Þjóðviljinn - 14.11.1946, Blaðsíða 3

Fimmtudagur, 14- nóv. 1946.
ÞJÓÐVILJININ
Ritstjóri:
Þó?~a Vigfúsdóttir
Gerum raunhæfar kröfur
Þing Farmanna- og fiski-
mannasambandsins skorar
á ríkisstjórnina að leggja
inn á reikning Nýbygging-
arsjóðs tíu milljónir króna
í erlendum gjaldeyri til að
kaupa heimilisvélar.
Síðasta þing Farmanna- og
fiskimannasambandsins lét frá
sér fara margar merkilegar til-
lögur og ályktanir, er flestar
hnigu í eina átt. Sjómennirnir
æskja afkastamikilla nýtízku
tækja, til þess m. a. að vinnu-
afl hvers og eins nýtist sem
bezt og tryggi þjóðarheildinni
sem mestan starfsarð. Jafnfr.
virðist þeim ljós nauðsyn þess,
að skipuleggja framkvæmdir og
atvinnulíf í landi í samræmi við
höfuðatvinnuveg landsmanna,
fiskiveiðarnar.
Nýsköpunin er þessum sam-
tökum hugstæð, þess vegna
vilja þeir lýsisherzlustöðvar,
fiskimjölsverksmiðjur, niður-
suðuverksmiðjur og stöðvar til
saltfisksverkunar. En hver á
að starfrækja þessar verksmiðj
ur ?
Iðulega hafa komið fram
raddir frá sjómönnum og út-
gerðarmönnum — enda fleiri
aðiljum — að okkur muni
skorta hæfilegan mannafla á
flotann. Við skyldum því ætla,
að þeir hefðu hugleitt skipu-
lagningu vinnuaflsins.
Áskorun þingsins til Alþing-
is og ríkisstjórnar um innflutn
ing heimilisvéla í stórum stíl
virðist samt benda í gagnstæða
átt. Hér er sveigt inn á allt
aðra braut en fyrri tillögur
þingsins benda til.
Að vísu miðar öil vélamenn-
ing í þá átt að létta erfiði
manna. Grundvallarhugsunin
með nýsköpun sjávarútvegsins
er samt sem áður ekki sú, að
létta strit hvers núverandi sjó-
manns. Hún er viðurkenning í
verki á þeirri staðreynd, að við
erum og eigum að vera í enn
ríkari mæli fiskiveiðaþjóð. Okk
ur ber líka nauðsyn og skylda
gagnvart sjálfum okkur og
heimsmarkaðinum að hafa alla
til ?). Þið hafið skyggnzt svo
um kvennamegin í þjóðfélags-
byggingunni, að þið sjáið að
ekki er allt með felldu.
Við konurnar ættum að taka
í höndina á ykkur fyrir þessa
hnýsni og láta ykkur sjá og
heyra, að við metum mikils, að
þið hreyfðuð málum okkar.
Þess vegna ber okkur líka
skylda til að rökræða niðurstöð
ur ykkar.
Þegar við viljum
líta vel út
Þreytulegt andlit styrkist
undra fljótt, ef notaðar eru
réttar andlitskvoður eða „and-
litsgrímur“ til að hressa upp á
húðina. Hér fer á eftir upp-
skrift af einni, sem er auðvelt
að búa til sjálfur. Eitt egg er
þreytt ásamt einni teskeið af
söxuðum möndlum. Andlit og
liáls er vandlega hreinsað með
góðu hreinsunarkremi og síðan
er kvoðan borin á með mjúkum
léreftsklút. Kvoðan storknar
mjög fljótt og er látin liggja á
í 10 mín. og síðan þvegin af úr
volgu vatni. Á eftir er borið á
andlitið þunnt lag af nærandi
kremi.
Sjötugsafmæli
húsfreyjunnar í
Herdísarvík
Eitt mikilverðasta atriði í
þessu máli er sú staðreynd, að
konur eru fleiri en karlmenn, á
Islandi. Þegar af þeirri ástæðu 1
virðist Ijóst, að kvenþjóðin eigi
ekki að vera afætur, heldur
þátttakendur í framleiðslunni.
