Þjóðviljinn - 22.11.1945, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 22. nóv. 1945
ÞJÓÐVILJINK
Alyktun 5. þings Sósíalista-
flokksins um verkalýðsmál
Hin stéttarlega eining verkalýðsins innan Alþýðusaim-
bands íslands hefur leitt til mikilla sigra í hagsmunabar-
áttu alþýðunnar. Þessi eining hefur orðið undirstaða vax-
andi áhrifa vinnandi fólks um gang þjóðmálanna í seinni
tíð og þeirra árangra er þegar hafa náðzt með núverandi
stjórnarsamvinnu á sviði nýsköpunar atvinnuveganna.
Þessi stéttareining vinnandi fólks innan Aiþýðusambands
íslands, vöxtur hennar og efling, er grundvallarskilyrði
þess, að tilætluðum árangri verði náð með núverandi
stjórnarsamvinnu. Þetta sjá andstæðingar verkalýðsins
og féndur nýsköpunarinnar. Þess vegna lætur stjórnar-
andstaðan einskis ófreistað til þess að lama stéttarlega
einingu alþýðunnar með margvíslegum tilraunum til
sundrungar og skemmdarstarfs í verkalýðsfélögunum víðs
vegar um land. í þessu skemmdarstarfi beitir hinn opin-
beri stjórnarandstæðingur einkum fyrir sig ráðamönnum
Alþýðuflokksins, hvar sem- þeir hafa ítök í verkalýðsfé-
lögum og nota óspart í þessu skyni Alþýðublaðið, Skutul
og Alþýðumanninn.
Þingið telur að í verkalýðsmálum liggi fyrir m. a. eft-
irfarandi verkefn':
1. Til þess að vernda og efla stéttareiningu verkalýðs-
ins er nauðsynlegt að skerpa sem bezt baráttuna
gegn fulltrúum sundrungarinnar og skemmdarstarfs-
ins í verkalýðssamtökunum jafnframt því sem auk-
in er fræðsla meðal verkalýðsins, um núverandi
hlutverk stéttarsamtaka hans og þýðingu hinnar
stéttarlegu einingar um hagsmunamálin, með það
fyrir augum að afla verkalýðssamtökunum sem
öruggastrar forustu og nægra starfskrafta úr eigin
röðum.
2. Haldið verði áfram á sömu braut í baráttunni fyrir
samræmingu og lagfæringu á kjörum verkafólks í
landinu. Unnið verði að því að mánaðarkaupsráðn-
ing verði tekin upp í stað tímavinnu, þar sem þvi
verður við komið
3- Lögð verði sérstök áherzla á að verkalýðssam-
tökin verði sem virkust í baráttunni fyrir nýsköp-
un atvinnuveganna til að fyrirbyggja atvinnuleysi
í framtíð'nni og viil þingið í því samtbandi undir-
strika ályktun miðstjórnar Alþýðusambands ís-
lands frá því 21. sept. um það, að komið verði á
stofn atvinnumálanefnd í sem allra flestum verka-
lýðsfélögum.
4. Þingið lýsir eindregnum stuðningi við ályktanir ný-
afstaðins sambandsstjórnarfundar Alþýðusambands
Islands í hagsmunamálum alþýðunnar, en vill þó
leggja sérstaka áherzlu á þessi mál:
A. Bátasjómönnum og hlutamönnum verði tryggðar
tekjur, sem að minnsta kosti jafngildi verkamanna-
launum á hverjum tíma.
B. Séð verði um með íhlutun þess opinbera að
bátafiski verði komið á þá markaði, þar sem bezt
verð fæst og möguleikar eru að ná t:l.
C. Gerðar verði þær ráðstafanir, sem tryggja að sú
hækkun, sem kynni að fást á erlendum markaði á
fiskafurðum komi að öllu leyti fram í verði aflans
til þeiiTa ér framleiða hann; og gerðar ráðstafanir
t'l að létta af útgerðinni okrinu á olíu og öðrum
útgerðarvörum.
D. Komið .verði á hafnarbótum, þar sem bezt eru
skilyrði til fiskveiða og verbúðir bættar svo að við
megi una.
E. Barist sé fyrir því að allir íslenzk'r sjómenn geti
sem fyrst átt þess kost að sækja sjó á traustum og
vel búnum skipum.
