Þjóðviljinn - 04.12.1945, Qupperneq 5

Þriðjudagur 4. des. 1945.
ÞJOÐVILJINN
jj" ^7.'==
Svo sem kunnugt er vom
undirritaðir samningar um
kaup og kjör farmanna
kvöldið 23. nóv. sl. eftir nær
2ja mánaða verkfall.
Um það bil kíukkustund
síðar sama kvöldið hófst
iundur Sjómannafélags
Reykjavíkur við óvenju
mikið fjölmenni sjómanna,
enda varð þá ekki hjá kom-
izt að halda fund í félaginu,
þótt. sjómenn væru í landi,
vegna undirbúnings að
stjórnarkosningu, sem kom-
in var í eindaga. Tveir ung-
ir sjómenn, Njáll Gunn-
iaugsson og B'ragi Agnars-
son, tóku til máls og gag-n-
rýnau nokkuð gerðir félags-
stjórnar varðajidi rekstur
og lausn deilunnar. Enn-
fremur lagði Bragi fram
strax í fundarbyrjun tillögu
undirritaða af 125 sjómönn-
um, þess efnis, að félagið
yröi skipulagt 1 deildir, svo
sem alþekkt er um verka-
lýðsfélög.
Forustumenn Sjómannafé-
lags Reykjavíkur, sem fæst
ir munu hafa af eigin reynd
haft kynni af lífi sjómanns-
ins um áratuga bil né verið
á raunverulegum sjómanna-
fundi í þessu félagi um fjölda
mörg ár, urðu sjáanlega
steini lostnir af að sjá svona
marga menn af sjónum og
hevra á mál talsmanna
þeirra. — Forustumennirnir
reyndu fyrst með lítillátum
orðum og tilburðum að gera
sjómönnum skiljanlegt að á
fundum þessa félags þætti
ekki tilhlýðil. að bera fram
aðfinnslur við gerðir stjórn-
arinnar og að þeir, sem létu
sér verða það á, mundu eigi
þykja neinir aufúsugestir á
félagsfundum. Þegar þetta
þótti eigi hafa sínar tilætluðu
verkanir, tóku foringjarnir
til.að kynna sig hver af öðr-
um og hver annan, fyrir hin-
um aðkomnu sjóurum, — og
var lexían í stuttu máli á
þessa lund:
Hvað eruð þið að van-
þakka, piltar mínir? — Vit-
ið þið kanski ekki, að nú
erum við búnir að koma
mánaðarkaupi ykkar það
mikið upp, að nú er þaö
minnstakosti 25% hærra
en Dagsbrúnarkaup, eins og
S'g’fús. Sigurhjartarson vildi
hafa þaö þegar hann reifst
um þetta við Jón Rafnsson
á sósíalistafélagsfundi!!
Hvað eruö þið að tala um
að við heföum átt að bera
samningana undir félags-
fund áður en viö undirrituö
um þá? <—* Við liöfum tvó-
falt umboð!! VitiÖ þið. ekki
að við erum ætíð vanir . aö
undirrita samninga áður en
við höldum fund!! Hvað
skylduö þið hafa vit á því
hvað lýðræði er?!!
Hvað eruö þiö aö lepja
upp eftir Claessen þeim
erkióvini, að atkvæðagreiðsl
an hjá okkur hafi verið ó-
lögleg, — þiö svona ungir
og ómótaðir!!
Hvern fjandann á að gera
með farmanna- eða fiski-
mannadeilö í félaginu?, —
vitiö þið kansfci ekki að
Jón Rafnsson:
Svona
Farmannadeilan:
fór um sjóferð þá
, deildaskipting í félagi er
sama og að kljúfá félagl!
Hvað hefði það átt að
þýða að snúa sér til Alþýðu
sambandsins og Dagsbrún-
ar um áðstoð? — vitið þið
ekki að við höfum verið i
stríöi við Dagsbrún og. Al-
þýðusambandið og eium
ekki stríðsþreyttir enn!!
