Þjóðviljinn - 14.11.1946, Blaðsíða 7

Fimmtudagur, 14- nóv. 1946.
Þ J ÓÐVILJINN
7
Úprbopglanl
Nœturlœknir er í læknavarð
stofunni, Austurbæjarskólanum
Næturvörður er í Laugavegs
Apóteki.
Næturakstur: Bifröst, — sími
1508.
Landsbókasafnið er opið alla
virka daga kl. 10—12 f. h., 1—7
og 8—10 e. h. Þjóðskjalasafnið
er opið alla virka daga kl. 2—7
e. n. Þjóðminjasafnið er opið
sunnudaga, þriðjudaga og fimmtu
daga, kl. 1—3 e. h. Bæjarbóka-
safn Beykjavíkur: Lestrarsalur-
inn er opinn alla virka daga kl.
10—12 f. h. og 1—io e. h. —
Útlánsdeildin er opin. kl. 2___
10 e.h. Náttúrugripasafnið opið
sunnudaga, þriðjudaga og
fimmtudaga kl. 2—3 e. h.
Heimsóknartími spítalanna:
Landsspítalinn: Kl. 3—4 alla
virka daga, kl. 2—4 sunnudaga.
Hvítabandið: Kl. 3—4 og 6,30.
Landakotsspítalinn: Kl'. 3—5 ana
7—8 e. h. alla daga.
Ungbarnavernd Líknar Templ-
arasundi 3 er opin miðvikudaga,
fimmtudaga og föstudaga kl. 3.15
—4. Fyrir barnshafandi konur,
mánudaga og miðvikudaga kl.
1—2. Bólusetning gegn barna-
veiki á föstudögum kl. 5—6. ___
Þeir sem vilja fá börn sín bólu-
sett hringi fyrst í síma 5967,
milli kl. 9—11, sama dag.
Bóltásafn Hafnarfjarðar er op
ið alla virka daga frá kl. 4—'1
og einnig kl. 8—9 á mánudags-
miðvikudags- og föstudagskvöld
Útvarpið í dag:
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Dönskukennsla, 1. fl.
19.00 Enskukennsla, 2. fl.
19.25 Þingfréttir.
19.35 Lesin dagskrá næstu viku.
20.20 Útvarpshljómsveitin (Þór-
arinn Guðmundsson stjórnar).
20.45 Lestur fornrita: Þættir úr
Sturlungu (Helgi Hjörvar).
21.15 Dagskrá kvenna (Kvenrétt-
indafélag íslands): Erindi: Um
Selmu Lagerlöf (fröken Inga
L. Lárusdóttir).
21.40 Frá útlöndum (Axel Thor-
steinsson).
22.00 Létt lög (plötur).
22.30 Dagskrárlok.
Ægir — mánaðarrit Fiskifé-
lags fslands, 8.—9. liefti — er
nýkominn út.
Að þessu sinni flytur tímariÞð
þetta efni:
Greinar, 1 er nefnast Síðasta
síldarvertíð, Friðun Faxaflóa, Úr
skýrslu fiskveiðanefndar F.A.O
í Quebec, Lófótveiðar 1946, og
ýmsan annan fróðleik varðandi
sjávarútveg. Þá eru þarna minn-
ingargreinar um skipstjórana
Guðmund Jónsson og Aðalbjörn
Bjarnason. Og loks er grein eftir
dr. Jón Dúason, er nefnist Milli-
ríkjasamningur um Grænland. —
Ritstjóri ^Ægis" er Lúðvík
Kristjánsson.
Mseéa Katrínar Tli€>r»d«lseii
Framh. af 5. síðu.
