Þjóðviljinn - 14.03.1948, Side 4

«
ÞJÓÐVILJINN
Sunnudagur 14. marz 194S.
0IÓÐVIL1INN
Útgefandl: Sameinlngarflolckur alþýBu — Sósíalistaflokkurinn
Rltstjórar: Magnús Kjartansson, SigurSur GuSmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason
Blaðamenn: AriKárason, Magnús Torfi Ólafsson, JónasAmason
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja Skólavörðu-
stíg 19. — Sími 7500 (þrjér línur)
Áskrlftaverð: kr. 10.00 á mánuði. — Lausasöluverð 50 aur. elnt.
Prentsmlðja Þjóðviljans b. f.
Sósíallstaflokicnrinn, Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár línur)
1 Þegar íhaldið gerir út
Það var fyrir síðustu bæjarstjórnarkosningar. íhaldið í
Keykjavik var skelkað. Það vissi að meirihluti borgarbúa
var því andvígur, og það var ekki alveg öruggt þá, að ,,að-
6toðaríhaldið“, undir forustu Stefáns Jóhanns, hjálpaði því
til að stjórna bænum. íhaldið vissi líká ofurvel hvað þorri
bæjarbúa vildi, haim vildi stórhuga, bjartsýna og athafna-
sama bæjarstjórn, sem teldi sitt megin verkefni að tryggja
arðbæra atvinnu til handa öllum bæjarbúum, meðal annars
og ekki sízt með þvi, að bærinn sjálfur gerði út myndarlegan
togaraflota og tryggði þar með að þessi þýðingannestu
framleiðslutæki Reykvíkinga yrðu ekki flutt úr bænum.
★
Nú voru góð ráð dýr.
Bæjarútgerð hataði íhaldið eins og pestina. En París er
einnar messu virði, sagði Hinrik IV. forðum og íhaldið mat
völd í Reykjavík meira en eina grein um stefnuskrá flokks-
ins, og lýsti þvi blákalt yfir að það væri alls ekki móti bæj-
arútgerð, og gæti vel hugsað sér, ef einkaframtakið brygð-
ist, að láta bæinn gera út togara.
★
Svo kom að skuldadögunum. íhaldið fékk meirihluta í
bæjarstjórn, þó það væri i minni hluta meðal bæjarbúa,,
einkaframtakið var ekki óðfúst í nýsköpunartogarana, sem
almenningsálitið hafði þrýst íhaldinu til að kaupa, og þann-
ig leit út um skeið að bæjarstjórnaríhaldið yrði nauð-
ugt viljugt að gera út fimm togara. Þá voni ekki önnur
ráð en að gera gott úr öllu saman og lánið var með, bæjar-
útgerðin skapaði þrjú afbragðs tækifæri.
★
I fyrsta lagi var hægt að stinga afbragðsbita að ,,að-
stoðaríhaldinu“. Það var hægt að gera Jón Axel að fram-
kvæmdarstjóra útgerðarinnar, og hver skyldi svo efast um
þægðina eftir að þetta var gert?
★
•
í öðru lagi var hægt að. hagræða reikningum útgerðar-
innar þannig, að þeir sýndu halla, það var ljómandi tæki-
færi til að koma óorði á bæjarútgerð, og afbragðs vopn i
höndum útgerðarmanna, í baráttu þeirra gegn réttlátum
launakröfum sjómanna. Þetta var einnig gert.
I þriðja lagi var rás viðburðanna þannig að bæjartogar-
arnir sköpuðu tækifæri til að gefa íhaldsgæðingunum nokk-
ur hundruð þúsunda á einu bretti. Reynslan hefur sem sé
leitt i ljós, að skipasmíðar eru nú stórum dýrari en þegav
samið var um kaup á nýsköpunartogurunum. Ef samið
er um smiði slikra skipa nú, eru þau 20—30% dýrari en
nýsköpunartogararnir. Það kom einnig í ljós, sem vænta
mátti, að á fyrsta togaranum, Ingólfi Arnarsyni, voru
ýmsir gallar, og kostaði stórfé að bæta úr þeim. En því fé
var sannarlega ekki á glæ kastað, því á þessum mistökum
var lært, það var komið í veg fyrir að þau endurtækju sig
viö smíði hinna síðari togara.
★
Þegar á allt þetta er litið, er engum efa bundið, að hver
sem á nýsköpunartogara í smíðum, hefur, borið saman
við að gera samninginn í dag, grætt á hinum gamla samn-
íngi 500—600 þúsund krónur. Þennan hagnað á Rekja-
vikurbær með öllum rétti af 5 togurum, en íhaldið hefur
þegar ákveðið að gefa Tryggva Ófeigssyni hagnaðinn af
æinum þeirra með því að afhenda honum kaupsamning-
inn. Nú er spurningin hvort íhaldið þorir að gefa fleiri
gæðingum slíkar gjafir.
