Þjóðviljinn - 04.12.1945, Side 4

ÞJOÐVIL J INN
Þriðjudagur 4. des. 1945.
Otgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjóri og ábyrgðarmáður: Sigurður Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstræti 12, sími 2270. (Eftir kl.
19.00 2184).
Afgreiðsla: Skólayprðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingár: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Askriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi; Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. í.
ujtóWíijj^r
rv&refc«V
Morgunblaðið hafði rosafrétt
að færa lesendum sínum á
sunnudaginn: „Óritskoðað frétta-
skeyti írá Moskva: Rússneska
þjóðin er matarlítil og klæðafá.
^ Þjóðin veit litið sem ekkert um
aðrar þjóðir.“ Þetta er bara fyr-
„Frdsi voru viljum yér ejíki farga irsögnin flennt yfir Þvera for
- Lamlsrétl indum viljum vér skki
afsala“
Það var hressandi blær, sem fylgdi ræðum þeirra al-
þingismannanna Gunnars Thoroddsen og Sigurðar Bjarna-
sonar fyrsta desember. Þeir töluðu ekki tæpltungu, þeir
sögðu afdráttarlaust: allri ásælni erlendra ríkja, hvaðan
sem hún kemur, ber að vísa á bug. Engar hernaðarstöðvar
á íslandi var sú krafa, sem þeir báðir undirstrikuðu.
Fyrir Þjóðviljann og Sósíalistaflokkinn er það alveg sér-
stakt ánægjuefni að heyra nú í fyrsta sinn, síðan Bandarík-
in báru fram ósklr um herstöðvar hér á landi, framherja
úr öðrum stjórnmálaflokki taka í einu og öllu undir þær
skfoðanir, sem blaðið hefur haldið fram, þær skoðanir, sem
hver einasti fylgjandi Sósíalistaflokksins telur sér heilaga
skyldu að berjast fyrir.
En Sósíalistaflokkurinn vill ekki gera þetta mál að
flokksmáli í hinni venjulegu merkingu þess orðs. Ekki svo
að skilja að hann hiki við að telja það hverjum sósíalista
með öllu ósæmandi að mæla kröfum erlendra ríkja um
hernaðarstöðvar hér á landi bót, enda eru slík sjónarmið
■ ekki til meðal sósíalista, en það er einlæg ósk þeirra, að
hið sama mætti segja um alla flokka. Sósíalistar óska, að
þjóðin öll, undantekningarlaust, andmæli, hvenær sem er-
lend þjóð hyggst að fá hér henaðarstöðvar á friðartímum.
Þjóðviljinn efast ekki um að slíkur sér hugur þjóðarinn-
ar, en til þess að hann komi fram, þurfa forustumenn
hennar á vettvangi stjórnmálanna að tala í þelm anda, sem
þeir alþingismennirnir Gunnar Thoroddsen og Sigurður
Bjarnason gerðu.
Það var sérstaklega vel til fallið, að þeir hröktu rækilega
þá reginfirru, sem Vísir og Tíminn hafa haldið fram, að
þátttaka Íslands í bandalagi „Hinna sameinuðu þjóða“ þýði
að hér verði herlið frá mörgum stórveldum. Raunar er þessi
firra svo fávísleg að fáir munu taka hana alvarlega, en
þó gæti svo farið, ef áfram yrði haldið þeirri þögn,
sem verið hefur um þetta mál, þögn, sem SQSíalistar
einir, blaðið Útsýn og nú þeir Gunnar og Sigurður, hafa
rofið, að takast mætti að villa um einhvern hluta þjóðar-
innar, og því miður eru til menn, ef menn skyldi kalla,
sem það vilja.
íslendingar geta ekki svarað óskum erlendra þjóða,. um
hemaðarstöðvar hér á lándi, á friðartímum, nema á einn
veg- Það er með afdráttarlausu neii. Þjóðin bíður eftir að
állrr stjórnmálaflokkar segi þetta án undandráttar. Sósíal-
istaflokkuriníi hefur þegar gert hreint fyrir sínum dyrum.
Tuttugasta og sjöunda október birti Þjóðviljinn leiðara
undir fyrirsögninni: „Engar hernaðarstöðvar á íslandi —
það er ósk íslendinga“. Flokksþingið gerði afdráttarlausa
samþykkt í málinu, sem þó hefur verið hinkrað við með
að birta, vegna þeirrar leyndar, sem verið hefur um gang
málsins.
