Þjóðviljinn - 04.10.1945, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 4. okt. 1945
ÞíOÐVILJ'IííN
Bækur Víkingsprents
Vandaðar myndskreyttar útgáfur af
iögu og ljóðum Jónasar
Hallg
rimssonar
Nýjar bækur eftir Þórberg Þórðarson, Ólaf
Jóhann Sigurðsson, Stein Steinarr o. f 1. —
Heildarútgáfur af Þorgilsi gjallanda, Ólöfu
frá Hlöðum, Stefáni frá Hvítadal.
Frá Víkingsprenti er diktsdóttur ö'g Braga Sigur-
fjöldi útgáfubóka væntan-
legur í haust. að' þvi er
Ragnar Jónsson forstjóri
skýrir Þjóðviljanum frá.
Næstu daga kemur í bóka
búðir útgáfa Halldórs Kilj-
ans Laxness af Njálssögu.
seim allmikið hefur verið
L&'-tt um. Verður hún með
nútíma stafsetningu og
skreytt fjölda teikninga eft
ir Þorvald Skúlason, Gunn-
laug Scheving og Snorra
Arinbjarnar.
Önnur mjög vönduð bók
frá þessu útgáfufyrirtæki
er hátíðaútgáfan af Jjóðum
Jónasar Hallgrímssonar. Er
hún í Helgafellsbroti með
7 stórum litmyndum eftir
Jón Engilberts og auk þess
50 teikningum.
Þá má nefna bókaflokk-
inn „Listamannaþing“, en
af honum kemur út ein bók
á mánuði. Fyrsta bókin
Noa Noa, ævisaga franska
málarans Gaugnins er kom
in út, næsta bók (október):
verður Birtingur eftir
Voltaire í þýðingu Halldórs
Kiljans Laxness, nóvember
oókin verður Jökullinn
eftir Johannes V. Jensen.
í þýðingu Sverris Kristjáns-
sonar en í desember kemur
Blökkustúlkan eftir Bern
hard Shaw.
Af öðrum þýddum tókum
má nefna hina frægu bók
Feters Freunhens Æska
mín á Grænlandi í þýðingu
Halldórs Stefánssonar rit-
höfundar og ódýr útgáfa af
hinum snjöllu ljóðaþýðing
um Magnúsar Ásgeirssonar
Meðan sprengjurnar falla
en þar eru m. a. mörg síð
ustu kvæöi Nordah'.s
Griegs. Ödýr útgáfa a:
Friheten, síðustu kvæðabók
Nordahls Griegs (meö for
mála eftir Tómas Guð-
mundsson) er nýkomin úl.
Nýjar og gamlar bækur
íslenzkra höfunda.
Ný bók eftir Ólaf Jóhann
Sigurðsson,Teningar í tafli
er komin út. Þetta er önnur
smásagnabók Ölafs, og eru
par ýmsar snjöllustu smá-
sögur hans. Einnig er kom-
in út Saga Eyrarbakka mik
ið rit, ljóðabók eftir Guö-
finnu frá Hömrum og rit
gerðasafn eftir Gunnar
Benediktsson, Hinn gamli
Adam í oss.
Von er á þremur kvæða
bókum, ljóðum eftir Stein
jónsson og skáldsögu eftir
nýjan höfund Jakob Jónas
son, er nefnist Börn fram
tíðarinnar.
Þórbergur Þórðarson send
ir frá sér fyrsta hluta aí
ævisögu séra Arna Þórarins
sonar, og nefnist þessi
fyrsta bók Fagurt mannlíf.
Skáldsaga Guömundar
Kambans:Vitt sé ég land og
fagurt kemur nú út í fyrsta
sinn á íslenzku, en hún er
frumsamin á því máli.
Bókamönnum mun þykja
það tíðindi að í hausi
koma út hjá Víkingsprenti
heildarútgáfur þriggja vm-
sælla höfunda: Öll skáldrit
sem til eru eftir Þorgils
gjallanda, í fjórum bindum,
en aöeins lítið af þeim hef
ur verio prentað áöur, rit
Ólafar frá Hlöðum í elnu
bindi, og rit Stefáns frá
Hvítadal allar ljóðabækurn
ar sex í einu stóru bindl, og
ritar Tómas Guðmundsson
formála.
Til tíðinda má einnig telj
ast ljósprentuð útgáfa af
Armanni á Alþingi, í fjór-
um bindum.
