Þjóðviljinn - 29.03.1945, Qupperneq 3

Fimmtudagur 29. marz 1945.
ÞJÓÐVILJINN
3
LetMélag lcmplara
Sundgarpurinn
Skopleihur í þrem þáttum eftír Arnold og Bach
Þfðandí: EmílThoroddsen-Stjórnandí: Lárus Sígurbjörnsson
Leikfélag templara hefur
sýnt gamanleikinn Sundgarpur-
inn eftir Amold og Back nokkr
um sinnum undanfarið við á-
gæta aðsókn, en frumsýning
leiksins var 16. þ. m.
Leikfélag templara er aðeins
tveggja ára gamalt. En leik-
starfsemi templara er miklu
eldri. Hún er svo miklu eldri,
að raunverulega á reykvísk leik
starfsemi upphaf sitt að rekja
til hennar. '
En jþótt svo langt sé síðan
leikstarfsemi templara hófst hef
ur hún legið niðri alllengi und-
anfarið, eða þar til fyrir þrem
árum að hafin var sýning á
leiknum Syndir annarra, og
hafði frú Anna Guðmundsdótt-
ir forgöngu í því og annaðist
leikstjómina. Það mun fyrst og
fremst vera hennar verk að
templarar hófu leikstarfsemi á
ný og stofnuðu leikfélag fyrir
tveim árum, og á hún þakkir
skyldar fyrir.
Þetta er því aðeins þriðja ár
ið sem leikflokkur templara
starfar og verður því að líta á
þessa leikendur sem nýliða og
gera kröfur til þeirra sam-
kvæmt því.
Um leikinn sjálfan, Sundgarp
inn er það að segja, að þýðing
Emils Thoroddsen er næg trygg
ing fyrir því að enginn mun
finna að hann sé af erlendum
toga spunninn, slíkur snillingur
var hann að „staðhæfa“ erlendn
skopleiki íslenzku þjóðlífi og
gefa þeim líf og lit innlendra
þjóðfélagshátta.
Leikurinn snýst um sundgarp
inn ósynda, Otto Magalín, ágæt-
an reykvískan borgara, sem er
svo önnum kafinn að hann má
ekki vera að muna eftir neinu
nema þá helzt hinni óstjómlegu
giftingarþrá sinni, sem hafði yf-
irþyrmt hann austur á strönd
Laugarvatns þegar hann sá þar
meðvitundarlausa stúlku í bað-
fötum. (
Finnur Sigurjónsson leikur
sundgarpinn, Otto Magalín og
verður ekki annað sagt en að
honum takizt sæmilega að ná
flestu því skoplega í fari slíkr-
ar persónu.
pórhcllur Bj'ómttson sem Engilbert
byggingameistari og Jón Bene-
diktsson sem Vemhard prófessor.
Þóra Sveinbjömsdóttir leikur
Önnu Maríu, tilvonandi brríði
herra Magalíns, og beygir hún
sig full ástríðulaust undir örlög
sín til þess að leikur hennar
nái tilætluðum áhrifum
Karl Sigurðsson leikur Frið-
rik frá Nýjabæ verkfræðing,
hinn svikna elskhuga. Alvara
hans og ákveðni, sem slíks, er
góð það sem hún nær, þyrfti
aðeins meiri hita.
Soffía Briem leikur Kötu
dóttur Magalíns og er þýð og
viðkunnanleg „heimasæta“.
Guðjón Einarsson leikur dr.
phil. Valdimar Má, piparsvein-
inn hjárænulega sem talar um
hundinn sinn, en þráir allt ann-
að. Tekst. honum vel að gera
hann eftirminnilega skoplegan.
Kristjana Benediktsdóttir
leikur Teresíu, ráðskonuvarg
Magalíns. Það er gustur af
þeirri kerlingu, það dottar eng-
inn undir leik Kristjönu. Húr
virðist hafa séð eitthvað svip-
líkt í lífinu — og tekið eftir
því!
Carlotta Albertsdóttir leikui
frú Gabríellu, móður Önnu Mar
íu. Hún virðist tæpast ná því
skoplega í hlutverkinu fyrr en
kemur að giftingarþönkum
hennar og Magalíns.
Árdís Freymóðs leikur Emmu.
stofustúlku Magalíns. Tekst
henni vel að ná virðingarleys-
inu fyrir óðagoti húsbóndans.
Þorvaldur Daníelsson leikur
Fimmsuntrínus Valentínusson,
sveitapiltinn sem dregur hált
drukknaðar Reykjavíkurstúlkur
upp úr Laugarvatni og reisir
stiga upp við svefnherbergis-
glugga þeirra að næturlagi og
á tvo „erfingja“ með henni
Guddu sinni fyrir austan. Það
er fjör í leik hans, en tæplegn
mun „Framsóknarfólkið í Laug-
ardalnum“ kannast við hann
sem einn úr sínum hópi
Einar Björnsson leikur Her-
mann, sundkennara hins ósynda
sundgarps, en í því hlutverki
gefst lítið tækifæri til þess að
sýna til hvers leikarinn dugar.
Þórhallur Bjömsson og Jóu 1
Benediktsson leika Erlend bygg
ingameistara og Vemharð pró-
fessor. Þórhallur líkist frekar
skagfirzkum hrossaprangara í
sparifötunum en reykvískum
’byggingameistara og Jón er
ekki sérlega prófessorslegur, en
báðir sýna þeir skoplegan leik.
Ágúst Fr. Guðmundsson leik-
ur þjóninn, sem þurrkar ryk,
lagfærir púða og lætur að duttl-
Þorvaldwr Daníelsson sem Fimmsuntrínus Valentínupson og Ásdís
Freymóðs sem Envma stofustúlka.