En nú er tími til kominn að birta samþykkt flokks-
þingsins, enda verður naumast lengur dregið, að skaðlausu,
að fylkja þjóðinni um .þann skilning, sem greiniléga kom
fram i ræðu Gunnars Thoroddsen, að hernaðarstöðvar til
handa erlendu stóveldi á íslandi þýða afsal landsréttinda.
Þjóðin öll hefur vissulega tekið undir með honum er, hann
lauk ræðu sinni með orðunum: „Frelsi voru viljuni vér ekki
farga — landsréttindum viljum vér ekki afsala“.
síðuna.
Og auðvitað hefur hver
venjulegur Morgunblaðsmaður
fyllzt hlakkandi eftirvæntingu.
Nú yrði flett ofan af kúgun
rússnesku bolsjevíkanna! Nú
fengi loksins að birtast rödd
fólksins, óritskoðuð, nú fengju
hinir blekktu blaðalesendur Vest-
ur-Evrópu loksins að heyra sann-
leikann, ósnertan af hinmn
miskunnarlausu skærum rúss-
neska ritskoðarans.
•
En svo byrja vonbrigðin. Það
er enginn verulegur matur í
þessari frétt, hún er ekki svipað
því eins mergjuði og Rússlands-
fregnir Morgunblaðsins eru að
jafnaði. Það er lítið púður í því,
að Rússar séu matarlitlir og
klæðlitlir. Það gæti meira að
segja verið staðfesting á þvi sem
sagt hefur verið um hið stór-
fenglega styrjaldarátak sovét-
þjóðanna, er lögðu allra þjóða
harðast að sér til þess að sigr-
ast á heimsfasismanum. Og ekki
er neitt verulega í það varið, að
Rússar viti lítið um aðrar þjóð-
ir. Hvað vitum við í rauninni
um Rússa, þrátt fyrir fréttir
Morgunblaðsins? Hvernig fór,
þegar Björn Franzson ætlaði að
fara að segja útvarpshlustendum
frá , stjórnarfarinu þar eystra?
Og hvað oft hafa verið skrifað-
ar langar greinar um það, að
hérna í grannlöndunum vissi
fólk ekki einföldustu staðreynd-
ir um t. d. ísland?
En alvarlegustu vonbrigðin
voru þó eftir fyrir hinn sann-
trúaða Morgunblaðsmann. Hann
ætlar ekki að trúa sínum eigin
augum: ,,En rússneska þjóðin
hefur trú á stjórnendum sínum
og vilja þeirra til að bæta úr.
Það er greinileg bjartsýni á
framtíðina, einkum meðal yngri
kynslóðarinnar.“
Og þetta stendur í fyrsta órit-
skoðaða skeytinu frá Moskva,
ef trúa má Reuter og Morgun-
blaðinu! Er von þó sanntrúaðir
Morgunblaðsmenn telji eitthvað
bogið við svona fréttaflutning?
Aðalfundur Verzlunarmanna-
félags Reykjavíkur
Guðjon Einarsson skrifstofumaður Kjá Eim-
skip kosinn formaður. Samnin^ar um launa-
kjorin dragast enn á langinn
Á aðalfundi Verzlunarmannafélags Reykjavíkur í gær-
kvöld voru formenn launþegadeilda Verzlunarmannafé-
lagsins kosnir í aðalstjórn til tveggja ára: Þessir menn eru:
BjörgúlfUr Sigurðsson, Baldur Pá\mason og Hemming
Sveinsson. — Oddur Helgason útgerðarmaður baðst und-
an endurkosningu sem formaður félagsins og var Guðjón
Einarsson 'skrifstofumaður Ihjá Eimskip kosinn í hans
stað.
Annarri grein félagslag-
anna var breytt á þá leið að
ákveða nánar tilgang félags-
ins gagnvart launþegum. Þá
var og samþykkt að kjósa
fimm manna nefnd til að
endurskoða og gera breyting-
ar á félagslögunum í heild.