F. Lög um öryggi sjófarenda verði endurbætt. Lög
og reglugerðir um verksmiðju- og vélaeftirlit ríkis-
ins verði endurskoðuð og framkv. þeirra gerð ör-
uggari. Eftirlit með framkvæmd öryggislaganna
Leysum þjóðfélagsvandamálin á
grundvelli vísindanna
Ávarp Brynjólfs Bjarnasonar menntamálaráðherra’
flutt í tilefni af alþj óðaþingi stúdenta í Prag 17. nóv. sl.
Eg hef verið beðinn að1
segja nokkur orð í tilefni af
alþjóðaþingi stúdenta, sem
hefst í dag í Prag, höfuð-
borg Tékkóslóvakíu.
Það er mikill sómi fyrir
íslenzka stúdenta, að þeir
skuli eiga fulltrúa á þessu
þingi og ekki láta hlut sinn
eftir liggja að minnast dags-
ins að nokkru hér heima,
eins og gert er um flest
lönd heims.
í boðsbréfi frá undirbún-
ingsnefndinni er gerð grein
fyrir tilgangi þingsins á þessa
leið:
„Vér teljum skyldu vora
og forréttind; að gera 17.
nóvember í ár að mikilli
minningarhátíð og gefa stúd
entum frá öllum löndum
heims tækifæri til að bera
sigri andans vitni: Sigri
frelsisins yfir villimennsku
fasismans, er leitaðist við
að leggja veröldina í þræl-
dómsviðjar. Með sameigin-
legu átaki frelsisunnandi
manna er sigurinn unninn.
Mikil eining hefur skapazt
við hina sameiginlegu bar-
áttu, og nú er það hlutverk
vort að tryggja, að þessum
dýrkeypta, en ákveðna sam-
starfsvilja verði beint að
bví sameiginlega marki að
reisa á rústunum nýjan og
betri heim.
Sem stúdentar viljum vér
bindast alþjóðasamtökum.
Sumum yðar er þegar kunn
undirbúningsvinna sú, er
leyst var af hendi á alþjóða-
móti stúdenta í London í
síðastliðnum marzmánuði.
Nefnd manna frá sjö þjóð-
um var þar sett á laggirnar.
í henni eiga sæti fulltrúar
frá Kanada, Kína, Frakk-
landi, Stóra-Bretlandi, Banda
ríkjum Ameríku, Ráðstjórn-
arríkjunum og Júgðslavíu-
Þessari sjö manna nefnd
var falið að undirbúa full-
trúaþ'ng, er gæti stofnað
varanlegt alþjóðasamband
stúdenta. Slíkt formlegt full-
trúaþing er enn eigi unnt
að halda, en sjö manna nefnd
in telur eigi að síður mikils-
vert að nota tækifærið í Ev-
rópu vegna alþjóðaráðstefnu
æskulýðsins.
Þar sem Lundúnaráðstefn-
an og mótið í Prag er hvor-
ugt skoðað sem fullgilt full-
trúaþing, heldur til viðræðna
og kynningar, getið þér sent
eins marga fulltrúa og þér
æskið.
Að lokum þetta: Mótið í
Prag hefst með samkomu 17-
nóvember hjá Charles-há-
skólanum. Þar var það sem
stúdentarnir fórnuðu ldfi
sínu árið 1939.
Vér biðjum yður að und-
irbúa einnig samkomu þenna
dag í yðar eigin háskólum í
samstarfi við félög æskulýðs
ins, svo sem að undanförnu.
blóðbað. 150 voru teknir af
lífi, öðrum var misþyrmt
svo, að þeir létu lífið. Talið
er, að alls hafi eitt þúsund
stúdentar verið drepnir og
fjórar þúsundir teknar hönd-
um. Margir prófessorar, sem!
reyndu að skerast í le'kinn
til bjargar stúdentum, voru
ýmist myrtir eða sendir í
fangabúðir.
í opinberri tilkynningu
lýstu Þjóðverjar yfir því, að
öllum háskólum og æðri'
menntastofnunum í Bæheiml
og Mæri yrði lokað í 3 ár.
