Þjóðviljinn - 20.02.1946, Blaðsíða 5

Miðvikudag-ur 20. febr. 1946
ÞJOÐVILJINN
5
Dr. Jón Dúason:
ísland og Grænland
Hákarl í kjölfarinu?
í Alþýoublaðinu 23. og 25-
sept. sl. birtist með þessari
yfirskrift svargrein til mín
frá Einari M. Jónssyni. Er
það svar við svari mínu til
hans í Þjóðviljanum 27. apríl
sl. vor.
Það skiptir vissulega engu
um rétt íslands til Græn-
lands, hverja trú menn hafa
á kenningum Ólafs Lárus-
sonar og annarra um réttar-
stöðu Gxeenlands. Réttarstaða
Grænlands 'hvílir á stað-
reyndum. IJaí'a bæði ég og
margir aðrir mér lærðari og
betri menn gert grein fyrir
þeim staðreyndum. Á bls- 65
í -..Landkönnun og landnámi
íslendinga í Vesturheimi“
eru taldir upp milli tíu og
tuttugu lærðir menn, innlend
ir og erlendir, er talið hafa
það efalaust og sannað, eða
hafa sannað það sjálfir, að
Grænland var hluti hins ís-
lenzka þjóðfélags í fornöld.
Þeirra efstur á blaði eru hinn
hálærði útgefandi Grágásar-
handritanna, dr. jur. Vil-
hjálmur Finsen hæstaréttar-
dómari í hæstarétti Dana og
dr. jur. Ragnar Lundborg í
Stokkhólmi. Hin prentuðu rit
mín á dönsku um þetta efni
eru til í Landsibókasafninu.
Hefur Ólafur Lárusson
ekki ]agt í það, að hrekja
rökfærslu mína fyrir því, að
Grænland væri að réttum
lögum íslenzkt land enn í
dag. Og eigi hafa heldur Dan-
ir megnað að hagga nokkru
atriði í sönnunarkeðjum mín-
um um það efni.
En um rétt Dana til Græn-
lands er það að segja, að
þeir eiga enga þjóðréttarlega
eignaheimild fyrir landinu.
Geta menn þá gert sár hug-
myndir um, hvað yfirráð
þeirra á Grænlandi eru.
Siglingar til Grænlands
lögðust ekki niður ó dögum
Eirí-ks af Pommern, heldur í
byrjun 16. aldar eða um 1500,
og það vegna þess, að þá
kcmu fiskiskip frá E-vrópu
með verzlun yfir á fiski-
grunnin við Nýfundnaland
og Markland. Hafvilt skip úr
þessum siglingum voru að
skila lifandi mönn-um upp að
-ströndum Skotlands fra-m á
18. öld, og seymbundin eða
-járnseymd grænlensk skip
úr þessum siglingum, -eða
brot úr þei-m, var að reka
hér við land fram á 18. öld.
En þótt Björgvinjareinokun-
in stæðist ekki samkep-pnina
á Grænlandi og legðist nið-
ur, slitnaði siglingasamband
íslands og Evrópu við Græn-
land þó aldrei alveg. Alla 16.
öldina út voru til menn, er
sjálfir höfðu siglt til Græn-
lands og verið þar-
Eskimóar eru ek-ki skræl-
ingjar. Skrælingjar voru kol-
svört dvergþjóð, 3—4 fet á
hæð, er kunni ek-ki að hlaða
hús og kunnu ekki að leggja
stein o-fan á stein í hleðslu,
heldur grófu þeir sér holur
ofan í jörðina,. vistir. Hafa
miar-gar þejrra fundizt, en
engin yfir 1 meter á dýpt,
en margar grynnri. Sannar
það ásamt fleiri fornminjum
að hinar rituðu heimildir
segja satt um dvergvöxt
skrælingja. Þeir vörpuðu lik-
um hinna da-uðu í sjóinn, og
gerðu líka þráfaldlega sjálfir
enda á hinu auma lífi sínu á
þenna hátt. Þeir bjuggu enn
í holum þessum 1576—77, er
Frobisher kom itil Hell-u-
lands, og það var líklega bú-
ið í svona holum á Græn-
landi fram á 17. öld. — Þeir
menn, sem nú byggja Eski-
móasvæðið, tala tungu þess-
ara aumingja, en geta ekki
að öðru leyti talizt framhald
þeirra á nokkurn hátt, þótt
lítillega hafi þeir blandazt
við þá.
Sem veiðiland er Græn-
land betra en til landbúnað-
ar. Strax og íslenzk byggð
gerðist á Grænlandi, hófust
flutningar fólks úr bænda-
byggðinni út í veiðilöndin.
