Þjóðviljinn - 05.01.1947, Qupperneq 4

4
ÞJOÐVILJINN
Sunnudagur 5. jamiar 1947-

]
í
lUÓÐVILIINN
Útgefandi: Samemingarflokkur alþýöu — Sósíalistaflokjrurlnn
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurður Guðmundsson, éb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Ritstjórnarskrifstofur; Skólavörðust. 19. Símar 2270 og 7500
(eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, síml 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19 simi 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Askriitarverð; kr. 8.00 é mánuöi. — Lausasöiu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
$jóm0iii! €i>g ÉtvegsitieniB
Jiakkii jólagjöf SJálfsÉæéfsfle
Alþýöuflokksfns
Það er þegar komið í ljós, að Þjóðviljinn hefur skilið
og túlkað rétt afstöðu sjómanna og útvegsmanna til þess
tiltækis Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins, að setja
Jagaákvæði um að „taka kúfinn af síldarverðinu" ef til
þess kæmi að bátafiskurinn næði ekki ábyrgðarverðinu er
Alþingi samþykkti fyrir frumkvæði Áka Jakobssonar at-
vinnumálo ráðherra.
Sjómenn og útvegsmenn hafa tekið þessari jólagjöf með
réttmætri reiði, og hafa í hyggju að þakka að verðleik-
um flokkum þeim, er hana sendu. Norðlenzkir útvegs-
menn og sjómenn hafa byrjað baráttuna gegn ákvæðinu
um „síldarverðskúfinn" með ráðstefnu, sem hefst á Ak-
ureyri í dag.
Ekkert yfirklór í Morgunblaðinu og Alþýðublaðinu
hindrar það, að sjómenn og útvegsmenn viti gang þessara
mála. Þeir vita að atvinnumálaráðherra Sósíalistaflokks-
ins bar fram á þingi tillögurnar um hækkað fiskverð og
ábyrgð ríkissjóðs á því, nákvæmlega sömu ákvæðin og
samþykkt voru endanlega, og miðuð voru við réttmætar
óskir sjómanna og útvegsmanna.
Svo ótvírætt sýndu fulltrúar sjávarútvegsins fylgi sitt
við þessar tillögur Áka Jakobssonar að Sjálfstæðisflokk-
urinn og Alþýðuflokkurinn þorðu ekki annað en taka
þær upp, enda þótt fulltrúar þeirra í fjárhagsnefnd neðri
deildar neituðu að flytja frumvarp atvinnumálaráðherra
um þær.
En Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn bættu
við ákvæðinu um „síldarverðskúfinn11, og börðu það í gegn,
þrátt fyrir harða baráttu Sósíalistaflokksins móti því. Og
þessum flokkum var hin illræmda 6. grein laganna svo
mikið atriði, að í meðferð málsins í neðri deild hótuðu nær
allir þingmenn þessara flokka að snúast gegn hækkun
fiskverðsins og ábyrgðunum sem bátaflotinn taldi nauð-
synlegar, nema ákvæðið um „síldarverðskúfinn“ yrði í lög-
unum.
Það eru því of auðsæjar blekkingar til þess að nokk-
ur sjómaður eða útvegsmaður trúi, er Morgunblaðið reyn
ir að þakka Sjálfstæðisflokknum og Alþýðuflokknum það,
að bátaflotinn fer á vertíð. Einmitt þessir flokkar ætluðu
að stöðva bátaflotann, ef „síldarvei'ðskúfurinn" þeirra
hefði verið felldur. Enda er það óvenju vesæl röksemda-
f'ærsla, meira að segja í Morgunblaðinu, að segja í öðru
orðinu að Sósíalistar hafi viljað afgreiða málið með ósæm
andi ábyrgðarleysi (án 6. gr.), en lýsa yfir síðar í sama
leiðaranum: „Allar horfur eru á því að ríkissjóður verði
með öllu skaðlaus af ábyrgðinni". Þannig flytja þeir einir
mál sem vita sig hafa óverjandi málstað.
