Þjóðviljinn - 09.07.1947, Qupperneq 4

4
ÞJÖÐVILJINN
Miðvikudagur 9. júlí 1947.
Þjóðviliinn
Ötgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur: Skólavörðust. 19. Símar 2270 og 7600
(eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, simi 8399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð: kr. 8.00 á mánuði. — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Svik filþýðuflokksins.
Sá sigur, sem alþýðusamtökin hafa unnið gegn sam-
einuðu afturhaldi allra borgaraflokkanna er einhver hinn
mikilvægasti í sögu þeirra og mjög lærdómsríkur fyrir alla
alþýðu. Gildi hans er ekki aðeins fólgið í kjarabótum þeim,
sem fram voru knúðar, heldur engu síður í hinu, að brotnar
voru á bak aftur allar tilraunir ríkisstjórnarinnar til að
koma á bandarísku ástandi í verklýðsmálum, og samtök al-
þýðunnar eru nú sterkari en nokkru sinni fyrr. Ef ríkis-
stjórnin hefði unnið sigur í þessum miklu átökum, hefði hún
síðan látið kné fylgja kviði, knúið fram allsherjar kauplækk-
un í haust og sett lög um réttindaleysi verklýðsfélaga sam-
kvæmt nærtækum bandarískum fyrirmvndum. En sigur
verkalýðssamtakanna, einhugur þeirra og festa, hafa gert
allar slíkar vonir að engu — fyrst um sinn að minnsta kosti.
Og lærdómar þeir sem öll alþýða hefur öðlazt í þessum
átökum eru ekki síður mikilsverðir. I þessari allsherjar-
baráttu fyrir kjörum sínum og réttindum átti hún aðeins
einn málsvafa meðal stjómmálaflokkanna, Sósíalistaflokk-
inn. Allir hinir flokkarnir, Sjálfstæðisflokkurinn, Fram-
sóknarflokkurinn — og Alþýðuflokkurinn ekki sízt — beittu
öllum styrk sínum til að brjóta verkamenn á bak aftur.
Blöð þeirra öll eyddu öllu rúmi sínu til að níða verkamenn
og berjast gegn hinum sjálfsögðu kröfum þeirra. Þúsund-
ir alþýðumanna hafa þegar dregið ályktanir sínar af þess-
um staðreyndum.
En vafalaust hafa þessir síðustu mánuðir þó verið lær-
dómsríkastir fyrir alla þá alþýðumenn sem til skamms
tíma hafa fylgt Alþýðuflokknum í þeirri trá, að hann væri
þeirra flokkur. Öllu greinilegri sönnun en atburði síðustu
mánaða er ekki hægt að fá fyrir því, að forustumenn þess
flokks eru sokknir í fen pólitísks saurlífis og spillingar. Al-
þýðuflokkurinn, sem stofnaður var til að „vekja sjálfs
traust, vilja og þrek hinna vinnandi stétta .... og vmna að
bættum kjörum, auknúm réttindum og hvórskonar endur-
bótum fyrir alla aíþýðu manna“ eins og stendur í stefnu-
skrá hans, hefur nú tekið að sér forustu svartasta aftui’-
haldsins gegn alþýðusamtökunum. Það er hann sem fyi’st
og fremst ber ábyrgð á því að núverandi afturhaldsstjórn
var mynduð. Það er hann sem ber ábyrgð á stefnu þessarar
stjórnar, þeirri stefnu að kreppa að kjörum alls almenn-
ings til þess að braskararnir geti haldið áfram leik. sínum.
Alþýðuflokkurinn beitti öllum þeim ítökum sem hann átti
í verklýðsfélögunum til að reyna að sundra alþýðusamtök-
unum, sendi út agenta, eins og Helga Hannesson til að
skipuleggja verkfallsbrot, hratt af stað frumhlaupinu í
Borgarnesi og verkfaílsbrotunum á ísafirði o. s. frv. o.
s. frv.
ik
Framíei öi Aíþýöuíiokksins er ný og óvéfengjanleg
sönnun þess, að láoamenn hans hafa höggvið á öll tengsl
við verkaiýösiiieyfinguna og ninar upphafiegu hugsjónir
sínar. Þeir hafa sameinast siðspiUtaáta hluta íslenzkrar auð-
stéttar, og nota hinar fornn Ixanicctningar sínar til þess
eins að svíkjast aftaa aö albý ðucanitökunum, þegar allt er
í liúfi. Þúsundir ÁlþýeuíXökkcr„a::na, scin fylgt hafa ráða-
m önnunum í blindni, hafa nú cðlazt nýja sjón, og þeir hafa-
allir hug á að launa fyrir sig, þegar fyrsta tækifæri gefst.
