Þjóðviljinn - 25.01.1945, Blaðsíða 7

Frmmtudagur 25. janúar 1945.
PJOÐVILJINN
7
Saga af hundi
Eftir Per Sivle.
Þá heyrði ég allt' í einu, að vagni var ekið niður
veginn. Eg leit út um rifu á hlöðuþilinu. Þar fór sýslu-
maðurinn og hafði Lubba bundinn aftan í vagninn. En
að hann Lubbi skyldi ekki reyna að slíta sig lausan,
eins og hann var sterkur!
ÞaðMeið ekki á löngu, áður en ég sá Lubba. Morg-
uninn eftir var hann kominn aftur. Eg stóð úti á hlaði
og sá, hvar hann kom labbandi utan akurinn.
Þá varð fagnaðarfundur. Eg hélt, að Lubbi ætlaði að
ærast af kæti. Sjálfur var ég svo glaður, að ég dansaði
og hoppaði í kringum hann
Þegar Lubbi loksins lagðist niður, laumaðist ég inn
í skemmuna og náði í gildas'ta og bezta bjúgað, sem ég
fann* Eg stakk því undir treyjuna mína.
Pabbi kom út á hlaðið, rétt í því að ég kom út úr
skemrriunni. _
„Hvað ert þú að gera þarna?“ spurði pabbi.
„Eg var bara. Eg var bara — að — að sækja mér
nagla“, sagði ég því að ég mundi allt 1 einu, að það vbru
naglar í skemmunni.
„Hefurðu þá undir treyjunni þinni?“ spurði pabbi.
Eg leit niður og sá að glitti í bjúgað niður undan
treyjunni. Mér varð bilt svo við, að ég sleppti bjúganu.
Það valt — alveg að fótunum á pabba.
„Hv.að ætlaðir þú að negla, með þessu, drengur
minn?“ spurði pabbi seinlega.
Þá kom Lubbi fyrir skemmuhornið og ég þurfti
ekki að svara. Pabbi skildi, hvernig í öllu lá.
„Já, þetta datt mér í hug“, sagði pabbi, tók upp stein
og fleygði í Lubba. Hann hljóp ýlandi burt — upp allar
brekkur.
Pabbi tók í öxlina á mér og dró mig inn í eldiviðar-
kofann. Þar hýddi hann mig, svo að ég fann 'til í marga
daga. En þó sveið mig meira undan því, sem hann sagði
við mig, þegar hann sleppti mér:
„Láttu mig ekki sjá þig stela oftar“, sagði hann.
^ÞETTA
Fyrsta konan í Englandi, sem
vitað er að hafi ætlað að stunda
háskólanám, hét Jessie White.
Hún beiddist þess að fá að lesa
læknisfræði við háskóla í Lon-
don. Það var árið 1856 Henni
var svarað því, að það væri
ekki lögum samkvæmt, að kon-
ur gengju í háskóla.
Fáum árum seinna fengu kon
ur þó leyfi til að lesa við há-
skólann í Cambridge. En próf-
in urðu að fara fram með leynd
og hvorki mátti birta nöfn
þeirra kvenna sem útskrifuð-
ust né láta vitnast neitt opin-
berlega um árangurinn af námi
þerra. Einkunnir fengu þær
ekki.
Það hélzt við í marga ára-
tugi eftir þetta við háskólana
í Oxford og Cambridge, að kon-
um voru ekki gefnar einkunnir,
heldur vottorð um, að þær
hefðu átt rétt á að fá einkunn •
ir — hefðu þær ekki verið kon-
ur!
★
Árið 1893 samþykkti Kon-
unglega, brezka landfræðinga-
ielagið. að konur mættu ekki
vera þar heiðursfélagar.
★
Eins og kunnugt er, var það
einu sinni álitið bera vitni um
mikinn lærdóm að skrifa illa
og jafnvel ólæsilega. Þær sög-
ur fóru af merkum embættis-
manni í Frakklandi, að hann
sendi alltaf tvö eintök af skjöl-
um, sém hann lét frá sér fara:
Annað ritað með eigin hendi —
ólæsilegt. Hitt með handbragði
skrifara síns — ætlað til lestr-
ar.

