Þjóðviljinn - 12.02.1947, Side 3

Miðvikudagur 12. febr. 1947
ÞJÖÐVILJINN
Aðalfundir
smsræoa nu m
Leifur Björnsson
Árvakur, Eskifirði
Verkamannafélagið Árvakur á j
Eskifirði hélt nýlega aðaifund
sinn. í stjórn voru kosnir:
Formaður: Leifiur Björnsson.
Ritari: Óskar Snædal. Gjaldkeri:
Ölver Guðnason. — Meðstjórn-
endur: Jóhann Clausen og AI-
freð Guðnason.
Iðja, Hafuarfirði
Iðja, félag verksmiðjufólks í
Hafnarfirði, hélt aðalfund sinn
31 jan. s.l. Þessir voru kosnir í
stjórn:
Formaður. Magnús Guðjóns-
son. Ritari: Ellert Magnússon.
Gjaldkeri: Þóroddur Gissurar-
Sjómannasamningarnir í Vest-
mannaeyjum eru nú umræðu-
efni sjómanna um land allt. —
Stærsta sjómannafélag landsins
hafði nýlokið samningagerð um
kjör sjómanna á sömu veiðum
og deilt var um í Eeyjum. Venj-
an er að smærri félögum eru
talin fulisæmd af eins góðum
eða jafnvel lakari samningum
en þau fjölmennari og sterkaxi
gera. En hér skeður það óvenju
lega: Fjölmennasta sjómannafé-
lag landsins telur sig fullsæmt
af mun lægri kauptryggingu sjó-
mönnum til handa en sjómenn í
Eyjum ná með eintoeittu 8 daga
verkfalli. Og þó er þess.að gæta,
að sjómennirnir í Vestmannaeyj
um verða að heyja sína kjara-
baráttu eftir að Sjómannafélag
Reykjavíkur samdi og taldi sig
hafa tmarkað öðrum félögum
■stefnuna í kauptryggingarmálinu.
Valur, Búðardal, segir
upp samningum
Verkamannafélagið Valur í
Búðardal hélt aðalfund sinn 26.
jan. s. 1. Þessir voru kosnir í
stjórn:
Formaður: Aðalsteinn Guð-
mundsson. Riitari: Guðmundur
Gíslasion. Gjaldkeri: Ásgeir Guð-
mundsson.
Félagið samþykkti að segja
upp giidandi samningum og eru
þeir útrunnir 1. maí n. k.
Verkalýðsfélag’ Ölves-
krepps
Verkalýðsfélag Ölveshrepps
hélt aðalfund sinn 19. jan. s. 1.
í stjórn voru kosnir:
iFormaður: Jóhannes Þorsteins-
son. Varaform.: Sæmundur Guð-
mundsson. Ritari: Þorlákur Guð-
mundsson. Gjaldkeri: Eyþór Ingi-
bergsson.
Meðstjórnandi: Guðmundur
Ingiibergsson.
Samþykkt var að hækka ár-
gjald félagsmanna úr kr. 40 í
krónur 60.
Víkingur í Vík gerir nýj-
an sammng’
Verkaiýðsíéiagið Víkingur í
Vík í Mýrdai liélt aðaifund sinn
2. þ. m. — Þessir voru kesnir
í stjórn:
Pormaður: Guðmundur Guð-
mundsson. Ritari: Þórður Stef-
ánsson. Gjaldkeri; Einar Bárð-
arson.
Þriðja þessa mánaðar gerði fé-
lagið nýjan samning við atvinnu
rekendur. Samkvæmt honum
hækkar kaup í almennri dag-
vinnu úr kr. 2.40 á klsit. í kr.
2.65 og kaup kvenna úr kr. 1.40
á klst. í kr. 1.80 á klst. Eftir-
vinna greiðist með 50 prós. álagi
og nætur- og helgidagavinna
með 100 prós. álagi.
Farsæíl, Hofsósi
Verkamannafélagið Farsæll á
Hofsósi hélt aðalfund sinn 18.
jan. s. 1. Þessir vom kosnir í
stjórn;
Formaður: Jóhann Eiríksson.
Ritari: Björn Jófisson. Gjaldkeri:
Kristján Ágústsson. Varaform.:
Anton Tómasson. — Meðstjórn-
andi: Jón Stefánsson.
Samþykkt var að hækka ár-
gjald félagsmanna úr kr. 25 í
krónur 35.
Sveinafélag húsgagna-
bólstrara
Sveinafélag húsgagnahólstrara
hélt fund sinn nýlega. —
Þessir voru kosnir í stjórn:
Formaður: Sigvaldi Jónsson.
Ritari: Einar Stefánsson. Gjald-
keri- Guðmundur Halldóreson.
Verkalýðsfélag
Grvíabakkahreþps
Verkalýðsfélag Grýtubakka-
hrepps hélt nýlega aðalfund sinn.