KT..IMtl»«STÍinN\!
Hér birtist kafli úr bréfi er
skrifað var í tilefni kvennafund
arins 17. júní. Hann hefur orð-
ið að bíða, vegna annara enn
meir aðkallandi umræðuefna,
enda birtust hér í blaðinu, um
líkt leyti og okkur barst bréf-
ið, pistill, er fjallaði um sama
fund. En seint er góð
vísa of oft kveðin. Hér eru
persónuleg viðhorf og margt
vel sagt. Hafi hin gamla lífs-
reynda móðir þökk fyrir bréf-
ið. Gefum-henni svo orðið:
ENGIR SKRÚÐGARÐ-
AR I BRAGGAHVERF-
UNUM HANDA BÖRN-
UM TIL AÐ LEIKA
SÉR í.
< ,
| „Þetta var góður og gagnleg-
J ur fundur, enda þótt 'sumar
ræðukonur forðuðust eins og
heitan eld að minnast á aðalat-
riði fundarefnis: úrræði til að
forða börnum frá slysahættu
götunnar, og sumar þorðu ekki
að gera meiri kröfur en þær, að
loka þau börn inni, sem okki
geta fengið að leika sér í skrúð
görðum foreldra sinna. Sjón-
deildarhringur íhaldsins er
stundum nokkuð þröngur og
lítið um landrými þegar börn
almúgans eiga í hlut.
Gömul kona, sem þarna var,
***5r ■ iiaiiiiiiiii
sagðist ekki vita til að skrúð-
garðar væru í braggahverfun-
um og að hætt væri við, að
leigjendur kjallaraíbúðanna og
aðrir foreldrar, sem búa í ann-
ara eign hefðu ekki víða að-
gang að garði eða grasbletti
fyrir börn sín.
ALDREI HEFÐI LITLI
STUBBUR GUÐRÚN-
ARSON gert það.
Þrátt fyrir nokkur linheit í
ræðum einstakra forgangs-
kvennanna voru allar hinar
góðu tillögur samþykktar í einu
hljóði og meira að segja lýsti
borgarstjórinn, Gunnar Thor-
oddsen, sig þeim að öllu leyti
sammála og lofaði að láta þeg
ar hefja framkvæmdir og auk
þess að opna tún bæjarins fyr-
ir bömin. (Aldrei hefði litli
stubbur Guðrúnarson gert það).
Og vona ég að hann í þetta
sinn fái að vera sjálfráður gerða
sinna og láti ekki sitja við orð-
in tóm sakir ofríkis honum
verri manna.
Þama var og mættur iögreglu
Stjórinn, ennfremur Erlingur
yfirlögregluþjónn, er báðir töldu
j mikla nauðsyn á, að börn væru
j ekki að leikjum á götunum og
að þau þyrftu að fá annan leik-
völl.
Mælti lögreglustjóri með því,
að þeir, sem ættu garða eða
bletti við hús sín, lofuðu böm-
unum að vera þar, en rækju
þau ekki út á götuna, eins og
oft ætti sér stað að gert væri.
Auðvitað til þess að þau
skemmdu ekki blóm og jurti'r.
Sjálfur sagðist hann lofa sínum
börnum að vera í garðinum,
enda. bæri hann þess merki
Vissulega er allt gott um
þetta að segja, en því miður
eiga fæst börn hér í Reykja-
vílc þess kost, að geta leikið sér
í skrúðgarði, mörg hafa. engan
blett til að stíga á út úr íbúð-
inni, nema götuna. En það var
einkum vegna þeirra bama, að
þessi fundur var haldinn og til
hans boðað fyrir tilmæli Mæðra-
j félagsins, en form. þess, frú
j Katrín Pálsdóttir, hefur bæði
j rætt og ritað mest allra um
' þörfina fyrir auknu öryggi og
J bættum uppeldis skilyrðum
barna hér í bæ, og sérstaklega
kynnt sér leikvallamál, og á
hún miklar þakkir skilið fyrir
mikið og ágætt starf á því sviði.
★
MERKILEG YFIRLÝS-
ING LÖGREGLU-
STJÓRA.
