Þjóðviljinn - 22.11.1945, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 22. nóv. 1945
£>JOÐVILJINN 1
/Vlexander Guðmundsson:
Það sanna um mjólkina
Ekki gat hjá þvi farið, að
rannsóknir þær er gerðar
voru að tilhlutan héraðs-
læknis á mjólk bæjarbúa á
s. 1. sumri og skýrslur hr.
Sig. Péturssonar um niður-
stöður þeirra ' rannsókna,
sem nú hafa birtar verið,
kæmu til meö að valda á-
greiningi og ritdeilum mifil
þeirra er sjá um sölu mjólk
urinnar og hinna, sem
neyðast til að drekka hana
Er nú komið fram það, sem
fyrirfram mátti vita, aö af-
staða forystumanna fram-
leiðenda á sviði mjólkurmál
anna myndi hin fjandsam-
legasta í garð neytenda og
allra tilraxina þeirra til um-
bóta á ríkjandi mðurlæging
ai'ástandi, um dreifingu og
sölu mjólkur í bænum.
í þær persónulegu deilur
viðkomandi aöila sem fram
hafa farið, mun ég ekki
blanda mér, en verð þó
málsins vegna, að minnast
lauslega á grein hr. mjólK-
urbússtj. Stefáns Björnsson
ar í Tímanum 13. þ. m. En
grein hans er mjög táknræn
um þær blekkingar sem
fram eru settar til þess að
hylja kjarna málsins og
villa mönnum sýn. Þá er
heldur ekki ófróðlegt að
renna augunum yfir þenna
pistil mjólkurbússtj. með
tilliti til þess dulbúna áróð
urs sem í honum felst hvað
afsakast að sjálfsögðu, þeg-
ar vitað er, að hann mun
sérstaklegá ætlaður bænd-
um tjl náms og eftirbreytni.
Eitt er þó víst, í þjónustu
friðarins skrifar Stefáa
ekki.
Ummæli vísindamanns
ranglega skýrð.
í grein sinni kemst St.
Bj- að þeii'ri niðurstöðu, viö
samanburð á bláprófun ann
arsvegar og plötutalningu
hinsvegar á sömu mjólk hjá
Sig. Péturss., að misræmi
sé svo gífurlegt að ekki
verði neitt á tölum hans
byggt. Jafnframt og hann
heldur fram þeirri skoð-
un sinni að niðurstöð-
viv bláprófunar sé sú eina
í'étia. Látum svo vera og er
ég í því tilfelli sammáia
greinarhöfundi. En það ut
af fyrir sig gerir hvorugt,
að sanna eða afsanna hæfi-
leik?. Sig. Péturss. til vís-
indaiðkana, að hann færvið
plötutalningu hlutfallslega
lægri gerlatölu en vera ætri
með tilliti til bláprófunar
sömu mjólkur. — Enda
sanna hin tilvitnuðu um-
mæli próf. Orla-Jensen, sem
St. Bj. grípur til máli sínu
til stuðnings, að hér er ein
mitt ekki um óvenjulegt
fyrirbrigði að ræða. En orð-
rétt hljóða ummarii hins
kunna danska vísinda-
manns svo, í þýöingu St.
Bj. sjálfs: „en engu að síð-
ur sýna þó hinar mörgu
rannsóknir af blandaðri
mjólk, en þannig er mjólkin
jafnan, að aflitunartími
mjólkurinnar gefur eins
góðar upplýsingar um gerla
fjölda hennar og hin erfiða
og engu síður þrigðula
gerlatalning á plötum.“
Eins og ummæli þessi
bera með sér, er síður en
svo nokkurt undrunarefni
þó þessum tveim aðferðum
til ákvörðunar á gerlafjölda
mjólkurinnar beri illa sam-
an og verðm' Sig. Péturss.,
ekki fyrir það sakfelldur, þó
hæfari aðferðir til greining-
ar á mjólk séu ekki fyrir
hendi.
Þar eð St. Bj., samkv.
framangreindu, vei'ður ekki
afsakaður með því að hann
viti ekki álit hins merka
vísindamanns á notagildi
bláprófunar umfram plötu-
talningu, þeim mun meir
hlýtur honum að reikna'á
til áfellis þaö ístööuleysi að
falla í þá freistni, sem hon-
um vei'ður á síðar í grein
sinni, er hann leggur til
grundvallar ályktunum sín-
um um ágæti mjólkurinnar
við stöðvardyr, þær tölur
Sig. Péturss., sem hann áð-
ur hefur fundið skoplegar
og einskisviröi. En það ger-
ir hann í eftirfarandi á-
lyktun: „Versta geril-
sneydda mjólkin, sem Sig-
urður prófar í suxnar, inni-
heldur 33.000 gerla í ccm.
