Þjóðviljinn - 08.03.1945, Qupperneq 3

Fimmtudagur 8. marz 1945.
Þ JÓÐVIL JINN
IÞRÚTTIR
* RITSTJÓRl: FRÍMANN HELGASON
Ágrip ai sögu skíðanna
Spurningunni um aldur skíð-
anna og hið upprunalega heim-
kynni þeirra er enn ósvarað.
Áhugi fyrir svarinu hlýtur þó
fyrst og fremst að vera í þeim
löndum sem skíðaferðir hafa
verið nauðsyn íbúunum 1 hundr
uð ára.
Áhugi fyrir þessari spurn-
ingu er mikill í mörgum öðrum
löndum, þar sem skíðaíþróttin
hefur s. 1. 40—50 ár náð út-
breiðslu og orðið vinsæl meðal
fjölda manna.
Auk þess hefur svarið mikla
menningarsögulega þýðingu.
Skíðin hafa verið mikilvæg og
sums staðar ómissandi 1 bar-
áttunni fyrir lífinu. Þetta á-
hald hefur gert mönnunum
fært að leggja undir sig stóra
hluta af jörðinni, sem annars
hefðu verið næstu'm óbyggileg-
Skíðamaður á 17. öld.
ír.
í bók sinni „Á skíðum yfir
Grænland" sem út kom 1890,
gerir Friðþjófur Nansen þess-
ari spurningu nokkur skil, og
byggir það ennfremur á athug-
unum prófesors Gustav Storm
og Andr. M. Nansen. Hann tel-
ur að sú ályktun sé ekki ó-
sennileg að skíðaferðir hafi
breiðzt út með ýmsum þjóð-
flokkum, sem þó hafa lært not
þeirra á sama stað, en síðan
borizt með ferðum þeirra
víða vega. Þessi staður gæti
verið landið umhverfis Altai-
fjöllin og Baikal í Asíu. Þann-
ig ættu skíðin að hafa komið til
Noregs yfir Finnland.
Prófessor Gustav Storm álít-
ur að elztu sögulegu rannsókn-
ir bendi til þess að skíðaferðir
Norðmanna og Svía séu komn-
ar frá Löppum.
Kenningin um útbreiðslu
skíðanna í Síberíu á liðnum
tímum, bæði í austur, norður
og vestur, eftir ferðum fólks-
ins, grundvallast á vísindaleg-
um samanburði á tungumálum.
Skoðun Nansens byggist líka
á málvísindalegum og söguleg-
um rannsóknum og því full
ástæða til að fallast á hana, en
útilokað er þó ekki að notkun
skíða hafi getað orðið til á ein-
stökum stöðum á því svæði
sem nefnt var.
í fornöld þegar fólkið varð
að bjarga sér gegnum þunga
snjóvetur, var það næsta eðli-
legt og nauðsynlegt *að finna
áhald sem hindraði að það
sykki á kaf og yrði hjálpar-
vana í djúpri mjöllirini. Þörf-
in til ferðalaga og þá fyrst og
fremst til veiðiferða, sem til-
vera þess byggðist mikið á,
hefur þvingað fram áhald sem
gat haldið því uppi á snjónum,
og þá varð „þrúgan“ til. Þrúg-
' * ..

Svig.
! Sjáifboðaliðar
i
| íþróttafólk á öllum aldri,
I konur jafnt sem karlar,
I ættu að gerast sjálfboða-
liðar við sölu merkjanna
í dag, koma í skrifstofu
Sameinaða og fá þar merki
og selja. Gleymum ekki
harnæskunni og setjum
okkur í spor barnanna.
Skíðafólk í framhaldsskól-
um. Setjið ykkur í spor
barnanna og gerizt sjálf-
boðaliðar fyrir þessa litlu
bræður okkar og systur.
an varð lífsnauðsyn á snjó-
svæðunum. Á þeim gátu menn
komizt sinna ferða. Indíánarnir
í Nprður-Ameríku höfðu ekki
skíði en aðeins þrúgur eða
snjóskó.
Að sjálfsögðu hafa þessar
þrúgur verið mismunandi á hin
um ýmsu stöðum og víða orðið
til án áhrifa annars staðar frá.
Xenofon lærði 400 f. Kr af í-
búunum í Armensku fjöllun-
um að binda poka umhverfis
hófa hestanna.
Strabo, um 200 árum f. Kr.,
segir, að í Kaksus bindi íbú-
arnir á sig leðurplötur með
göddum á þegar snjór sé.
Sem fullkomnara og hrað-
skreiðara tæki til að komast
áfram yfir snjóinn, verða svo
skiðin tií
Skíðadagurinn
Fyrir réttu 31 ári, eða síðla vetrar 1914, var gefið hér út
ávarp til almenings varðandi skiðaíþróttina, undirritað af 8
þekktustu mönnum þjóðarinnar á þeim tíma.
