Þjóðviljinn - 11.03.1945, Blaðsíða 7

Sunnudagur 11. marz 1945.
7
Mikkjel Fönhus:
Hrakningar b jóraf jölskyldunnar
um svignuðu. Stórir dropar dundu ótt og títt á vatns-
fletinum.
Hagamús smaug eins og örskot inn í holu sína og
fuglarnir leituðu sér skjóls, þar sem skógarlimið var
þéttas't'.
En niðri í bjórabælinu var grafið og grafið.
Loksins kom mjótt höfuð í ljós upp úr rústunum.
Illviðrið lamdi bjórinn í framan, en hann var kuldan-
um feginn. Ekkert þeirra hafði þorað að hreyfa sig all-
an daginn og það var vont að liggja undir rústunum.
En nú voru þau bara sex eftir. Börnin höfðu verið
fimm. En eitt þeirra hafði farið af forvitni niður í bæl-
ið, rétt áður en ósköpin dundu yfir. Nú var bælið allt
í rústum og aumingja, litli bjórinn var horfinn.
Þau hefðu getað komizt upp um göngin í urðinni,
en það þorðu þau ekki. Þau höfðu verið hrædd um, áð
einhver óvinur biði þeirra þar — þessi óvinur, sem
hafði gengið þunglamalega yfir húsið þeirra, barið það
u’tan og seinast komið þessu hræðilega af stað.
Bjórapabbi lá lengi kyrr með höfuðið upp úr mold-
inni, án þess að þora að skríða alveg upp úr. Hann þef-
aði í allar áttir og horfði í kringum sig en varð einskis
var.
Þá skreið hann loksins upp úr og settist á stein.
Enn horfði hann hræddur í kringum sig og var viðbú-
inn að stinga sér niður í holuna aftur, ef hann yrði ein-
hvers var.
Trén og steinarnir voru alveg eins og þau áttu að
sér. En það var ekki sjón að sjá húsið hans. Það var
ekkert hús — allt rifið og tætt.
Bjórapabbi gaf frá sér lágt hljóð: „Öhö! Öhö!“ hon-
um var svarað í sama tón niðri í jörðinni. Einn ung-
inn stakk höfðinu upp úr holunni. Svo kom annar —
Þriðji — fjórði. Mamma þeirra hafði ýtt þeim á undan
sér. Seinast kom hún sjálf og þau löbbuðu öll niður
að tjörninni. Nú voru þau ekki nema sex.
Þau stungu sér til sunds og syntu lengi. Þau voru
hálf hrædd við að koma í land. Seinast fóru þau þó
upp á bakkann og nöguðu trjábörk, því að þau voru
orðin svöng.
Um sólaruppkomu voru þau öll lögð af stað. Þau*
fóru upp lækinn, sem rann í tjörnina og kom langt of-
an úr^ dölum. Víða voru djúpir hyljir og þar var gott
að vera á ferð. En sums staðar voru fossar í læknum
og þá urðu bjórarnir að fara á land og ganga.
Þau höfðu verið hrakin frá heimili sínu og voru að
leggja upp í langa ferð, til að leita sér hælis.
Bjóramamma vissi um stað og var að leita að hon-
um. Hún hafði farið eftir þessum læk einu sinni í
fyrra, áður en hún settist að við Litlutjörn. Hún fór á
1 undan og hin komu öll á eftir henni.
Þau voru á ferð allan daginn og það var komið
langt fram á nótt, þegar lækurinn tók enda og þau
komu að djúpri, dökkri tjörn, undir háum, skuggaleg-
um hömrum. — Hún hét líka Svartatjörn.
Það var ekkert líkt því, að menn gætu átt erindi
að Svörtutjörn, eða jafnvel fundið hana. Skógurinn var
svo þéttur, að aldrei sást tunglsljós í honum fyrr en
tunglið var komið hátt á loft. Þar voru hólar, dalir
og urðir. Allt var hvað öðru líkt, — engir langir ásar
sem gott hefði verið að rata eftir. Þar óx ekkert berja-
lyng, aðeins birki og ösp.
Hér var gott fyrir bjóra að eiga heima.
ÞJÓÐVILJINN

ERICH MARIA REMARQUE:
VINIR
þegar við skildum. „Nú er ég
búinn að átta mig“.
„Næst skal ég kenna þér,
að aka á krókóttum vegi“, sagði
hann.
„Það er gott. Góða nótt“.
