Þjóðviljinn - 26.05.1945, Side 3

Laugardaginn 26. maí 1945.
ÞJÓÐVILJINN
3
Er lýðreeði í Sovélríkjunum?
-----------------------------
Farið verður til vinnu i Rauðhóla, með
strætisvögnum frá Lækjartorgi í dag, laugardag,
kl. 3,15 og 7,15 e. h. og á sunnudag kl. 9 f. h. Aðr-
ar ferðir vagnanna eru kl. 1,15 — 5,15 — 9,15 og
11,15.
Félagar fjölmennið og takið með ykkur
hamra og naglbíta, þeir sem geta.
Framkvæmdaráðið.
Málgagn
Æskulýðsfylkingarinnar
(Sambands ungra sósfalista)
Greinar og annað efni
sendist á skrifstofu félags-
ins, Skólavörðust. 19, merkt
„Æskulýðssíðan“.
Stjórnarskráin
Nú stendur fyrir dyrum end-
urskoðun stjómarskrár íslenzka
ríkisins. Milliþinganefnd situr
á rökstólum og á að gera tillög-
ur um hverjar breytingar gera
skuli og leggja þær fyrir næsta
Alþing.
Mörgu þarf að breyta og er
ólíklegt að nefndin verði sam-
mála um það allt. Við sósíalist-
ar munum leggja megináherzlu
á að verkalýðnum verði tryggt
fullkomið atvinnuöryggi og at-
hafnafrelsi. En út í þessar til-
lögur flokksins verður ekki far-
ið nánar hér. Snúum okkur.að
ihinu, sem fyrst og fremst snert-
ir æskulýðinn. Hinn félagslegi
réttur hans til þess að hafa á-
hrif á málefni þess þjóðfélags.
sem hann starfar í, hefur hing-
að til algerlega verið fyrir borð
borinn.
Með ákvæðum í stjómar-
skránni hefur þannig mikill
hluti verkalýðsins verið útilok-
aður frá því að kjósa sér það
þjóðskipulag, sem hann vill
helzt við búa. íslenzkur æsku-
lýður vill ekki lengur við þetta
búa og krefst þess að við end-
urskoðun stjórnarskrárinnar
verði tekið fullt tillit til æsk-
unnar og aldurstakmark kosn-
ingaréttarins lækkað niður í 18
ár.
•
Þessar kröfur íslenzkrar æsku
hafa oft áður verið bornar fram
hér í síðunni og átt óskiptum
vinsældum að fagna meðal mik
ils meirihluta æskulýðsins. Enn
á ný færum við þær fram og
skorum á stjórnarskrámefnd að
taka þær til greina í nefndar-
áliti því, sem lagt verður fyrir
næsta Alþing.
Á þessum timum, þegar ný-
skipan atvinnulífsins stendur
fyrir dyrum og meiri þörf er
á að hver maður og kona geri
skyldu sína, en nokkru sinni
áður, þá mun fáum blandast
hugur um, að einmitt æskulýð-
urinn, framsæknasti hluti verka
lýðsins, muni fá þar hið mikil-
'vægasta hlutverk. Og geri nú
hver upp við sjálfan sig hvórt
nokkuð réttlæti sé í því að
þessi þýðingarmikli hluti þjóð-
félagsþegnanna verði afskiptur
því, að hafa áhrif með atkvæði
sínu á þau þjóðmál, sem munu
ákveða öryggi hans og afkomu
í framtíðinni.
•
Meginþorri æskulýðsins á
Fyrir nokkru kom út blað
lýðræðissinnaðra , stúdenta,
fyrsta og síðasta tölublaðið á
þessum vetri. Þar er m. a. grein
eftir Björgvin Sigurðsson stud.
juris, með yfirskriftinni: Er
lýðræði í Sovétríkjunum?
Með því að grein þessi snert-
ir ekki sérstaklega málefni stúd
enta og þar sem auk þess Nýja
stúdentablaðið, málgagn rót-
tækra stúdenta, kemur ekki
út fyrr en n.k. haust, þykir
hlýða að svara þessari grein hér
á Æskulýðssíðunni.
Það er æði sjaldgæft, að fylgj
endur borgaraflokkanna hætti
sér út á þann hála ís að reyna
að rita um stjórnmál á grund-
velli þekkingar og skynsemi.
og því virðingarverðari er þessl
tilraun stúdentsins í þá átt.
Hann hefur sýnilega lesið stjórn
arskrá Sovétríkjanna og jafn-
vel fleiri rit varðandi þau. En
hitt er leiðara, hversu skakkar
ályktanir hann dregur af þeim
fróðleik, sem hann hefur viðað
að sér.
Greinarhöfundur leitast við
að sanna, að ekki sé lýðræði ■
Sovétríkjunum, af því að þar
sé aðeins einn stjómmálaflokk
ur. Hann hefði átt að lesa bet-
ur framsöguræðu þá, sem Stalín
flutti um frumvarpið.að stjórn-
arskrá Sovétríkjanna. Þar er
einmitt gert ráð fyrir þessavi
gagnrýni og' hrekur Stalín hana
á sinn hátt með gagnorðum og
ótvíræðum rökum.
