Þjóðviljinn - 13.04.1948, Side 6

6
Þriðjudagur 13. apríl 194 S.
ÞJÓÐVILJINN
164.
Samsæríð mskla
eftir
MICHAEL SAYEES o«? ALBEET E. KAHN
Jacson fór aldrei þessa spellvirkjaför til Sovétrikjanna.
Síðla dags, 20. ágúst 1940, myrti Jacson leiðtoga sinn,
Leon Trotskí, í hinni ramlega víggirtu villu í Coyoacan,
með því að mola höfuð hans með handöxi.
Sem fangi mexíkönsku lögreglunnar bar Jacson að hann
hefði viljað ganga að eiga Sylvíu Ageloff, en Trotski hefði
bannað að þau ættust. Áköf deila um stúlkuna brauzt út
milli þeirra. „Hennar vegna“, sagði Jacson, „afréð ég
að fóma sjálfum mér.“
Við síðari yfirheyrslur sagði Jacson:
...í stað þess að ég ynni hjá stjórnmálaleiðtoga
er stjómaði baráttu fyrir frelsi verkalýðsstéttarinn-
ar, var ég kominn til manns, sem einskis óskaði
fremur en fullnægingar þarfa sinna, haturs- og
hefndarþorsta, og sem notaði baráttu verkamanna
einungis til að skýla vesaldómi sínum og fyrirlitleg-
um áformum. —
... í sambandi við þetta hús sem hann sagði með
réttu að breytt hefði verið í sterkt virki liugleiddi ég
oft hvaðan honum kæmu peningar til slíks staiís . . .
Ef til vill gæti konsúll erlends stórveldis sem oft
heimsótti hann svarað þeirri spuraingu . . .
Það var Trotskí sem gerspillti upplagi mínu,
eyðilagði framtið mína og allar liugsjónir. Hann
breytti mér í nafnleysingja, í vei kfæri Trotskís. Eg
var kominn i blindgötu . . . Trotskí hafði mig i
hendi sér eins og pappírsblað.“
Eftir dauða Leons Trotskís var aðeins einn maður á
lífi í Napóleonshlutverkið gegn Sovétríkjunum: Adolf
Hitler.
FJÓRDA BÓK
Frá Miinchen til San Francisco
XXII. KAFLI
Heimsstyrjöldin síðari
1. Miinchen.
„Hinn örlagaríki áratugur 1931—1941 hófst með ofbeld-
isaðgerðum Japana og honum lauk einnig þannig“, segir
í opihberri skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins:
„Peace and War: United States Foreign PoIicy“. , Þessi
áratugur einkenndist af tillitslausri þróun skefjalausrar
heimsvaldastefnu af hálfu Japans, Þýzkalands og ítalíu“.
Heimsstyrjöldm síðari hófst 1931 með innrás Japana í
Mansjúríu undir því yfirskyni að bjarga Asíu frá komm-
únismanum. Tveimur árum síðar kollvai'paði Hitler þýzka
lýðveldinu undir því yfirskyni að bjarga Þýzkalandi frá
kommúnisma. Árið 1935 réðust ítalskir herir inn í Abe-
síníu til að bjarga því landi frá „bolsévisma og villi-
mennsku." Árið 1936 endurvígbjó Hitler Rínarlöndin,
Þýzkaland og J'-pan gerðu með sér sátímála um banda-
lag gegn kommúnisma; þýzkir og ítalskir herir réðust á
Spán undir því yfirskyni að bjarga landinu frá kommún-
isma,
Áríð 1937 gerðist ítalía aðili að bandalaginu gegn
/ B.TRAVEN:
86. DAGUK.
KERRAN
fyrirtæki mundi taka á sig áhættuna, og þá var don
Laureano búinn að missa þann viðskiptaviuinn að
fullu. *
Til hvers hafði hann þaulreynda ökumenn ? Fyrir
hvað borgaði hann þeim hátt kaup? Hvers vegna
tók hann við skuldinni, sem þeir stóðu í við gömlu
húsbændur sína, þegar þeir komu til hans og báðu
hann um atvinnu? Ilvers vegna fór liann með þá
eins og frjálsa verkamenn, en ekki eins og ánauð-
uga leiguliða, sem var hægt að berja og setja í gapa-
stokkinn? Hvers vegna í ósköpunum átti hann að
vera að taka allt þetta tillit til verkamanna sinna,
ef þeir gættu þess ekki með árvekni, að flutningur-
inn skemmdist ekki?