Byrjaði ávarpið þannig: „Vér undirritaðir skorum hér með
á alla, konur sem karla, unga sem gamla, að hjálpa til að efla
skíðaíþróttina hér á landi, og koma henni í það horf, sem hún
með réttu á skilið“.
Undir ávarpið rituðu m. a. þessir menn: A. Tulinius, forseti
í. S. í., Guðmundur Bjömsson landlæknir, Guðbrandur Magn-
ússon, sambandsstjóri U. M. F. í., Ólafur Björnsson ritstjóri,
Einar Gunnarsson ritstjóri, Hannes Hafstein, Jón Þórarinsson
fræðslumálastjóri og Þorsteinn Gíslason ritstjóri.
Þessir framsýnu menn gengu fyrir skjöldu og skoruðu á
fólkið að efla skíðaíþróttina. Þeir höfðu trú á að hún ætti fram-
tíð, að hún gæti orðið íþrótt fólksins.
Nú í dag er fólkið enn ávarpað og það beðið að efla skíða-
íþróttina, beðið að hjálpa til þess að skapa börnunum, sem eng-
in skíði eiga, möguleika til þess að geta haft afnot af skíðum
og tækifæri til að nota þau.
Einmitt þessi leið, að vekja áhuga barnanna, er leiðin til
þess „að koma skíðaíþróttinni í það horf sem hún á skilið“.
Er ekki ósennilegt að einmitt í þessum ráðstöfunum hefur
draumur þeirra mætu manna sem að framan getur, ræzt.
Það hefur líka sýnt sig að þegar þessi skíðadagshugsjón fer
að festa rætur og menn ljá henni hugsun, að sterkur áhugi
«
vaknar.
Þegar í fyrsta sinn sem þessi dagur er haldinn eru þegar
komnir yfir 20 bæir sem taka þátt í fjársöfnun í þessu augna-
miði.
Það er gleðilegur vottur um vaxandi skilning almennings
á málum æskunnar og þeim leiðum sem fara beri til að þroska
hana bæði andlhga, líkamlega og félagslega.
Hver sá, sem liær lið þessu máli, hefur sín áhrif og eykur
möguleika æskunnar til heilbrigðara lífs.
Ef til vill finnst mönnum að nóg sé af merkjasölum árið
um kring, og má um það deila. En þrátt fyrir allt má fullyrða
að börnin, með merkjasölustarfi sínu yfirleitt, vinni mörgu þjóð-
nytjamálinu meira starf en við gerum okkur grein fyrir. Fæstra
eða engra þeirra merkjasala sem börnin framkvæma, njóta þau
sjálf beinlínis. Það var því ekki úr vegi að ágóði af einni merkja-
sölu rynni beint til þeirra siálfra. Að ágóðinn af starfi þeirra
yrði notaður til þess að gera þeim sjálfum mögulegt að nota
skíði sem þau sameiginlega hafa aflað, og taka þátt í ógleyman-
legum skíðaferðum. Allir bæjarbúar verða að leggjast á eitt með
að gera þennan dag börnunum sem eftirminnilegastan.
Flestir eða allir hafa alið þá þrá í brjósti að eignast skíði
og að komast á skíði á æskuárum ,sínum. Þó sú von hafi ekki
alltaf rætzt ætti það samt að vera okkur hvöt til að hjálpa þeirri
kynslóð sem nú ber þessa þrá í brjósti. Um leið látum við
draum okkar mætustu manna, sem riefndir voru, rætast, sem
flestir heyra til þeirri kynslóð sem farin er.
Það er mjög sennilegt að lög- |
un þeirra breytist smált og |
smátt frá því að vera hring-
mynduð þrúga í þá ílöngu lög-
un sem skíðin hafa.
Frá þrúgunni og skíða sem
finna mátti til skamms tíma í
Síberíu, er ekki svo mikill
munur og nefna mætti „þrúgu-
skíði“. Þetta sambland af þrúg-
um og skíðum má þó nota til
að ganga á og renna, eftir því
hvernig færi er.
Sennilegt er, að það hafi ver-
ið í fjalllendj sem menn fóru
fyrst að renna sér og þá helzt
á hörðum snjó eða skara. , Frá
,W.VW.V."AV iVWWWW\iWAnAVViw.
því augnabliki að hreyfingin
verður brun eða rennsli, hefur
þrúgan breytzt í skíði“ segir
Nansen, og sem fyrr segir álít-
ur hann að staðurinn sé Aaltai-
fjöllin. Og hvenær? Þegar hið
nú dreifða finnsk-urgiska fólk
og Síberíuþjóðflokkar bjuggu
saman á þessum slóðum.
Eftir þeirri upplýsingum sem
fyrir liggja, hafa skíði og skíða- (
ferðir til skamms tíma verið
mjög ófullkomin éftir ökkai"
skilningi á þessum málum.
Með tilliti til þróunar skíð-
anna, útbreiðslu og ferða rpeð
Framh. á 5 síðu.
-rfWWWVWW
5