Þjóðviljinn - 29.01.1948, Side 6

6
rir.ur.tudagur 29. jam'iar 1948.
110.
Samsærið mikla
eítir
MICHAEL SAYERS oa ALBERT E. KAHN
Hár og grannur, vel klæddur, með hátt, hallandi enni,
fölur á hörund og vel hirt rauðleitt geitarskegg, var
Pjatakoff líkari fræðimannlegum prófessor en þrautreynd-
um samsærismanni, sem hann var. Eftir uppreisnartilraun
ina. 1927 var Pjatakoff fyrstur af foringjum Trotskista
til að segja skilið við Trotsky og sækja um endurupptöku
í Bolsévíkaflokkinn. Þar sem hann var gæddur afburða
hæfileikum til að skipuleggja viðskipti og stjóma þeim
fékk Pjatakoff brátt ýmsar góðar stöður í hinum lirað-
vaxandi iðnaði Sovétríkjanna, meira að segja meðan hann
enn var í útlegð í Síberíu. í árslok 1929 var honum aftur
leyfð skilorðsbundin innganga í Bolsévíkaflokkinn. Hann
varð formaður hverrar nefndarinnar á fætur annarri, sem
fjölluðu um flutninga- og efnaiðnaðaráætlanir. Árið
1931 var hann gerður meðlimur Æðsta efnahagsmálaráðs-
ins, æðstu áætlunarstofnunar Sovétríkjanna, og sama ár
var hann sendur til Berlínar sem yfirmaður sérstakrar
verzlunarsendinefndar til að kaupa þýzkar iðnaðarvélar
fyrir Sovétstjómina.
Ivan Smirnoff fór eftir fyrirmælum Sedoffs og gekk
á fund Pjatakoffs í skrifstofu hans i Berlín. Smimoff
skýrði Pjatakoff frá, að Sedoff væri í Berlín og hefði
skilaboð að flytja honum frá Trotsky. Nokkrum dögum
síðar hitti Pjatakoff Sedoff. Hér fer á eftir frásögn
Pjatakoffs sjálfs af fundinum:
41. dagur
GLÆPUR SYLVESTRE BONNARDS
eftir Anatole France
Skammt frá Dýragarðinum við torgið er kaffi-
hús, sem er kallað „Am Zoo.“ Eg fór þangað og sá
Leon Sedoff sitja við lítið borð. Við höfðum þekkzt
vel í fyrri daga. Hann skýrði mér frá, að hann væri
ekki að ræða við mig í eigin nafni heldur í nafni
Trotsky föður síns, og að Trotsky hefði, er hann
fékk að vita, að ég væri í Berlín, fyrirskipað hon-
um að leita mig uppi, hitta mig persónulega og
hafa tal af mér. Sedoff sagði mér, að sú hugmynd
að hef ja á ný baráttuna gegn forystu Stalms, hefði
aldrei horfið Trotsky úr huga, baráttan hefði legið
niðri um stund, að nokkru vegna hinna tíðu flutn-
inga Trotskys úr einu landi í annað, en nú væri
verið að hef ja þessa baráttu á ný, og það léti hann,
Trotsky, mig hér með vita......Síðan spurði Sedoff
mig vafningalaust „Trotsky spyr, ætlar þú, Pjata-
koff, að taka þátt í þessari baráttu?“ Eg lét til
leiðast.
Sedoff tók siðan að fræða Pjatakoff á því, með
hvaða aðferðum Trotsky hyggðist að endurskipuleggja
andstöðuna:
. . . . Sedoff sneri sér síðan að því að lýsa eðli
hinna nýju baráttuaðferða: ekki kærni til mála að
efna til fjöldabaráttu í nokkurri mynd, að skipu-
leggja fjöldahreyfingu, ef við tækjum upp nokkra
tegund fjöldastarfsemi myndum við undir eins lenda
í ógöngum; Trotsky var ákveðið fylgjandi að steypa
forystu Stalins af stóli með valdi, með því að beita
hermdai-verkum og skemmdarverkum. Sedoff sagði
ennfremur, að Trotsby benti á þá staðreynd, að
barátta bundin við eitt land myndi verða ómöguleg
og að engin leið væri að sniðganga alþjóðamálin.