Loks má nefna barnabóx,
er Sigurður Thorlacíus
valdi og þýddi, og nefnist
hún Hrokkinskeggi.
Jóhann og Jakob
Tryggvasynir fara
utan til fram-
haldsnáms
Kveðjutónleikar
Samkórs
Reykjavíkur
Fiskiveiðahöfn
á Grænlandi
Framn. af 3. síðu.
íslendingum. Og svona er
þetta í framkvæmd undir
ofbeldi Dana á Grænlandi.
ísland á með fyrirvara um
betri rétt sinn, þ. e. fullan
eignarrétt sinn til Græn-
lands, aö krefjast þess, að
Danir opni allar strendur
Grænlands fyrir íslending
um og þaö tafarlaust, og
alls ekki sætta sig viö opn-
un nokkurra hafna þar, og
þó sízt af ollu kaupa slíka
opnun fyrir réttindaveit
ingu „ hér. Gangi Danmörk .
treglega aö skilja hina
þjóðaréttarlegu skyldu sína
til aö opna allt Grænland.
skulum viö ekki eyða mikl-
um tíma í aö kenna þeim
þessa þjóöaréttarlegu
skyldu sína, því aö þeir
hafa ætíð verið mjög tor-
næmir á lagalegan málstaö
og rétt Islands gagnvart
Danmörku, heldur kenna
þeim þetta með fram-
kvæmd hliðstæðrar dæmi-
sögu: Loka í refsingarskyni
svo að kalla öllum íslenzk-
um höfnum fyrir dönskum
skipum og danskri verzlun
o. s. frv.,skapa tilsvarandi
réttarástand hér gagnvart
þeim og þeir lialda nú uppi
gagnvart oss ef hægt væri
að líta á Grænland sem
danskt land og málstaður
þeirra væri ekki margfalt
verri, þar sem þeir fremja
þessi rangindi gegn oss mcð
ofbeldi og réttindaráni í
voru eigin landi. Þetta er
hin eina rétta samninga
leið islands við Danmörku
um opnun Grænlands. Og
verði hún fetuð meö nægi-
legri festu, mun hún vel
gefast, einniig þótt máliö
yrði reynt í alþjóðadómi,
því aö þjóðarétturinn heim
ilar að endurgjalda ólög-
lega athöfn með annarri ó-
löglegri athöfn jafnstórri.
Jón Dúason.
(Þó ÞjóÖviljanum þyki
eftir atvikum rétt að birta
þessa grein hr. Jóns Dúa-
sonar, er hún að sjálfsögðu
á ábyrgö höfundar, og túlk
ar ^ans skoöanir en ekki
afstöðu blaðsins til þeirra
mála sem um er rætt) -
*\
Hljómlistarmennirnir .Tó
hann og Jakob Tryggva
synir eru á förum til Bret-
lands til framhaldsnáms.
Fara þeir bræður til Bret
lands á vegum British
mun verða úrval þeirra
laga sem kórinn hefur sung
iö og nokkur ný.
Jakob Tryggvason hefur
veriö organisti og söng-
stjóri við Akureyrarkirkju
|síöan 1941 og einnig stjórn
Oouncil og ætla að dvelja | aö Lúörasveit Akureyrar og
þar við nám eitt eða tvö úr.
Samkór Reykjavíkur, sem
Jóhann stofnaði áriö 1943
og hefur stjórnaö síöan, æti
ar aö halda tvo kveðju-
hljómleika, þann fyrri fyrir
styrktarfélaga sína annað
kvöld (föstud.) kl. 7, en
hinn sjðari á suhnúdagipn
kemur, kl. 3 og er hann
Steinarr, Ingibjörgu Bene- almennur. Á söngskránni
fengizt viö söngkennslu.
Hann var einn aðalhvata
maður aö stofnun Lands-
sambands blandaðra kóra.
Báöir eru bræðurinir
einstaklega vinsælir hljóm-
listarmenn, prúðmenni og
drengir góðir. Munu allir
íslenzkir hlj ómlistarunnend
ur óska þehn góðrar feröar
og frama.
