Þjóðviljinn - 22.01.1947, Side 7

iMíS'.dkudagur 22- jan. 1947.
í»J ÓJÐVJ[.L J JNN
bréf..
Frh. af 5. Siðu
heimta verkfallsréttinn.
Fyrsta kjörorðið varð því:
Fullt þjóðfélagslegt athafna-
frelsi til handa verkalýðs-
hreyfingunni, og fullt lýð-
ræði innan verkalýðshreyf-
ingarinnar sjálfrar.
En við ramman reip var
að draga, þar sem öll starf-
semi var keyrð í helfjötur
'hins naziska gerðardóms og
yfir hverri hreyfingu ein-
stakra verkalýðsfélaga vak-
að með málshöfðun og eigna
sviptingu og helzt útþurrkun
þeirra. En þá kom sá aðilina
til sögunnar, sem hið ofbeld-
issinnaða þjóðstjórnarlið
angur kaupgjaldsbaráttunnar
þessi 5 ár.
Héí höfum við stuttan
samanburð
annan stað eins og það er nú
í dag. Eg mun reikna árið
með 300 vinnudögum og að-
eins taka dagvinnu 1 báðum
dæmum. í fyrra lið er grunn
kaupið aðeihs. I síðari lið er
grunnkaupið reiknað út með
300 stiga vísitölu, eða sem
næst því sem vísitalan var
við áramótin síðustu. Miðað
er við almenna taxtann 1946
eða kr- 2,65.
Til þess að gera þenna sam
anburð skýran tilfæri ég fullt
árskaup eins og það var fyr-
ir skæruhernaðinn 1942, og í
- - iTíiiiiiiriirs m*. jsbwbss
1942 1946
Grunnkaup kr. 4350,00 6360,00 Mismunur kr. 2010,00
Með vísit. 300 st. — 13050,00 19080,00 — kr. 6030,00
Þessi árangur gerir nálega
46% í hækkuðum tekjum
verkamanna. Auk þesS er
stytting vinnudagsins, sum-
arfrí og önnur hlunnindi,
hafði að mestu gleymt til sem unnizt hafa á þessu tíma
þessa. Nú hófst skæruhern- ^ili.
aðurinn mikli sumarið 1942.
Hann var rekinn af þeim
krafti, hraða og glæsi'brag,
að ekki mun úr minni líða
þeim kynslóðum sem nú
'byggja þetta land- Hver fjöð
ur reyttist þá af hinum fyrir
litna gerðardómi og fyrsta’
verk Alþingis þá síðsumars.
var að nema hana úr gildi.
Nokkru síðar steyptust síð-
ustu slitur þjóðstjórnarinnar
í gröf sína, og voru husluð
við litla viðhöfn og enn
minni söknuð almennings.
Nú voru verkalýðsfélögin
frjáls á ný. Dagsbrún notaði
sér þegar hið nýfengna frelsi
og gerði þá hinn glæsileg-
asta samning, sém hún hafði
gert fram að þeim tíma.
Tímakaupið hækkaði í kr.
2,10; átta stunda vinnudagur
var viðurkenndur, hálfsmán-
aðar sumarfrí, 6 slysadagar,
ferðir til og frá vinnu utan-
bæjar í vinnutíma. Kaupið
skyldi greiðast með fullri
vísitölu, útreiknaðri mánað-
arlega.
Nýir tímar fyrir Dags-
brúnarmenn
Nú stóð Dagsbrún á tíma-
mótum. Að baki var tími nið
urlægingar og kúgunar. Nú
lá næst fyrir að efla fjárhag
félagsins og treysta innri
vígi þess nieð lýðræðislegra
kosningafyrirkomulagi og
starfs'háttum en áður hafði
tíðkazt-
Það var' gert með því að
veita öllum jafnan aðgang að
kjörgögnum félagsins og
mynda kerfi trúnaðarmanna
á vinnustöðvunum, sem síð-
an varð uppistaðan í trúnað-
arráði félagsins.
Arangur þessarar starf-
sehií er sá, að eignir félags-
iris hafa margfaldazt á þessu
tírttáibiH og fleiri félágar eru
nú daglega virkir í hags-
munabaráttunni en nokkru
sinni fyrr.
Annað átak var gert í ms'
kaupgjaldsmálunum 1944. Og
hið þriðja 1946. Finnst mér
vel hlíða við lök þessa kjör-
tímabils í stjórnartíð Sigurð-
ar Guðnasonar að sýna hér í
Þrátt fyrir rangláta
vísitölu
Það skal strax tekið fram,
að þótí þessar niðurstöður
séu tölulega réttar, þá- er
málum því miður ekki þannig
farið í veruleikanum. Það
orsakast af hinni mjög svo
rönðu framfærsluvísitölu. —
Meginskekkjan mun vera
fólgin í hinni mjög svo
fölsuðu húsaleiguvísitölu.
