Þjóðviljinn - 29.03.1947, Blaðsíða 5

Laugardagur 29. marz 1947
ÞJÓÐVILJINN
Egyptar siefna
Bretum fyrir
öryggisráðið
ST.JÖRN Egvptalands afréð ný-
lega að leggja deilu Egypta og
Breta fyrir öryggisráð samein
uðu þjóðanna. Forsætisráð-
íherrann egypzki, Nokrashi
pasja tilkynnti þinginu þessa
ákvörðun 12. marz, og sam-
timis tiikynnti Attlee brezka
þinginu að Bretar teldu samn-
inginn frá 1936 í fullu 'gildi,
fyrst ekki hefði náðst sam-
komulag, brezki herinn færi
að 'vísu frá Kairo en yrði á-
fram á Súesskurðarsvæðinu.
EGYPSKA STJÓRNIN tilkynnti
þegar í desember að hún ætl-
■aði að skjóta málinu til sam-
einuðu þjóðanna, og síðan
hefur Wafdistaflokkurinn hald
ið uppi látlausum áróðri fyrir
framkvæmd þeirrar ákvörðun-
ar. Ýmsar yfirlýsingar er
Attlee hefur gefið undanfarna
mánuði hafa verið túlkaðar
þannig af Egyptum, að Bret-
ar ætli sér að skilja Súdan
alveg frá Egyptalandi, og hafa
þar brezkar herstöðvar sam-
kvæmt samningi í líkingu við
samning Bretlands og Trans-
jórdanáu, og hefur það ekki
aukið vinsældir Breta.
BREZKA STJÓRNIN hefur lagt
áherzlu á, að það samkomu-
lag sem náðist við stjórn
Sidky pasja í þeim niu mán-
aða samningaumieitunum er
urðu honum að falli í des.
sl., hafi ekki bundið Breta til
viðurkenningar á sambandi
Egyptalands og Siídans, en
þann skilning lögðu Egyptar
í eitt atri-ði þess samkomulags.
Nú lýsir brezka stjórnin því
hátíðlega yfir, að henni b.eri
skylda til að sjó um að Súdan
fái sjálfstæði sitt viðurkennt,
—- og virðist sá áhugi á sjálf-
stæði brezkra nýlendna passa
hagsmunum Breta sérstaklega
vel, er til þess kemur að verja
ibrezka málstaðinn í öryggis-
ráðinu. I
SÉRFRÆÐINGAR í alþjóðarétti
er unnið hafa að undinbúningi
málsins fyrir egypsku stjórn-
ina, telja Súdanmálið erfið-
ast viðureignar. I>ví er gert
ráð fyrir að egypska stjórnin
leggi á það megináherziu að
fá brezk- egypska sáttmálann
■frá 1936 úr gildi numinn fyr-
in aðgerðir öryggisráðsins. í
því máli standa Egyptar vel
að vígi, þvi í sáttmál%nurn
hétu Bretar því að flytja her
sinn burt úr Kairo og. Alex-
andríu, en hé\fa svikið það
loforð. Þó fært verði fram að
Egyptar hafi sætt sig við
brezka herinn vegna stríðsins,
leggja Egyptar áherzlu á að
Bretar hafi sýnt lítinn óhuga
á brottflutningi hersins eftir
að straði lauk, og sett nýtt
■skilyrði fyrir efndum gamla
loforðsins, — undirritun enn
víðtækara hernaðarsamnings
en sáttmálans frá 1936.
Sögustyrkurinn og afstaða Álþýðtiflokkssns
Á tvennum undanförnum f jár
lögum(1945 og 1946) hefur Al-
þýðusambandi íslands verið
veittur 12 þús. kr. styrkur í
hvort skifti til þess að fá skráða
sögu verkalýðssamtakanna á
íslandi.
Tuttugu og fjórar þúsundir er
ekki há fjárhæð nú, og hrekkur
skammt þegar um undirbúning
og skráningu jafn viðamikils
verks er að ræða og saga ís-
lenzlcu verkalýðshreyfingarinn-
ar hlýtur að verða.
Nokkurt undirbúningsstarf
hefur þegar verið unnið, og er
það mestmegnis fólgið í söfnun
og varðveizlu sögulegra gagna.
Sá styrkur, sem fengizt hefur
úr ríkissjóði, er hinsvegar með
öllu óhreyfður, enda öllum ljóst
að nauðsyn bar til að halda vel
á því fé, sem kynni að fást, ef
þetta verkefni ætti að vinnast í
náinni framtíð.