Hvað varðar okkur um
lög Alþýðusambandsins? —-
verk okkar eru lög, — viö
erum lög.
Hvaö skyldum við e:ga til
þeirra í Alþýðusam'jáhdinu
að sækja?, — þeir hafa
ekkert til jafns við okkur,
við höfrnn reynsluna, þekk-
inguna, dirfskuna, snilldina,
úthaldið!!
Við kunnum að rifa segl-
in þegar á að rifa, við kunn
um að segja nei, þegar á
að segja nei, — við kunnum
að segja já, þegar á áð
segja já .... og hana nú!
Hvernig miklir menn leiða
kaupðeilu
Nú segir frá því hvernig
miklir menn leiða , kaup-
deilu. Frá því fyrsta í undir-
búningi fai'mannadeilunn-
ar gætti stjórn Sjómannafé-
lags Reykjavíkur þeirrar
viöteknu venju sinnar í
seinni tíð* að fara aö öllu
með sem mestri leynd, til
þess að Alþýðusambandið
fengl enga vitneiskju )um
hvað væi'i á seyði. Nú er
það viðui’kennd regla, enda
alveg nauðsynleg fyrir fé-
lag, sem býr sig undir bar-
áttu, að láta Alþýðusam-
bandinu í té sem fyrst allar
upplýíingar varðandi hugs-
anlega deilu, svo að sam-
bandið geti í tíma gert nauð
svnlegar ráðstafanir ti: aö-
stoðar viðkomandi félagi, ef
til þarf að taka, enda er
hverju sambandsfélagi skylt
að gexa þetta samkv. 12 gr.
sambandslaganna, en þar
segir svo:
„Rísi ágreiningur eða ó-
samkomulag milli elnhvers
féjags eða stéttarsambands
í sambandinu og atvinn”-
rekenda, skal þegar í staö
tílkynna það sambandsstj.
'Samþykki sambandsstjórn
ástæður félagsins fyrir
vinnudeilunni skal hún
yeita því þá áðstoð til lausn
ar henni. sem sambandið
getur í té látið og sam-
bandsstjóm þykir fæi’t að
veita á hvei’jum tíma, enda
sé sambandsstjóm þá heim-
ilt að taka málið í eigin
hendur, ef hún telur þess
þörf. Öll stéttarfélög sam-
bandsins eru skyld til, áö-
ur en þau hefja verkfall, að
tilkynna sambandsstjórn
það ski’iflega eða með sím-
skeyti
Til þess að vera búnir að
gera sem mest af því sem
ekki yrði aftur tekið, áður
en Álþýðusambandiö fengi
pata áf því, hráöa hinir
tnikíu menn sér allt hvað
t
af tekur með samningsupp-
köstin, afhenda þau gagn-
aðilum og sáttasemjara án
umsvifa, vitandi vits um
það, að samningauppköst
þeirra voru mjög í misræmi
við tillögur faimanna
sjálfra og hrein undirboð.
— Þá er rokið til allshei’jar-
atkvæðagi-eiðslp um heirn-
ild til vinnustöðvunar. At-
kvæðagi’. þessi er hvorki
auglýst í blöðum né útvárpi
a nafni félagsins, því að þá
he;fði verið állt of miSií
hættá á því að Alþýðusam-
þándið hefði fengið tæki-
færi til að aðvara þessa
miklu menn í tíma.
í þessari atkvæðagreiðslu
sem takmarkaðist við far-
menn einá, lék hinn þraut-
reyndi félagsdómsmáður Sig
urjón Ólafsson sér að því aö
taka í misgripum 30. gr.
vinnulöggjafarinnar fyrir
15. greinina. — Ekki veit eg
einn einasta félagsformann
í Alþýðusambandi Islands,
þaö ungan og reynslusnauð
an að ég treysti honuni
til að leika þetta eftir þeim
kempunum 1 Sjómannafé-
lagi Réýkjavíkur, enda eru
þeir að eigin sögn alveg ó-
viðjafnanlegir menn!!