Það var ekki nema réttlátt og sanngjarnt, að
’r
hann gerði þá fjárhagslega ábyrga fyrir þeim
skemmdum, sem urðu á leiðinni. Ef þeir sáu um
að halda vögnunum í sómasamlegu standi, komu
engin óhöpp fyrir. Og ef þeir þekktu veginn al-
mennilega og sváfu ekki á leiðinni, en voru aðgætn-
ir og vakandi, þá kom ekki fyrir að nokkur hlutur
tapaðist. Það var skeytingarleysi ökumannanna,
sem var orsök í því að þeir stóðust ekki áætlun og
að hjólin brotnuðu og flutningurinn eyðilagðist.
Það má ekki gefa vanrækslum og kæmleysi und-
ir fótinn, og það mundi hann gera, ef hann léti
ekki ökumenn sína bera ábyrgð á þeim
skaða, sem þeir ollu. Hann borgaði ekki öku-
mönnunum sínum kaup fyrir að sofa og
drekka brennivín, heldur fyrir að vinna sjálfum sér
og honum í hag. Hvernig mundi ástandið í heim-
inum verða, ef verkamennimir gætu hegðað sér
eins og þeim þóknaðist? Guð hafði gefið hverjum
einasta verkamanni höfuð, sem hann gat hugsað
með. Af uxunum krafðist hann auðvitað engra
skaðabóta, það væri nefnilega barnaskapur, því
allir vita, að uxarnir geta ekki hugsað. Þess vegna
fá þeir líka engin laun, en ökumennirnir fá laun af
því þeir geta hugsað. Og þegar hann borgaði þeim
kaup, þá var hann í sínum fulla rétti þegar hann
heimtaði að þeir hugsuðu honum í hag.
7.
í því ástandi sem vagnarnir voru, var aðeins
ein leið til þess að komast hjá óhöppum, og það var
að skifta á þeim vögnum, sem var búið að nota
lengst, og alveg nýum. En sumir hinna einstöku
vagnhluta voru svo að segja nýir, þeim var smellt
inn í vagninn fyrir nokkrum mánuðum síðan, svo
slík meðferð væri þýðingarlaust bruðl á verðmæt-
um, sem ekkert flutningafyrirtæki gæti staðið undir.
Ef flutningaþörfin jókst svo mikið, að don Laur-
eano varð að útvega fleiri vagna, þá reyndi hann
alltaf fyrst að ná í gamla vagna. Því aðeins keypti
hann nýa vagna, að ekki væri hægt að fá gamla.
Það var því ekki um neitt að velja fyrir öku-
menn hans, þeir urðu að gera við vagnana og halda
þeim í sem beztu standi, og sú aukavinna gleypti
hverja einustu frístund þeirra.
Þessar viðgerðir hefðu samt verið framkvæman-
legar, ef don Laureano hefði lagt þeim til það sem
til þurfti, eða minnsta kosti peninga til að kaupa
— Olympíuleikamir
Framh. af 3. síðu.
lokum. Við þessa frétt má bætaT
að allt bendir til þess að sterk-
ustu Iiðin frá Suðurameríku séu
sömu syndinni ofurseld, og fái
því ekki að taka þátt í leikjun-
um.
Við líst.i^r þessarar fregnar
vaknar ef til vill sú spurning,
hvort nú aukist ekki möguleikar
íslands til þátttöku með nokkr-
um árangri í knattspyrnu á
Olympiuleikunum í sumar. Að
- Bifreiðaeigendur
Framhald af 8. síðu
yfirfærðar. Þá hefur ekki feng-
izt neitt leyfi fyrir varahlutum
síðan í septembermánuði í fyrra;
og lét einn ræðumanna svo um
mælt, að ástandið í þeim efnum
væri „að verða óbærilegt".
sjálfsögðu mun stjórn K.S.Í. og
Olympiunefnd fylgjast vel með
því sem gerist í þessum máJum, ’
og ætti þetta að verða okkar !
knattspymumönnum hvöt til að ;
taka æfingar nokkuð alvariegar. 3’
I sambandi við skömmtunma
á bifreiðagúmmíi var um það
rætt, að verkstæði þau, sem
gera við hjólbarða hefðu stöðv-
ast vegna efnisskorts og var að
heyra að bifreiðaeigendum þætti
það vafasamar sparnaðarráð-
siafanir. Kom þannig í ljós, að
það er fleira en skömmtunin á
benzíni, sem er að stöðva einka
bílana.
Auk skömmtunarmálanna var
rætt um öryggis- og umferðar-
málin og ýmis hagsmunamál fé-
lagsmanna.
efni fyrir.