Páum mun hafa komið til
hugar annað en þessi litla styrk
veiting yrði áfram óhreyfð í
fjárlögum. Svo virðist þó sem
Pétri Magnússyni, fyrrv. fjár-
málaráðherra, hafi þótt nóg um
rausn ríkissjóðs í garð verka-
lýðssamtakanna, því að í upp-
kasti hans að fjárlögum j'fir-
standandi árs var þessi fjár-
hæð með öllu felld niður og fór
í sðmu gröf hjá þeim heiðurs-
manni og fjárveiting til vís-
inda og fræðimanna, sem einn-
ig hafði áður verið í fjárlögum.
Fulltrúar Sósialistaflokksins
í fjárveitinganefnd Alþingis,
Steingrímur Aðalsteinsson og
Ásmundur Sigurðsson, tóku
málið upp að nýju við meðferð
fjárlaganna á Alþingi. Fluttu
þeir tillögu um 15. þús. kr.
framlag úr ríkissjóði til sögunn-
ar. Þessi tillaga var felid, sem
kunnugt er orðið, og greiddu
þingmenn Sósíalistaflokksins
henni einir atkvæði.
Það er ef til vill skiljanlegt,
þótt ekki verði sagt að afstaðan
sé frjálslynd eða stórmannleg,
að þingmenn Sjálfstæðisflokks-
ins og Framsóknarflokksins,
skildu greiða atkvæði gegn þess
ari till. um áframhald á stuðn-
ingi ríkissjóðs við söguritun
verkalýðshreyfingarinnar.
Lengst af hafa þessir flokkar
báðir ekki farið dult með óvild
sína í garð vinnandi stétta og
félagssamtaka þeirra, þótt flá-
lega sé mælt um kosningar og
við önnur hátíðleg tækifæri.
En það er afstaða Alþýðu-
flokksins á Alþingi í þessu máli
sem að vonum hefur vakið al-
rnenna athygli og áreiðanlega
almenna reiði og gremju fjöl-
margra alþýðumanna, sem hafa
talið þann flokk enn í einhverj-
um tengslum við samtök alþýð-
unnar og málstað, og léð honum
fylgi og stuðning á þeim forsend
um. En þingmenn Alþýðuflokks-
ins greiddu flestir atkvæði gegn
f járveitingunni til sögunnar.
Tveir munu hafa sýnt þá rausn
að sitja hjá!
Þessi afstaða Alþýðuflokksins
er svo furðuleg að hún mun
vekja athygli alþýðunnar um
allt land. Ef til vill hefur þessi
flokkur, sem enn óvirðir alþýðu
íslands með því að kenna nafn
sitt við hana, sjaldan sýnt eins
greinilega ,fráhvarf sitt frá upp-
haflegu ætlunarverki og þann
fjandskap, gegn verkalýðs-
samtökunum, sem starf hans
hefur einkennzt af á síðari ár-
um.
Að vonum hefur Alþýðublaðið
fundið þann næðing andúðar og
almennrar fyrirlitningar sem
þessi framkoma skjólstæðinga
þess hefur skapað meðal verka
lýðsins almennt. A. m. k. ber
forustugrein þess í fyrradag
þess greinileg merki að sam-
viskan er meira en lítið óróleg.
Er þar hrúgað saman slíkum
firnum raf illyrðum og allt að
þvi glæpsamlegum aðdróttun-
um, til forystu Alþýðusambands
ins,. að nægja mundi í mörg
' meiðyrðamál, og þótt forvígis-
menn verkalýðssamtakanna
hafi vissulega öðru þarfara að
sinna en eltast við ómerk orð
þessa gamla ómaga á verkalýðs
hr., þá verður ekki komizt
hjá því að gefa nú Alþ.bl. einu
sinni færi á að standa við geyp
þess og gífun'rði frammi fyrir
dómstólum landsins.
Eins og vænta mátti ferst Alþ.
bl. vörnin fyrir Stefán Jóhann
og félaga hans fádæma klaufa-
lega úr hendi. Opinberar blaðið
svo vel sem á verður kosið hinar
raunverulegu ástæður fyrir því
hnefahöggi, sem þingmenn Al-
þýðuflokksins greiddu í andlit
verkalýðssamtakanna með af-
stöðu sinni til styrkveitingarinn
ar á Alþingi. Hefur Alþ. bl. hér
komið illa upp um „strákinn
Tuma“, eins og nú skal sýnt litil
lega fram á.