T1
Barátta hægrikrata gegn alþjóð-
legri einingu verkalýðsfélaganna
^NNAÐ aðaldeilumálið í undirbúningi að stof-nun
alþjóðasambands verkalýðsins var þátttaka hinna
svonefndu alþjóðasambanda einstakra stétta, og
reyndi Schevenels, aðalritari Amsterdamsambands-
ins, að koma fulltrúum þeirra inn í allar stjórnar-
stofnanir nýja alþjóðasambandsins. Þær tilraunir
voru svo augsýnilega gerðar í öðru skyni en því að
treysta samtökin, að undirbúningsnefndin áleit rétt-
ast að minnast ekki á þessi sam'oönd í skipulagsskrá
sinni, þar sem ekki var einu sinni hægt að vita með
fullri vissu hvað af þeim væru raunverulega til.
En skipulagsskráin gerir ráð fyrir slíkum sambönd-
um ef aðalráðið telur þeirra þörf, én þau eru ábyrg!
gagnvart aðalráðinu og framkvæmdastjórninni.
CAMKOMULAGIÐ um skipulagsskrárfrunwarpið var
þýðingarmikið spor í áttina að stofnun alþjóða-
sambandsins, óg var heimsþingið kvatt saman- í París
til að fjalla um skipulagsskrána. Eftir samþykkt
hennar héldi þingið áfram sem fyrsta þing alþjóða-
sambands verkalýðsfélaganna.
iIL PARÍSARÞINGSINS var boðið öllum þeim
verkalýðssamtökum, sem fulltrúa áttu á heims-
ráðstefnu verkalýðsfélaganna í London og þeim er
þangað voru boðnir, en gátu ekki sent fulltrúa, enn-
fremur samböndum sem ekki var boðið til London,
en hafa síðar verið tekin sem meðlimir ráðstefnu-
samtakanna.
P'ULLTRÚAKOSNINGAR til Parísarþingsins voru
þannig: Landssambönd með færri en 125 þúsund
meðlimi sendi einn fulltrúa; samibönd með allt að
5 milljónir meðlima sendu einn fulltrúa fyrir hverja
250 þús. meðlimi; sambönd með 5—10 milljónir með-
lima sendu einn fulltrúa fyrir hverja 500 þús. með-
limi o. s. frv. Þannig hafði Verkalýðssamband Sovét-
ríkjanna rétt til að senda um 40 fulltrúa, og verka-
lýðssambönd Bretlands og CIO (róttæka verkalýðs-
sambandið í Bandaríkjunum) um 20 hvort.
rpARASOFF ræðir ýtarlega baráttuna gegn stofnun
alþjóðasambandsins, gegn einingu heimsverka-
lýðsins: „Við rákumst á tilhneigingar í þessa átt
í ýmsum myndum í störfum undirbúningsnefndar-
innar. Því er ekki að leyna að sá sem mest lét í
ljós þessar tilhneigingar, var Schevenels, aðalritari
hins svonefnda Amsterdamalþjóðasambands, og því
miður var ekki alltaf tekið nógu hart á þessum til-
hneigingum í undirbúningsnefndinni.
rpiLRAUNIRNAR til að skemma skipulagsskrá
"*■ sambandsins, setja á hana stimpil hins gamla
og máttlausa Amsterdamsambands og jafnvel að það
samband yrði viðurkennt en ekki stofnað nýtt, eru
dæmi um'baktjaldamakk þeirra afla, sem enn eru að
reyna að sundra heimsverkalýðnum. Aðalsundrung-
arpostulinn er William Green, forseti A. F. of L.
(annars bandaríska verkalýðssambandsins). Hann
neitaði að taka nokkurn þátt í stofnun hins nýja
alþjóðasambands. Hann lætur einskis ófreistað til
þess að ófrægja verkalýðsfélög Sovétríkjanna og C.
I. O. í augum bandarískra verkamanna og vill enga
samvinnu við þau. Green lagði til að Amsterdam-
sambandið sáluga yrði endui'vakið. Sýnilega á að
nota merki þessa gjaldþrota „alþjóðasambands11 til
að safna saman andstæðingum einingarinnar í verka-
lýðshreyfingu heimsins. Green hefur opinberlega
boðið að nota áhrifavald og sjóði bandarískra verka-
lýðsfélaga, sem hann ræður yfir, til að endurreisa
Amsterdamsambandið. Að vísu átti Schevenels, rit-
ari þess sambands, sæti í undirbúningsnefndinni
og tók þátt í samningu skipulagsskrárinnar. En hann
telur sýnijega samræmanlegt að taka þátt í þeim
störfum og reyna jafnframt að vekja gamla Amster-
darrtsambandið frá dauðum".