I Chiapa de Corso voru að vísu tveir vagna-
smiðir, sem umiu verlc sitt með ágætum. Þar að auk
fékk liver vagnalest nokkur varahjól og vagnsteug-
ur ásamt nokkrum trjáplönkum. En það var ekki
óalgengt að sumar lestirnar kæmu ekki til Chiapa
de Corso í þrjá mánuði, en voru í ferðum milli
Arriaga og Tuxtla eða milli Jovel og Balun Canan,
eða hvar sem flutning var að liafa í það og bað
skjftið. Peninga fengu þeir aldrei til efniskaupa.
„Ef ég gerði það,“ sagði don Laureano, „væri ég
vitlausari en ég hefði nokkuð leyfi til að vera.
Þeir myndu drekka peningana upp í fyrstu kránni,
scm yrði á vegi þeirra, eða tapa þeim í spilum —
ég þeklci þá.“
Ef til vill hafði hann emliverja reynslu í þessum
efnum, eða minnsta kosti var það staðreynd, að
ökumenn hans höfðu aldrei peninga meðferðis. Þeir
fengu ávísanasnepla fyrir mais handa uxunum. Don
Laureano skrifaði sneplana og stimplaði þá sjálfur,
og þeir vom alstaðar í landinu teknir sem góður
og gengur gjaldeyrir — þeir jafngiltu peningum.
Það varð að hirða vel um uxana, því þó uxi
hrykki upp af á leiðinni, var ekki hægt að gera
ökumennina ábyrga fyrir því. Þeir gátu hafa étið
eitrað gras, eða slöngur bitið þá, og það var ekkí
hægt að gera við dauða uxa með varahlutum, og
því ekki hægt að kalla ökumennina til ábyrgðar á
því sviðinu. Ef eitthvað óhapp kom fyrir með ux-
ana, þá var það guðs vilji, því hann vakir jafnt
yfir uxunum og smáfuglum himinsins, og gætir
þess vandlega, að ekki falli ein fjöður úr stélinu
á þeim, án þess að liann hafi ákveðið það fyrirfram.
Það hafði því enginn ökumannanna peninga eða
ávísanalappa til að kaupa fyrir efni til viðgerða.
Þeir urðu sjálfir að hafa einhver úrræði með að
útvega sér það sem þeir þurftu til að gera við vagn-
ana, því þeim urðu þeir að halda í gangi, ef þeir
vildu ekki eiga á hættu að missa fleiri mánaða
laun.
Þeir urðu því að taka efnið þar sem þeir fundu
það á hverjum tíma. Jafnvel bjargföst trú á voða-
legustu refsingu „hinumegin“ orkaði ekki að hræða
þá frá því, að taka efnið hvar sem þeir náðu því —
livað svo sem við tæki. Já, jafnvel þó það stríddi
ómótmælanlega á móti öllum himneskum og jarð-
neskum lögum, og auðvitað allra helzt á móti lög-
um ríkisins. Þeir neyddust til að hugsa fyrst um
það, sem mestu varðaði, og það var, að halda vögp-
unum gangandi livað sem það kostaði, því fyrsta
skylda hvers trúlynds og auðsveips þjóns, er að
þjóna herra sínum, auka veraldargengi hans og
verja hann öllurn skaltkaföllum — allar aðrar skyld-
ur verða að bíða.
8.
Eg gat þess áður, að flestir hlutar vagnanna
væru misgamlir, og eins voru hinir ýmsu hlutar
úr ólíklegasta efni. Sumir voru úr mahogni, aðrir
úr ibenholt, sumir úr sedrusvið aðrir úr furu. Það
var liægt að finna í vögnunum allar ti’játegundir,
sem ökumennirnir fóru fram hjá á leið sinni.
Nokkra kílómetra frá Balun Canan, á leiðinni
til E1 Puente, var Ijómandi fallegur furuskógur með
fegurstu trjám, sem maður gat Hugsað sér. Að öll-
um líkindum var það fegurð skógarins, sem á sín-
um tíma kom Indíánunum til að g«ra hann að dval-
arstað guða sinna. í miðjum skóginum lilóðu þeir
nokkra pýramída og altari, sem guðirnir áttu að
búa ,í. Það er ósennilegt, að guðirnir búi enn í skóg-
inum, en pýramídarnir standa þar enn. Skógurinn
er hvorki í eigu don Laureano né ökumanna hans
eða nokkurs annars ökumanns, sem dvaldi á slétt-
unni við að lappa upp á vagnana sína.
Enginn ökumannanna hafði tíma til að skoða
pýramídana, enda höfðu þeir engan áhuga fyrir
þeim, allur áhugi þeirra beindist að ásigkomulagi
vagnanna. Það er ekki holt fyrir öreigana að hafa
áhuga fyrir því, sem er utan við verkahring þein’a.