Alþýðublaðið telur tvær höf-
uð ástæður fyrir andstöðu skjól
stæðinga sinna gegn fjárveiting-
unni. 1) Núverandi Alþýðusam-
bandsstjórn sé ekki að skapi Al-
þýðuflokksins. 2) Tímaritið
„Vinnan“ hafi birt frásagnir af
tveimur verkföllum, ;,þar sem
staðreyndunum var flestum snú
ið við á þann hátt, sem komm-
únistar temja sér allajafna, og
lýgi og niði um Alþýðuflokkinn
var hrúgað saman“, eins og.Alþ.
bl. orðar þetta svo' smekklega.
Fj'rri ástæðan sannar hverj-
um manni að hér er um lítil-
mannlega hefndarráðstöfun að
ræða. ‘Vinnandi stéttir íslands
hafa gerst svo djarfar að velja
sér forustu sem ekki er að skapi
Stefánanna og Alþýðublaðsins.
Og alþýðan hefur gert þetta á
svo ótvíræðan hátt, að engum
kemur til hugar að efast um
lýðræðislegan meirihluta núver-
andi sambandsforustu. Á 19.
þingi sambandsins s. 1. haust
hlaut hún fylgi 140 þingfulltrúa
en framboð Stefáns Jóhanns og
Sæmundar í Esju aðeins 65 at-
kvæði. Þessi atkvæðamunur
leiddi í Ijós að þeir Alþýðublaðs-
menn höfðu tapað 39 atkvæðum
frá forsetakjörinu á 18. þinginu
1944, en sameiningarmenn hins-
vegar aukið fylgi sitt um 32
atkvæði frá sama þingi.
Þessi dómur var áreiðanlega
í samræmi við störf beggja höf-
uðaflanna í verkalýðshreyfing-
■ unni á þessu tímabili. Sameining
armenn höfðu haldið á málurn
I verkalýðsstéttarinnar með fram
! sýni og festu og stórbætt alla
[ aðstöðu hennar. Af hálfu Al-
! þýðuflokksforingjanna gætti aft
j ur á móti fyrst og fremst marg-
I Víslegra skemmdartilrauna og
barnalegra tilboða til atvinnu-
rekenda um að taka í samein-því framvegis að dæmin úr Iðju-
ingu Alþýðusambandið úr hönd-
um „kommúnista“, þ. e. verka-
lýðsins. Munu þær ámátlegu liðs
bónir Sæmundar Ólafssonar,
Halldórs Friðjónssonar o. fl.
flestum enn í fersku minni.
deilunni og Hlífardeiluniii endur
taki sig ekki framar. Fyrsta
skrefið er auðvitað að taka upp
heiðarlega afstöðu til verkalýðs
samtakanna og vanda málflutn-
ing sinn betur en því er títt, þeg
Forusta hins tandurhreina lýð ar samtök verkalýðsins eiga í
ræðisflokks, Alþýðuflokksins, j hlut. Eg hygg að hjá forráða-
þykist þess nú umkomin að um- mönnum verkalýðshreyfingar-
buna verkalýðnum fyrir það1 innar sé til staðar fullur vilji
traustleysi, sem hún mætir j til þess að gera ekki í framtíð-
hvarvetna í verkalýðssamtök- j inni of mikið úr því sem miður
unum.Verkalýðurinn hefur ekki! hefur farið hjá húsbændum Al-
viljað hlýta ráðum og leiðbein-! þýðublaðsins í viðskiftum þeirra
ingum manna af tegund Sæ- [ við verkalýðssamtökin, sérstak-
mundar Esjuforstjóra og Hall-
dórs Friðjónssonar. Þessvegna
lega ef fram kæmi augljós og
einlægur vottur um iðrun og við
skal samtökum hegnt. Þess- leitni til siðaðrar framkomu af
vegna greiðir Alþýðuflokkurinn j þeirra hálfu.
atkvæði á Alþingi gegn styrk til1 Afstaða Alþýðuflokksins til
sögu verkalýðssamtakanna. sögustyrksins spáir að vísu ekki
Þannig er skýring Alþýðublaðs
ins og skal hún ekki rengd.