Sósíalistar sýndu fram á að ákvæðið um að „taka kúf-
inn af síldarverðinu" væri óþarft og varhugavert. Þeir
bentu á, að yrði rétt haldið á sölu síldarlýsisins væru lang
mest líkindi til að hægt væri að selja bátafiskinn á ábyrgð
arverðinu. Þingmenn sósíalista sýndu fram á hve óhæfi-
legt. það væri, eftir tvær aflaleysisvertíðir, að gera þær
ráðstafanir um „kúfinn af síldarverðinu", sem Sjálfstæðis
\lokkurinn og Alþýðuflokkurinn vildu. Sósíalistar bentu á,
að væri trygginga þörf, væri .nær að athuga kúfinn á heild
salagróðanum, sem vaxið hefur drjúgum í skjóli Péturs
Magnússonar og flokks hans. ,
GÓÐ GREIN í
MORGUNBLAÐINU
í Morgunblaðinu í gær (dálk-
inum „Meðal annarra orða. . .“)
er rætt um nauðsyn þess, að
hingað séu keypt málverk eftir
heimsfræga listamenn svo að al-
menningi hér gefist kostur á
að „kynnast því með eigin aug-
um, livernig þeir hafa málað,
sem lengst hafa komizt í mynd
listinni“. Mér þótti mjög vænt
um að sjá þessa grein, því hér
er um að ræða merkilegt mál-
efni, og ef framkvæmd fengist
á því, mundi stórt spor stígið í
þá átt að þroska listasmekk
íslendinga.
íjí
ÞURFA EKKI AÐ
VERA FRUMMYNDIR
Það hefur nokkrum sinnum
verið rætt um þetta hér í dálk-
unum og m. a. á það bent, að
enda þótt fjárskortur kynni að
torvelda kaup á frummyndum
meistaranna, er hægt að fá á-
gætar eftirlíkingar af þeim við
vægu verði, frá ýmsum löndum,
svo sem Frakklandi, Sviss, Sví-
þjóð og Englandi. Eg á ekki við
venjulegar ljósprentaðar mynd-
ir af málverkum, heldur eftir-
líkingar svo nákvæmar, að
pensildrættir og öll áferð frum-
myndarinnar kemur þar fram.
Þessar myndir er, sem sagt,
hægt að kaupa utanlands frá
fyrir tiltölul. lítið verð, og er
þess að vænta, að svo sé gert
með það fyrir augum, að meist-
araverkum sé komið fyrir í hinu
væntalega listasafni okkar, á-
samt heztu verkum íslenzkra
myndlistarmanna.
*
EINU SINNI GAFST
TÆKIFÆRI
En- í þessu sambandi ætla ég
að minna á það, að ungur mað-
ur, Björn Th. Björnsson, sem
nú dvelst við listfræðinám í
London, fékk aðstöðu til þess,
sumarið 1945, að kaupa þar i
borg ínálverk (frummyndir)
eftir nokkra hina glæsilegustu
frönsku meistara fyrir ótrúl.
lágt verð.- Hann bauðst til
að gangast fyrir kaupum á
þessum listaverkum fyrir hönd
íslenzka ríkisins. Menntamála-
ráð. Félag ísl. myndlistam. og
fleiri aðiljar fengu málið til
meðferðar og tjáðu sig að vísu
fylgjandi því, að eitthvað af
verkunum yrði keypt, en áhug-
inn var ekki meiri en svo, að
allt fór í strand og ekkert varð
úr framkvæmdum.
Þannig var þetta þá, og þess
vegna er full ástæða til að
fagna því, að Morgunblaðið
skuli nú hafa lýst yfir áhuga
sínum fyrir því, að listaverk
erlendra meistara séu keypt til
landsins.
-k
HÖGGMYNDIR
LÍKA
I fyrrnefndri grein Morgun-
blaðsins er það haft eftir Sig-
urjóni Ólafssyni, myndhöggv-
ara, „að hægt sé að fá gibs-af-
steypur af ýmsum klassiskum
I verkum frá fornöldinni fyrir
j mjög lítið verð, til þess að
gera“. Og segir greinarhöfund-
ur, að mjög æskilegt væri „ef
hægt yrði að fá handbærar, þó
ekki væri nema nokkur þús.
krónur til þess að kaupa slíkar
; afsteypur".
Þessi tillaga blaðsins hlýtur
einnig að vekja fögnuð ijllra
ísl. listunnenda.
Það er mjög ánægjulegt til
þess að vita, að Morgunblaðið
skuli nú hafa veitt þessu máli
stuðning sinn. Hitt er svo annað
mál, að blaðið virðist ekki hafa
mikla trú á, að fé til lcaupa á
höggmyndum og málverkum
erlendra snillinga yrði auðfeng-
ið hjá ríkissjóði. Þetta er van-
traust á víðsýni hlutaðeigandi
aðilja, því öllum má vera Ijóst
að hér er um að ræða mikið
menningarmál. Og nokkrum
tugþúsundum króna er vissu-
lega vel varið þegar fyrir þær
fást listaverlc meistaranna.