Stalín segir þar m. a.:
Eg viðurkenni það, að stjórn-
arskrárfrumvarpið gerir ráð
fyrir því, að alræði alþýðustétt-
anna haldist og einnig forráðaað
staða Kommúnistaflokks Sovét-
ríkjanna. Mér þykir leitt, að
hinir heiðruðu gagnrýnendur
skuli lita á þetta sem ágalla.
Við Bolsévikkar teljum það
kost á frumvarpinu. Við erum
annarrar skoðunar um frelsi
margra mismunandi stjórnmála
flokka. Stjómálaflokkur er
hluti af stétt, sá stjórnandi hluti
stéttarinnar. Margir flokkar, og
þá jafnframt tilverulevfi
aldrinum 18 til 21 árs hefur
brennandi áhuga á að láta til
sín taka í þjóðfélagsmálum og
krefst hins sjálfsagða réttar síns
í þessu máli. Um allan heim
hefur þessi krafa verið borin
fram af æskulýðnum og líkindi
eru til þess, að hún nái víða
fram að ganga. Það væri
skammarlegt fyrir íslendinga
að verða síðastir allra að sam-
þykkja þessa sjálfsögðu réttar-
bót. En nú er tækifæri til þess
að sýna að vér íslendingar sé-
um ekki þröngsýnni en aðrac
þjóðir og verða fyrstir, eða með
þeim fyrstu, sem gefur æsku-
lýðnum rétt sinn allan í þessu
máli.
margra flokka, geta einungis
átt sér stað í þjóðfélögum, sem
innan vébanda sinna hafa and-
stæðar stéttir, hverra hagsmuna
stefnur eru óvinveittar innbyrð
,is og ósættandi. Sem dæmi má
nefna þjóðfélag, sem inniheld-
ur aúðvaldsstétt og verkalýðs-
stétt, landherra og bændur, o. s.
frv. ■
í Sovétríkjunum eru aðeins
tvær stéttir, verkamenn og
bændur. Og það er fjarri því,
að hagsmunir þeirra rekist á.
Hagsmunir þeirra fara einmitt
algerlega saman. Þarafleiðandi
er enginn grundvöllur fyrii
marga flokka í Sovétríkjunum,
og því ekki ástæða til að leyfa
þá. í Sovétríkjunum er aðeins
grundvöllur fyrir einn flokk,
Kommúnistaflokkinn. í Sovét-
ríkjunum geta ekki verið til
aðrir flokkar en flokkur komm-
únistanna, sem berst fyrir hags
munum verkamanna og bænda
með dirfsku og þráutseigju. Ó-
hœtt un að segja, að flokkurinn
hafi leyst þetta hlutverk sæmi-
lega af hendi.
Það er talað um lýðræði. En
hvað er lýðræði? Lýðræðið í
auðvaldslöndunum, þar sem
andstæðar stéttir eru. er í raur.
og veru lýðræði hinna sterku.
lýðræði fyrir fámennar forrétt-
indastéttir. En lýðræðið í Sov-
étríkjunum er aftur á móti lýð-
ræði alþýðunnar, það er að
segja lýðræði allra. Þar af leið-
ir að það er ekki stjórnarskrá
Sovétríkjanna, sem brýtur í bág
við anda lýðræðisins, heldur
stjórnarskrár auðvaldsríkjanna.
Eg held því fram, að stjórnar-
skrá Sovétríkjanna sé hin eina
sanna lýðræðisstjórnarskrá
heimsins.
Þessu svari reynir greinarhöf
undur ekki að andæfa, þótt það
hefði legið beinast við. Skýr-
ingin á því getur ekki verið
önnur en sú, að hann hefur
ekki treyst sér til að gagnrýna
þetta svar Stalíns. Skal honum
heldur ekki láð það.
Sýnilegt er, að greinarhöfund
ur, eins og svo margir aðrir,
gerir sér ekki ljósa grein fyrir
þeim meginmun, sem er á kap-
ítalisku og sósíalisku þjóðfélagi.
Skal því í stuttu máli skýrt
hver sá munur er.
í auðvaldslöndum geta hags-
■munir allra þjóðfélagsþegna
aldrei farið saman. Það er hag-
ur vinnuveitandans sá, að laun-
in séu sem allra lengst fyrir neð
inn þolir. Aftur á móti er hag-
ur vinnuveitandans sá að launia
séu sem allra lengst fyrir neð-
an þetta mark, því að mismun-
urinn fellur í hans hlut. Þetta
eru andstæð og ósættanleg sjón-
armið. Afleiðingin verður sú,
að hinar andstæðu stéttir skapa
hver sinn stjórnmálaflokk sem
baráttulið fyrir hagsmunum
stéttarinnar.
