Þjóðviljinn - 05.09.1946, Síða 3

Fimmtudagur 5. sept 1946
ÞJOBVILJINN
Riístjóri:
Þðra Vigfúsdóttir
Til miniiis í dag
Frá því Kvenréttindafélag
Islands var stofnað fyrir for-
g.öngu hins gáfciða brautryðj-
anda þeirra mála, Bríetar
Bjarnhéðinsdóttur, hefur fé-
lagið á þeim tæpum 40 árum,
sem það hefur starfað, stöð-
ugt átt mikilhœfum og dug-
andi konúm á að skipa, kon-
um, sem hafa búið yfir mikl-
um hœfileikum og mannkost-
um og hafa einmitt þess
vegna skipað sér í félags-
skap, sem sagði óréttlætinu
stríð á hendur og berst fyrir
sjálfsögðustu mannréttindum
konunnar í þjóðfélaginu■
Eggjunar- og hvatningarorð
Laufeyjar Valdimarsdóttur
til íslenzkra kvenna um að
standa á rétti sínum og gœta
vel þeirra réttinda, sem á-
unnizt hafa, eiga enn í dag
erindi til okkar allra og
kannski sérstaklega nú, því í
dag fylgjum við til grafar
þeirri konu, sem um margra
ára skeið hefur lagt krafta
sína og hœfileika fram í þágu
kvenréttindamálanna og hald-
ið merki Kvenréttindafélags
Islands hátt á loft
Eftir andlát Laufeyjar
Valdimarsdóttur var frú
María Knudsen kosin ein-
róma formaður félagsins, og
sýndi það traust það, sem
konur allar í félaginu báru til
hennar. í mörg ár hafði hún
verið ritari félagsins og gegn-
um það starf hennar kynnt-
umst við konurnar öruggum
persónuleika, sem við gátum
treyst og vissum, að ekki
mundi hika við að ganga út í
eldheita baráttu fyrir rétt-
indamálum kvenna. Frú
María Knudsen var baráttu-
konan, því þótt rödd hennar
talaði ekki „úr storminum“,
þá hélt hún skoðunum sínum
og áhugaefnum fram, með
j kyrrlátum sannfœringar-
i krafti, sem talaði sínu sterka
máli.
Hugsjónir hennar og ann-
arra forvígismanna kvenrétt-
indamálanna hafa enn ekki
! rœtzt. Ennþá verður að berj-
! ast, þar til fullu frelsi er náð.
I Og Kvenréttindafélag íslands
mun halda áfram að senda
nýjar konur fram til starfs
og baráttu.
Munum á þessum degi eft-
ir einkunnarorðum félagsins:
KONA, ÞORÐU AÐ VERA
FRJÁLS.
Frá fiilltrúafundi Ilvenréttindafélags íslands 10'ii. Fyrir miðju sjásl Laufey Valdimarsdótlir
þáverandi formaður félagsins og María J. Knudsen (slandandi).
María J. Knudsen
Minningarorð
KARIN BOYE:
Já, víst er sárt -
Já, vist er sárt, er brumaluiappar bresla.
Biði vorið svona að öðrum kosti?
Væri annars öll vor hcita löngun
orpin þessu langa, bleika frosli?
Iieilan vetur hulin brumin lágu.
HvaS er þetla nýja og sára, er sprengir?
Já, víst cr kvöl, er brumahnappar bresta,
bæði nýju, er vex.
og gömlu, cr þrengir.
BaS er lika þraut, er dropar falla.
Þungir, skjálfandi, eins og tár á vanga,
loða þeir viS kvistinn, svella, safnast,
síga, en reijna í angist þó að hanga.
Þraut að hilca, í þrá og ótta, skiptur,
þraut, aS heyra djúpin seiða og kalta,
en að þrauka þó og bara skjálfa —
þraul aS reyna aS Iianga,
en vilja falla.
1‘á er allt sem bágasi er til bjargar,
brumin reifar sprengja i vorsinsl flaumi,
þá, er sérhver hræSsla er haldlaus orSin,
hrapa dropar kvista í leifturstraumi,
— gleyma sínum geig við feril nýjan,
gleyma bcyg við sprengingu eSa hröpun,
finna í andrá háskans heilaga öryggð,
hvíla í trausti,
er orkar nýrri sköpun.
Magnús Ásgeirsson þýddi.
María J. Knudsen varð for-
maður Kvenréttindafélags'ns
að Laufeyju Vald'marsdóttur
látinni, engan grunaði þá að
við ættum svo skamrna hríð
að njóta starískraftá hennar.