Það er ósk og von allra list-
unnenda, að mál þetta fari ekki
í strand, sökum áhugaleysis
þeirra, sem aðstöðu hafa til að
framkvæma það.
Ilaiss Kirk:
nttnw'OTt* *' "
Einn af kunnustu og snjöllustu rithöfundum Dana,
Hans Kirk, hefur gert eftirfarandi athugasemd við hina
alkunnu ræðu sem Arnulf Överland hélt í Stokkhólmi eftir
norræna rithöfundaþingið á dögunum. Af lienni má m. a.
sjá hvernig frændur okkar í Skandinavíu telja að högum
okkar sé nú komið.
í veizlu sem haldin var i
ráðhcúsinu í Stokkhólmi eft-
ir norræna rithöfundalþingið.
hélt hið prýðilega norska
ljóðskáld Arnulf Överland
ræðu, sem sýnir að þar sem
áróðurinn gegn R-áðstjórnar-
ríkjunum heldur innreið sína.
gengur vitið úr vistinni. —
Samkvæmt blaðafregnum
veittist Överland ,.harðlega
gegn öllum hugmyndum um
það að Norðurlönd tækju þátt
í hugsanlegum ríkjasamsteyp
um í Evrópu“ en, hélt hann
áfram, „ef Sameinuðu þjóð-
irnar klofna. verðum við
Norðurlandaibúar að mynda
eins víðtækt varnarbapdalag
og mögulegt er; en í þessu
bandalagi eiga að vera frjáls
ar þjóðir, því að það er frels-
ið sem v;ð verðum að verja.
Við sem höfum d-valizt í
fangabúðum munum deyja
með vopn í höndum. Við lát-
uim ekki ta-ka okkur lifandi
einu sinni enn. Afstaða 'okk-
ar til Finnlands er óíjós, en
við vonum að sá dagur renni
þegar Finnland getur aftur
tekið upp sjálfstæða stefnu
í utanríkismálum. Við höfum
barizt fyrir rétti smáþjóð-
anna til að búa við frið. Við
viljum ekki láta gleypa okk
ur af neinni ríkjasamsteypu
hvorki í austri né vestri. því1
að þjóðfélagshættir okkar
eru eðlilegastir11.
Finninn Atos Wirtanen
mótmælti þegar í stað orðum
Överlands. og 25 norrænir
höfundar tóku Undir mót-
mæli hans og lýstu því yfir,
að þeir teldu ræðu Överlands
hættulega norrænni sam-
vinnu- Stefna Finna í utan-
ríkismálum, sem vægast sagt
verður að telja óskynsam-
lega, leiddi landið út í tor-
tímandi styrjöld, og nú er
fyrsta og helzt hlutverk
finnskra utanríkismála að
semja endanlegan frið og
komast í gott og lífrænt sam
band við Bandamannaþjóð-
irnar og einkum granna sinn
í austri. Þessa stefnu styðja
allir he'ðarlegir flokkar og
einstaklingar í Finnlandi, en
hún virðist ekki falla Arnulfi
Överland í geð-
En ef til vill hefði norska
skáldið öllu heldur átt að
bera saman austur og vestur.
í Finnlandi er ekki einn ein-
asti erlendur hermaður, en
hvernig er ástandið á íslandi‘?
Þarna voru einnig íslenzkir
rithöfundar viðstaddir> og
raunar hefði hann miklu
fremur átt að gefa þeim nokk
ur vel valin orð í veganesti.
Afstaða okkar til íslands cr
óljós, hefði hann getað sagt,
því er ísland yfirleitt nor-
rœnt land lengur? Það hef-
ur veitt Bandaríkjamönnum
bœkistöðvar, en samkvcemt
venjulegwm þjóðréttarskiln-
ingi er það brot á hlutleysi,
og þar með hefur ísland de
facto tengzt vestrœnni ríkja
samsteypu, ef því verður þá
Framb- á 7. síðu.
En við það var ekki komandi. Sjálfstæðisflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn höfðu sitt fram. Þeir hafa þegar feng-
ið að kenna á reiði sjómanna og útvegsmanna, en eiga
áreiðanlega eftir að læra, að íslenzkir sjómenn og útvegs-
menn láta ekki bjóða sér hverjar þær jólagjafir sem
Ólafi Thórs, Stefáni Jóhanni & Co. þykir hlýðá að rétta
þeim.