Að brjóta tvenn lög í
fyrstu tveim skrefunum er
sannkallað afreksverk, en
hér var þó éigi staðar num-
iö. Einhverjum hafði tekizt
að koma því inn í kollinn á
þeim þrautreyndu, að viss-
ara mundi að láta fram
fara allsherjaratkvæða-
greiðslu að nýju og þá sam-
kvæmt rétti’i grein vinnulög
gjafarinnar. — En þá þókn-
aðist þeim að auglýsa at-
kvæðagreiðsluna ver en
venjulegan félagsfund.
Hinn þekkti lagarefur
Claessen hafði þegar farið
í mál við þá óskeikulu í
Sjómannafél. Rvíkur út af
"vrri atkvæðagreiðslunni.
Sem væhta mátti var hann
ekki seirin á sér að mót-
mæla hinni síðari einirg oq;
áskilja sér rétt til að kæra
bana.
0’ Tiafnanlegt verkfall
Nú hófst eitt sérkennileg-
asta verkfall er sögur fara
áf, alveg óviðjafnanlegt!!
Farmenn ganga 1 land af
skipum sínum og standa
sem einn maður um kröfur
sínar nærri tvo mánuöi.
Ekki í neinni kaupdeilu
hafa verkalýðsforingjar haft
meiri einhug en nú ríkti
meöal farmanna um hags-
munamálin. — En svo kyn-
lega ber viö, að þrátt fyrir
verkfallið iðar allt í vinnu
við aígreiðslu skipa á veg-
um félaganna, sém deilan
stóð við, frá fyrsta til síð-
asta dags verkfallsins. Léigu
skiþin bruna að ög frá höfn
hlaðin vömm eins og ekkert
háfi i skorizt. Skipaútgerö
irnar nota bara önnúr skio
í staö þeirra er Iiggja vTo
garðinn áhafnalaus, — aðra
félagsbun'dná menn í staö
þeirra, sém eru í verkfalli,
alveg eins og í gamla daga
þegar fá verkalýðsfélög og
ekkert verkalýðssamband
var til. Sá er þó munurinn,
að nú vinna menn bæöi
hissa og óánægðir verk
þeirra er í deilunni standa.
Verkfallið er algert innan
sinna takmarka. — Þó er
í rauninni ekkert verkfall.
AÍlan þennan tíma bíður
Alþýðusambandið reiðubúio
og gerir nokkrar tilraunir
til áð ná sámbandi við
stjórn Sjómannafélagsins,
en hún sinnir vitanlega ekki
siíkum smámurium!! Erind-
reki sambandsins er boðinn
fram í sáttanefndina, en
slíkt var ekki þegið svo sem
kunnugt er. Alþýðusam-
bandinu er ljóst, að komið
er í óefni, en kveður ekki
upp úr með það, til að.
veikja ekki trú sjómanna á
sigurinn, meðan á deilunni
stóð.
Hvers vegna eru félags-
bræður vorir og sambands-
félagar látnir vinna af full-
um krafti vinnu, sem við
höfum lagt niður með vei’k
falli?, hvers vegna er ekki
leitað aöstoðar Alþýðusam-
bandsins? — spyrja far-
mennirnir.
Við þurfum ekki á neinu
Alþýðusambandi að halda
segja hinir vísu — auk þess
erum við í stríði við Dágs-
brún og Alþýðusambaiidiö!!
En staðreyndirnar láta
ekki að sér hæða og fara
sínu fram án manngreinar-
álits.