Eitt af því er mér þótti at-
hyglisvert af þvi, er fram kom
á þessum fundi var sú yfirlýs-
ing lögreglustjóra að lögreglu-
þjónar væru helmingi færri en
til þyrfti, svo sæmilegt eftirlit
gæti verið með götuumferðinni,
eða aðeins 5—8 í senn til um-
ferðagæzlu, og ættu þeir oft
nóg með dmkkna menn, sem
Fra.mhald á 7. síðu,
filraunir ríkisstjórnarinnar til að tvístra norðlenzkum verkantönnum mistékust
iuílkomlega
mm u
samræ
rsamnm
m s
var uppfyl
islaust
Hið nýstofnaða Alþýðusam-
band Norðurlands gerði það að
fyrsta verkefni sínu að koma á
samræmdum kjörum við allar
síldarverksmiðjurnar norðan-
lands. Til þessa hafði gilt sinn
taxtinn á hverjum stað, verka-
lýðsfélögin settu fram kröfur
sínar eitt og eitt og atvinnurek-
endur hrósuðu happi að sam-
tök þessara starfsgreina voru
tvístruð. Fyrsta verkefni Al-
þýðusambandsins var því hið
mikilsverðasta og má líkja því
við það, þegar verkalýðsfélög
hófu heildarsamninga en hættu
að semja við einn atvinnurek-
anda í senn.
Þessi ákvörðun Alþýðusam-
bands Norðurlands vakti því
mikinn ugg meðal afturhalds-
ins, og ríkisstjórnin tók þegar
forustuna í því, að tvístra hin-
um nýstofnuðu samtökum. Hér-
aðssáttasemjari Norðurlands,
Þorsteinn M. Jónss. fékk fvrir-
mæli um það að reyna að kljúfa
; Þrótt á Siglufirði, sterkasta fé-
lagið, frá hinum. Tók hann þeg
ar til óspilltra málanna.
Aðferð hans var sú, eiris og
öllum er kunnugt, að hann fyrir
! skipaði í algeri lögleysu ailsherj
I aratkvæðagreiðslu um sérsamn-
jing milli Þróttar og síldarverk-
smiðjanna á Siglufirði. Æti unin samningar yrðu gcrðir við verk-
var að fá Þróttarmeðlimi. til að
ganga að þessum samningi og
taka síðan hin félögin eitt og
eitt og fá þau til að ganga að
' stórum lakari kjörum enda lýsti
smiðjurnar allar og kjörin ram-
ræmd.
Þannig stóðu málin þegar
samningar hófust milli Alþýðu-
sambandsins og síldarverksmiðj
verksmiðjustjórnin yfir því opin anna. og alþjóð er nú kunnugt
hvernig þeim samningum ’auk.
Norðlenzku félögin fengu fiam-
gengt öllum kröfum sínum um
heildarsamninga og saniræm-
berlega. Þróttur mótmælti þeg-
ar þessari lögleysu, kvaðst
mundu láta eitt yfir öll félög-
in ganga og neitaði að taka bátt
allsherjaratkvæðagreiðslunni i ingU. Qg nú hafa öll félögin
j án tillits til þeirra kjara sem
| boðin voí'u. Reyndin varð síðan
! sú að mikill minnihluti Þróttar-
nyðra betri kjör en í fyrra, og
smærri félögin öil hafa fengið
mjög verulegar kauphækkanir
j manna tók þátt í einkaatkvæða-1 og kjarabætur. Þennan glæsi-
’greiðslu Þorsteins M. Jónss., en liega árangur má fyrst og
meirihlutinn hélt fast við .íröf-
una um sameiginlega samninga
við síldarverksmiðjurnav al'ar.
fremst þakka siglfirzkum verka
mönnum, sem liáðu harða bar-
áttu, tókst með forustu sinr.i að
Þegar þetta herbragð : ílcis- ( koma á samræmingu innan bess
stjórnarinnar hafði mistekizt, | arar mikilsverðu starfsgi'cínar
var gripið til nýrra ráða. Stjórn 1 sem hafði í för með sér mjög
síldarverksmiðjanna kærði nú , víðtækar kjarabætur.
Þrótt og ríkisstjórnin ætlaði að
kúga siglfirzka verkamenn til
hlýðni með stéttardómi. Jafn-
framt fór Helgi Hannesson á
stúfana, ferðaðist til smærri fé-
laganna, sagði þeim að Þróttur
væri þegar dæmdur og hvatti
þau til að gera sérsamning og
Tilraunir ríkisstjórnarinnar tii
að tvistra norðlenzkum verka-
mönnum mistókust því með öllu.
Samtökin' þar eru nú sterkari
og hafa betri aðstöðu en nokkru
sinni fyrr. Aðalkrafa þeirra
um sameiginlega samninga og
samræmingu var samþykkt skil-
rjúfa samtökin. Þessar tilraunir | vrðislaust, og kæran sem átti að
mistókust einnig, félögin sl.óðu j ríða Þrótti að fullu var dregin
öll einbeitt á því, að heildar- til baka!