Þjóðviljinn - 04.12.1945, Side 6

G______________________ ÞJOÐVILJINN ____Þriðjudagur 4. des. 1945.
Hlutleysi útvarpsins
John Galsworthy: " <
Bræðralag
i
Framh. af 3. síðu.
spörk. er þykja sérstaklega
samkvæmishæf í hópi vissra
manna.
E£ útvarpsráð getur
ekki...
Það er því engin furða þótt
Valtýr Stefánsson spyrji, sak
laus og hneykslaður á svip-
inn, hvort hlutleysi útvarps-
ins sé fjandskapur við Rússa?
Já, vissulega, þótt undarlegt
kunni að virðast. Ef það varð
ar embættismissi við útvarp-
ið að skýra frá stjórnarfari
þessarar þjóðar, þá er það
fjandskapur við hana. Vel
má vera, að meiri hluti út-
varpsráðs sé skipaður svo
herskáum mönnum, að þeir
vilji fyrir hvern mun fara í
stríð við þetta stórveldi, en
þá er bara því til að svara.
að þeir verða að reka sitt
stríð með láns- og leigukjör-
um upp á eigin spýtur, en
íslenzka þjóðin vill ekki taka
þátt í þeim herkostnaði. Og
þótt Valtýr Stefánsson telji
þessa útvarpsdeilu alíslenzkt
innanríkismál, <þá eru þó
vopnin. sem hann og aðrir
sálufélagar hans beita í ba-r-
-daganum, smíðuð í erlendum
verksmiðjum alþjóðlegs
stjórnmálaníðs. Bæði guð og
menn vita, að blöð borgara-
flokkanna á íslandi hafa
gleypt við hverjum goluþyt
he'msblaðamennskunnar eft-
ir stríðslokin, ef hann aðeins
andaði köldu í austurátt. Af
frumleikanum getur hvorki
Valtýr Stefánsson né Stefán
Pétursson stært sig. Þeir eru
bara litlir, óbreyttir bumbu-
slagarar, sem eftir beztu
getu hlýða erlendum hljóð-
sprota. Og hið pólitíska níð
þeirra er jafnt af erlendum
toga, þótt það sé orðið svo
fínt upp á síðkastið að þeir
tyggi það upp á frönsku. Nú
er de Gaulle orðin síðasta
véfrétt hins pólitíska aftur-
halds hér á landi, enda má
segja, að lærisveinunum ís-
lenzku fari það einstaklega
vel að tyggja upp það, sem
hið franska átrúnaðargoð
þeirra hefur orðið að éta of-
an í sig aftur í reynd. Og
þegar þessum þjóðhollu
herramönnum þykir sérstök
nauðsyn bera til að hafa gát
á kommúnistum, þá væri
ekki úr vegi, að þeir hefðu
örlítið meira gát á tungu
sinni og gerðum þegar um
er að ræða mál, sem standa
oss íslendingum nær en „aust
rænt lýðræði“. En útvarps-
ráð ætti að leitast við að
verða stöðuglvndara í rás-
inni og láta ekki stjórnast af
fríjunarorðum purkunar-
lausra blaðamanna, sem hafa
látið undir höfuð leggjast að
beita útvarpið hollri og reglu
bundinni gagnrýni, en hund-
elta með óbótaskömmum
hvern flutningsmann útvarps
ins, sem þeir þykjast eiga
eitthvað sökótt við í póli-
tískum efnum. Ef útvarps-
ráð getur ekki dregið starf-
semi sína út ú.r versta götu-
skarkalanum, þá ætti það að
minnsta kosti ekki að bera
skykkju hlutleysisins með
slíku yfirlæti, heldur birt-
ast í þeim búningi, sem því
hentaði þá bezt: hinum
snjáðu flokksflíkum þeirra,
sem fara með meirihluta-
vald í hvert skipti-
Sverrir Kristjánsson.
var það eina sem Hilary datt
í hug að segja.
Fyrirmyndin horfði ofan á
gólfið.
Drengurinn hennar frú
Hughes verður iarðaður á
morgun“, sagði hún.
„Hvar?“
„í Bromton-kirkjugarðin-
um“.