sem kunnugir men telja að
lækki heildarvísitöluna um
allt að 30 stig, frá því sem
vera ætti. Fleiri villur munu
í henni vera svo ég hygg að
röngu framfærsluvísitölu. —
unnar muni vera allt að 40
stigum. Þessi skekkja mun
hafa verið stórum minni
1942, — varla meiri en 10
stig. Vitanlega er ekki hægt
að slá neinu föstu um þessa
skekkju. Hún getur verið
meiri, hún getur líka verið
minni. En 40 stiga skekkja
þýðir 2544 króna rýrnun á
áðurgreindum tekjum verka
manns 1946-
Þrátt fyrir það er kaupið
kr. 3486 hagstæðara við ára-
mót 1946, heldur en það var
1942, eða allt að 27%. Allir
eru þessir útreikningar mið-
aðir við lágmarkstaxta Dags
brúnar, en vitanlegt er að
stór hluti Dagsbrúnarmanna
vinnur fyrir mun hærra
kaup.
Árangrarnir í stjórnar-
tíð Sigurðar Guðna-
sonar
Eg hygg að flestir sann-
gjarnir verkamenn geti við-
urkennt það, að árangrarnir
af starfi Dagsbrúnar þessi
fimm ár, undir forustu Sig-
urðar Guðnasona;-, hafi í öli-
um meginaitriðum verið mikl
ir og góðir og varla hægt
öllu lengra að komast miðað
við allar aðstæður þegar
hann tók vjð forystu félags-
leg kauphækkun miðað
við lægsta taxta.
3. Hálfs mánaðar sum
arfrí með fullu kaupi.
4. Fríar ferðir til og;
frá vinnu í vinnutíman-
um.
5. 7 daga slysafrí.
6. Margföldun á eign-
um félagsins á þessu
tímabili.
7. Stóraukið lýðræði
innan félagsins og aukin
þátttaka félagsmanna í
daglegu starfi.
8. Stóraukið sjálfs -
traust sjálfsvirðing fé-
lagsmanna, sem er raun-
ar afleiðing af öllu hinu.
Viljið þið, Dagsbrún-
armenn að öllu þessu at-
huguðum skipta um
stjórn í félagi ykkar og
fela mönnunum frá 1940
—’42 forsjá mála ykkar,
mönnum, sem enga
stefnu hafa í dag aðra en
þá að komast í stjórn
Dagsbrúnar?
Bæ|arreikmngarnlr
-i.
Framh. af 4. síðu I semd um þetta svarar íhaldið-
ættu að vinna í vinnutíman-j þannig: „Eftirlitið er me|-
öllum húseignum bæjarins
sem seldar eru á leigu til í-
búðar, og krefst töluverðrar
vinnu og ónæðis utan venju-
légs vinnutíma.“!!!
Við látum þetta dæmi
nægja í dag- ;
Op bopglnn!
I stuttu máli eru ár-
angrarnir þessir:
1. Átta stunda vinnu-
dagur.
stuttu reikningsyfirliti ár-2. A. m. k. 27% raunveru
')t; / is v .;]i..,.! ■ . t.' • .: , i , ■. {%■»> •r •
Næturlæknir er í læknavarð-
stofunni, sími 5030.
Næturvörður cr i iyf jabúðinni
Iðunn, sími 7911.
Næturakstur: B. S. R., sími
1720.
Útvarpið í dag:
18.25 Veðurfregnir.
18.30 íslenzkukennsla, 2. fl.
19.00 Þýzkukennsla, 1. fl.
19.25 Þingfréttir.
20.00 Fréttir.
20.30 Oscar Clausen: Frá Stefáni
Guðlaugssyni landfógeta.
Erindi. b) Úr ,,Þorpinu“ eftir
Jón úr Vör ..(frú Ólöf .'Nordal
les).. c) : iSigui'ð.ui' Þorstéinsson
frá Flóagafli: Frá land^jálfta-
unum 1896. Frásöguþáttur —
(séra Árni Sigurðsson flytur).
d) Karl ísfeld ritstjóri las
þýdd Ijóð.
20.00 Fréttir.
22.05. Tónleikar: Harmóniíkulög
(plötur). ,
22.30 Dagskrárlok.
Frú Guðrún Jónsdóttir frá
Þorlákshöfn, nú til heimilis á
Spítalastíg 8, er áttræð í dag.
um 'og sennilega vinnú í
vinnutímanum.
Gleggstu dæmin um hið
fyrrnefnda er innkaupastofn
um bæjarins, þessi sem ekki
má gera innkaup, og húsnæð
ismálin.
Bæjarstjórnaríhaldið setti
upp . innkaupastofnun. Til
hvers haldið þið? Væntan-
lega til að kaupa inn vörur
og spara bænum þanmg
gróða heildsalanna og smá-
salanna á þeim vörum sem
hann þarf vegna starfsemi
sinnar og þeirrar starfsemi
sem hann rekur-
Nei, ónei, þetta var nú ekki
hugmyndin. Það er nú upp-
lýst svart á hvítu að inn-
kaupastofnunin á ekki og má
ekki kaupa inn vörur, án
milliliða, hún á bara að ráða
því hjá hvaða gæðingi íhalds
ins bærinn og stofnanir hans
1 kaupa vörur sínar, hún á að
útihluta gróðanum af þessum
viðskiptum milli dyggra í-
haldsþjóna. Þetta hefur feng-
izt upplýst vegna athuga-
semda Steinþórs.