Clasesen, sá húðarselur,
hafði komið ár sinni fyrir
borð og reri kaskann. —
Þeir með dirfskuna fóru nú
að athuga sinn gang. Ólög-
legt verkfall í nær tvo mán-
uði hjá Eimskipafélagi ís-
lands^ gat sannarlega orðið
dýrt spaug. Dómur og háar
skaðabætur fyrir augljósan
asnaskap eru he’ldúr ekki
æskilegustu sönnunargögn-
in um yfirburöi þeirra ó-
skeikulu, þegar þeir þurfa
aö ófrægja á fundum Sjó-
mannafélagsins hina marg-
umtöluðu „angurgapa“ í Al-
þýðusamb. Að biðja „höfuð-
óvininn“ heildarsamt. liðv.,
kom auðvitaö ekki til mála.
þótt óvænlega horfði nú um
hag þeirra, er í verkfallinu
stóðu, heldur skyldu þeir
borga brúsann.
Hinir visu menn sáu þvi
þá einu leið við sitt hæf:.
aö fá hr. Claessen til að
sýna miskunn og hætta öllu
málastússi, en hins vegar
skyldu þeir veröa þægir viö
samnihgsborðið og segja já
þegar á að segja jáj l Cláe--
sen hafði eigi aðeins komið
á þá beizli heldur einnig
fullum reiðtýgjum.
Þetta er skýringin á þyí,
að hinir „óstríðsþréyttu‘‘
flýttu sér að skrifa undir,
þvert ofan í, mótmæli full-
trúa farmanna í sámninga-
nefnd, og rembast ýið að *-
ljúka við undirskriftirnar
klukkustund fyrir félags-
fund, skýringin á því, að
mánaðarkaup hásetanna er
nú kr. 440,00 á mánuöi á^
sama tíma sem umreiknað
tímakaup landverkamanna ,
hér ér kr. 490,00 á máriuði.
„Svoria fór um sjóferð þá“
Stjórn Sjómánnafélagsins ,
reiknaði með því sem vísu,
aö þegar á fund kæmi yrði
hið gamla trygga landlið
hennar, á sínum vísa stað,
tilbúið að samþykkja hina
gömlu lpfrullu um foringj-
ana, uppkokkaða af þeim
sjálfum.
En þegar til kom sló held
ur en ekki í baksegl hjá
þeim, sem kunna að rifa!!
— Það voru líka komnir sjó
menn á fundinn, sjómenn
sem sögðu álit sitt, greiddu ,
atkvæöi eftir e'gin höfði og
voru í sterkum meirihluta,
og lögðu fram tillögur, und
irritaðar af 125 sjómönnum,
um það hvernig þeir töldu
heppilegast að skipuleggja
stéttarfélag sitt og vildu fá
að ræða þessar tillögur. En
þá uröu mennirnir meö
„dirfskuna” bæði hræddir
og reiðir.
Eftir aö þeir höfðu béðið
ósigur fyrir sjómönnum í
fyrstu atkv.gTeiðslunni 4
af 5, tóku þeir að mæla at-
kvæöi sín í Krossanessmál-
um, en atkvgeði sjómanna í
gömlum Korpúlfsstaöaflösk-
um. Eigi að síður þóttust
þeir sjá sitt óvænna og neit-
uðu hreinlega að ræöa til-
lögur sjómanna í skipulags-
málum þvert ofan í mót-
mæli og kröfui’ sjómanna.
Kom það sér nú vel að
kunna aö segja riei’ þegar á
aö segja nei!!
Svcna fór úm sjóferð þá.
NtKOMIÐ
Gardínur og teppi
settið (3 st.) á kr. 150.75
Verzlunin Dísafoss
Gretisgötu 44a
Kaupum tuskur
allar tegundir r.sesta verði.
HÚSGAGNA-
VINN11STOFAN
Balduisgötu 30.
Sími ‘>2 <2
Hú§
. i •: W-
á Digraneshálsi, í
Kleppsholti og við
Smálandabrauí, eru
til sölu.
Góðir greiðsluskil-
málar.
Sölumiðstöðin
Lœkjargötu 10B
S'nni 5630