sem til eru, sniðnir eftir þörf-
um stálpaðri barna en hér um
ræðir, og umsjón þess vegna
ónóg, ef kornabörn eiga í hlut,
sem aðgæzlu þurfa. Eina at-
hvarf langsamlega flestra
kaupstaðabarna er gatan eða
bryggja, þar sem svo til hagar,
með þeim afleiðingum, að um-
ferðaslys og drukknanir eru
tíðar dánarorsakir. En auk
þessa eru minni áverkar, svo
sem brunar, beinbrot, heilahrist
ingur og hvers konar limlesting
ar og meiðsl afar algeng. Á-
leitni geðbilaðra manna og ung
linga á smástúlkur 2—5 ára og
raunar drengi líka er miklu
tíðari en margan grunar. Og
má segja, að flestra illra áhrifa
sé að vænta, þegar ungbörn
hafast við eftirlitslaus á alfara
braut. Eins og allir mega vita
er nú orðið miklum erfiðleikum
bundið að fá stúlkur til aðstoð-
ar við heimilisstörf, og ekki er
lengur kostur á unglingum til
barnagæzlu. Það kemur því í
hlut móðurirmar að sinna um
barnið úti og inni, en hún er oft
ast nær önnum kafin við bú-
sýslu og aðdrætti til heimilisins
en þeir eru stundum all tíma-
frekir, t. d. mjólkurkaup.
Reyndin verður sú að þegar
barnið kemst á legg, er annað
hvort látið skeika að sköpuðu,
krakkinn settur í umferð, út á
götuna, en í húsasundum og ó-
læstum görðum tollir fjörugur
krakki ekki, hann sækir í soll-
inn til jafnaldra sinna, eða þá,
að barnið er lokað inni og
kemst aðeins undir bert loft í
fylgd með fullorðnum. Er hvor-
ugur kosturinn góður, en báðir
illir frá sjónarmiði uppeldis-
fræði. Fyrir móðurina er þetta
erfitt taugastríð. Hún á enga
frjálsa .stund, áhyggjulausa, á
hverju sem gengur.
Dagheimili eru bezta
lausnin
Hér er vissulega úrbóta þörf
og óneitanlega væru meiri og
róttækari aðgerðir æskilegar en
hér er farið fram á. Að sumu
yrði mikil bót, ef frumvarp
þetta væri samþykkt, þó það
nái aðeins til takmarkaðs hluta
barnanna, sem verst eru sett.
En aðgerða löggjafarvaldsins
til úrbóta, sem nægi, er ekki að
vænta. Áhugamenn um uppeld-
ismál hafa að vísu sums staðar
hafizt handa um samtök til
reksturs dagheimila, og hefur
Barnavinafélagið Sumargjöf
verið mikilvirkast og unnið af-
ar mikið. og ómetanlega þarft
verk hér í Reykjavík. En þrátt
fyrir nokkurn styrk af hálfu
hins opinbera hefur það ekki
haft bolmagn til að bæta úr
þörfinni, nema að litlu leyti, og
aðsókn að hinum tveimur dag-
heimilum verið svo mikil, að
aðeins lítill hluti þeirra barna,
sem beðið hefur verið fyrir,
kemst þar að.
Þetta er að vonum. Dagheim-
ilin verða vinsæl, jafnskjótt og
almenningur kynnist þeim. Þar
fá börnin kjarngott uppeldi,
dvelja í rúmgóðum, björtum
húsakynnum og hafa aðstöðu
til leikja úti og inni undir um-
sjá sérmenntaðra kennara, sem
leiðbeina börnunum þannig, að
EyJaClugvöllurlnii
þau nái þeim vitsmunum og fé-
lagsþroska, tækni og líkams-
þjálfun, sem hæfileikar leyfa,
en sltapgerð þeirra mótast á
eðlilegan hátt í umgengni við
önnur börn á sama aldri. For-
eldrarnir verða þess fljótlega
varir, að barnið er ánægðara
og umgengnisbetra. Uppeldisá-
hrif þeirra sjálfra eru ekki
skert, enda eiga hvorki dag-
heimilin né mega koma í stað
foreldra, heldur aðeins vera
þeim til aðstoðar og leiðrétta
eða bæta úr ágöllum, sem q-
hjákvæmilega eru á uppeldi í
heimahúsum, þar sem þéttbýlt
er og slysahætta mikil. Fyrir
konur, sem utan heimilis vinna
af nauðsyn eða áhuga á starf-
anum, eru dagheimilin bezta
lausnin og fyrir einhleypar
mæður eru þau ómetanleg
hjálp. Án þeirra eiga þær marg
ar hverjar ekki annars úrkosti
en að koma barninu fyrir hjá
öðrum og er það neyðarúrræði,
eða vera á meira eða minna
flækingi með það, og þarf ekki
að lýsa, hve ill sú aðstaða er
fyrir bæði.
