrei
lesið kvennablöð. Nú veit ég,
hvernig fögur augnaumgjörð
og spékoppar em búnir til. Eg
hef sjálfur séð verkstæðið. Þar
voru engir englar. —
Eg legg það til, að vísindin
vinni verk sitt tíl fulls og geri
konurnar bæði líkamlega og
andlega fagrar. Hvér veit nema
kvennablöðin fari einhvern
tíma að birta auglvsingamynd -
ir til að útbreiða andlega
heilsurækt eitthvað á þessa
leið: „1. mynd: geðvonzkuleg
stúlka, sem verður svo ljúf í
lund eftir lækninguna. 2.
mynd: að hún leikur sér við
yngri systkini sín og er sólar-
geisli heimilisins“.
Það er ekki óhugsandi, að sér
fræðingar framtíðarinnar aug-
lýsi aðferðir sínar þannig' „Sé
þessum ráðum fylgt. getur jafn
vel hin þrjóskasta mannvera
losnað við öfund og illsku“.
Og svo þegar konan er orðin
fullkomin, gætu rísindin snú-
ið sér að karlmanninum. Hon-,.
um mætti fara fram líka!“

**** |
ERICH MARIA REMARQUE:
V1N1R
■
I
„Tveir aðgöngumiðar að hnefa-
leik. Vilt þú fara?“
„Láttu Gottfried heldur fara
með þér,“ sagði ég, en fann að
það var bjánalegt að færast
undan. En mig langaði ekki til
að fara.“
Hann horfði þegjandi á mig.
„Eg ætla að vera heima,
skrifa bréf og þessháttar, sem
einhvemtíma þarf að gera-“
„Ertu lasinn?“ spurði hann
alvarlegur.
„Nei. — En vorið hefur lík-
lega þessi áhrif á mig?“
Eg ráfaði heimleiðis. En þeg-
ar ég var kominn inn í her-
bergið mitt, vissi ég ekki hvað
ég átti að taka mér fyrir hend-
ur og skildi ekki hvaða erindi
ég hafði átt heim. Seinast datt
mér í hug að líta inn til Georgs.
Eg mætti frú Zalweski á gang-
inum. Hún leit undrandi á mig.
„Eruð þér hérna?“
„Ekki get ég borið á móti
því.“ ,
Hún hristi hærugrátt höfuð-
ið. „Og ætlið ekki út aftur?
Ekki á ég að deyja í dag.“
Eg var ekki lengi hjá Georg.
Svo gekk ég aftur inn í her-
bergi mitt. Eg var að hugsa
um að drekka, en hætti við það
og settist við gluggann. Húmið
var að færast yfir kirkjugarð-
inn. Himinninn var grænn, eins
og hálfþroskað epli- Það var
búið að kveikja götuljósin’, þó
að enn væri hálfbjart.
Eg náði í miðann, sem ég
hafði stungið milli bókanna.
Átti ég að hringja til hennar?
Eiginlega hafði ég lofað því.
Eg gekk fram á ganginn, þar
sem síminn var, tók heymar-
tólið og bað um númerið. Ó-
þreyjan læddist um mig allan,
meðan ég beið, og það var eins
og hún streymdi frá heyrnar-
tólinu.
Lág og mjúg rödd hennar lét
undarlega í eyrum mínum hér
í forstofu frú Zalweski, “innan
um ílátaglamur og matarþef.
Hún talaði hægt, eins og hún
hugsaði hvert orð vandlega,
þreyta mín og eirðarleysi hurfu
á augabragði. Samtalinu lauk
með því, að við mæltum okkur
mót, og þegar ég lagði frá mér
heymartólið var heimurinn orð
inn allur annar. Eg gaf mig á
tal við frú Hasse, og hældi
henni. Hún var að fara í bíó.
Svo hringdi ég aftur — til Köst-
ers. „Áttu aðgöngumiðana enn,
Ottó? — Ágætt ég fer með
þér“.
--------Eg hætti vinnu seinni
hluta dags. Eg áttT að hitta
Patrice Hollmann klukkan
fimm. Þegar ég var að fara út
úr dyrunum, kom Lenz þjót-
andi á eftir mér-
„Heyrðu Robby. Nú hef ég
sett saman nýja auglýsingu.
Auðvitað hefur þú ekkert vit
á þess konar, en líttu samt á“.
Þessar auglýsingar vom jafn
mikil fjarstæða og þær sem
hann hafði búið til áður. „En
því í ósköpunum orðarðu það
ekki bara einhvem veginn
svona: . Nærri því nýr Cadill-
ac-bíll til sölu fyrir lágt verð“.
„Það var einmitt það, sem
mér datt í hug“, sagði hann
hreykinn og snaraðist inn aft-
ur. Það var ekki auðvelt að
koma Gottfried í klípu.
Eg þvoði mér, þegar ég kom
heim, og eyddi löngum tíma í
að bursta neglumar. Síðan
hafði ég fataskipti.
Hún hafði viljað að við hitt-
umst á Kafé Cesil. Eg var ekki
kunnugur þar, en vissi, að það
var lítið en fínt kaffihús. Þar
var troðfullt af talandi kven-
fólki. Eg komst með naumind-
um að auðu borði og bað strax
um eitt glas af kognak.