„Sofðu vel“, sagði Köster.
„Karl“ brunaði burt. Eg
gekk upp þrepin. Eg var dauð-
þreyttur en fulkomlega róleg-
ur.
XXV.
í nóvemberbyrjun seldum
við citroenbílinn. Þá peninga
notuðum við til að reka verk-
stæðið fyrst um sinn. En dýr-
tíðin og erfiðleikarnir uxu með
hverri viku. Við gátum lítið
benzín selt og það var tæpast
um nokkrar viðgerðir að ræða
heldur.
Eina atvinrtan var að aka
bílnum. En það dugði ekki
handa þremur. Þess vegna tók
ég því með þökkum, þegar hó-
teleigandinn. á Kaffé Inter-
national bað mig að leika á
hljóðfæri á hverju kvöldi all-
an desembermánuð. Hann hafði
haft heppnina með sér undan-
farið. Sláturfélagið var farið að
hafa fundi sína í einni hliðar-
stofunni 1 hvérri viku. Svo kom
Hrossakaupmannafélagið Og
loks Almenna líkbrennslufélag-
ið. Gestirnir vildu ólmir hlusta
á hljómlist og ég samdi við
hóteleigandann um, að ég fengi
tíu mörk fyrir kvöldið. Þar að
auki átti ég að fá öl og romm
ókeypis.
Eg þurfti því ekki að keppa
við Köster og Lenz um að aka
bílmim. Mér var þetta líka bezt
sjálfum. Annars veit ég ekki,
hvernig ég hefði eytt kvöldun-
um.
Pat skrifaði mér stöðugt. Eg
beið alltaf með óþreyju ‘ eftir
bréfunum. En þegar skammdeg
ið kom og dagarnir voru orðn
ir svo stuttir, að ekki var orð-
ið bjart um hádegi, fannst mér
allt svo dapurt og drungalegt,
að mér datt oft 1 hug, að Pat
væri hætt að hugsa um mig og
öllu væri lokið milli okkar
Þetta var orðinn svo langur
tími, síðan hún fór, að ég var
hættur að gera mér grein^ fyr-
ir, hvort hún mundi nokkurn
tíma koma aftur.
Svo komu þessi óendanlegu
löngu, ‘döpru kvöld. Eg átti
1 ekki á öðru skárra völ en
þvaðra við götustelpur og
hrossaprangara og drekka langt
fram á nætur.
— — Hóteleigandinn hafði
fengið leyfi til að hafa opið á
aðfangadagskvöld. Þá ætluðu
allir piparsveinar hinna ýmsu
félaga að gera sér glaðan dag.
Formaður Sláturfélagsins, Stef-
án Grigoleit, gaf tvo grísi til
veizlunnar og saltað flesk þar
að auki. Hann var ekkjumað-
ur, hafði misst konuna fyrir
hálfu öðru ári, var veikgeðia
og langaði til að eyða aðfanga-
dagskvöldinu 1 vinahópi.
Hóteleig'andinn kom með
fjögra metra hátt grenitré og
það var sett framan við veit-
ingaborðið. Rósu var falið að
skreyta tréð. Hún var alltaf
fremst í flokki, þegar þurfti að
prýða eitthvað eða lagfæra
Marion var þar líka og Kiki.
Samkvæmt eðlisfari sínu hafði
hann vit g skreytingum. Þau
byrjuðu á verkinu um miðjan
dag og höfðu til umráða feikn
af glitrandi baðmull, kertum,
marglitum kúlum og englahári.
Enda -varð tréð hið prýðileg
asta. Og loks voru hengdir á
það nokkrir sykurgrísir — Stef-
áni Grigoleit til virðingar.
— — Eg hafði lagt mig út
af seinni hluta dagsins. Þegar
ég vaknaði var orðið dimmt og
ég áttaði mig ekki á hvort held
ur var kvöld eða morgunn. Mig
hafði dreymt eitthyað, en ég
mundi ekki hvað það var. En
það var eins og ég kæmi langt
að og heyrði þunga hurð falla
á eftir mér.
Þá var barið að dyrum. Hurð-
in opnaðist og frú Zalweski
kom inn. Ljósbirta féll inn um
dyragættina.
„Lohkamp", hvísl'aði hún
með skjálfandi röddu. „Frú
Hasse er komin. Eg treysti mér
ekki til að segja henni það. —
Þér verðið að gera það. Heyrið
þér það. Þér verðið að geia
það“.