Velferð verkalýðsins
Framh. af 4. síðu.
yrði rofin og hélí svo áfram að
Alþýðusambaridsþingið yrði að
beygja sig fyrir yfirgangi Fram-
sóknar „annars óttast ég að ein
[ ingin verði rofin“, sagðí hann,
I og taldi þvínæst upp þau fé-
j lög sem klofin yrðu útúr.
1 Það leið ekki á löngu frá því
I Iiannibal hafði mælt þessi orð
J — sem ekki urðu skilin öðru
I vísi en sem dulbúin hótun, eða
I
1 að hann væri að vara við fynr
^ ætlunum flokksbræðra sinna —
I
þar til Sæmundur Olafsson
flutti sína beinu klofningshótun:
Ef Framsókn fær ekki að gera
það, sem hún vill, munum við
kljúfa Alþýðusambandið^ og
taldi upp sömu félögin og Hann:
bal hafði gert. Sama hótun var
ítrekuð af Jóni Axel Péturssyni.
Hannibal stoðar lítt að tala í
öðru orðinu um einingu en gefa
í skyn klofning í hinu.
Velferð verkalýðsins er
þeim einskis virði, ef . . .
Það er ömurleg mynd sem
þessir foringjar Alþýðuflokksins
hafa brugðið upp af sjálfum sér
á 30 ára afmæli Alþýðusam-
bandsins.
Fyrst sýna þeir fram á að ÖU
velíerð verkalýðsins sé undir
einingunni komin. Næst lýsa
þeir yfir: við rjúfum þessa
einingu ef eitt tiltekið félag fær
ekki að traðka á rétti annars
félags og brjóta lög Alþýðusam-
bandsins. Þetta er alvarlegra en
afstaða óknyttastráksins sem
segir: ég verð ekki góður nema
ég fái að hafa rangt við.
í þessu felst blátt áfram yfir-
lýsing Alþýðuflokksforingjanna
um það að velferð verkalýðsins
er þeim einskis virði, ef þeir
fái ekki að beita þeim ólögum
sem þeim sýnist, — að tryggja
einu félagi leyfj til yfirgangs er
Framhald af 8. síðu-
áhugamönnum, er störfuðu að
flugmálum okkar þá.
Árið 1944 er gerð teikning og
kostnaðaráætlun um byggingu
tveggja flugbrauta i Eyjum, og
skyldi önnur brautin vera 450 m.
löng og 35 m. breið en hin 350
m. löng og 35 m. breið. Áætiað
kostnaðarverð var um 600 þús.
krónur auk ýmislegs kostnaðar
er var undanskilinn. Ekki varð
þó úr því að bygging þessara
flugbrauta yrði hafin.
Á fjárlögum 1945 er loks svo
komið að 300 þús. krónur eru
veittar til byggingar flugbraut-
ar í Vestmannaeyjum, sbr. „lög
um flugvelli og lendingarstaði
fyrir flugvélar“ nr. 24 12. febr.
1945. —
í téðum lögum er einnig gert
ráð fyrir stofnun embættis flug-
málastjóra, og var skipað í það
embætti 15. marz sama ár. Eitt
fyrsta verk flugmálastjóra var
að undirbúa byggingu flugvallar
ins í Vestmannaeyjum. Tillögurn
ar og teikningarnar frá árunum
1944 og 1945 voru nú rækilega
endurskoðaðar. Ferð var farin
til Eyja til frekari afchugana og
rannsókna á flugvallarstæði því,
sem valið hafði verið. Við athug
anir og mælingar á þessu svæði
kom í ljós, að flugbrautunum
hafði ekki verið valinn heppileg
ur staður, og ennfremur, að
brautirnar voru ætlaðar alltof
stuttar og mjóar. Var því það
ráð tekið af flugmálastjóra, að
láta teikna og gera tillögu um
byggingu miklu stærri flugbraut
ar á öðrum stað, enda nú fjár-
veiting til þessara framkvæmda.
Sakir legu Eyjanna, veðráttu o
fl. var talið nauðsynlegt, að
byggja flugbraut er ekki væri
styttri en 800 metra og 60 m.
á breidd.
