Þjóðviljinn - 11.08.1945, Qupperneq 6

6
ÞJÓÐVILJINN
Laugardagur 11. ágúst 1945.
CARL EWALD:
PEARL S. BUCK:
ÆTTJARÐARVINUR
j . .. . --‘
Storkurinn
'láta múta sér “ spurði hann.
Honum þótti það ótrúlegt.
lengra dregur norður eftir. Okkar á milli sagt er öll-
um sama um þá. En snákar til dæmis!“ _
„Æ, já, komdu með snák. Eg skal sjá fyrir hon-
um. Eg er banhungraður, og ég hef verið vitlaus
í snáka, síðan ég var lítill“.
„Jæja!“ sagði fíkjutréð. „Þorirðu að ráðast á
snák. Hér eru allar skepnur hræddar við hann.
Ertu ekki hræddur um að hann sé þér ofurelri?“
„Snákur er ekki annað en snákur. Vísaðu mér
á einn. Þá skal ég gera honum skil“, sagði stork-
urinn.
„Þá gerirðu öllum hérna í nágrenninu mikinn
greiða“, sagði fíkjutréð. „Og ég Jilakka til að sjá
þig jafna um þann náunga“.
„En hvar eru snákarnir?“ spurði storkurinn.
„Svangur var ég áður. En nú verð ég enn hungraðri,
þegar við erum að tala um þetta. Og ég veit heldur
ekki, hvernig ég á að ná í snákinn, ef ég geri það
ekki undir eins. Allar jurtir vaxa svo ört í kringum
okkur, að við sjáum bráðum ekki nefstóran blett
af grassverðinum“.
„Það er alltaf svona um þetta leyti hjá okkur.
Er það öðruvísi heima hjá þér? Vaxið þið ekki þar?“
„Jú, auðvitað vöxum við“, svaraði storkurinn.
„En það er í hófi. Grasið nær eðlilegri hæð, kornið
líka. Trén skjóta nýjum greinum hvert ár og hækka
ofurlítið líka. En hér! Þetta óöagot nær engri átt!“
„Jæja, þér finnst það“, sagði fíkjutréð. „En um
þetta leyti ársins þýðir ekki annað en vaxa og
blómgast í logandi bráð. Moldin er frjósöm. Nóg
regn og sólskin! Og það dettur engum í hug að
hugsa um, hvað sé mátulegt og hvað ekki. Hvern-
ig er það? Er ekki svona heitt heima hjá þér á
Vbezta tíma ársins?“
„Það er allt í hófi“, svaraði storkurinn. „Við
tökum öllu með ró í Danmörku og eyðileggjum
ekkert með óðagoti og fljótfærni. Allt krefst síns
tíma. Fyrst 'njótum við æskunnar í gleði og á-
hyggjuleysi. Síðan eignumst við börn og verðum
að sjá fyrir þeim. Þegar veturinn kemur, verðum
„Eg þekki þá“, svaraði
Chiang, „En þeim verður ekki
breytt, og ég verð að nota þá,
eins og þeir eru“.
Ef til vill var það rétt hjá
Mac Gurk, hugsaði I-wan, að
Chiang væri meiri maður en
En-lan. En hvað sem því leið,
vildi hann fremur standa við
hlið En-lans en allra annarra.
„Við þurfum ekki peningá“,
sagði En-lan. „Við höfum átt
í styrjöld árum saman án pen
inga og við getum það enn“.
I-wan varð það ljóst, að
hér var um skæruhernað að
ræða. Það var ekki til sá mað-
ur í her En-lans, sem ekki
kunni að berjast með hverju
sem hann hafði í höndum.
Þó að þeir hefðu ekki nema
tuttugu vélbyssur, var eins og
það væru hundrað. Þeir börð-
ust með eldgömlum spjótum;
hnífum og hverju sem var.
Þeir slöngvuðu jafnvel stein-
um, ef fjandmennirnir voru á
löngu færi. Þeim tókst þetta,
þó að þeir sæktu ekki fram í
þéttri fylkingu, eins og óvin-
irnir heldur á víð og dreif í
skógum, skorningum með-
fram vegum og við vinnu á
ökrunum með haka í höndun-
um en hníf eða byssu undir
bláu baðmullarskyrtunni.