Hann viðurkennir að þetta
sé ca. 1% af gerlafjölda
þeim, sem finnst í hráu
mjólkinni. M. ö. o. Versta
hráa mjólkin, sem mjólkur-
stöðin tók á móti í sumar,
hefur samkvæmt þessu inni
haldið 3.300.000 gerla 1 ccm.
og verið samkv. réttri túlk
un bláprófunar, í öðrum
flokki“.
Stefán Björnsscn telur
rannsóknirnar vera
blekkingar.
Freklegar veröur ekki ac
oi'öi komizt um það, að nið-
urstoður rannsóknanna í
sumar séu vísvitandi rang-
færðar, en halda því fram,
að samkv. réttri túlkun blá
prófunar hafi versta mjólk-
in sem til Mjólkurstöðvai’-
innar hefur komið átt að
lenda í 2. flk. M. ö. o. Um
mjólk í 3. og 4. fl. hafi ekki
veriö að ræða. Jafn blygö
unarlausar ásakanir í gai’ð
manna við embættisvei’k
verða ekki afsakaðar. Og
enn síður fyrir það að
mjólkui’bússtjóranum er
það mætavel kunnugt, að
bláprófun mjólkurinnar hef
ur sannað það gagnstæða
um ásigkomulag og ágalla
mjólkui’innar, þegar hún
kemur til bæjarins. Sú at-
hugun sem mjólkui'bússtj.
meöal annafs treystir betur
og viðhefur eingöngu á því
mjólkurbúi, er hann veitir
forstöðu. Bláprófun mjólk-
urinnar í sumar hefur sann
að, að vei*ulegur hluti þeirr-
ar neyzlumjólkur sem l'lut t
er til Reykjavíkur er í 3.
og 4. fl. Sé í’áð fyrir gei’t,
að blandaða mjólkin sem
til gerilsneyðingar fer lendi
milli þessara flokka og inni
haldi um 10—30 millj. gerla
í ccm. og „effekt“ vélanna
sé 99%, en þaö er ekki ó-
líklegt með tilliti til þeirrar
yfii’hitunar sem fram fer á
mjólkinni, þá ætti lakasta
gerilsneydda mjólkin aö
innihalda 100.000—300.000
gerla í ccm. en það er
snöggt um hæi’ri gerlatala
en væntanleg reglugerðará-
kvæði hveöa á um. Og því
má ekki gleyma, að sá á-
rangur í drápi gerlanna
næst með því einu að yfir-
hita mjólkina, en sú meö-
fei’ð er mjög hæpin, sér í
lagi þó með tilliti til bæti-
efna hennar, sem viðkvæm
eru fyrir miklum hita. Þá
má mjólkurbústj. einnig
fræðast um það, að talning
Sig. Péturssonar hefur þrá-
faldlega sannað mikluhærri
tölur í sölumjólkinni og oít
geigvænlegar.
Sannleikur málsins er sá,
að rannsóknir s.l. sumars
sanna það, sem fyrir löngu
var vitað, að mikill hluti
neyzlumjólkur bæjarbúa er
þegar hún kemur í Mjólkur
stööina, alveg á takmörkum
þess aö vera neyzluhæf.
Hún er oft nokkurra daga
gömul og marg umheit
Vinnuskilyi’ði í M.B.F. og
Mjólkurstöð Reykjavíkur
ei’u hin erfiðustu og vél-
ar allar gamlar, úreltar og
úr sér gengar. Og síöast en
ekki sízt, framleiðsluhátt
um mjólkur hér á landi
mjög ábótavant. Þegar svo,
á þessar erfiðu aðstæöur
bætist skilnings- og vilja-
leysi ráðandi manna um
mjólkurmálin s.l. 10 ár, sem
skotið hafa skollaeyrum við
öllum tillögum til úrbóta,
þarf engan að undra þó á
úrla’isnum þessara efna
gæti lítið gagnsamlegra
verka eöa giæsibrags. Enda
sapnaö á suma hverja
mjólkurembættism. aö vera
haldnir þeim sjúklega losta
að hafa af því verulegc.
fróun að geta strítt vissuru
hluta neytenda í Reykjavík.
En það spáir að sjálfsögöu
engu góðu um tilraunir til
vöruvöndunar né lipurðar í
þeim viðskiptum, sem fram
þurfa þó að fara.
Framhald.
Hjálparstúlkur á
heimilum
Bæjarráð samþykkti að
bærinn auglýsti eftir stúlkuih
til þess að vinna hjálparstörf
á heimilum í bænum.