Dregið á langinn að
semja um launakjörin
í lok fundarins gerði
Hjörtur Hansson grein fyrir
samningum um launamálin
og virtist þeim ekki lengra
komið áleiðis en það, að
atvinnurékendur hefðu nú
fyrst kosið fimm manna
nefnd til að hefja viðræður
við nefnd frá Verzlunar-
mannafélaginu. — Forsaga
málsins er í fáum dráttum
þessi:
29. pkt. s.l. hélt Verzlun-
amiannafélag Reykjavíkur
launþegafund í Tjarnarcafé.
Þar voru endanlega samþ.
launakröfur verzlunarfólks
og samþykkt að fela 5
manna nefnd, er í væru for-
menn þriggja launþega-
deilda félagsins og tveir
menn skipaðir af félags-
stjórn, umboð til að semja á
grundvelli þeirra tillagna
er þá lágu fyrir, jafnframt
átti nefndin að semja um
lokunartíma sölubúða með
það fyrir augum að fá fram
lokun sölubúða kl. 12 á há-
degi á laugardögum allt ár-
ið.
Nefnd þessi,
„Aðalfundur Verzluuar-
mannafélags Rcykjavíkur,
haldinn í Listamannaskálaa
um 3. des. 1945, vítir harö-
lega þann seinagang, sem er
á samningaumleitunum um
launakjör verzlunarfólks og
lokunartíma sölubúða og
skorar á samninganefndim
ar að hraða störfum svo
sem verða má og telur fund
urinn mjög æskilegt að
samningar hafi tekizt tjrir
15. þessa mánaðar.“
Strax og tillaga þessi hafði
komið fram, komu fram and-
mæli gegn því að hraða
samningum svo sem hún á-
kvað, og lagði Guðmundur B.
Guðmundsson fram svohljóð-
andi dagskrártillögu:
„í trausti þess að launa-
nefnd í samráði við stjórn
Verzlunarmannafél. Reykja-
víkur hraði samningum svo
sem verða má, tekur fundur-
inn fyrir nœsta mál á dag-
skrá“.
Lúðvík Hjálmtýsson, sem
var fundarstjóri, lýsti þessa
tillögu sambykkta með sjón-
armun.
Virðist sem íhaldið vilji
draga að semja; um launakjör
verzlunarfplks fram yfir bæj-
arstjórnarkosningar.
Framsal þýzku lið-
hlaup^nna
Fih. af 1. síðu.
þess af hlútlausri smáþjóö,
mun hafa ag hún veitti heríiði ófrið-
Sjo milljónir atvinnu-
leysingja
Frh. af 1. síðu.
stáliðnaöarmenn gera verk-
fall, eins og þeir hafa hótað.
Hefur Truman forseti skor-
að á þingið, að setja lög,
sem heimila forsetanum að
gera ráðstafanir til að koma
í veg fyrir vinnudeilur,
sent nefnd atvinnuveitenda j arþjóða hæíi.- Eða hefði
innan verzlunarstéttarinn-, kannski Svíþjóð átt að taka
ar, samningsgrundvöll; víq öllu þýzkaiiöinu í Nor-
þann, sem henni var falið; egi, ef það hefði leitað þang
að fara efttir við 1 hönd að við uppgjöf Þýzkalandso
farandi samninga. Launþeg j í þessu efni sé engin ástæ.Ta
ar í verzlunarstéttinni, sem j til að gera' upp á milli
eins og allir vita eru mjög Bandamanna og heldur ekki
margir, og hafa allan þenn-jtil að vantreysta Sovétríkj -
an tíma verið aö bíða eftir ;unum,
raunhæfum framkvæmdum l.....................— -----—-
í launamálunum, fengu þær
upplýsingar í gærkvöld á
aðalfundi Verzlunarmanna-
félagsins, að ennþá hefði nú
ekki anpað veríð framkv. í
unuanfarandi 5 vikur, en
senda umræddan samnings
grundvöll.
Þótti mönnum þetta full
mikill seinagangur,/ sem von
legt var og kom því fram
eftirfarandi tiilaga:
Lóð und’r nýtízku
kjöt?ölustöð
Félag úötverzlana 1 Rvik
hefur sott tii bæjarráðs uin
lóð undir nýtízku kjötsöin-
stað er félagið hefur í
hyggju að réisa.
Á bæjarráðsíundi 3Ó. f. m'
var samþykkt einróma að
vísar því tíl skipulagsmánna