Eg hreyfði mig ekki, því að
ég var ekki vel vaknaður.
„Sendið þér hana tU lögreglunn
ar“, sagði ég.
„En heyrið þér nú, Lobkamp.
Það er enginn heima í húsinu
og hún veit ekki neitt. Þér er-
uð þó kristinn maður“.
„Jæja, þá það“, svaraði ég
önugur. „Eg skal koma“.
Fríða stóð í eldhúsdyrunum
kófsveitt af forvitni. „Hún hef-
ur hegrafjöður í hattinum og
demantsbr j óstnál“, hvíslaði
hún.
„Þér verðið að sjá um, að
eldhússniftin hlusti ekki“
sagði ég við frú Zalweski og
hélt áfram inn í herbergi Hasse
hjónanna.
Frú Hasse stóð við glugg-
ann. Hún sneri sér snöggt við
þegar ég kom inn. Hún hafði
búizt við öðrum manni inn úr
dyrunum. Það var heimskulegt.
en ég leit fyrst á hattinn og
brjóstnálina. Það var rétt hjá
Fríðu. Hatturinn var afar vand-
aður — brjóstnálin tæplega
eins. Konan var öll afar stáss-
leg, eins og hún vildi sýna, að
hún hefði efni á að klæða sig
fyrirmannlega. Yfirleitt var út
lit hennar mun betra en það
hafði verið, meðan hún átti hér
heima.
„Hasse vinnur auðvitað eftir-
vinnu, þó aðfangadagskvöld sé“,
sagði hún háðslega, Eg hristi
höfuðið.
„Hvar er hann? f sumar-
leyfi!!“ Hún gekk á móti #nér
og vaggaði í mjöðmunum. Hún
angaði af alltof sterku ilm-
vatni.
„Við þurfum að gera upp
reikningana. Eg á líka ýmis-
legt hérna“.
„Þér eigið það allt“, sagði ég.
Hún starði á mig.
„Hann er dáinn“, sagði ég.
Eg hefði viljað segja það
öðruvísi — hægt og rólega. En
ég vissi hvort eð var ekki,
hvemig ég átti að haga mér í
þessu máli. Þar að auki var ég
sljór eftir svefninn.
Fyrst hélt ég að hún munai
velta á gólfið. En hún datt
ekki. Hún bara stóð í sömu
sporum og starði á mig. „Er
hann — er hann — ?“
Hattfjöðrin titraði. Aðra
hreyfingu var ekki að sjá á frú
Hasse.
En allt í einu — ég vissi ekki
hvernig það vildi til — sá ég
stásslegu konuna með allt ilm-
vatnið visna og yerða að gam-
almenni frammi fyrir mér.
Stærilætið og sigurgleðin hvarf
úr svip og hreyfingum. And-
litsdrættir hennar urðu slakir.
Hrukkur komu í staðinn. Hún
fálmaði eftir stól og settist.
Þetta var þreytt og gömul
kona.
„Hvað var að honum?“ spurði
hún. En varir hennar bærðust
varla.
„Hann dó skyndilega“ sagði
ég. „Mjög skyndilega“.
Hún hlustaði ekki á mig.
horfði bara framundan sér,
neri saman höndunum og hvísl-
aði: „Hvað á ég nú að gera?
Hvað á ég nú að gera?“ '
Eg þagði um stund. Þetta var
óviðfeldið. Seinast sagði ég, að
hún gæti sjálfsagt farið aftur
þangað, sem hún hefði verið.
Að minnsta kosti væri ekkert
unnið við, að hún tefði lengi
hér.
„En nú horfir þetta allt öðru
vísi við“, sagði hún, án þess að
líta upp. „Hvað á ég eiginlega
að gera?“
Eg sagði aftur, að hún ætti
áreiðanlega einhvern að sem
hún gæti farið til aftur og sagt
honum hvernig komið var, eft-
ir hátíðina gæti hún svo farið
á lögreglustöðina og sótt pen
ingana.
„Peninga!" endurtók hún
skilningslaust. „Hvaða pen-
inga?“
„Það eru æði miklir pening-
ar. Tólf hundruð mörk“.
Hún, hóf höfuðið og augu
hennar urðu æðisgengin. „Það
er ekki satt“, sagði hún áköf.
,„Nei, það getur ekki verið.
Haldið þér ekki að það sé mis-