ERICH MARIA REMARQUE:
VINIR
L.
hvirfli til ilja. „Hvemig líður
Köster?“ f
„Þakka yður fyrir. Honum
líður vel, eftir því, sem gerist
á þessum tímum. Hún kinkaði
kolli og hélt áfram að horfa
rannsakandi á mig. „Hafið þér
þekkt Köster lengi?“
Eg sætti mig við að láta yf-
irheyra mig og sagði henni
mjög nákvæmlega hvað við
hefðum þekkzt lengi. Hún virt-
ist ánægð með það. Pat kom
nú út úr bílnum. Hún • hafði
farið að ráðum mínum og brot-
ið upp sokkana.
Fröken Muller varð blíð á
svipinn. Henni geðjaðist auð-
sjáanlega vel að Pat — betur
en að mér. „Getið þér þá látið
okkur fá herbergi?“ spurði ég.
„Það er alltaf nóg húsrými
hjá mér, ef Köster biður um
það“, svaraði fröken Muller. En
hún sagði það ekki við mig,
heldur Pat.
Pat brosti. Og fröken Múller
brosti líka. „Nú skal ég sýna
yður herbergið“, sagði hún.
Þær gengu af stað eftir mjó-
um trjágöngum. Eg fór á eft-
ir þeim, en mér var alveg of-
aukið. Fröken Múller sá ekk-
ert nema Patj.
Stofan, sem hún sýndi okkur,
var á neðri hæðinni og dyrnar
sneru út að garðinum. Hún var
björt og viðkunnanleg. Inn úr
stofunni gekk skot inn í vegg-
inn. Þar voru tvö rúm.
„Þetta er yndislegt“ sagði
Pat.
„Alveg piýðilegt“, sagði ég
til að koma mér vel, ef unnt
væri. „Og hvar er svo hitt her-
bergið?“
Fröken Múller sneri sér
hægt að mér. „Hvaða hitt her-
bergi! Eg hef ekki önnur. Hvað
þykir yður að þessu?“
„Þetta er alveg ágætt“, sagði
ég. „En — en —
„Því miður hef ég ekkert
betra“.
Eg ætlaði einmitt að fara að
segja henni, að við hefðum átt
að fá sitt herbergið hvort, en
hún hélt áfram: „Og mér skilzt,
að konan yðar sé ánægð með
þetta“. t
Eg leit á Pat í laumi. Hún
sneri sér að glugganum og barð
ist við hláturinn. „Já, konan
mín — “ stamaði ég og horfði
á gullkrossinn á brjósti fröken
Múller. Hér var ekki um neitt
að velja. Það var þýðingarlaust
að gefa fröken Múller nokkrar
skýring'ar. Það hefði steinliðið
yfir hana. „Það er nefnilega
þannig, að við erum vön að
sofa sitt í hvoru herbergi"
sagði ég.
Fröken Múller leit á mig
með vanþóknun. „Sofa sitt í
hvoru herbergi! Giftar mann-
eskjur! Ekki spyr ég að þess-
um nýju siðum“.
„Það er ekki þess vegna“.
flýtti ég mér að segja, til að
koma í veg fyrir allar grun-
semdir. „Konan mín á bágt með
svefn og ég hrýt svo óskaplega
á nóttunni“.
„Já, þér hrjótið", sagði hún,
i'étt eins og hún hefði búizt
við því af mér.
Eg varð logandi hræddur um
að nú mundi hún vísa mér upp
á hanabjálkaloft. En hún bar
áreiðanlega mikla lotningu fyr-
ír hjóriabandinu. Hún opnaði
dyr inn að litlu herbergi, þar
sem ekkert var inrii nema eitt
rúm.
„Þetta er alveg ágætt“ sagði
ég hrifinn. „Og trufla ég svo
engan, ef ég verð bér?“ spurði
ég, þ\ú að mig langaði til að
vita, hvort við Pat værum al-
veg út af fyrir okkur.
,.Nei, nei, þér truflið engan“.
sagði fröken Múller og allur há-
tíðarblær var allt í einu rok-
inn af henni. „Það eru ekki aðr
ir gestir hér en þið hjónin Hin
herbergin eru auð. Hvort viljið
þið heldur borða hér eða í borð
stofunni? Hér! Ágætt!“
Svo fór fröken Múller.
.Jæja, frú Lohkamp“ sagði
ég við Pat. „Eg hafði ekki
hugsað mér gamalmennið neitt
nálægt því svon guðrækið.
Henn lízt illa á mig. Það er
merkilegt. Annars eru allar
kerlingar vanar að vera svo
hrifnar af mér“.
„Hún er engin kerling. Þetta
er bara miðaldra kona, ákaf-
lega viðfelldin“, sagði Pat.