„Hvenær?“
Stúlkan stalst til að líta á
hann. „Mr- Creed segist fara
að heiman kl. hálf tíu.“
„Eg er að hugsa um að fara
þangað“, sagði Hilary.
Gleðisvip brá fyrir á and-
liti stúlkunnar sem snöggv-
ast. En hún varð aftur alvar-
leg, þegar hún sá, að Hilary
ætlaði að fara.
„Jæja, verið bér sælar“,
sagði hann.
Fyrirmyndin roðnaði og
hana virtist langa til að
segja: „Þér lítið ekki einu
sinni á mig. Þér hafið ekki
sagt einasta yingjarnlegt orð
við mig.“ Allt í einu sagði
hún kuldalega:
„Nú fer ég ekki aftur til
mr. Rennards“.
„Hafið þér verið hjá hon-
um?“
Svipur hennar endurspegl-
aði sigurgleði yfir að hafa
loks vakið athygli hans, iðr-
un, auðmjúka bæn og
þrjózku — allt í senn.
„Já,“ sagði hún.
Hilary þagði.
„Þegar þér sögðuð að ég
mætti ekki 'koma hingað
framar, var mér alveg sama
íi
Hilary þagði enn.
„Eg hef ekki gert neitt
ljótt“, sagði hún með grátinn
í kverkunum.
„Nei, nei. Auðvitað ekki“.
sagði Hilary.
Stúlkan barðist gegn grát-
inum: .-Þetta er atvinna, sem
ég lifi á“.
„Já, já. Auðvitað".
„En mér er sama, hvað
hann segir. Eg fer ekki til
hans, á meðan ég fæ að koma
hingað.‘
Hilary klappaði henni á
herðarnar og sagði:
„Það er gott“.
Svo opnaði hann forstofu-
dyrnar fyrir henni.
Fyrirmyndin skalf eins og
blóm, sem sólargeisli kyssir
eftir regn, og augu hennar
ljómuðu, þegar hún gekk út.
En húsbóndinn fór aftur
inn til gamla mannsins, sa t
þar lengi og horfði á hann
sofandi.
Þannig sat hann lengi hreyf
ingarlaus, studdi hönd undir
kinn, hleypti brúnum og
brosti þjáningarlega.
Hann hefði getað verið
mynd af steinlíkneski með
undirskriftinni:
„Heimspekingur, sem er að
hugsa um að framkvæma eitt
hvað.“
þrítugasti KAFLI.
Grejtrun litla drengsins.
Líkfylgd á þremur vögnum
lagði af stað frá Hound Street
1. Þessi útför var, eins og
venja er til, gerð því veglegri
sem kjör hins látna voru aum
ari í lifanda lífi.
í fremsta vagninum var lík
kistan og ofan á henn: stór
hvítur blómsveigur frá Cec-
iliu og Thyme. í næsta vagni
sat frú Hughs, Stanley, sonur
hennar og Jósúa Creed. í
þriðja vagninum sat Mar-
teinn Stone-
Það ríkti hátíðleg kyrrð og
blómaangan í fremsta vagn-
inum, þar sem hann fór. litli
drengurinn, sem alltaf hafði
verið svo hæglátur. Hann
læddist hljóðlega inn í heim-
inn og áður en nokkur vissi,
hafði hann hörfað jaín kyrr-
látlega út úr veröldinm aít-
ur.
Aldrei hafði hann hvílt
í jafn góðu rúmi og litla
ýfirlætislausa kistan hans
var. Þar lá hann hreinn og
hvítur, sveipaður í eina spari
lak'nu, sem móðir hans átti.
Nú var hann á leið þangað,
sem friður ríkir, fjarri ill-
deilum mannanna. Og hann
ók í vagni 1 fyrsta sinn. Vind
urinn næddi inn um opna
gluggana. Þannig var síðasta
ferð hans úr þeirri veröld,
þar sem allir menn eru bræð-
ur.