íhaldið hefur árum saman
neitað að fallast á nokkrar
aðgerðir í húsnæðismálunum,
sem að haldi mættu koma.
Kenningin var og er: „einka-
framtakið á að leysa vand-
anri'1, það útleggst: húsabrasfc
arar og peningaokrarar verða
að hafa frjálsar hendur til
að græða. En viti menn, loks
kom að því að íhaldið vildi
fórna fé til þessara mála'
það lætur nú árlega 3/4 úr
milljón króna til viðhalds
blikkskúrum, til að geyma
um tvö þúsund manns þang
að til peningaokrararnir og
húsabraskararnir fá tæki-
færi til að féfletta það, og
auðvitað er ekki verið að
súta þótt heilsu þessa fólks
sé misboðið, bara ef bærinn
tekur ekki tækifærið frá
Ibröskurunum með því að
gera róttækar ráðstafanir ti!
að leysa húsnæðismálin.
Þetta var nú sá þátturinn,
en hinn þátturinn er sýnir
fyrir hvers konar störf vinir
borgarstjórans fá auka-
greiðslu, er líka merkilegur
Hér er eitt dæmi: Einn
framfærslufulltrúinn fær kr
4143,75 fyrir umsjón með hús
eignum bæjarins. Auðvitað
vinnur hann verkið í' venju-
legum starfstíma 1 Athug'a-
Valtýr í vondu skapi
Morgunblaðs-Valtýr er líka
í slæmu skapi yfir þessum at
hugasemdum, þegar þær bæt
ast nú ofan á allt annað, nú
getur hann ekki lengur skrifi-
að rangfærslur sínar frá
bæjarstjórnarfundum á kostn
að bæjarins, sú dýrð var nú
úti þegar hann varð að íarú
úr bæjarstjórninni.
En þótt Valtýr væri mj
sárt þá þurfti hann ekki að
vera svona aumingjlalegulý
og ekki svona ómerkiíegur í
sér eins og hann er 1 róggreia
unum um Steinþór Guð/
mundsso, en eftir á a$
hyggja, Valtýr getur að vísu
ekki að þessu gert, hann er
svona gerður, ósköp ómerki-
legur, alveg eins og flpkkurf-
inn hans.
I»eir sem skreyta sig
Fulltrúi Framsóknarflokks-
ins í bæjarstjórn hafði engar
athugasemdir að gera við
bæjarreikningana, en Tíminn
blað Framsóknarflokksins
miklar. Auðvltað datt Timan-
um ekki í hug að geta þess
hver hefði gefið þær upplýs-
ingar, sem hann byggði a!>
hugasemdir sínar á, almenn
ingur á að halda að herrá-
Pálmi Hannesson hafi staðið
á verðinum eins og honun»-
bar. Hefði það nú ekki verið
heiðarlegri blaðamennska að
geta þess að upplýsingarnat
voru allar teknar úr athuga-
semdum og ræðu SteinþórS
Guðmundssonar, Þórarinn
Tímaritstjóri? Það er heldur
óviðfelldið að sfcrejita sig
með stolnum fjöðrum.
Alþýðublaðið hefur líká,
sitthvað að segja frá síðasti
| bæjarstjórnarfundi. Ekkf
hafði þó Jón Axel annað tilr
máls að leggja en að áteljs
Steinþór fyrir athugasemd
irnar, en það sem Alþýðubla?
ið hafði að segja var eftii
einhverjum ónefndum mönri
um í bæjarstjórn, en þessh
ónefndu menn voru bæjai-
fujltrúar sósíali^ta.
Bifreiðarþjófnaður
Framhald af 8. síðu-
var töluvert skemmd er hún
fannst.
Enn vantar bíl'þjófana og
eru menn sem kynnu að
hafa séð til ferða fyrr-
nefndra manna, svo og bíl-
stjórar er kynnu að hafa tek
ið þá upp, beðnir að láta
rannsóknarlögreglunni í té
upplýsingúr sínör.
Jón hjá íhaldinu ^
En hvernig11 sétti Hattn Jór
líka að vera að því að gagn4
rýna íhaldið? Er hann ekki
framkvæmdastjóri þess fyriú
bæjarútgerðina, ásamt Sveinr
Ben? Er hann ekki fulltrúi
þess við lóðaúthlutun? E|
hann ekki fulltrúi þeás vi5
ráðstöfun á Camp Knox?, Oí|
er hann ekki Starfsm)iðuy
þess við höfnina? j,
Er hann ekki allur hjá í|
haldinu? jí