„Viðfelldin! Það læt ég nú
vera. Hún er nógu virðuleg. En
það er þýðingarlaust fyrir hana
að ganga með þennan hátignar-
svip um galtómt húsið, þar sem
enginn lifandi maður sér hana“
,.Hún er ekkert hátíðleg".
„Ekki þegar hún talar við
þig“-
Pat hló. „Mér fellur ágætlega
við hana. En nú skulum við
taka upp úr koffortunum og ná
i sundbolina okkar“.
— — Eg hafði verið á sundi
öðru hvoru eina klukkustund.
Nú lá ég í sólskininu á strönd-
inni. Pat var enn í sjónum. Eg
sá hvítri sundhúfunni hennar
skjóta upp og hverfa á víxl úti
í grænum bárunum. Tveir máf-
ar voru á flökti gargandi. Langt
úti á hafi skreið gufuskip með
þykkan reykjarmökk á eftir
sér.
Sólin skein. Hún bræddi allt
viljaþrek, áhuga og stælingu,
sem til var í mér og gerði mig
notalega máttlausan og syfjað-
an. Eg lét aftur augun. Öldu-
hljóðið suðaði í eyrum mínum.
— Og allt í einu mundi ég eft-
ir því, að ég hafði éinu siimi
áður legið sVona á sjávarströnd.
Það var sumarið 1917. Her-
deild okkar var þá í Flandem.
Meyer Holthoff, Breyer. Lut-
gens, ég og tveir aðrir höfðu
alveg að óvörum fengið nokk-
urra daga leyfi til að fara til
Ostende.
Fæstir okkar höfðu komið að
sjó fyrr og þetta skammvinna
frelsi úr klóm dauðans varð að
villtri löngun til að gleyma til-
verunni í sólskini, tæru lofti og
bárum hafsins. Við lágum nakt-
ir í sandinum allan daginn í
sólskininu. Það eitt út af fyrir
sig, að vera laus við einkenn-
isbúninginn, bakpokanr og
vopnin, var ótrúleg sæla, sem
minnti á frið. Við veltum okk-
ur í sandinum, stukkum aftur
og aftur út í sjóinn og höfðum
nautn af að finna þrek og þrótt
líkamans.
En um kvöldið, þegar sólin
var sezt og húmið seig yfir eins
og grá slæða, h.eyrðum við nýtt
hljóð blandast nið sjávarins.
Það varð hærra og sterkara og
að síðustu varð það dimmur
gnýr. Það voru fallbyssuskot
frá vígstöðvunum.
Þá varð þögn á ströndinni.
Skraf og hlátur kafnaði skyndi
lega og höfuðin lyftust til að
hlusta. Frjálslegu unglingaand-
litin höfðu aftur fengið svip
hermannsins, harðan og þung-
búinn — andlitsdrætti sem
bera vott um allt sem engin
orð fá lýst: Hatur, lífsþrá,
skyldurækni, örvæntingu, von
og óbærilega sorg.
Tveimur dögum seinna hófst
sóknin mikla, og þriðja júlí
voru ekki nema þrjátíu og
tveir af herdeild okkar. Meyer,
Holthoff og Lutgens voru
fallnir.
-----,,Robby“, kallaði Pat
Eg opnaði augun og áttaði
mig ekki strax á, hvar ég var
staddur. Minningar styrjaldar-
innar hrifu mig alltaf þannig
óra langt burt frá umhverfinu.
Eg settist upp. Pat óð í land
og sólargeislarnir dönsuðu á
bárunum kringum hana
Eg stökk ósjálfrátt á fætur.
Þetta var ótrúlegt, það var eins
og þessi sýn ætti heima í ann-
ari veröld. Óendanlegur blár
himingeimur og freyðandi haf!
Og upp úr öldunum stigur fög-
ur kona og gengur til mín Mér
fánnst ég Vera aleir.h og húri
fyrsta kona jarðarinnar.
Og ég fann að máttur fegurð-
arinnar sigraði blóðugar minn-
ingar fortíðarinnar — hlaut að
sigra í heiminum, annars var
jarðlífið dauðadæmt. Meðvit-
undin um að vera til — lifa —
gagntók mig þó dýpra en allt
annað. Og að Pat var hjá mér!
Eg hafði sloppið heill úr hætt-
um og skelfingum. Eg sá,
' heyrði, hugsaði og blóðið
streymdi í æðum mínurn. Þetta
var allt undravert.
Pat kallaði til mín aftur og
veifaði hendinni.