Norðurseta, veiðimanna-
byggðin, færðist sífellt út um
Grænland og strendur Vest-
urhei-ms, og það allt vestur á
norðausturhorn Síberíu, ef
ekki lengra. Vestribyggðin
flutti öll vestur í heim 1342.
Úr Eystribyggð fluttist f-ólkið
e-kki í ein-u, heldur tíndist
burtu smátt og smátt- Það
verður ekki sannað, að land-
búnaðurinn í Eystribyggð
hafi lagst niður fyrr en á 18.
öld, því það er ekki fyrr en
á 17. og 18. öld, að Esklmóar
flytja inn í byggðir bænda
þar við innanverða firðina,
og það getur ekkert annað
verið. en seta bænda á bú-
unum þar, s m aftraði Eski-
móum frá að setjast fyrr að
á þessum beztu ve;ðilöndum.
S-umarið 1723 hitti Hans Eg-
ede hvíta menn, káta og lífs-
glaða í Eystribyggð, og á 18.
öld 'gengu hópar af hvítum
rauðhærðum -og ljóshærðum
mönnum, alskeggjaðir upp að
augum, innan um Eskimó-a
á Marklandi. Rétt fyrir 1669
rak á íslandi grænlenska ár
með 'íslenzkri rúnaáletrun.
Það er sannað mál, að ald-
rei hefur verið nokkur bjarg-
arskortur meðal íslendinga á
Grænlandi, og aldrei nokkur
óvinátta verið meðal Eski-
móa eða seta og bænda.
Það, sem gerst hef-ur með-
al íslendinga á Grænlandi og
í Vesturheimi er þetta: Bú-
mennirnir hætta að búa og
setjast loks allir að meðal
setanna í veiðilöndunum.
Norðurseta mun áldrei hafa
orðið kristin nema að nafn-
inu. Meðal setanna -legst
kristnin niður, og það, sem
verra var: þeir taka upp
tungu Skrælingjanna, er
bjuggu -í nánasta samlífi -við
þá, og börn íslendinga -hafa,
að því sagnir herma, leikið
sér við. Ekki geta þessir set-
ar heldur nú í dag kallast
óblandaðir Skrælingjum, en
mjög lítið hlýtur bað að vera,
þ-ví enn í dag mega þeir,
Eskimóarnir eða karlarnir,
kallast hvítir menn, og gáf-
aðir eru þeir og vel að sér
um alla hluti, og hafa enga
Hkingu við frumstæðar þjóð-
ir, 'heldur um allt sem nor-
ræn m'enni-nganþjóð, bvað
snertir -hæfileifca líkama og
sálar. Þessa blóðblöndun má
og sj-á við samanburð á haus-
kúpumálum elztu kynblend-
inga og höfuðmál-um þeirra
Eskimóa, sem nú lifa-
Eg hef talið upp milli 30
og 40 tegundir 'hlaðinna
mannvirkja meðal Eskimóa
og þau eru öll norræn. Önn-
ur eru ekki til enda kunnu
Skrælingjar ekki að hlaða.
Öll veiðimenning og allar
veiðiaðferðir Esikimóa, c-g ná-
lega öll þeirra verklega m-enn
ing er íslenzk. Þótt kajakur-
inn sé ekki 'íslenzk-ur, er
hann samt ekki farkostur sá, .
sem Skrælingjar höfðu, held-
ur síðar til kominn. Kven-
bátur Eskimóa er þar á móti
alíslenzkt skip og sjó-
mennska Eskimóa alíslenzk.
Klséðnaður þeirra allur er al-
íslenzkur. Jafnvel saumur
skinnanna, meðferð þráðar-
ins, nálin, sem saumað er
með, -verkun skinnanna í öll-
um atriðum o. s. frv., er al-
■íslenzkt. Og grænlenzku drós.
irnar ganga enn með hár-
topp, Sveba, sem mæður :
þ-eirra fóru með til Græn-
lands á 10. öld, o-g íslenzki
skautafaldurinn er sniðinn
fyrir enn í dag- Og þessi ís-
lenzki hártoppur var jafnvel
í móð við hirð Montesuma
keisara í Mexlkó árið 1519!
En um það leyti voru íslenzk
skip að s-veima um Vest-ur-
heimssyjar og strendur Suð-
ur-Ameríiku. Vlsa ég um
þetta allt 1 b-ékina Landkönn-
-un og landnám Íslendinga í
Vesturheimi.
Mergur málsins er sá, að
sögu- og staðreyndafalsanir
Dana hafa verið afhjúpaðar,
og ekkert þarf nú lengur að
blekkja sjónir vorar, ef vér
viljum vera sjáandi.
Rvík 25. sept. 1945
Jón Dúason.