Það getur þó ekki orðið í verk-
legum mæli með sömu heimilis-
háttum og nú tíðkast. „Þar
koma heimilisvélarnar til að-
stoðar“, munið þið segja. Já,
aðstoðar er einmitt orðið. Vegna
þess, að þó slíkar vélar létti
mjög störfin á stórum heimil-
um og komi í veg fyrir ofþjök-
un húsmóðurinnar, leysa þær
ekki sinn verkamann. Aftur á
móti nýtast þær hæfilega illa á
smáheimilum og gera húsverk-
in þar að þeim „þykjast- að-
leik“, sem Pearl Buck hefur
lýst svo prýðilega, þ. e. s. ame-
rísku stórborgar-húsmóðurinni.
í annan stað: Er þjóðhags-
lega rétt að verja fé til kaupa
á heimilisþvottavélum, sem
standa flesta daga ónotaðar, í
stað þess að kaupa færri en
fullkomnari vélar, sem svöruðu
sömu þörfum? Svarar það
kostnaði að útbúa heimilin yfir-
leitt með fjölbreyttum raftækj-
um til matargerðar? Það tekur
enn í dag lengri tíma og meira
erfiði fyrir okkur að kaupa
dagleg matvæli fyrir fimm
manna fjölskyldu en fyrir 50
manna matselju, sem getur til
fulls notað sér félagsleg þæg-
indi. Heimilismatreiðsla úr lítt
unnum efnum er mjög tímafrek,
jafnvel með vélum, og suðutím
inn svipaður, hvort sem um
lítið eða mikið magn er að
ræða. Þá kemur til athugunar
óhæfileg orkueyðsla og við-
25 koimr á Alþýðusam-
bandsþingi
Alþýðusambandsþingið var
sett síðastliðinn sunnudag og
sitja það 230 fulltrúar, þar af
25 kvenfulltrúar úr Reykjavík
og víðsvegar að af landinu.
framleiðslu okkar sem full-
komnasta og fullunnasta. Þessu i haldskostnaður tækja.
verkefni verðum við því aðeins
vaxin að þjóðin vinni verk sín
skipulega á nútíma vísu, en
ekki með handarbökunum, þó
fyrir slíku séu fornar og grón-
ar hefðir.
Ég minnist þess ekki að hafa
áður séð stéttarsamtök karl-
manna setja fram jafn ákveðn-
ar kröfur fyrir hönd okkar hús
mæðranna. Og það er næsta
merkilegt, að far- og fiskimenn
verða fyrstir til þess (er það
hið glögga gests auga eða
lieimsborgarinn, sem þar kemur
Mér er vel ljóst, að eðlileg-
asta svarið við uppástungunni,
um að leggja 10 milljónir kr.
á nýbyggingarreikning til
kaupa á heimilisvélum, hefði
verið það að sanna álit sitt með
tölum.
Við gætum sett dæmið þann-
ig upp: Fjórufti millj. króna
varið til kaupa á heimilisyélum
til umhirðu á þvotti, þ. e. þvotta
og strauvéla. I annan stað, að
verja jafnhárri upphæð til
stofnunar nýtízku þvottahúsa.
Og bera síðan saman reksturs-
kostnað og raunverulegt nota-
gildi, eða hve þörfum margra
f jölskyldna væri svarað í hvoru
fallinu um sig. Og í þriðja lagi,
hvor aðferðin er vinnufrekari.
Fróðlegt væri einnig að gera
slíkan samanburð á «viði rr.at-
argerðarinnar Þar kemur einn-
ig atriði til groina, sem við höf-
um sniðgengið til þessa, en það
er starfshneigð og starfsliæfni.
Algerl. er það undir hælinn lagt,
hvort ein mauneskja — þó húi:
hafi tvö x — er lmeigð fyrir
matreiðslustc;-''. enda alveg ó-
rannsakað rn.d, hve vel íslenzk-
ar húsmæður ala þjóðina. Til
matgerðar í stórum stíl ætti aft
ur á móti að veljast starfskraft
ar, sem hafa aflað sér kunn-
áttu og þekkingar. Einnig ætti
að vera hægt um vik að hafa
strangt eftirlit með slíkri fram
reiðslu.
Minnumst þess enn á ný, að
tími áttæringanna er liðinn. Þó
er bæði landbúnaður okkar og
heimilishald sniðið við þarfir
þess tíma. Nú þegar þið hafið
skyggnzt ,,kvennamegin“, þá
gerum í sameiningu stórar kröf
ur um nýtízkun þeirra vinnu-
bragða, sem húsmóðirin hefur
haft með höndum. Gerum stórt
félagslegt átak til þess að
höndla hið misnotaða vinnuafl
meirihlutans í þjóðfélaginu og
heina því út í framleiðsluna.