Undir vissum kringumstæð-
um getur skapazt nokkurs kon-
ar jafnvægi milli þessara f jand-
samlegu fylkinga. En fyrr eða
síðar dregur að því, að jafn-
vægið raskast, ef ekki af öðru,
þá af því að arðræning'jamir,
vinnuveitendur, neyðast til að
safna verkalýðnum saman
kringum vinnustaðina með
hinni auknu tækniþróun. Það
leiðir svo af sér aukinn styrk
og samtök verkamanna.
Hvort sem það er flokkur arð
ræninganna eða hinna arð-
rændu, sem fer með völdin, bá
hlýtur að verða kúgun á and-
stæðu stéttinni fyrst um sinn.
Sá er þó munurinn, að arðræn-
ingjar eru ávallt í miklum
minnihluta, jafnvel þótt þeim
takist með aðstöðu sinni að
kaupa fylgi meiríhlutans. Vald
þeirra hlýtur því að verða kúg-
un á meirihluta þjóðarinnar, og
þeirri undirokun getur ekki
linnt fyrr en verkalýðurinn nær
völdum, því að tilvera hans og
þróun er óhjákvæmileg, þótt
henni verði haldið niðri um
stundarsakir með fasisma eð.i
annarri villimennsku.
Þegar loks flokkur verkalýðs-
ins nær völdum, hlýtur að verða
kúgun á hinum arðrænandi
minnihluta þjóðfélagsins. En
sú kúgun þarf ekki að verða og
verður ekki langæ, því að verka
lýðurinn tekur sjálfur rekstur
þjóðarbúsins í sínar liendur og
útrýmir þar með arðræningja-
stéttiimi. Þá getur ekki framar
orðið um að ræða undirokun
einnar stéttar á annarri, því
að allra. hagur er sameiginleg-
ur. Með útrýmingu arðræningj
anna er auðvitað grundvellin-
um kippt undan flokki þeirra
eða flokkum. Það er aðeins til
grundvöllur fyrir einn flokk,
flokk verkalýðsins.
Á þetta stig er þróunin kom-
in í Sovétríkjunum.
Þegar svo er komið, mynd-
ast forystulið þjóðarinnar, á
sama hátt og stéttarinnar áður.
þannig, að virkustu og þroskuð-
ustu þegnarnir raða sér í fylk-
ingarbrjóst og berjast fyrir
hagsmunum þjóðarinnar 1 heild.
Það er Kommúnistaflokkurinn,
sem hefur þetta mikilvæga hlut
verk í Sovét'ríkjunum.
Að síðustu vildi ég gera dá-
lítið sérstakt dæmi að umtals-
efni.
Hugsum okkur, að Sjálfstæð-
isflokkurinn fengi meirihluta-
aðstöðu í stjórnmálum íslands
(farðu ekki að hlæja, lesari
góður). Þá vaknar sú spuming,
hvort yfjrráð hans væru sam-
bærileg við forráð Kommúnista
flokks Sovfjtríkjanna. Eg svara
því hiklaust neitandi. Munur-
inn væri sá, að Sjálfstæðisflokk
urinn fengi jafnframt foryst-
unni fyrir þeim mönnum, sem
hafa gert hann að hagsmuna-
samtökum sínum, alræði yfir
þeim fjölda manna, sem hefði
andstæðra hagsmuna að gæta.
Að vísu væri hægt að útrýma
andstæðingaflokkunum. En
verkalýðnum, meirihluta þjóð-
arimiar, er ekki hægt að út-
rýma. Hér væri því langtura
meira flokkseinræði en í Sovét-
ríkjunum og stéttakúgun. sem
þar er enginn grundvöllur fyrir.
Þetta sannar tvennt. í fyrsta
lagi, að tilvera arðránsstéttar
innar hér á landi er hindrun,
þess, að lýðræðið verði hér eins
fullkomið og 1 Sovétríkjunum,
þar sem hinn ráðandi flokkur
er fulltrúi allrar þjóðarinnar.
Má þó segja, að ísland sé lýð-
ræðisland á tiltölulega háu
stigi. í öðru lagi, að Sjálfstæð-
isflokkurinn hefur með valda-
baráttu sinni að markmiði
flokkseinræði og stéttakúgun,
sem er ekki til í Sovétríkjun-
um.
Þótt þetta dæmi sé tekið, bá
er ekki þar með sagt, að Sjálf-
stæðisflokkurinn sé að þessu
leyti verri en aðrir borgara
flokkar, erlendir eða innlendir.
Það er sameiginlegt öllum flokk
um. sem hafa ekki sósíalismann
á stefnuskrá sinni, að völd
þeirra í þjóðfélögunum hljóta
að byggjast á stéttakúgun, enda
ríkir hún í öllum auðvaldsþjóð-
félögum, þótt á misjöfnu stigi
sé. Þar er það viss hópur
manna. sem í skjóli auðmagns
og áhrifa hefur tangarhald á
hinum hlutanum, sem er langt-
um stærri. Þar stuðlar allt að
umráð yfir megninu af öllum
blaðakosti og áróðurstækjum
Frh. á 8. síðu.