Hreinar léreftstuskur
kaupir Prentsmiðja
Þjóðviljans hæsta
verði.
gANDARÍSK blöð halda áfram að rita um „hern-
aðarþarfir“ Bandaríkjanna í sambandi við ís-
land, og er ekki farið dult með að verið sé að reyna
að semja um að fá hér á landi fastar hernaðarstöðvar.
En þessi viðleitni Bandaríkjanna hefur ekki mælzt
vel fyrir, og því er áberandi í seinni tíð, að Banda-
ríkjablöð segja jafnframt frá þeim „orðrómi11 að
Sovétríkin hafi farið frarn á hernaðarstöðvar á ís-
landi, og reyna að láta líta svo út að háð sé kapp-
hlaup þessara tveggja mestu stórvelda heimsins
um hernaðarbækistöðvar hér á íslandi. Eitt New
York blaðið. Daily News, birtir t. d. ritstjórnargrein
4. þ. m., er nefnist ,,Tígrisdýrið o'g hákarlinn“, þar
sem því er haldið frarn (með smekklegri sænlík-
ingu!) að skepnur þessar keppi um ísland m. a.
„háfcarlinn“ (Bandaríkin) og „tígrisdýrið“ (Sovét-
ríkin)-
JjETTA band'aríak'a auðvalds'b-lað lætur sér tæma að stað
hæf-a eftirfar.andi: „Fregnir herma, þrátt fyrir neitun
Tass-fréttastofunnar, að So-vétr-íkin l-eggi fast að Islending-
um að l-3i-g;-a Rússum
stöðvar í Seyðisfirði, á
austurströnd Islands.
Bandariikin ha-fa haft
her á Islandi frá þvi fyr-
ir árásinia á Peiarl Har-
toour, og vér erum að
ræða imöguíejka á var-
anlegum stöðvum þar.
Kortið s-e-m fylgir, sýnir.
hve nálsc-gt Bandaríkjun
um og Kan-ada Sovétrik-
in eru komin ef Rússar
fá stöðv-ar á Islandi.“
A kortinu som fylgir er
Seyðisfirði skellt á Vest-
firði, til að ger-a þann stað enn ægilegri í a-ugum banda- ■
rískr-a lesenda!
rgVLEFNI ritstjó'rn-ar-greinar þessiar.ar or leynisamningur-í
inn frá Jalta um Kúríleyjiar og 'Safcalín, Teloxr Daily
News að furðulegast 'við þann samnin-g, ,,ei-ns 0-g ým-is.legt*
annað sem Roosevel-t gerði fyrir Rússia í stríðinu,“ sé „hin
makráða tilhneiging leiðtoga Bandiaríkiann-a að 1-áta und-S
an Sovétríikjunu-m. Þess gerðis-t c-'c'.n börf. Sovétrikin'
'urðu að berjast, þau hefðu ekki yetað farið úr stríðinu'
nema þannig, að þeim hefði verið skipt upp milli Þýzk-a-:
ilands og J.apan. Samt skriðu leiðtogiar vorir fyrir Stalin
eins og örlcg þeirra lægiu í höndum hans. Qg tiilhneiginig
til að halda því áfram er enn til í Wiaahington. Hvers
vegna? Það er einn af leyndiardám'um vorna tima.“
JjESS er eimlæglega að væntia að cfcki kcmi til styrj-
^ 'aldar milli Bandarí'kjanna og Sovétríkjiannia," heldur
Daily News áfram í hræsnisté-n, — en fer síðian að ógna
með sMk.ri styrjöld, og hvetia Bandarákin til að „hialdia
áfram að vera st-erkur, virtkur, v.ak-andi og ví-gbúinn hábarl.“
^LLIR Islendingar vita, að skrif bandianígk-na bliaða um
ásælni Sovétríikjianna eftir hem-aðárstcðvum á I-slandi
er tilhæfulaus uppspuni. Hitt er albjóð kunnugt, enda
margyfirlýst í Biandaríkjabl'öðum, að Bandaníkin hiaf-a f-arið
þess á leit að f-á hér herstöðviar á friðarbinjum, og það er
-engin ti-lvi-ljun að í sömu greininni er ráðizt með stráks-
legum iaðdróttunum að Roosevelt försicta nýlátnuim, og
stefnu h-ans og h-va-tt tiil >að Bandárrk'in be-iiti aðferðum
„ví-gbúins hákia-rls“ í alþjóðiairn-álium.
jSLENDINGAR haíia ncfckra reynslu af viðureiigriu-m við i
hák-arl Þeim mun ljóst við hverju er að búast, verði *
stefn.a Da-ily News utanr-íkispólilílt B-andaríkiia-nna.
-/