En-lan hafði ákveðið, að
þeir skyldu yfirgefa sveita-
þorpið og færa sig nær bæki-
stöðvum fjandmannanna. En
þeir áttu ekki að sækja fram
eins og her, heldur eins og
bændur frá búum sínum, fáir
í einu, til skipta. Auðvitað
áttu þeir á hættu að koma að
heimili sínu rændu og eyði-
lögðu aftur.
„Eg er þessum héruðum
kunnugur“, sagði En-lan einu
sinni kuldalega, þegar þeir
sátu yfir landabréfum sínum
inni í herbergi En-lans. Hann
drap fingri á kortið. „Manstu
hvað ég sagði þér úm þorpið
heima?“
„Já, ég man það“, svaraði
Þegar Eiffelturninn í París
var reistur árið 1889, var til
þess ætlazt að hann yrði rif-
irin aftur. Hann átti aðeins að
vera sýnishorn af franskri
byggingarlist og prýða heims
sýningu, ssm fór fram það ár.
R'.klð fékk umráð yfir turnin-
um- nokkrum árum síðar, og
heimtuðu bá margir óvægir,
aj hann yrði rifinn. Þeir
-s' gðu, að hreinn og beinn ó-
sómi væri að sjá þessa 300
■ir etra háu hengilmænu úr
;stáli gnæfa yfir forn og fögur
stórhýsi. En turninn var ekki.
xifjjnn. Það drógst ár frá ári.
Hann var líka til margs gagn-
legur. Þar var sett loftskeyta-
stöð og hann var notaður til
veðurathugana.
Og nú minnist enginn á það
framar, að hann sé neitt Ijót-
ari en aðrar byggingar borg-
arinnar.
•
Á þeim tímum, þegar ákefð
manna eftir dýrlingabeinum
og helgum dómum var sem
mest, var oft ekki hirt um,
hvernig þeir voru fengnir.
Sagan segir, að þegar Róm-
vald hinn helgi flýði frá
Ítalíu, hafi nokkrir guðhrædd.
ir vinir hans ákveðið að
drepa hann, til þess að bein
hans flyttust ekki úr landi. j
I-wan.
„Þarna er það“, sagði En-
lan. „Nafnið stendur þar enn.
En þorpið er ekki til lengur.
Engin maður þaðan er á lífi.
Öll hús hrundu í rústir og
jörðin er sviðin. Það getur
verið að ég eigi einn bróður
á lífi. Eg veit það ekki. Jap-
anir eyðilögðu þorpið í hefnd
arskyni fyrir Tungchow“.
Hann þagnaði og I-wan
svaraði engu. Hvað hefði
hann átt að segja?
„Eg ætlaði að stofna þar
skóla“, sagði En-lan hugs-
andi. Og eftir nokkra stund
bætti hann við. „Eg gat ekki
| endurgoldið þeim það, sem
þeir gerðu fyrir mig á meðan
þeir lifðu. En ég geri það, þc
að þeir séu dánir“.
Peony sat hjá þeim og var
að bæta gamlan einkennisbún
ing af En-lan. Hún lagði frá
sér saumana, gekk til En-lans
og tók af honum kortið. „Það
er kominn háttatími“, sagði
hún. „Þú veizt, að þú verður
að fara snemma að sofa, því
þú vaknar alltaf fyrir allar
aldir“.
Sálarástand hans gjör-
breyttist á einu augnabliki.
Hann leit brosandi á I-wan:
„Eg verð aldrei annað en
sveitastrákur. Eg vakna alltaf
við fyrsta hanagal11.
Þegar I-wan sá hve mikið
þau unnust og voru samhent,
sótti 'að honum söknuður.
Hann hafði verið hér vikum
saman, án þess að hugsa um
annað en hlutverk sitt. En nú
læddist að honum þrá, eins og
Tama hefði nefnt nafn hans.
Hann langaði ákaft til að
segja En-lan og Peony frá
henni, en hann þorði það ekki.
Hann var ekki viss um að
þau skildu það. Hann minnt-
ist þess, þegar En-lan hafði
spurt hannf hvernig hann
gæti látið sér sæma að halda
tryggð við föður sinn. Á sama
hátt mundi hann nú spyrja:
„Hvernig geturðu elskað jap-
anska konu?“ En I-wan vissi
það vel, að hann mundi alltaf
elska hana. Hann átti hana
einn, en ekki þjóð hennar.