Ekki vantar viljann.
Svona gengur það þegar íhaldið gerir út.
[BÆJARPOSTI'III \ \
Nokkur orð til stjórn-
anda „Laga og létts
hjals“
A. M. Á. heinir nokkrum vel
völdum orðum til Friðriks Sig-
urbjörnssonar, sem frægur er
orðinn fyrir ákveðinn útvarps-
þátt. A. M. Á. segir:
„Þegar ég sat á skólabekk
fyrir nokkrum árum, var oss
kennd þýzk ,,speki“ svohljóð-
andi: „Die iibung macht den
meister” (æfingin gjörir mest-
arann). Auðvitað er þetta ekki
nema hálfur sannleikur. Eg gat
t. d. hvorki æft mig í að skiHa
né læra þýzku svo meistaralegt
gæti kallazt, og hamaðist þó við
hvorttveggja. En til þess að
æfa sig þarf þolinmæði.
Þú, Friðrik Sigurbjörnsson,
stjórnandi útvarpsþáttarins
„Laga og létts hjals“ hefur nú
undanfarinn vetur verið að
reyna spekina um æfinguna
sem gerir meistarann, í þeirri
sælu trú að hún sé 100% sann-
leikur, en vegna þess sem áð-
ur er sagt, og byggist á reynslu
minni ,er hún að minnsta kosti
að hálfu þvættingur, og vil ég
gefa þér, F. S. heilt ráð : —
hættu strax kunningi, þetta er
ekki til neins. — Að vísu skortir
þig ekki þolinmæði — en því
miður skortir mig hana.
Hæfileikar og þolin-
mæðistrit
„Eg veit ekki til þess að ég
hafi nokkru sinni gert þér
gramt í geði — en þér hefur
tekizt að móðga mig í allan vet-
ur. Eg geng þess elcki dulinn að
stjórn þessa þáttar er erfitt
verk mönnum eins og þér og
mér — en við erum heldur ekki
réttu mennirnir í það, þó við
báðir höfum eins og þú sjálfur
sagðir „frábærilega gott skap“.
— Það er annað að leika á
hljóðfæri en að hafa yndi af
tónlist. Þetta þarf ekki rök-
ræðna við. Hæfileikar og þol-
inmæðistrit er tvennt gjörólíkt.
★
„Haltu þig rið leistinn
þinn . .. . “
„Eg hef t. d. ekki einu sinni
hæfileika til að túlka það sem
mér var innanbrjósts eftir að
þú sendir mér síðustu móðgun-
ina á fimmtudaginn. daginn sem
ég missti þolinmæðina. Þá
hefðu orð mín skotið eldi,
þrumur og Þórdunur fyllt eyru
þín unz þú að loknum lestri
þeirra hefðir legið sundurlam-
inn með lafandi tungu, hyggj-
andi á það í alvöru að flýja
land.
Þannig er það, kunningi —
mér tekst eltki að gera það,
sem mig skortir hæfileika til
að gera — það tekst þér ekki
heldur. Og þessvegna minni ég
þig á aðra speki, haldbetri, sem
við báðir lærðum í skóla: —
„Haltu þig við leistinn þinn,
skósmiður". — A. M. Á.“
★
„Víðförull“ svarar
„Víðförull" svarar bréfi Krist
jáns Sigurðssonar og segir:
„Reykjavik 13./3. ’48.
Kæri Bæjarpstur!
Vegna athugasemda og skýr-
inga hr. Kristjáns Sigurðsson-
ar við bréf mitt varðandi dans-
leik á Hótel Ritz, langar mig til
að biðja þig fyrir nokkur orð
til hans.
tfón Áriiiaim Ákas«ii
Jón Ármann, sonur frú Helgu
Guðmundsdóttur og Áka JaK-
obssonar alþingismanns, verður
jarðsunginn á morgun.
Laugarnesskólinn er nú orð-
inn svo stór að barnafjölda, að
þvi fer fjarri, að ég geti stært
mig af því, að ég hafi nógu ná-
in kynni af öllum þeim börnum,
sem nám stunda í skólanum.
Enda er það svo, að allmörg
barnanna krefjast svo mikillfir
umönnunar, að manni verður
það á að láta önnur, sem frem-
ur geta sjálf róið uínurn báti
hjálpai'lítið, meira ein um ára-
búrðinn.