Karl Sigurðsson í hlutverki Frið-
riks frá Nýjabœ, verkfrœðings og
Þóra Sveinbjömsdáttir í hlutverki
Onnu Maríu.
ungum húsbóndans. 'Slík mann-
tegund er fátíð hér á landi og
flestir Íslendingar myndu næsta
skoplegir, ættu þeir að leika
þetta hlutverk í veruleikanum.
Leikstjóri er Lárus Sigur-
björnsson og hefur hann auð-
sjáanlega lagt alúð við það starf
og tekizt að halda leik . nýlið-
anna“ allvel jöfnum og lifandi
sem heild og jafnframt að
hindra það að hið skoplega
verði afkáralegt. Væri það Leik
félagi templara mikið happ að
geta notið leiðbeiningar hans
í framtíðinni.
*
Þeim áfanga verður sennilega
náð á næstu árum, að Þjóðleik-
húsið taki til starfa og verða
þar þá að sjálfsögðu beztu leik-
kraftarnir. Það verður eðlilepa
Finnur Sigurjónsson í hlutverki Magalíns og Einar Bjömsson
í lilutverki Hermanns sundken nara
Ivan Danilovits Tsérníakovski
hershöfðingi
Ivan Danilovits Tsérníakovski |
hershöfðingi, yfirforingi rauða hers-
ins í Austur-Prússlandi, dó þann
18. föbrúár s.l. af sárurn, sem hann
hafði fengið á vígvellinum, 37 ára
gamall. Hann var yngsti hershöfð-
ingi rauða hersins, sem stjómaði
sóknarher, og var sá fyrsti, sem
gerði þýzkt land að vigvelli.
Hann var ættaður frá Úman í
Úkraiínu. Faðir hans vann á jám-
brautunum. ívan varð mjög ung-
ur munaðarlaus og vissi, hvað það
var að vera svangur og kaldur.
Um tírna vann hann fyrir sér við
smalamennsku og seinna sem hafn-
arverkamaður í Novorossisk. —
En þá voru tímarnir orðnir breytt-
ir í Rússlandi, byltingin opnaði fá-
tæklingum leið til farsældar og
frarna, Ivan vakti athygli fyrir
dugnað og vitsmuni og fékk inn-
göngu í herskóla. — Sextán árum
seinna kom hann aftur til .æsku-
stöðva sinna og var þá orðinn hers-
liöfðingi.
Sumarið 1941 stjórnaði hann
hersveit, sem stöðvaði framsókn
fimmfalt fjölmennara liðs í sex
talinn einhver mikilvægasti á-
fangi í sögu íslenzkrar leiklistar
til þessa. En það þarf fleiri leik
flokka, þar sem nýliðar geti
komið fram, öðru vísi en sem
„statistar“ og sýnt hvað í þeim
býr, leikstarfsemi sem gefui
nýjurn leikaraefnum tækifæri.
Slíka leikstarfsemi hafa templ-
arar tekið upp og þessvegna á
Leikfélag templara framtíð fyr-
ir sér.
*
Sundgarpurinn er ekki veiga-
mikill leikur, en hann er frá
upphafi til enda ósvikið góðlát-
legt skop sem vekur hressandi
hlátur. — Næsta sýning leiks-
ins verður í Góðtemplarahúsinu
á annan í páskum.
J. B.
daga orustu á bökkum Dvinu.
Fyrstu 73 mennirnir, sem sovét-
stjórnin veitti heiðursmerki fyrir
framgöngu í þessu stríði, voru í
hersveit Tséríakovskis.
Hann var svo lánssamur, að vera
fyrsti hershöfðinginn, sem komst
aftur til Úkraínu, föðurlands síns,
þegar verið var að reka þýzka her-
inn þaðan. — Ilann og 299 undir-
menn hans fengu heiðursnafnbót-
ina, „Iíetjur Sovétríkjanna“, fyrir
förina yfir Dnépr. Fyrir lok ársins
1943 höfðu hersveitir Tsérníakpv-
skis farið yfir alla Úkraínu og tekið
Tarnopol með áhlaupi.
★
Vorið 1944 var Tsérniakovski
skipaður yfirmaður 2. Hvíta-Rúss-
lands-hersins. Hermenn hans bug-
uðu mótspyrnumiðstöðvar Þjóð-
verja í hvítiússnesku borgunum
Vitebsk, Orsja, Borisoff og Vileika.
Hvíta-Rússlands-herferðin náði
hámarki með frelsun Minsks, höf-
uðborgar lýðveldisins.
Því næst hófst sóknin gegn Þjóð-
verjum í Litúvu. Ekki leið langur
tími áður en hersveitir hans höfðu
hrakið óvinina úr litúvsku höfuð-
borginni, Vilníus, og voru farnar
að nálgast Austur-Prússland. —
Tsérníakovski var nú sæmdur tign-
arheitinu, „Hetja Sovétríkjanna“,
í annað sinn fyrir afrek sín í þágu
ættjarðarinnar.
I október s.l. stjórnaði hann árás
hersveita sinna á landamæravirki
Austur-Prússlands, brauzt. í gegn-
um þau og tók fyrstu þýzku bæina.
Eftir áramótin hófu hersveitir hans
sókn að nýjuí Austur-Prússlandiog
tóku Tilsit og margar aðrar borgiiv
Þær höfðu nána samvinnu við her-
sveitir Rokossovskis marskálks og
brutust gegnum víggirðingar Þjóð-
verja á milli hinna frægu Masúríu-
vatna og komust að úthverfum
Königsbergs.
Tsérníakovski hafði hlotið fjölda
Framhald á 5. síðu.