Einu sinni var hann rétt að
því kominn að segja Peony
frá henni. Tama hafði skrifað
honum og hann fékk bréfið
með embættisinnsigli föður
síns, eins og vant var. Hún
skrifaði langt mál um dreng-
ina, hvernig þeim færi fram
og hvað þeir segðu og gerðu.
Jiro var farinn að ganga í
skóla. Hún hafði keypt hon-
um brúna léreftstösku, skóla-
bu’ning og húfu, eins og aðrir
drengir höfðu. „En ég kenni
þeim líka heima“, -sagði hún.
„Og við setjum á hverjum
degi blóm framan við mynd-
ina af þór. Eg segi þeim á
hverjum degi, að bú sért hug-
rakkur, að Kína sé fagurt
land og við séum öll kínversk.
Það erum við, því að ég er
konan þín og þeir eru börnin
okkar“.
„Þannig hafði hún skrifað,
eftir að hann fór — „við erum
kínversk“.
Hann var eiijmana þennan
dag og hugsaði um heimili
sitt. Þetta var óvenju kyrrlát-
ur dagur. En-lan hafði sagt
öllum að hvíla sig, því að óvin
irnir voru að færa sig til
nýrra bækistöðva, sem hann
hafði hug á að ráðast á. Pe-
ony sat með sauma sína, eins
og hún var vön í sólskininu,
utan við sveitabæinn, þar sem
þau dvöldu í svipinn.
Nú ætlaði hann að tala við
hana. En hann var varkár og
braut upp á öðru umtalsefni
fyrst: „Hefurðu aldrei eignazt
son, Peony?“ spurði hann.
Hún leit á hann. Hann sá
það í sólskininu, að fáeinar
hrukkur voru komnar í fín-
gert hörund hennar. Og hárið,
sem einu sinni hafði gljáð af
smyrslum og olíu, var orðið
þurrt og upplitað í stormi og
sólskini. En þó er hún ung
og fríð, hugsaði hann. Hún
var heldur ekki nema þrítug.
„Eg hef eignazt tvö börn“,
sagði hún og leit aftur niður
á sauma sína. „Eg varð mikið
veik, eftir að ég átti það
seinna, og nú get ég ekki eign
azt fleiri börn“.
Hún hélt áfram að sauma.
„Eg get reyndar sagt þér það.
Þú ert eins og bróðir minn“,
sagðl hún. „Fyrra- barnið —
drengurinn minn, dó. Lífsskil-
yrði okkar eru ekki góð fyrir
börn. Við vorum á sífelldu
ferðalagi. Hann fékk misjafná
fæðu og ekki álltaf gott vatn.
Hann varð fimrn ára — svo
lengi fékk ég þó að' eiga hann.
En svo veiktist hann allt í
einu og dó sama daginn. Yið
grófum hann í brekku í Ki-
angsi. Það er svo langt þang-
að, að ég sé líklega ekki gröf-
ina hans frarnar".
Hún laut höfði en grét ekki.
„Seinna barnið var stúlka.
Það drógst svo lengi að ég
eignaðist hana, að ég hélt, að
ég mundi ekki eignast fleiri
börn. En-lan trúir ekki á
guð, eins og bú veizt. Þess
vegna gat ég ekki beðið um
barn. En svo varð ég barns-
hafandi aftur, meðan við vor-
um í langferðinni“.
Hún þagnaði, beft sundur
nálþráðinn og hélt svo áfram:
„Eg vonaði alltaf, að barnið
mundi ekki fæðast fvrr en
ferðin væri á enda. Við urð-
um að klifra yfir há fjöll og
ganga yfir eyðimerkur. Eg
varð ýmist að ganga eða vera
á hestbaki. Og það var enn
verrá. Vegirnir eru svo vond-
ir og víðast voru engir vegir.
Þá var ég föður bínum oft
þakklát fyrir. að hann bann-
aði að reira á mér fæturna.
Barnið fæddist. Það var lítil
og mögur stúlka. En við urð-
um að halda áfram ferðinni.
Hvað áttum við að gera við
hana? Eg skildi hana ' eftir
hjá bóndakonu. Við fengum
henni dálitla peninga og lof-
uðum að koma aftur“.
Peony laut dýpra yfir saum
ana. „Það eru þrjú ár síðan.