Farmanna- og fiskimanna-
samband íslands hóf djarflega
máls á ófullnægjandi vinnuskil-
yrðum kvenna. Alþýðusambandi
íslands ætti að vera þessi mál
enn ljósari. Eg treysti þeim
konum, er þetta Alþýðusam-
bandsþipg sitja, að þær túlki
réttilega aðstöðu okkár 'til
starfa í þjóðfélaginu og komi
á framfæri raunhæfum kröfum
til úrbóta.
Þórunn Magnúsdóttir.
Á laugardaginn kemur, 16.
nóvember, verður frú Hlín
Johnsson í Herdísarvík sjötug.
Frú Hlín er ein af fágætustu
merkiskonum landsins og fyrir
löngu þjóðkunn, enda er óhætt
að fullyrða að íslenzka þjóðin
stendur í mikilli þakkarskuld
við þessa mætu konu fyrir þá
góðu umönnun, hjúkrun og að-
búnað, sem hún bjó stórskáldi
þjóðarinnar, Einari Benedikts-
syni, seinni hluta ævi hans. Eft-
ir dauða skáldsins hefur Hlín
haldið áfram nokkrum búskap
í Herdísarvík og býr þar oft
mikinn hluta ársins ein.
Á laugardaginn kemur mun
afmælisbarnið dvelja á heimili
dóttur sinnar, frú Ethel, og
tengdasonar, Hannesar Arnórs-
sonar, verkfræðings, Gunnars-
braut 30.
Krúska
1 bolli rúsínur
1 bolli gróf hafragrjón
2 bollar gróft hveitithýð:
4 bollar vatn, salt.
Legg rúsínurnar í bleyti
noiktkra klukkutíma, og lál
koma upp suðu á þeim í sama
vatninu. Bæt þá hafragrjón-
unuim út í og sjóð í 4 mín.
Efan'da síðan hveitihýðinu
sama-n við og hrær í, þar til
grauturinn veitir sleifinni
töluverða mótspyrnu.
Ber mjólk með.
Nýrnajafningur
400 gr. nýru
2 msk. smjörlíki
IV2 msk. hveiti
S'alt, pipar
2 dl. mjóllk
1 1. rjóimi
2 msk. sherrý eða made ra
Sker nýrun í nokkuð þykk-
ar sneiðar og legg þær i
bleyti í mjólkurblöndu
nokkra stund. Þerra þau -ið-
ar vel oig sker í litla bita.
Brúna bitana í smjörlíkinu
og stró síðan salti, pipar og
hveiti yfir þá á pönnuna —
Hella á þá mjólk og síðan
rjóma út í. Lát malla í 15
mín. Bæt víninu síðast út í.
Búlgaría
I september 1944 fengu kon-
ur í Búlgaríu kosningarétt og
kjörgengi, og þar sitja nú kon-
ur á þingi.
Rúmenía
Rúmenskar konur hafa loks
hlotið kosningarétt.
Grikkland
„Heyrnarlausum og mállausum
börnum og konum er banftað
að undirskrifa erfðaskrá“, stend
ur í grískum lögum. Allar kröf
ur kvenna um pólitísk réttir.di
hafa. valdhafarnir látið sem
vind um eyrun þjóta. Hin r.ýja
stjórnarskrá frá 1945 veitir
konum minni réttindi en þær
áður höfðu.
Japan
Japanskar konur hafs í
| fyrsta skipti notað kosninga-
rétt sinn. I neðri deild þingsins
eru nú 38 konur af 463 þing-
mönnum.
Dúkið borðið iafilega
Vel og snyrtilega frambor-, ir geta fundið eitthvað við
inn matur eykur matarlystina
og kemur mönnum í gott skap.
Á síðustu árum er farið að gera
töluvert að því að dúka með
smádúkum undir hvern disk,
eins og sést hér á myndinni, og
með slíkum tiltölulega ódýrum
smádúkum má gera borðið fal-
hæfi, einlitt eða rúðótt bómri -
artau getur verið fallegt í sve r.a.
dúka, og má því annað hvert
hafa breiðan fald eða rekja í
kring fyrir kögri. Það er íika
smekklegt að hafa smádúkr ;
einlita og brydda þá með efn: i
sama lit og rendurnar eða
legt og skemmtilegt, því að all- munstrið á diskunum.