María var enginn nýliði í
Kvenréttindafélaginu, hún
hafði stað ð í forustusveit fé-
lagsins í mörg ár. Hún var
gædd mjög góðum hæfileik-
um til félagsstarfa, var stefnu
föst, raunsæ og samvinnuþýð-
María Knudsen naut trausts
og álits allra, sém störfuðu
með henni og kynntust henni
nokkuð að ráði. Þessi grann-
vaxna, fremur litla og veik-
byggða kona átti ótrúlega
mikið til af starfsþreki og
þrautseigju. Eg dáðist oft að
áhuga hennar og vinnuþreki,
og því meir sem ég kynntist
betur öllu lífi hennai, en það
hlaut svo að verða vegna sam
starfs okkar í, Kvenréttinda-
félaginu. Það var enginn smá
verkahringur sem hún átti
sér. engri miðlungskonu hefði
hentað hann. Hún stóð fyrir
stóru heimili, vann í
bandinu hálfan daginn
út Nýtt kvennablað úsamt
Guðrúnu Stefánsdóttur skáld-
konu, starfaði auk þess mikið
í Kvenréttindafélaginu og að
ýmsum öðrum félagsmálum
eftir megni. María var ein-
lægur jafnaðarmaður og
verkalýðssinni, hún var eng-
inn kommúnista-hrópar?', hún
sá ekki alsstaðar kommún-
istahættu, en hún sá því bet-
ur málefnin, sem hún vildi
fylgja fram, að vísu var hún
eindregin og ákveðin flokks-
kona. er vissi glöggt að sam-
vinna verkalýðsflokkanna var
sá grundvöllur, sem allar
stórfelldari framfarir verka-
lýðs og millis.téttar hlytu að
byggjast á. Hún var einlæg
til þeirra mála. Vanmatið á
félagsstarfi kvenna er mjög
rótgróið í þjóðfélaginu og í
öllum flokkum, enda eru ekkii
kvenréttindakona og var vax-1 marSar konur, er nokkuð
andi í djörfung og einbeittri
túlkun málanna. 1944 skrifaði
María J. Knudsen grein i
Vinnuna, er hún kallaði
Sam-
, gaf
Maria J. Knudscn (myndin tek-
in kringum 1917).
„Konurnar og stéttarsamtök-
in“ — þar segir hún meðal
annars:
„Tveirnt var það, sem kon-
unum allsstaðar var ljóst að
var frumskilyrði fyrir frelsi
þeirra. Það var menntun og
atvinna. Menntun til þess að
verða andlega frjálsar, at-
vinna til að skapa sér efna-
legt sjálfstæði- Krafan um
þetta tvennt gengur eins og
rauður þráður gegnum bæði
sögu verkalýðssamtakanna og
kvenréttindanna“.
Síðar í sömu' grein segir
hún, „Á undanförnum árum
hefur mik'ð og drengilega
verið unnið að þ.ví að bæta
kjör hins vinnandi fólks. En
sú barátta hefur öll verið háð
út frá’ þeim forsendum, að
verulega ber á, á opinberumi
vettvangi, fáar eru kallaðar
og enn færri útvaldar. Því
meira sem mæddi á Maiiu,
því æðrulausari og betur
reyndist hún. Það var eins og
félagshyggjan ykist og efldist
eftir því sem á leið og meðan
lífið fjaraði ört út, hafði hun.
hugann fullan af ýmsum.
framfaramálum og ræddi af
miklum áhuga ýmsar fram-
kvæmdir, sem voru fyrir
höndum í Kvenréttindafélag-
inu í sambandi við Menning-
ar og minningarsjóð kvenna.
Allir nýliðar í starfi höiðu
af Maríu mikið traust, hún
vildi að hver og einn vsril
sem bezt heima í málunurru
og nyti sín þar eftir. Víst er
það mikils virði fyrir aliani
félagsskap, að nýgræðingar
fái að skjóta upp kollini.m,
sumir deyja að vísu strax í
vornæðingunum, en aðrir
geta ekki dáið hvað sem kuld.
únn nístir. Jafnrétti og
bræðralag, — ég kveinka mér
við að komast ekki hjá bví.
að álíta, að það eigi langt í
land, en það lýsir í hugskoti!
milljóna kvenna og karla um
allan heim, vonin og vissan.
um þennan dag.
Við þökkum Maríu Knud-
sen allt hennar óeigingjarna:
starf að málum okkar kvennai
og ef hugsjónir og raunhæf
hlutfallið milli launa karls og ( barátta fyrir betra heimi er,
konu haggaðist ekki, eða a.|einskis virði) þá er allt ekk-
m. k. sem minnst. Sá hugsun-
arháttur verður að breytast
og gerir það vafalaust, hvort
sem menn vilja það eða
ert.
María Knudsen var dóttir;
hjónanria Ingibjargar Jónas-
dóttur og Jóns Jónassonar,
ekki“. Þessu vansæmandi bónda að Flugumýri í Skaga-
hlutfalli milli launa karls og
konu barðist hún fyrir að
breyta með því að auka skiln-
ing á málinu í Nýju kvenna-
blaði, : og í Kvenréttindafé-
lag'nu lagði hún margt 'gott
firði. Hún naut góðrar,
menntunar, var gagnfræðing-
ur frá Gagnfræðaskólanum ál
Akureyri, fór utan og lagði!
stund á mála- og verzlunar-
Framhald á 7. síðÉ