Eg kunni illa við mig. Þarna
vom aðeins örfáir karlmenn.
Eg var staddur í hópi símas-
andi kaffikerlinga. Mér gramd-
ist ein þeirra sérstaklega. Hún
var feit og röddin gjallandi eins
og lúðurhljómur á dómsdegi.
Drottinn minn! Eg bað um
meira vín.
Það var einkennilegt að sitja
hér um hádag inni á kaffihúsi.
Á daginn var ég vanur að
vinna. Eg> leit á úrið. Hún átti
að vera komin fyrir tíu mín-
útum. Við hefðum átt að hitt-
ast að kvöldlagi. Hér var há-
vaðasamt og heitt. Það lá við
að mig langaði aftur á verk-
stæðið til Kösters og Lenz. Eitt
glas! Og svo fer ég, ef hún
kemur ekki.
En þá kom hún. Eg sá þegar
hún kom inn hjá vængjahurð-
inni, og ég reis á fætur, svo að
hún sæi mig. Hún tók líka eft-
ir mér, en hún komst ekki
áfram- Ljóshærð, fyrirferðar-
mikil kona hafði misst hand-
tösku sína á gólfið og var að
tína upp eitthvert smádót í
hægðum sínum. Patrice Holl-
mann virtist ótrúlega grönn og
fagurvaxin í þessu umhverfi.
Loksins kom hún. „Eg varð
of sein. Hafið þér beðið lengi?“
,,Nei, ég er rétt kominn. Það
eru ekki nema tvær mínútur,
síðan ég kom“.
Nú varð þögn við næsta
borð fyrir aftan mig. Eg fann
sex augu stara á mig. „Eigum
við að vera hér?“ spiirði ég.
Hún leit í kringum sig. „Eg
held að öll kaffihús séu hvert
öðru lík“, sagði hún.
„Nei, alls ekki. Og þegar fá-
mennt er, eru þau betri. En
eigum við ekki að vera á ein-
hverjum bar?“
„Um hádag?“
„Það skiptir engu máli- Það
er ekki fyrir karlmenn að sitja
á svona kaffistofum. Það er
eins og að koma á kjólaverk-
stæði eða í lífstykkjabúð".
Hún hló. „Jæja, þá finnum
við einhvern bar“.
Eg kallaði á þjóninn. „Það
voru þrjú kognakglös“, sagði
hann svo hátt að heyrðist lang-
ar leiðir. „Og það verða tvö
mörk“.
Hún leit hlæjandi á mig.
„Þrjú glösj á tveimur mínútum.
Það er vel haldið áfram“
Eg gaf þjóninum illt auga og
svaraði. „Tvö eru síðan í gær.
Eg kem hér oft — er eiginlega
fastur gestur“.
Eg kunni betur við mig í
barnum- Salurinn var nærri
því mannlaus. Þarna sat Val-
entin Hauser við borð, eins og
hann var vanur. Eg þekkti
hann. Við höfðum verið í sömu
herdeild í stríðinu. Einu sinni
hafði hann farið út í skothríð-
ina til að færa mér bréf, þv:
að hann hélt að það væri frá
móður minni. Hún hafði verið
skorin upp og ég beið eftir frétt
um af henni. Það vissi hann.
En þá var þetta bara ómerki-
leg auglýsing. Á heimleiðinni
varð hann fyrir skoti í fótinn.
Valentin hafði, nokkru eftir
að stríðinu lauk, fengið arf. Þá
fór hann að drekka, eins og
hann þoldi. Hann þóttist alltaf
verða að gera sér glaðan dag
til minningar um að hann slapp
lifandi úr ófriðnum. -Og nú
voru liðin mörg ár- En hann
hugðist aldrei geta lofað og
þakkað það nóg, eða minnzt
þess of oft. Valentin var einn
þeirra, sem muna stríðið of vel.
Við hinir höfðum gleymt
mörgu. En hann mundi hvern
dag, hverja stund.
Eg sá að hann hafði drukkið.
Hann sat álútur og utan við
sig úti í horni. „Salue! Valen-
tin!“ Hann leit upp: „Salue!
Robby“.
Þjónninn kom. „Hvað má
bjóða yður?“ spurði ég hana.
„Mér er sama. Eitthvað mein
laust“.
„En gefðu mér romm, Fred“,
sagði ég.
Hér var svalt og skuggsýnt,
ilmur af vínL Neðan úr loftinu
hékk líkan af seglskipi: Vegg-
urinn bak við veitingaborðið
var lagður koparskjöldum,
sem glömpuðu í ljósbirtunni,
eins og fagurrauðir logar. Að-
eins tvö ljós voru kveikt. Ann-
að hjá Valentin, hitt hjá okk-
ur. Ljóshlífarnar voru búnar
til úr gömlu landabréfi.
Eg var í hálfgerðum vand-
ræðum og vissi ekki hVernig
ég ætti að byrja samtalið. Það
var svo langt síðan ég hafði
lent í svona félagsskap. Eg um
gekkst eiginlega bara karlmenr.
nú orðið. Mér hafði þótt hávaða'
samt í kaffistofunni. Hér var
of hljótt. í svona þögn varð
hvert orð svo óeðlilega áhrifa-
mikið, að það var óþægilegt að
taka til máls. Eg óskaði þess*