í vagninum, sem á eftir
fór, voru gluggarnir vand-
lega lokaðir. Gamli yfirþjónn
inn dró andann þungt inni í
kyrrðinni. Hann endurlifði
góðar minningar um ökuferð
ir fyrir mörgum árum, þá
hafði hann setið við hliðina
á kassa, sem var vandlega
reyrður og innsiglaður. í
þessum kassa voru silfurgrip-
ir húsbónda hans. Hann var
að flytja þá í örugga geymslu
bankans.
Öðru sinni hafði hann set-
:ð í vagni og haldið í hund
hins „hável-borna“ húsbónda
síns, innan um byssur og
annan farangur, sem hlaðið
var á vagninn.
Oft hafði hafði hann ekið
með einhvern við híið sér í
síðasta vagni frá brúðkaupi,
skírnarveizlu eða greftrun.
Þessar minningar frá upp-
hefðarárum hans birtust ljós-
lifandi fyrir sálarsjónum
hans. Og ósjálfrátt hljómuðu
þessi orð stöðugt í hug hans:
„í auðlegð og fátækt, í gleði
og sorg, þar til dauðinn að-
skilur okkur.“
Þegar hann var sem allra
dýpst sokkinn niður í minn-
ingar sínar og gamla hjartað
hans var farið að slá ört bak
við fornfálegu, rauðu brjóst-
hlífina, varð honum allt í
einu litið á konuna, sem sat
við hlið hans
Hann hugsaði til að gefa
henni hlutdeild í þeirri á-
nægju, sem það veitti hon-
um, að jarðarförin var svona
vegleg og enginn venjuleg fá
tæklingagreftrun, eins og
hún hefði getað orðið.
Hann sá nefnilega engin
merki þess, að hún fyndi
huggun í því, hve tilkomu-
mikið það var að líkfylgdin
ók í þremur vögnum og að
blómsveigur var á kistunni.
Andlit saumakonunnar var
eymdarlegra en það hafði
verið nokkru sinni áður.
Það var erfitt að gizka á,
um hvað hún var að hug^a.
Það gat verið svo margt.
Hún hafði sjálfsagt ein-
hverntíma lifað glaðar stund-
ir. Að minnsta kosti daginn,
sem hún ók frá kirkjunni við
hliðina á Hughs fyrir átta ár-
um síðan. Þá höfðu orðin,
sem Creed gamli hafði ný-
lega verið að hugsa um óm-
að í sál hennar: „í auðlegð
og fátækt, í gleði og sorg —“
Var það þetta, sem hún
var að hugsa um? Var hún
að hugsa um æsku sína,
horfna fegurð og manninn,
sem var 'hættur að elska
hana. Eða var hún að hugsa
um hvernig leið hennar lá
stöðugt undan brattanum og
niður í dal skugganna? Hugs
aði hún um öll dánu börnin
sín, manninn. sem sat í fang-
elsi, ungu stúlkuna sem hafði
töfrað hann eða lítinn munn,
sem hafði sogið mögur brjóst
hennar.
En gat ekki verið, að hún
væri fyrst og fremst að hugsa
um það, sér til huggunar, að
ef hún hefði ekki notið góðra
manna, hefði hún farið fót-
gangandi á eftir kistunni og
það opinbera kostað útförina?
Gamla yfirþjóninum var
öldungis óljóst, hvað henni
bjó í hug. En þar eð hann
átti aðeins eina ósk sjálfur,
nefndega þá að geta safnað
nægum peningum fyrir útför
inni sinni, datt honum 1 hug.
að konan liti á málið frá
björtustu hlið. Hann tók því
til máls í því skyni að hug-
hreysta hana:
„Dæmalaust eru þessir fjór
Borgfirðingar!
Stofnfundur félags Borgfirðinga búsettra í
Reykjavík, verður haldinn á morgun (mið-
vikudag), 5. desember að Hótel Röðli ki.
8,30 eftir hádegi.
ALLIR BORGFIRÐINGAR velkomnir.
NOKKRIR BORGFIRÐINGAR
_______________________________________
Unglinga vantar strax
iil að bera Þjóðviljann til kaupenda
á Bræðraborgarstíg
og Ránargötu.
Talið strax við afgreiðsluna.
Afgreiðsla Þjóðviljans
Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Kaupið Þjóðviljann