Þessir voru kosnir í stjórn:
Formaður: V.il'helm Vigfússon.
Ritari: Þórður Jakobsson.
Gjaldkeri: Arthur Vilihelmsson.
Meðstjórnendur: Kristinn Jóns-
son og Alfreð Pálsson.
Til þess að það verði mörm-
um fullljóst, hvers vegna ::jó-
menn í Eyjum geta náð samn-
ingum um 610 kr. grunnkaups-
tryggingu á mánuði á sama tíma
og S. R. lætur sér nægja 560—
580 kr. á mán. þurfa menn að
skilja mismuninn í uppbyggingu
og starfsiháttum Jötuns í Eyjum
og S. R. í. S. R. er málið ekki
rætt við sjómennina sjálfa. Eng-
inn fundur er haldinn um máiið.
Hin sjálfum glaða forusta fél.
með Sigurjón Á. Ólafsson í far-
arbroddi, kemst að þeirri vísinda
legu“ niðurstöðu, að sjómenn
séu „fullsæmdir“ af 500 kr. kaup
tryggingu á mánuði og leggur
þá kröfu í uppkasti sínu fyrir
Landssamband ísl. útvegsmanna.
Útgerðarmönnum leyzt ekki á
blikuna Þeir vissu að sjómenn
irnir á Akranesi höfðu 2. jan.
samningsibundið 560—580 kr.
grunnkaupstryggingu, . og áttu
bágt með að skilja höfðingskap
Sigurjóns og félaga hans. — í
höndum Sigurjóns og Co. hækka
útgerðai'menn kauptryggingar-
kröfuna um 60—80 kr. Slík nið-
urlæging forustu í stéttarfélagi
er sem betur fer einsdæmi. —
Enda varð einum reyndum og
dugandi foruistumanni í verka-
lýðssamtökunum að orði, er
hann frétti um smán Sigurjón-
anna: „Hefði það lient mig að
! atvinnurekndur hækkuðu kaup-
: krþfuna í höndunum á mér
| heiði ekki aðeins sagt af mér,
ég hefði talið mér skylt að yf-
: irgefa félagssvæðið.“ — Svona
i hugsa þeir, sem kunna skil á
! skömm og heiðri.
j Þeir sem eiga að búa við
' samning Sigurjóns Á. Ólafsson-
ar, vita ekkert fyrr en allt er
i klappað og klárt. Það er ekki
I siður hjá þeim að hafa „hjúin“
| með í ráðum. Sigurjónarnir líta
á sjálfa sig sem félagið, að með-
' limunum séu verk hinna alvísu
með öllu óviðkomandi.
j Það sem gerir gæfumuninn í
Reykjavík og Eyjum, er að á
síðartalda staðnum eru sjómenn
irnir sjálfir á ferð. Þeir ræða
samningsmöguleikana í félaginu,
semja sjálfir sínar kröfur og
halda sjálfir á samningum. Úr-
slitin verða svo í samræmi við
undii-búninginn. Eyja-sjómenn ná
,30—=50 kr. hærri grunnkaups-
tryggingu en þeir þrautreyndu
í S. R., sem þáðu þó 80 kr. hækk
un úr hendi L. í. Ú.
Aldrei hefur það verið eins
augljóst og nú bvar meðlimir
Sjómannafélags Reykjavíkur eru
staddir um forustu. S. R. hefur
möguleika til að vera forustu-
sveit sjómanna í baráttunni fyr
ir bættum kjörum á sama hátt
og Dagstorún er forustufélag
verkamanna í þeirra sókn til
betri Mfskjara og öryggis. En
raunin er hins vegar sú, að
þetta fjölmenna félag er ekki
einungis hemill á kjarabótabar-
áttu íslenzku sjómannastéttar-
innai'; heldur er það beinlinis
notað til skemmdarverka þegar
nauðsyn krefur að öll stéttin
samræmi kröfur sínar og komi
fram sem ein heild.
Sjómenn! Er ekki tími til kom
inn að stinga við? Svo mun nú
mörgum sjómönnum finnast eft-
ir þessi nýjustu frægðainvei'k
Sigurjóns og félaga hans. — Og
þótt landher Sigurjóns hafi búið
svo í haginn fyrir völd sín í fé-
laginu, að sjómönnum sé illfært
að láta málefni félagsins til sín
taka, mun óhæfa, eins og þessi
síðasta ,,samningag'erð“ Sigur-
jóns, flýta fyrir því að sjómenn
irnir rísi upp og afþakki að
fullu afskipti Siguriónanna af
málum sjómanna.
Þegar svo er komið getur S.
R. loks unnið þann sess, sem
það getur átt og því ber, að-
stöðu sinnar vegna og fjölmenn
is, í félagssamtökum íslenzku
sjómannastéttarinnar.