Lýðræðið á Balkan og áróður
afturhaldsins
QVÍÐA HAFA BLÖÐIN tekið slíkri feginsihendi
við áróðursfréttum Breta og Bandaríkjamanna
um ástandið í Suður-Evrópu, sem hér á íslándi.
Morgunblaðið, Alþýðublaðið og Vísir hafa belgt sig
út af heilagri vandlætingu yfir einræðisstjórnunum,
sem þar sætu að völdum. En ýmis blöð úti um heim
taka fréttum þessum varlega og segja sem er, að til-
efnið sé ekki alltaf svo göfugt, sem af er látið. Þann-
ig skrifar Aftontidningen í Stokkhólmi, blað sænsku
sósíaldemokratanna:
„Fjárhagslegir, pólitískir og hernaðarlegir hags-
munir þeirra sjálfra (þ. e- Vesturveldanna) mega
sín meira en umhyggjan fyrir sönnu lýðræði. Og
klögumálin yfir ástandinu á Balkan eru vafalaust
að mestu leyti þáttur í þeirri fjandskapsherferð á
hendur Sovétríkjunum. sem afturhaldsöfl 1 Bret-
landi og Bandaríkjunum heyja. Eins og allt er í
pottinn búið, er sérstök ástæða til að taka frásög-
unum með hæfilegum frádrætti. Ef vel er' að gáð,
er lítill vandi að koma auga á ýms geðþekk atriði
í þeirri kolsvörtu mynd sem venjulega er máluð af
ástandinu í Suður-Evrópu. Það er t. d. augljóst, að
næg hlið eru á „rússneska stálveggnum.“ í Buda-
pest, Bukarest, Belgrad og Sofia eru duglegir enskir
og bandarískir blaðamenn. Þeir eiga oft viðtöl við
forystumenn stjórnarandstöðunnar og aðra and-
stæðinga ráðandi stjórnar, svo að þeir hafa að
minnsta kosti leyfi til að kynna umheiminum skoð-
anir sínar.“
gLAÐIÐ tekur síðan fram, að Vesturveldin eigi
fulltrúa í eftirlitsnefndum Bandamanna. Síð-
an segir:
„Engin ber lengur á móti því, að Sovétrík'n eru
nær eina ríkið, sem rekur skynsamlega kynþátta-
og þjóðernisminnihluta pólitík. Svo er að sjá s.em
Balkanríkin fylgi fordæmi Sovétríkjanna með góð-
um árangri, og í þessum hluta heims er það geysi-
leg framför, því að þröngsýn þjóðernisstefna hefur
hvað eftir annað hrundið þjóðum þessum í ógæfu.
Ennfremur er það eftirtektarvert, að kosningarnar
í Ungverjalandi eru frjálsar, þrátt fyrir orðróm þann,
sem komið var af stað um hið gagnstæða, og það
var uppspuni, að umsátursástandi hefði verið lýst
yfir í Búdapest. Réttlát skipting landsins hefur far-
ið fram í mörgum ríkjum, sem fyrsta sporið til að
teysa úr ánauð kúgaða og eignalausa öreigastétt.“
£ ÞESSU sambandi er það mei’kileg staðreynd, að
ýmsir hinna gömlu bændaflokka og foringjar
þeirra beita sér gegn því, sem verið er að gera, seg-
ir Aftontidningen, að lokum.
„Svona er því farið með Maniu í Rúmeníu og
Matjek í Júkóslavíu. En hinn kommúnistasinnaði
forsætisráðherra Rúmeníu Grozj, er einnig bænda-
foringi og sá er munurinn á flokki hans og Manius
að bændur þeir, sem fylla flokk Gi’oza eru fátæk-
ari. Það er enganveginn útilokað, að afstaða Manius
eigi sér fjá.nhagslegar orsakir- Föðurlandsást og
stéttarhagsmunir eru eins og kunnugt er oft í nánu
sambandi hvort við annað. Fyrir t. d. ungverskan
sveitaöreiga hlýtur það að vera gleðileg framíör, að
hann er nú orðinn sjálfseignarbóndi. Yfirleitt er þró-
unin sú, að stéttir, sem fasistiskar kúgunarstjórnir
lágu áður eins og mara á, hafa nú fengið meiri á-
hrif og fjárhagslegt sjálfstæði. Ómótmælanlega er
þetta framför í lýðræðisátt. En jafnframt verður að
gera sér ljóst,- að afturhaldsöfl fbrtíðarinnar hafa
ekki gufað upp. Andstaðan gegn þeim er eðlilega í
samræmi við hinar grimmdarlegu aðferðir, sem þau
beittu og reyna vafalaust að beita einu slnni enn.“