Þá er það ásökunin um hlut-
drægni Vinnunnar í frásögnum
af tveimur „sögulegum verk-
föllum“. Alþýðublaðið forðast
vitanlega að nefna greinaTnar
eða deilurnar, sem átt *er við,
með nöfnum. En þeir, sem kunn
ugir eru, ekki sízt þeir sem
hlýddu á ræðu Jóns Axels í upp
hafi 19. þingsins, vita að það
eru einkum 2 greinar í 30 ára
afmælisriti Alþýðusambandsins
(Vinnan 9. tbl. 1946) sem komið
hafa við kaun kratanna. Þessar
greinar eru eftir þá Steingrím
Aðalsteinsson, alþm. og Jón
Bjarnason, blaðamann. Fjallar
grein Steingríms um Iðjudeiluna
á Akureyri 1937 en grein Jóns
er um Hlífardeiluna í Hafnar-
firði 1939.
Báðar eru þessar greinar ná-
kvæm og rétt lýsing á aðdrag-
anda og öllum gangi þessara
merku og sögulegu deilna. Og
það vita allir, sem með þeim
fylgdust, og aðstandendur Al-
þýðublaðsins ekki síður en aðr-
ir, enda engin tilraun verið gerð
til þess að hnekkja nokkru sem
þar er sagt. Hitt er svo annað
mál, að þáttur forustumanna A1
þýðuflokksins í báðum þessum
deilum var með slíkum endem-
um að þeir hefðu vafalaust vilj
að „láta“ skrá sögu þeirra á allt
annan veg en hún raunverulega
var. Þó hefði það varla verið á
góðu. En við bíðum og sjáum
hvað setur. • G.V.
ÍIIJ5T

Hrwnstejnuliðið fiagnar
Það hrundi þak af. húsi und
an snjóþyngslum. Hrun er
þessa liðs einasta von, ef það
getur ekki hindrað að upp
komist fyrirtœkin, sem það
hatar.
Hrunstefnuliðið gat hindr-
að það 1939 að ný síldarverk-
smiðja bœjarstjórnarinnar
kæmist upp á Siglufirði. Þjóð
in beið tug milljóna króna
tjón af þeim sigri hrunstefnu
liðsins.
Hrunstefnuliðið er nú að
skipuleggja hrun og atvinnu-
leysi. Fjárhagslega hrunið er
byrjað hjá þeim, sem hafa
ráðizt í að byggja yfir sig.
Bankav'aldið stjórnar því
hruni. Það bankavald er öll-
um snjóflóðum þyngra og
dýrara.
Þjóðin er að byrja að fá að
kenna á sigri hrunstefnuliðs-
ins í því að milljóruwerðmœti
færi venjulegra manna að dylja j verður eyðilagt með atvinnu
hinn Ijóta þátt þeirra í Hlífar- [ jeySj
i Dýrir forustumenn fyrir
þjóðina, hrunstefnuliðið. Þjóð
in hefur ekki ráð á að hafa
þá.
t. u.
deilunni, þar sem foringjar Alþ.
fl. voru annar deiluaðiljinn og
gengu svo langt að safna hvítu
liði gegn Hlífarverkamönnum
og heiintuðu ríkislögreglu sér
til fulltingis, svo ekki sé nú
minnst á klofning þeirra á fé-
laginu.
Það er ekki sök núverandi for
ustu Alþýðusamb. íslands þótt
ýmsir þættir í viðskiftum Al-
þýðuflokksbroddanna og verka-
lýðssamtak'anna séu með þeim
hætti að þeir kysu heldur að
þeir féllu í þögn og gleymsku.
Heiðarlegir og nákvæmir sagn j
ritarar láta yfiriéitt ekki segja
sér fyrir verkum.né temja sérj Handknattleiksmeistaramót
þá reglu að hagræða cfni að i ísiancls hefst í dag kl. 4 með
annara geðþótta. Svd mikið ætti j iej,jjj.um millr
a. m. k. Stefán Pétursson að A.úm 3 fL Ármann—ÍR.
Skíðaferðir að K&lviðar-
hóli kl. 2 og 8 í ,dag og kl.
9 í fyrramálið. F-armiðar
seldir í Paff frá kl. 12—4 í
dag. Farið verður frá Varðar ■
húsinu.
IBR
ISl
HKRR
þekkja til sögu og sagnritunar.
En vilji Alþýðublaðið tryggja
aðstendur sína fj’rir frekari á-
fellisdómi verkalýðsins og sög-
unnar hefur það ekki nema um
eina leið að velja: Að vinna að
A-riðill 2. fl. Fram—íR.
2. fl. kvenna Ár-
mann—Haukar.
A-riðill m.fl. kvenna Fram-
í'BAk.