Allt fór þetta fram eftir
áætlun — að þýzkum sið-
Hámenntaða þjóð eins og
Tékka er ekki hægt að
Hátíðahöldin verða að þessu | þrælka og undiroka. Ný-
sl'nni þrujngin sigurgleði.
Sýnum á þessum degi, að
vér erum staðráðin 1 að vinna
fyrir friðinn, að vinna að
kynningu milli stúdenta allra
landa, að hjálpa stúdentum
í löndum þeim, sem hernað-
urinn hefur þjakað, að vinna
að efnalegri og andlegri við-
reisn stúdentalífsins.
Þörfin fyrir einingu á
friðartímum er sízt minni en
í ófriði.“
Þetta er ágrip af greinar-
gerð uncVrbúningsnefndar-'
innar.
Það er vel til fallið að
velja þennan dag, 17. nóv-
ember, sem alþjóðadag stúd-
enta til þess að minnast
beirra atburða, er gerðust
þann dag í höfuðborg Tékkó
slóvakíu fyrir sex árum síð-
an. Nazistar höfðu drepið
læknisfræðistúdent, Jan
Oppletan að nafni, á afmæl-
isdegi tékknesku lýðveldis-
ins, þegar tilraun var gerð
til að minnast dagsins í
Prag. Jarðarför hans var
gerð að hátíðlegri þjóðlegri
athöfn. En það tækifæri
notuðu Þjóðverjar til þess að
láta til skarar skríða.
Aðfaranótt hins 17. nóv.
voru fjölmargar Stormsveit-
ir og vélahersveitir úr þýzka
hernum sendar til Prag. Há-
skólabyggingarnar og heim-
ili stúdenta voru umkringd
og síðan hófst ægilegasta
verði fengið í hendur stéttarsamtökum sjómanna.
5. Unnið skal að því, að konur fái sömu laun og karlar
fyrir sömu vinnu með það fyrir augum að nýting
alls vinnuafls þjóðarinnar sé nauðsynlegt, en án
fullkomins jafnréttis verður konan aldrei virkur
þátttakandi í atvinnulífi-
6. Séð verði um, að ekki flytjist inn í landið erlent
vinnuafl án samráðs við viðkomandi verkalýðsfé-
lög í landinu, iðnaðarmannafélög og Alþýðusam-
band íslands.
lenduþjóðir eiga að vera fá-
fróðar og menningarsnauð-
ar. Þess vegna dugði ekki
að loka skólunum. Það átti
blátt áfram að uppræta
menntamannastéttina með
öllu, gjöreyða henni líkam-
lega.
Þetta er aðeins lítið atvik
úr sögu þessa hryllilega
tímabils, lítið atvik úr hetju-
sögu þess fólks, sem öllu
hefur fórnað til þess að
mannkynið og menning þess
megi lifa. Við þetta fólk í
Tékkóslóvakíu, Ráðstjórnar-
ríkjunum, Júgóslavíu, á
Norðurlöndum, í Vestur-
Evrópu og Kína stöndum við
sem búum á þessará jörð, í
meiri þakklætisskuld en orð
fá túlkað.
En það er hollt að minnast
þess, að fasisminn, þessi
erkióvinur vísindanna, not-
aði samt vísindin í sína
þjónustu. Jafnvel hagnýting
lýginnar, útbreiðsla blekk-
inga og kerfisbundinn hug-
takaruglingur var gert að
sérstakri „vísindagrein“.
Þetta er mótsögn í sjálfu sér.
Vísindin, leitin að þekkingu,
eru gerð að tæki í baráttunni
gegn mannlegri þekkingu, til'
að rugla hugmyndir manna.
Nazistar voru komnir vel
á veg með að hagnýta atom-
orkuna. Það munaði minnstu,
að þessi stærsti sigur vísind-
anna yrði notaður til þess að
tortíma mannkyninu, og enn
erum við ekki örugg um
nema að svo kunni að fara.
Það voru því orð í tíma
töluð, sem Albert Einstein
mælti í ávarpi til stúdenta í
verkfræðiháskóla í Califor-
níu árið 1938. Hann lauk máli
sínu á þessa leið:
„Til þess að störf yðar megi
auka á farsæld mannanna, er
ekki nóg, að þér skiljið 'og
Framhald á 7. síðu.