Þjóðviljinn - 03.08.1945, Síða 1

--------------------------------
Borgarfjarðarferðin
Sósíalistafélagið óg Æ. F. R.
Nokkrir farmiðar fást enn-
þá og verða þeir seldir á
skrifstofu Æ. F. R. Skóla-
vörðustíg 19. Sími 6399 kl. 1—
7 í dag.
Þeir, sem eiga frátekna far-
miða verða að vitja þeirra á
sama tíma.
Ferðanefndin.
V_______________________________/
10. árgang-ur.
YFIRLÝSING UM STÖRF POTSDAM-
RÁÐSTEFNUNNAR BIRT í GÆRKVÖLD
Fjallar um stjórn Þýzkalands, skaðabólagreiðslur, væntanleja friðarsamninga, skilyrði fyr-
ir þátttöku bandalags Sameinuðu þjóðanna, austurlandamæri Þýzkalands og fleiri mál
Stalín, Truman og Churchill og túlkar þeirra á Potsdamráðstefmmni
í blaðinu í dag er að nokkru lýst helztu niðurstöðum og ákvörðunum Potsdamráðstefnunnar. —
Engiun vafi er á því, að þessi ráðstefna mun jafnan talin ein merkasta í sögu mannkynsins. Allt
mannkyn leit til hinna miklu þjóðarleiðtoga, er þar sátu á fundi, í þeirri von, að þeim mundi tak-
ast að leggja hornsteinana að varanlegum friði og vaxandi farsæld í hciminum. Að svo komnu
verður ekki annað séð, en að þeim hafi tekizt það.
í gærkvöld kl. 21,30
(ísl. tími) var sameigin-
leg yfirlýsing um Pots-
damráðstefnuna birt sam
tímis í Berlín, Moskvu,
London og Washington.
Yfirlýsingin fjallar um
störf Potsdamráðstefn-
unnar og þann árangur,
sem á henni náðist. Merk
ustu málin, sem gerð er
grein fyrir í yfirlýsing-
unni, eru: Eftirlitið með
Þýzkalandi og framtíðar-
stjórn þess, skaðabóta-
greiðslur Þýzkalands til
Bandamanna, breytingar
á austurlandamærum
Þýzkalands, væntanlegir
friðarsamningar við fyrri
bandamenn Þýzkalands:
Ítalíu, Finnland, Ung-
verjaland og Rúmeníu,
og skilyrðin fyrir þátt-
töku í bandalagi hinna
sameinuðu þjóða.
Hér verður í stuttum út-
drætti gerð grein fyrir helztu
atriðum yfirlýsingarinnar:
Eftirlitið með Þýzka-
landi verður strangt
Potsdamráðstefnan leggur
áherzlu á þá ákvörðun, sem
tekin var á Krímráðstefnunni,
að þýzka nazismanum og
þýzku hernaðarstefnunni
verði miskunnarlaust útrýmt
til þess að tryggja það, að
heimsfriðnum . verði aldrei
framar ógnað af Þýzkalandi.
Hernámsstjórnir Bandamanna
í Þýzkalandi munu hafa nána
samvinnu sín á milli til að
tryggja Það, að Þýzkaland
verði algerlega afvopnað,
ströng gæzla verði höfð á iðn-
aði þess og öll merki um naz-
ismann verði þurrkuð út.
Gengið verður ríkt eftir, að
allir stríðsglæpamenn verði
fengnir Bandamönnum í
hendur.
Lýðræðislegt stjórn-
málalíf verður eflt
Bandamenn munu beita sér
fyrir því, að efla þýzkt stjórn-
nálalíf á lýðræðisgrundvelli
ig verður leyfð starfsemi
'lokka, sem starfa eftir lög-
nálum og í anda lýðræðisins.
i’rjálsum verkalýðsfélögum
-erður einnig leyft að starfa.
%'rst um sinn mun engin al-
ríkisstjórn verða í Þýzkalandi,
n lögð verður áherzla á, að
'fla sjálfstæði sveitar- og
læjarstjórna. Ákvörðun verð-
r tekin um framtíðarstjórn
’ýzkalands, þegar stjórnmála
f landsins er komið á það
■ ig, að hægt verði að mynda
inlenda lýðræðisstjórn.