Verhakvennasamtökm á
Siglufirði ára
Verkaltvennasamtökin á Siglufirði isrðu 2G ára 35. jan. s.I.
og birti Mjölnir á Siglufirði við það tækifæri eftirfarandi grein:
Laugardagskvöldið 25. jan.
hélt verkakvennafél. Brynja, 20
ára afmælisfagnað verkakvenna
samtakanna á Siglufirði. Hófið
sem var í alla staði hið vegleg-
asta, var haldið í Alþýðuhúsinu.
Eins og vænta mátti, við slíkt
tækifæri, var troðfullt hús. Ræð
ur voru fluttar og allskonar
skemmtiatriði, veitingar voru í-
burðamiklar og góðar, en félags
konxir Brynju sáu um allan und
irbúning og framreiðsiu sjálfar.
Fyrir 20 árurn síðan var stofn
að hér á Siglufirði verkakvenna
félag og hlaut það nafnið:
verkakvennafélagið Ósk. Fyrsti
formaður þess félags var Sigríð
ur Sigurðardóttir, en aðrar
helztu forystukonurnar voru
þær: Sigríður Indriðadóttir, Sig
ríður Þorleifsdóttir, Soffía Gísla
dóttir, Kristín Guðmundsdóttir,
Hólmfr. Sigurgeirsdóttir, Óiöf
Kristinsdóttir og Þorfinna Dýr-
fjörð. Félagið var stofnað upp
úr kaupdeilu um síldarvinnu-
kjör, sú kaupdeila enti með full
um sigri verkakvenna. Næstu
fjögur árin, eða til ársins 1930
starfaði félagið af miklum dugn
aði og hélt uppi hæsta kaup-
taxta á landinu. En árið 1830
kom upp ágreiningur innan fé-
lagsins út af kauphækkun sem
þá var gerð um sumarið. At-
vinnurekendur undu illa þessari
kauphækkun þó að þeir yrðu að
samþykkja hana og tókst þeim
að fá nokkrar konur í félaginu
á sitt band. Þessar konur héldu
svo uppi látlausum áróðri fyrir
sjónarmiðum atvinnurekenda og
spunnust út af málinu illvígar
i deilur innan féiagsins. Um þetta
| ieyíi voru hér í bænum harð-
j vítugar deilur milli Alþýðufl. og
! Kommúnistaflokksins. Flestar
konurnar í trúnaðarstörfum
„Óskar“ voru fylgjandi komm-
únistum.og höfðu þær svo mikið
fylgi félagskvenna fyrir dugn-
að sinn og farsæla stjórn.að A1
þýðuflokkurinn var vonlaus um
að geta látið sparka þeim og
koma að Alþýðuflokkskonum í
staðinn. í félagi við atvinnurek
endur tóku Alþýðuflokksmenn
því það ráð að kljúfa félagið.
Þær Alþýðuflokkskonur, sem í
T)sk voru, söfnuðu um sig van-
þroskuðustu konunum og íhalds
sömustu og stofnuðu nýtt félag
„Verkakvennafélag Siglufjarð-
ar.“
Þetta nýja félag var síðan tekið
inn í Alþýðusambandið, en Ösk,
sem einnig hafði sótt um upp-
töku var synjað. Alþýðuflokks
menn höfðu þá meirihluta í Al-
þýðusambandinu og forustu
þess í sínum höndum og mis-
notuðu sér pólitískt vald sitt á
skammariegan hátt. Ári siðar
settu þeir í lög Alþýðusamb mds
ins, að enginn skyldi hafa i’étt
til að sitja á Alþýðusambands-
þingi, nema hann væri Alþýðu-
flokksmaður. Þetta illræmda
kúgunarákvæði hélzt í lögum
sambandsins til ársins 1940 og
ber ætíð órækan vott um lýð-
ræðishyggju Alþýðuflokksins,
en eins og kunnugt er tala Al-
þýðuflokksmenn allra manna
mest um lýði'æðisást sína.
,, Verkakvennaféla g Sigluf jarð
ar“ eða klofningsfélagið, eins og
það var kallað, sýndi fljótt inn-
ræti forustu sinnar. Strax á
næsta ári samdi það um lækkað
kaup við atvinnurekendur og
þrátt fyrir að „Ósk“ var fjöl-
mennari og gerði það sem hægt
var til að hindra þessi stéttasvik
fékk hún þó ekki að gert, enda
naut hitt félagið stiiðnings Al-
þýðusambandsins og að sjálf-
sögðu vináttu atvinnurekenda.
Næstu átta árin, eða til 1939
liélzt svo það ófremdarástand að
verkakvennafélögin voru tvö.
„Ósk“ sem hélt uppi baráttu
fyrir bættum kjörum verka
kvenna, af dæmafárri þraut-
seigju og ái'óðri fyrir samein-
ingu félaganna, hinsvegar, —
Framhald á 6. síðu