Þar, sem sýnilegt þótti, að
ódýrara yrði að vinna verk-
ið með stórvirkum vinnuvélum,
varð það að samkomulagi, að
flugmálastjórnin legði væntan-
legum verktaka til vinnuvélar,
og skyldu tilboðin miðast við
það. Verkið var síðan boðið út
þ. 21. ág. 1945^ og frestur til að
skila tilboðunum settur til 17
sept. Tiliboði Höjgaard &
Sohultz A.S. var tekið, og hafa
Vegna legu landsins og kostn-
aðar var ekki unnt að hafa braut
ina lágrétta frá austri til vesturs
og nemur sá mismunur um 5 m'.
I sambandi við verk þetta hef
ur verið reist flugskýli við flug
vöilinn, að stærð 18x22 m. og
tekur það allt að 10 farþega flug
vél.
Heildarkostnaður við verkið
ásamt flugskýli, vegalagningu,
landakaupum og fl. mun nema
um 1.7 millj. krónur.
Flugvöllur þessi er umfangs-
mesta mannvirki þessarar teg-
undar hér á landi, sem unnið er
fyrir íslenzkt fjármagn. Fyrstá
flugvélin lenti á flugvellinum þ.
14. ág. s. 1., var þá tæplega helm
ingur brautarinnar fullgerður.
Síðan hafa stærri og stærri flug
vélar lent á flugvellinum eft:r
því sem verkinu hefur miðað
áfram, og er sú stærsta þeirra
Douglas C-47 er vegur rúm 12
tonn, og fcekur 22 farþega. Eru
flugmenn ánægðir með flugvöll-
inn og telja hann góðan, en að
sjálfsögðu á reynslan eftir að
skera úr um, hvernig hann kann
að reynast í framtíðinni.
Menntun kennara — at-
vinnudeild háskólans
Menntamálanefnd neðri deildar
flytur að tilhlutun menntamála-
ráðherra, tvö gagnmerk frum-
vörp — um atvinnudeild liáskól-
ans og um menntun kennara. —-
Það síðara nokkuð breytt frá því
í fyrra, er það var flutt sem
eitt af frumvörpum hins nýja
skólakerfis, og hefur nú frum-
varpið um æfinga- og tilrauna-
skóla verið fellt inn í heildar-
frumvarpið um kennaramennt-
un. Verður nánar skýrt frá þess-
um frumvörpum síðar.
Félagslíf
______________—.—«1
I. B. R.
I. S. I.
Handknattleiksmeistaramófr
Reykjavíkur hefst laugardaginn.
7. des. n. k-. Keppt verður i
meistara, 1., 2., og 3ja flokki
karla, meistara og 2. fl. kvenna.
Keppt verður eftir gildandi regl
um I. S. I. um handknattleik.
Tilkynningar um þátttöku ber-
þeir annast framkvæmd verksins. | iBt mótanefnd 14 dögum fyrir-
Brautin er að flatarmáli auglýstan upphafsdag, og skal
48.000 ferm., eða 800 m. á lengd þar tilgreint fullt nafn, fæðing-
og 50 m. á breidd. Klapparspreng ardag og ár. Tilkynningar sem
ing hefur numið ca. 6100 kbm., j berast eftir þann tíma, verða.
gröftur ca. 18000 kbm., fylling ekki teknar til greina. Tilk. um
ca. 31500 kbm. Slitlagið (úr þátttöku sendist Grímari Jóns-
rauðamöl) 18000 kbm. eða h. u syni, Verzl. Varmá.
b. 10 þús. bílhlöss. Við sprenging {..h. Knattsp.fél. Valur og Glímu
arnar var notað milli 5 og 6 tonn
af sprengiefni.
Brautinni allri hallar jafnt t;l
! hliðar (suðurs) um 2 prós., þ. e.
mismunur .brautarjaðranna er
1.20 m. Hliðarhalli þessi er hafð
ur til þess að vatn safnist ekk’
á brautina.
þeim meira virði en velferð alls
íslenzks verkalýðs.
Slik yfirlýsing er hnefahögg
framan í alla vinnandi menn og
konur á íslandi.
fél. Ármann,
Mótanefndin.
í. M.
Æfingar félagsins í dag:
Kl. 2—3 frúarfl. — Kl. 6—7
Old-Boy. — Kl. 7—8, drengir,
fimleikar. — Kl. 8—9
— Kl. 9—10 II. fl. karla. — K>:
9.30—10.30, Hálogaland. H. B..
i karlar. ,