Tergagna- skipa og
flugvélaframleiðsla
bönnuð.
Öll framleiðsla hergagna.
flugvéla og skipa í Þýzkalandi
verður bönnuð. Strangt eftir-
lit verður haft með allri ann-
arri framleiðslu, iðnaði, véla-
framleiðslu og námugrefti.
Þýzka iðnaðinum verður
dreift um landið eins og unnt
er, og megináherzlan verður
leiði landbúnaðarafurðir.
Bandamenn munu skoða
Þýzkaland sem eina atvinnu-
lega heild og hafa sameigin-
legt eftirlit með því.
Þjóðverjar munu
greiða skaðabætur
Skaðabótakröfur Sovétríkj-
anna á hendur Þjóðverjum
verða greiddar með verðmæt-
um frá hernámssvæði þeirra
í Þýzkalandi og einnig með
eignum Þýzkalands erlendis.
Sovétríkin munu láta Pól-
landi í té skaðabætur af hluta
sínum. Vesturveldin munu fá
greiddar sínar skaðabótakröf-
ur með verðmætum frá öðr-
um hlutum Þýzkalands, en þó
■munu Sovétríkin fá 25% af
þeim vélum og iðnaðartækj-
um, sem þar verða tekin í
skaðabótagreiðslur. Mikinn
hluta þeirra munu þau endur-
greiða með matvælum, kolum
og öðrum nauðsynjum, sem
þau geta af hendi látið.
Sovétríkin fá Austur-
Prússland. Pólland
Slésíu
Allt Austur-Prússland verð-
ur tekið af Þjóðverjum. Fá
Sovétríkin megnið af því, þ.
á m: borgina Königsberg, en
Pólverjar fá nokkuð. Þeir fá
einnig borgina Danzig og um-
hverfi. Austurlandamæri
Þýzkalands verða færð vestur
að Frankfurt og Stettin og fá
Pólverjar þannig mikil lands-
svæði, hluta af Pommern og
mestalla Slésíu.
Frjálsar kosningar í
Póllandi bráðlega
Bandaríkin og Bretland
lýsa því yfir, að þau hafi hætt
að viðurkenna pólsku stjórn-
ina, sem sat í London, en er
nú úr sögunni, og viðurkenni
nú Varsjárstjórnina sem lög-
lega.stjórn Póllands, enda hafi
Framhald á 7. síðu.
Auk þeirra ákvarðana,
sem Potsdamráðstefnan
tók í hinum ýmsu málum
og skýrt er frá á öðrum
stað hér á síðunni, tók
hún einnig ákvörðun um,
hvernig leyst verður úr
þeim vandamálum, sem
kunna að berast að í fram
tíðinni og skjótrar lausn-
ar þurfa með.
Sett verður á stofn ráð
utanríkisráðherra stór-
veldanna fimm, Bret-
lands, Frakklands, Sovét
ríkjanna, Bandaríkjanna
og Kína. Það á að koma
saman með vissu millibili
og hafa aðalbækistöðvar
sínar í London, en halda
einnig fundi í höfuðborg-
um hinna stórveldanna
við og við.
I
Haldnir voru 13 fund-
ir — rætt um ýms
önnur mál en skýrt
er frá í yfirlýsing-
unni.
í lok yfirlýsingarinnar er
skýrt frá því, að 13 fundir
hafi verið haldnir með leið-
togum stórveldanna þriggja í
hinni fornu keisarahöll í Pots-
dam. Sagt er, að auk þeirra
fjölmörgu mála, sem getið er
í yfirlýsingunni, hafi mörg
önnur mál verið tekin fyrir
og leiðtogar stórveldanna
skipzt á skoðunum um þau.
Er þar vafalaust átt m. a. við
styrjöldina á Kyrrahafi og af-
stöðu Sovétríkjanna til henn-
ar.
Yfirlýsingin endar á því, að
þeir Attlee, Stalín og Truman
segjast fara frá þessari ráð-
stefnu, sem hafi markað stór
spor í áttina til aukins og
nánara samstarfs þjóða sinna,
í aukinni trú á það, að
stjórnum þeirra megi taka.;. i
samstarfi við stjórnir annaria
ríkja að tryggja réttlátan og
varanlegan frið í heiminum.