1 þessaii baráttu yrðum við einnig að geta leyst
hið alþjóðlega vandamál eða réttara sagt mUlirikja-
vandamálið.
Hver sá, sem reynir að sniðganga þessi við-
fangsefni, hafði Sedoff eftir Trotsky, undirritar sitt
eigið gjaldþrot.
Sedoff og Pjatakoff áttu brátt annan fund með sér.
í það" skipti sagði Sedoff við hann: „Þú gerir þér það
ljóst, (Juri Pjatakoff, að þar sem baráttan er hafin á ný,
þörfnumst við peningá; Þú getur útvegað peninga, sem
baráttan kostar.“ Sedoff sagði Pjatakoff, hvernig hann
gæti gert það. Sem opinber verzlunarfulltrúi Sovétstjóm-
arinnar í Þýzkalandi átti Pjatakoff að gera eins liáar
pantanir og hægt væri hjá hinum tveim þýzku firmum
Borsig og Demag. Pjatakoff átti ekki að „vera sérstak-
lega kröfuharður um verð“ í viðskiptum við þessi fyrir-
tæki. Trotsky hafði gert samkomulag við Borsig og
Eg sé. að yður býr eitthvað í brjósti, og það frú Préfére er orðin góð við yður, reynið að sættast
verðið þér að ségja mér, annars fer samtal okkar við hana.
til ónýtis og það er okkur ekki samboðið. ■ Hún svaraði þurrlega:
Hún svaraði: •— Það ei' mjög auðvelt fyrir ungfrú Préfére að
— Eg heyrði vel livað þér voruð að segja, herra, vera góð við mig og mjög erfitt fyrir mig að sætt-
en hitt er satt, að ég var að hugsa um annað. Eg ast við liana.
var að hugsa um það hve mikið dálæti ungfrú Eg tók aftur til orða með meiri alvöru en áður?
Préfére hlyti að hafa á j’ður, fyrst að það er yðar — Baraið mitt, það er-skylt að hlýðnast yfir-
vegna sem hún er orðin svona góð við mig allt í manni sínum. Forstöðukonan gengur yður auk þess
í móður stað.
Ekki var ég fyrr búinn að ljúka við setninguna,
en ég sá beisklega eftir að hafa sagt þetta. Stúlk-
an hvítnaði upp og augun fylltust af tárum.
— Æ, herra, hvernig getið þér sagt annað eins
og þetta?
Já, hví í ósköpunum hafði mér orðið annað eins
á?
Og hún hafði upp aftur og aftur:
— Móðir mín, móðir mín.
Þá kom einkennileg tilviljun í veg fyrir það, að
emu.
Hún horfði á mig skelkuð og brosleit í einu, svo
ég gat ekki varizt hlátri.
— Eruð þér hissa á því? spurði ég
— Já, fjarska, svaraði hún.
— Hversvegna?
— Vegna þess að mér finnst alls engin ástæða til
að ungfrú Préfére hafi mætur á yður.
— Finnst yður ég vera svona leiðinlegur, Jeanne?
— Nei, nei, auðvitað ekki, en samt finnst mér
engin ástæða. til að ungfrú Préfére líki við yður. Og
þó hefur hún þetta feikna dálæti á yður. Hún hef- ég gerði mér fleira til skammar. Eg skil ekki hvern-
ur sagt mér að svo væri og spurt mig ótalmargs ig á því stóð að henni sýndist ég vera farinn að
um yður. gráta. Menn gráta ekki á mínum aldri. Mér hefur
— Er þetta satt ? > * ■’ víst vöknað um augun af því að hósta, Það var
— Já, mér finnst sem hana langi til að vita um hægt að villast á þvi. Jeanne villtist á þvi. Og
heimilislíf yðar. Hún spurði mfg til dæmis, hvað hversu fagurt, liversu unaðslegt var brosið sem
ráðskonan yðar væi-i gömul. brauzt fram á andliti hennar gegnum tárin. Það
— Jæja þá, sagði ég, hvað haldið þér að hún meini var eins og sól skini gegnum votar greinar í skógi.