Það er til sú fegurð og ynd-
isþokki, sem nálega öllum mönn
um er jafnt að geði, þó að mei.n
kunni að öðlast þá tilfinningu
eftir ólíkum leiðum. Og ein-
staka börn vekja á sér sérstaka
athygli, ást og tiltrú, sem gríp-
ur hvern þann mann, sem börn
in umgangast. Eitt slíkra barna
var Jón Ármann. Hann var o-
venju vel gerður drengur og
framkoma hans, þó að hann
væri ungur að árum, vakti sér-
stakt traust og vonir,
JÓh Ármann var ekki nema
átta ára. Hann hafði aðeins
um stiittan tíma gengið út og
inn um skólann hér. Og þó er
það svo, að ég sakna hans sárt
í röðina hans.
Eg minnist þess nú, að oftar
en einu sinni sagði ég við sjáit-
an mig sömu orðin: „Jón Ár-
mann, mig langar að fylgja
þessum efnisdreng nánar og
kynnast honum.“ En svo er
tækifærið liðið hjá. Og munai
honum hafa orðið ávinningur
að þeirri kynningu?
Hver veit, hvaða óskir manns
ins eru fánýtar og hverjar
nokkurs virði.
Nú ríkir sorg og söknuður á
heimili Jóns lit'la Ármanns. En
ég tel að foreldrar hans séu
gæfurík, því að þau áttu þennan
yndislega og mannvænlega
dreng, og minningin um hann
mun veita þeim marga ham-
ingjustund á ókomnum tíma.
Jón Sigurðsson
Og vll ég byrja á að þakka
honum fyrir hans góða boð að
vilja eyða dýrmætu laugardags
kvöidi til að ferðast með mér
um undirdjúp siðmenningar-
leysisins á flestum dansleikj-
um, eins og hann kemst að orði.
Hinsvegar tel ég ekki ástæðu
fyrir okkur að fara að gera sér
staka ferð til þess, ég hugsa
að við séum báðir það víðförlir
að við sjáum ekkert, sem kem-
ur okkur ókumiuglega fyrir sjón
ir ,enda var það ekki meiningin
’með skrifum mínum um Hótel
Ritz, að hvergi í bænurn væri
hægt að finna verri stað. Hins-
vegar fannst mér ekkert af þvi
sem ég þar sá og heyrði, og
fram við mig kom, geta sam-
rýmzt því, sem ég hafði heyrt
sagt, og lesið um Iiótel Ritz,
sem sagt að það væri fyrir
myndarhótel, og aðrir æfetu
að taka sér til eftirbreytni
hvemig það væri rekið.
★
Fellst eklíi á sígar-
ettuskortinn
„Það má vel vera að þessi
mistök sem áttu sér stað á áð-
urnefndum dansleik séu eins-
dæmi þar, enda að mörgu leyti
gildar ástæður fyrir því, eins
og Kristján tekur fram. Hins-
vegar get ég ekki fallizt á að
ekki hefði verið hægt að sjá
um að hafa t. d. sigarettur til,
því það veit ég að þær voru
þá fáanlegar í Tóbakseinkasöl-
unni og ekki var því til að
dreifa að þessi % hluti, sem
fór inn í banni laganna hafi
reykt upp það sem ekki fékkst
allt kvöldið.
Annars erum við Kristján i
öllum aðalatriðum sammála og
hefur hann að mér virðist tek-
ið aðfinnslur mínar með skiln-
ingi, og vona ég að þær, ásamt
þeirri reynslu sem hann hefur
fengið, geti orðið til þess að
hann láti ekki aftur freistast til
að færast meira í fang, en hann
með því fólki og tækjum, sem
hann hefur yfir að ráða á Hót-
el Ritz, er fær um að afkasta
með góðu móti, því hvar sem
sökin liggur með áður nefnd
mistök, þá verða þau alla vega
blettur á hótelinu fyrst og
fremst.
Enda ég svo þessar línur með
þeirri ósk að Hótel Ritz megi
vera fyrirmyndarhótel, sem geti
borið hróður landsins út um
heiminn og verið forstjóranum
til sóma á innlendum vettvangi,
Með kveðju.
Víðförull.“
Athugasemd Bæjar-
pósts:
Eg vil taka það fram í sam-
bandi við þessar umræður um
rekstur hótelsins, að mér er
kunnugt um, að hann er mik;-
um vandkvæðum bundinn og
gengur stundum svo erfiðlega
að útvega þangað amerísl-.ar
sígarettur, gosdrykki og annað
I slíkt, að t- d. 20—30 amerískir
1 sígarettupakkar og 1 gos-
1 drykkjakassi er ósjaldan sá
skammtur, sem endast verður
vikutíma. Orsakanna til um-
ræddra mistaka varðandi Hótel
Ritz er sem sé víða að leita.