með þessu? Við tókumst í hendur og þögðum saman góða
Hún horfði niður á skóna sína og virtist vera stund, allshugar fegin.
djúpt hugsi. Svo leit hún upp. — Barn mitt, sagði ég að lokum, ég er mjög
-— Eg skil þetta ekki.sagði hún. Er ekki von að gamall og flestu því, sem yður er -enn hulið, hef
maður sé smeikur við það, sem hann skilur ekki? ég kynnzt af eigin raun. Trúið mér: framtíðin
Eg veit að ég er flón, en ég vona, að þér séuð ekki byggist á hinu liðna. Ef þér reynið að sætta yður
reiður við mig. við að vera héraa, ef þér reynið að bera engan kala,
— Nei, Jeanne, ég er ekki reiður við yður. í brjósti til neins, mun það síðar verða yður mikil-
Og Jeanne sagði brosandi: væg aðstoð til að lifa lífinu friðsamlega og ánægju-
— Hún spurði mig, getið þér? Hún spurði mig lega. Verið hógvær og þolinmóð. Þáð dregur úr
hvort þér væruð sælkeri. beiskjunni. Ef þér skylduð hafa gilda ástæðu til
-— Og hverju svöruðuð þér þessari fáránlegu ^umkvörtunar seinna, skal ég ljá því eyra, Öllu
spurningu? "ýsem yður er illt gert, er okkur frú de Gabry einn-
— Eg svaraði: „Það veit ég ekki, ungfrú.“ ig mótgerð í.
Þá svaraði ungfrúin: „Þér eruð litið flón. Allt sem —' Er liðan yðar ekki ágæt, herra?:
snertir líf afburðamanna er merkilegt. Vitið þér, Þetta var ungfrú Préfére, sem komin var fast
ungfrú, að herra Sylvestre Bonnard er einn af að okkur, án þess að við yrðum þess vör. Fyrst
frægustu sonum ættjarðar okkar.“ datt mér í hug að segja henni að fara til fjandans,
— Þvættingur, hrópaði ég. Og hvað haldið þér þar næst að segja henni, að variraar á henni væru
um þetta, ungfrú? ámóta hæfar til að brosa með þeim, og kastarhola
— Eg held að ungfrú Préfére hafi rétt fyrir sér til að hafa hana fyrir fiðlu, hið þriðja að svara í
En mér er alveg sama, hvað ungfrú Préfére heldur. sama tón og segja að ég vonaði að lienni liði vel.
Eg tek ekkert mark á henni. Hún sendi Jeanne út í garð, lagði síðan aðra liönd
- Látið yður vel líka, Jeanne. Ungfrú Préfére ina á þríhyrnuna og benti með hinni á Heiðurs-
hefur ekki rétt fyrir sér. skrána. Þar stóð nafn Jeanne með fögrum stöf-
— Jú, jú, hún hafði rétt fyrir sér. En ég vil vera um efst á skránni.
vinur allra, sem eru. vinir yðar, allra undantekning ■ ■— Mér er það mikil ánægja, sagði ég, að sjá,
arlaust, og það get ég ekki, því mér gétur aldrei að þér eruð ánægð með hegðun þessarar stúlku.
þótt vænt um ungfrú Préfére. ■ Ekkert gæti glatt mig meira og ég þykist sjá, að
Jeanne, hlustiði é mig, sagði ég alvarlega, ung- þetta se árangurinn af alúð yðar við að kenna
CMiinniiimiHn!nniiniimiii[ffliiain!iimnnwininniinii!miinramiaimciBnmiiiiiimamiiiiiiiiiiiiÐjmpiipiiBffl)Bniffianiaiqiiii(iiHama!Ti;MHEmaiTKimiifflitniBniBiiaa8iHiaHniniiuuiiiniiiiiii;iiiitiiiHiHii!i!iiiHniiiiintBHiiininnniimHiiHiininaiiaiHtliHHii«iiHiilia
D A V í Ð